Catalog

CÜMHÜRÎYET 2 Ocak 1966 SAHİFEÜÇ DI HABERLER Ne çekiyorsak!.. ir dostum vardır Saçma sapan gibi konusur. Ama sonradan düşünür, sözle> rine hak veririm. Geçend» ;eldi. Oturduk.. Nasılsm? diye Bordu» Biraz üşütmüştüm Başım ağrıyor dedim.. içinl ekti.. Gitgide kanaatim kuvvetlen*or.. dedi. rümizli konusur bir ıdamdır. Anlıyamadım Ne gibi?. diye sordum.. Ne çekiyorsak başımızdan ça. kiyoruz. Yani!. Yani şu başımız olmasa rahat ideceğiz. Yani kafamız mı?~ Evet!.. Hadi be!.. Sen de hep böyl» saçma sapan konuşursun! Sen gene öyle bil!.. dedi. Başka şeyler de konuştuk geçti gitti.Akşam Naima tarihini oknyor. dum.. padişab birinin idamına ka* rar vermis. Karar falân değil ya!. