Catalog

ŞŞAHESER ROMANLARÎ En Büyük Yazarlann En Güzcl Eterlan %R . ROMAN KİTAPLIĞINIZA YENİ BİR Ayın kitabını sunarî > Romen ede&yatından ön ü bı'f romarjJ . * VIE / , f * AS korkunç bir kıskançlığın tahlili Y.ldnrı ksbartıt» b« cılti. C / t V E | Y A Y I N E V f b * ş r « ı k e h e l celcct k a p l ı 1 2 . 5 L Acı bir aşfc macerası içinde DAVET umhuriyet KURUCUSU: YUNUS NADt 43. yı! sayı 15224 Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet İstanbul Posta Kutusu: İstanbul No. 246 Telefonlar: 22 42 90 22 42 96 22 42 97 2 2 4 2 9 8 22 42 99 Cumo 16 Aralık (966 « 10S. CUz \ M 8 1 Î Eğıtim Bakanlığınca yayimlanan İs^âm Ansıklopedisinin 109. Cüz'ü çık| mıştır. i (Sktan), (Sîva), (Sokotra^, (Somah)' (Sudan) maddeleri üzerinİe özellikle durulark bu cüz Bakanlık yayınevleriyle butun kltapçılarda 14. jira fiyatla satılmaktadırA ( B % £ 2419yi4679) İNSiKLOPEDiSi S LÂ M ESKİ Ordu9 dün gece baxı illerimixde alarm PABTİCİLERİN tatbihatt yaptt ANAYASA MAHKEMESİNE ADAY OLMASI SENAT07U KARIŞTIBDI • Meslekten gelen adaylardan bir kısmı istifa etti ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Anayasa Mahkemesi ve Yuksek Hâkımler Kuruluna uyc seçımlerme bâzı eskı DP'lılerle AP"h eski Senatorlerın aday olarak katılacakları yolunda çıkan haberler, ıtepkı uyandırmıştır. Nıtekım, Cumhuriyet Senatosunda Anayasa Mahkemesıne uye seçimine eski AP'lı Gurauşhane Senatoru Halıt Zarbun'un aday gosterılmesı ve AP Grupunun bu şahsın adaylığını desteklemek ıçın temennı ka ran aiması, adaylık için başvuran. lar arasında hoş karşılanmamış. bâzı adaylar Cumhuriyet Senatosu Başkanlığına ağır ısüfa mektupları yazarak, adaylıktan çekildiklerini bildirmişlerdır. Bunlardan Daruştay uyesi Sait Çolakoğlu istifa mektubunda, Ana yasa Mahkemesi üyeliği içın gereklı vasıfları saydıktan sonra, şoy le demektedır: (Arkssı Sa. 7. S i . 1 de) Tasonnın Meclis'fe görüşülmesi geri kaldı Parlamento üyelerinin Tasarıdan faydalanmaması teklif edildi CHP ve TÎP Grupları avansm genel olması •• • • •• • • goruşunu savunacaklar ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ortak Grupu dünkü toplantısrnda Doğu gezisinden dönen Genei Sekreter Bülent Ecevit, eşkiyalık, memurlara verilecek avans ve Deprcıa bölgesi ile ilgili bir konuşma yapmıştır. Grupta aynca Avans Kanun Tasansı göruşulmus ve CHP Grupunun, tasan Meclıse geldiğı z«man ayınm yapılmadan butun memurlara bu avansın uygulanması yolunda bir göruş savunması kararlaştırılmıştır. Avanskonusunda Kıbrıs'a silâh sevkmi tartışma büyüyor durdurdu ANKABA (Cumhuriyet Bürosu) evlet memurlarına maaşlannın ytizde 1015 i oranında avans verilmesini öngören kanun tasarısının Iktisadi Devlet Teşekkülleri ile mahalli idareler mensuplarına da uygulanması yolnn da meydana gelen geniş tepkiler üzerine konu AP Ortak Grupunda önümüzdekı Pazartesi günü tekrar ele alınacaktır. Bu sebeple Devlet memurlarına avatıs verilmesi hakkındakı kanun tasarısı Millct Meclisinde bugün de görüsülemij ecektir. Öncekı gun toplanan AP Mıllet Meclısı Grupunda Avans Kanunu Tasarısının Hukümetın ha zırladığı sekılde kanunlasma^ı ıçın goruş bırlığıne varılmıstı. Bu arada Avans Kanunundan vararlanamajan Iktısadı Devlet Tesekkullerı ile mahalli ıdareler mensuplarının bağlı bulundukları sendıkaların bu konuda yayınladıkları «Protesto» bıl dırılerını gozonunde bulunduran Basbakan Süleyman Demırel. oncekı gun Malıye Bakanı Cıhat Bılgehan'la bir gorusme yaparak konu uzerınde muzakerelerde bulunmuştur. Org. Tural* «Daima D LODOS HASAR YAPTI göreve hazırız» dedi ışişleri Bakan Vekili Sükan, dün Cumhuriyet Senatosu'nda Çeklerin Kıbrıs'a silâh sevkini durdurduğunu açıkladıktan sonra. Türkiye'nin çesitli bölgelerindeki Ordu birlikleri, gece «Alarm Tatbikatı» yapmıştır. Bu arada, dün akşam NATO Askeri Komitesi toplantısından İstanbul'a dönen Genelkurmay Başkanı Orgeneral Tural, Cekoslovakya'dan Kıbrıs'a sevkedilen silâhlar konusundaki bir soruya. «Bize düşen hizmetleri daima yerine getiririz. Göreve daima hazırız» demiştir. Öğrenilrîiğine göre Tural. dün gece İstanbul'da, yüksek rütbeli subaylarla bir toplantı yapmıştır. Sükan'ın Senatodaki açıklaması ANKARA (Cumhuriyet Burosu) D Ecevit'in konuşması CHP Genel Sekreten Bulent Ecevit eşkıya ve asayışsızlık konusunda yaptığı konuşmada, «Eşkiya saldırıları karşısında devlet kuvvetlerinin koruyucnluğundan umut kesen bazı kövler halkı canlarını kurtarmanın tek çaresini kendileri de dağa çıkmakta bulmaktadırla» demiştir. Ecevit ozetle şoyle devam etmıstır : «Do|unun ve Güneydogunun bazı illerinde bogün vatandasların en büyük derdi asayıssizliktir. Sayın tçisleri Bakanının bahar aylanna bıraktıgı tedbirlerle ilgili açıklamalar vatandaslara güven verici olmaktan çok uzaktır. Asayissizliğin ve eşkiya baskısının hııla artışı karşısında bu bölgede devlet itiban ciddî olarak sarsılmaktadlr. Eskiyalıgın ekonomik ve sosyal nedenleri yanında, eskiyalıgın kendisi de vatandasların dağa çıkmasına yol açan nedenlerden biri haline gelmektedir.» Ecevit konunun bir Meclis araştırması halinde Meclise getırilmesi ıçm Grupun teşebbüse geçmesınm yerınde olacağını ılen surmüstur. ünün AP'deki yeni hava Turkıvenın devamiı dıplomatık tesebbüslerı ve silâhlı kuvvetlerın a'd'ğı tedbırler uzenne, Çekoslovakya hukumetı. dun Prag Bujukelçımıze «Kurıs Runı yonetimi ile aralarındakı gızli ticaret anlaşınası gereğince. Krbrısa gondermeleri gereken ikiıifi parti silâhları sevketmiveceklerini» bıldırmıslcr bu konu uzerınde, dun, Cumhuriyet Senatosunda açıklamalarda bulunar. Dışislen Bakan Vekılı Faıuk Sukan da. «Silâh sevkivatının durdurulduğunun Çckoslovak>a tarafından resmen taratmuza ve «Daha ünce adaVa sevkedilmit silâhların Birlesmiş Milletler emanetine verilmesi volundakı >e .(Arkası Sa. 7, Su. 7 de) Avans konusunda Memurlara avans konusunda ıse Ecevit sunlan soylemıştır : «Memur vatandaslar avans haberlerini ciddive alamıyorlar. Çünkü birçok yerlerde mütaahhitlerin istihkakını veremi>en, isçilerin aylarca ücret alamamasına sebep olan devletin bu avansı nereden bulup da vereceği bir merak konusu halindedirj» Deprem bolgesinın durumuna değinen Ecevit, Varto'da henüz birçok barakalara felâketzedelerın yerleştirilememış olduğunu bildirmiştir. (Arfcası Sa. 7. Sü. 1 de) namavanların tepkilenni gbr onunde bulunduran AP Grupu (Arkası Sa. T, Sü. 4 de) Adalet Partisinde baslıyacak olan genel göriisme birçok meselelerin iktidar kanadında nasıl anlaşıldığını, hastalıklan önlemek için ne vapılabilecegini ortaya koyacak. Genel görüşmenin açılıp açılmaması konusunda yapılan konusmalar Ortodoks partililer için bir tehlike isaretı kabul edilebilır. Ne var ki, gün onlann günü değildir ve değisikliği anlamadıkları, anlamamakta direndikleri takdirde tasfiye edilip gideceklerdir. Milletvekilinin biri özetle söyle divor : «Eğer biz Grupta parçalamrsak sonumuı kötüdür. Zira Demokrat Partinin parçalanması, âkıbetini hazırlamıstır.» Bir milletvekili her meseleyi derinliğine, gen<sliğine bilmevebilir, ve herkesten sosyal, ekonomik konularda ibtisaslasmasını süphesiz isteyemeyiz. Ama politika yapan kisinin, Turkiyede, yakın geçmisı ve bugünü hiç değilse kaba hatlariyle, gerçeğe en yakın olarak değerlendirmesi gerekir. Demokrat Parti, Grup içinde mubalefet gruplasmaları yüzünden mi Ti Mayıs'a geldi? Ne gezer.. Aksine D.P. eğer 1951 deki parti içı, Grup içi havasını koruyabilsevdi, daha doğrusu kurulusu ve bünyesiyle zıtlaşan bir jola zoraki girmiş bulunmasaydı, o duruma düşmezdi. Türkive'de kitle partileri genellikle türdes olmavan (gayrlmütecanis) partilerdir. Dolayısivle içlerinde muhalefet kanadının bulunması bu partilerin tabiatından gelir. Nitekim uzun yıllann tek parti hâkimiyetine, baskanının tarihten gelmesine rağmen, Halk Partisinde türdes olmamak niteliği açıkça görülmüştür, görülmektedir. CH.P.'yi yıkmak için birlesen kitle, yani Demokrat Parti de aynı sovdandı. Iktidara gelir gelmez patlak veren 61'ler olayı aslında normal bir gelisme idi ve partiye canlılık vermistı. 1955 olayları, Hürriyet Partisi'nin kurulusu vine tabiî gelişmedir ve bir kadronun ayrılışı D.P.'vi parçalamıs da değildir. Oysa daha sonra parti, suni davranıslarla bün.vesini değistirmefe kalkıstı. önce kitleye dayanan bir kadro partisi haline geldi. Arkasından soyut sloganlarla türdeslik için suni kuruluslar, suni ideoloji birliği yaratılmak istendi. Tutmayınca zor tedbirlerine basvuruldu. Sonuç malum.. Bütün bu gerçekler yakın tarihte dururken, Adalet Partisi içinde birtakım adamlarm hâlâ aynı saçmalıklar üzerinde ısrar etmelerini akılsızhkla nitelemek yanlıs olmaz. O günkü toplum sartlan içinde bile Demokrat Parti liderleri «sosyal gerekliliği» değiştiremediler, nerde kaldı ki bugün, somut meseleler kitlelere hızla yaygınlaşırken türdes olmayan bir partivi. zorla türdes yapacaklar. Neyseki A.P. lider kadrosu ve Genel Baskanı bu gerçeği anlamış gibidirler. Genel görüsme isteğine karşı direnmemek, aksine Uteği desteklemek, anlayısın belirtisi kabul edilebilir. *** Adalet Partisinde yeminli yeminsiz cuntanın bulunduğu bir palavradan ve daha çok Genel Başkanı tahrik yoluyla ters yöne itmek istemekten baska anlam tasımaz. Partinin içinde bugün belli baslı üç kanad vardır. Biri malum tslâmcı kanad'tır, ki «asırı sağ» adı verilen bu kanad son Büyük Kongrede büyük yenilgiye uğramıstır. Ikincisi ve üçüncüsünü, kuvvetleri elinde tutanlarla, onlann karşısında bulunanlar, yahut iktidarcılarla, iktidan ele geçirmek isteyenler olarak niteliyebiliriz. Her iki kanad aslında aynı tabana dayanıyor; teferruatta aynlmakla beraber, asafcı yukarı aynı fikrin savunucusudurlar. Iktidarın başında Süleyman Demırel var, karsı taraf ise, benüz Iiderini bulmus değil. Sadettin Bilgiç'in geri plâna itilmesiyle alternatifsiz kalan Süleyman Demirel'e karsı liderlik savaşına hazırlananlar, boylece muhalif kanadı derleyip toparhyarak, çatısma uzlasma fonksiyonunu sürdürmek isteyenler var. Şimdiki görünüs, Prof. Aydın Talçın'ın bu yolda olduğudur. A.P. Grupundaki bilimsel eksiklikten, aynı zamanda bu eksikliğin yarattığı kompleks'ten yararlanan Prof. Talçuı önce Grup Baskanvekilliğine gelmis, arkasından savasa girmistir. Bu savasın Demirel'i düşürmek icin verildiji iddiasmda değiliz. Fakat gerçektir ki, Prof. Talçın, ekonomik tutum üzerinde beliren tehlikeleri açık açık ortaya koyarak yaptığı ve yapacağı konusmalarla ön plâna fırlamakta, liderlik yolunda sansının bulunup bulunmadığı bir yana, herhalde parti içindeki dengenin kurulmasında yararlı olmaktadır. Aydın Yalçın'ın geçen günkü konuşmasına herhangi bir muhalif milletvekili tereddütsüz imzasını basabilir. Bu tür konuşmanın, özellikle Grupta yapılan böyle bir konuşmanın kamu oyuna aksettirilmesi, Turkiyede toplumsal gelismeye ve sartlara uygun yeni bir geleneği getiriyor. Aynı zamanda partinin türdes olmavan bünyesi eskisi gibi türdesliğe doğru zorlanma yerine, gerçek durumu açık açık tesbit ediyor. Adalet Partisinin programiyle, politikasivle, kısacası anlayısiyle beraber olmayabiliriz. Ama simdiki halde görülen gelisme parti tabiatına ve gerçeğe aykırı değil, aksine onlara u^junriur. I önlenmeli! İM Haksızlık ~l emurlara ve milletvekillerine ılerdekı muhtemel zamma karşılık venlecek avanstan 200 bın ıktisadî devlet tesekkulu. özel idare ve dığer müessese personelinin mahrum edilmesı son yılların büyük haksızlıklarındandır. Özellikle toplu sozleşme ve grev yoluyla, aldıkları parayı arttırmak imkânından yoksun olan memurlar, devlet kendılenne sırt çevırmce, tamamen çare tSTANBUL ve dolaylarma, onceki gece sabaha kadar yağmur düşmüş, lodos da saatte 90 sız kalmaktadırlar. kılometre hızla esmiş, özellikle deniz trafiği aksamıştır. Fırtına sebebiyle vapur seferlerinBoylece tasarının kapsamına gi den çoğu kaldınlmış, gece yarısından sonra Yalova'dan kalkan 'Kızkulesı» araba vapuru, ren memurlara venlecek avans, Kartal'a gidememiş, guçlukle Heybeliada'ya sığınmıştır. Ege'de de fırtına yüzünden bir cok toplu sozleşme dönemınde artan motor ve sandal batmıştır. Fotoğrafta; sahilde patlayan dalgalann kopükleri Moda'da bina işçı ucretlerı, yeni zamlar, Anbovnnca yukselirken goriıluyor. (Konu ile ilzili geniş haberimiz, 7. nci sahifededir.) kara ve Istanbulda ikı ay içinde (Fotoğraf: Ibrahırn KÖSEOĞLU) 10 ar puan artan geçınme endekslerı, dolayıayle hayat pahalıhğı, enflâsyorust baskı, 200 bın memuıu buyuk bir sıkıntmın içıne atacaktır. Zıra bu memurların 150.000 i, zaten 400800 hra arasında maaş aimaktadırlar Saf dışı bırakılan 200 000 iktisadı devlet teşekkülleri, ozel ıdare ve dığer müessese personelinin tasarıya dahıl edılmelerı, verilmesi kararlaştırılan avansm 200 mılyon Hra kadar arttınlmaederal Almanva Çalışma Genel Miisını gerektırmektedır. suıı gerekhrmektedır. I L dürlerinden Kaefferbitz dün FedeI (Arkası Sa. 7. Sü. 8 de) I I ral Almanya Büyükelçiliğinde yapl ^ ^ ^ ! tıfı h lığı basın toplantısında Almanva'da meydana gelen ekonomik kriz dolayısivle 1,500 Türk isçisinin islerinden çıkarıldıgını açıklamıştır. Demirel, AP Senato Grupunda sordu "ASAYISSIZ1I6IH ÖICÜSÜ HEDIR?,, ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) AP. Cxımhuriyet Senatosu Grupunun dunkü toplantısına Başbakaıı Süleyman Demırel de katılmış, bu arada bir konuşma yapan Demirel «Âsayişin olmaması konusunda ölçü nedır? Bu ölçüyü bilmeden âsayışsizlık vardır demek tehlıkelidir» demiştir. Grup toplantısında A. P. Temsilciler Meclisıne 5 tive seçümış, «C.H.P lılerın Senato Genel Kurulunda âsayış ile ilgili genel gorüşme ıstiyen önergeleruıın alejhınde oy kullanılması» &axarlaştırılmıştır. AKTÖR H.\DI HtJN, HAKKINDA VERILECEK KARARI BEKLERKEN.... I Alman Çalışma Genel Müdürünün açıklaması Hadi Hün, dün tevkif edüdi öncekı gece; Unkapanı Koprusunde, 13 yaşmdakı kahvecı çırağı Mehmet Goller'e çarparak olumune sebebiyet veren Şehır Tıyatrosu aktorlermden Had: Hun. dup tevkif edılmıstır. Hun, öğleden sonra Adliye'ye getırılmıs. Uçuncu Sulh Ceza Mahkemesı tarafından sorgusu japılarak, serbest bırakılmıstır. Fakat Savcı karara, Ikıncı Aslıye Ceza Mahkemesınde ıtıraz etmi1;, dosvanın ıncelenmesınden sonra aktorun tutuklanmasına karar verılmıstır «fllmanya'nın ekonomisi dar bogaza girmiştir» Bu \ üzden de 1500 Türk işçisi işten çıkarıldı ANKARA Cumhuriyet Bürosu) Demirel'in konuşması Grupta yaptığı konuşmada Demırel şunlan soylemıştır: «Memleket ıdaresıni bir çok aksaklıklar ve fena şartlarla devraldık. Bu hususlarm düzeltılmesı evvelâ iktidanmıza ve Parlâmentomuza teveccüh etmektedır. HuKümetin değişen şartlar karşısında yeni kanunlar getırerek icraaünı müessir kılması ancak Meclıslerin. hiıkümetm getırdlği kanunlan zamanında çıkarması ile mümkün olur. Halbuki Parlâıoentomuzda zamanın büyuk kısmı kanunlardan çok genel göruşme ve gensoru müesseselerıne tahsıs edilmek istenilrnektedır. Biz hukumetm murakabesını daima arzulanz Fakat bu tutumun Meclıslerin kanun yapma zamanını almasına da r a a değılız. ZU n Meclıslerin çalışması çok pahalıya mal olmaktadir. Bu zamanın büyük kısrrunı kanunların çıkarılmasına tahsıs etmek arzumuzdur. Mıllet ve biz ekspres olarak çıkarılan kanunlardan şikâyetçiyız. (Arkmsı Sa. 7, SS. 1 de) Lâfı anlalmalı Haberi elbette okumnşsunuzdur: Kıbnsın Çekoslovakyadan almakta olduğu, meğer, sadece bafif silâhlarmış. Bizim, hırsrzlar için kullandığımız «yükte hafif, pahada ağır» sözünün Rumcası var rrudır. bilmiyorum. Eğer yoksa, onu hemen tercüme edip, komşularımıza bu «yükte hafif» silâhlarla elde etmeye çabstıklannın «pahada ağır» a mal olacağını duyurmak gerek. Talnız, bu iş için, kuvvetlice, bir mütercime ihtiyacımız var! ' D. N. \Ealt Disney öldü CALIFORMA, (AP) Holljwood'un en unlu fılm yapıcılarmdan 65 yaşındakı Walt Dısney, dun olmuştur. Disney, «Mıc key Mouse» sensınden baslamak uzere, yuzlerce fılmı vucuda getırdığı studyonun kar<;ı tarafına düşen St. Joseph Hastahanesmde hayata gozlerım kapamıstır (Arkası S. 7, Sü. 5 de) Çalısma Genel Mudürunün yaptığı açıklamaya gore Almanvada halen 160 bın Turk işçısı bulunmaktadır ve ışlerınden çıkarılan Turk ışçılennın sayısı. genel çalı^anlara gore yuzde 1 oranındadır. Genel Mudur Kaefferbıtz, Almanyadakı ekonom:k krızın komur çehk endustrısı ile tekstıl, otomobıl ve ınşaat sanajıınde vnğun hale geldığını belırtmis ve bu sebeple, bu ısyerlermdekı fazla mesaılerın kaldınldığını, krızm devamı halınde normal çalısma saatlerının de azaltılacağını ılen surerek şoyle demıstır : «Dar Boğaz» «Kanunî şartları haiz olan Türk isçilerine işten çıkarılmaları halinde issizlik sigortası ödenecektir. Ancak krizin devamı halinde islerinden çıkarılan bütün yabancı isçileri memleketlerine göndermek 20mnda kalacagız. Zira Alman ekonomik hayatı dar bogaz'a girmistir. Türk isçileri Alman işverenleri tarafından beğenilmektedir. Bunun bir ifadesi olarak 1966 yılında Almanyaya çalısmak üzere 32 bin 500 Türk işçisi gelmistir. Bu rakam diğer \abancı işçilere nazaran çok yüksektir.» Çalışma Bakanhğı Genel Muduru konusmasına şoyle devam etmıstır : Denizyollarının zam teklifini Yüksek Plânlama onayladı Vedat ETENSEL «İşsiz sayısı artıyor» Federal Almanyanın iş piyasasında öncelikle kendini gösteren husus, fazla yüklü olan iş hacminin hissedilir sekilde grv(Arkası Sa. 7, Sü. 3 de) «KLAKSON ÇALMAYIMZ» tstanbal'da dün, vıllar sonra. «Klâkson Yasağı Kampanyası na, >eniden başlanmıştır. Kampanja. 15 gun surecek. aykırı davranan sjruculer, şiddetle cczalandırılacaktır. Resimde. kampanva munasebetıjle şehrin çeşitli ye lerine asılan «Klâkson Çalmavmız» afişlerindcn biri gorulujor. Ecvet GÜRESİN Ulaştırma Ba'<anlığı tarafından hazırlanarak Yuksek Plânlama Kuruluna gonderılen Denizyollarının ıç ve dış hat bılet ucretlerıne yuzde 50 ılâ 75 arasjıdakı zam teklıfı Yuksek Plânlama Kurulu tarafından onaylanarak dun ılgılılere teblığ edılmişitır (Arkası Sa. 7,teü.3 te)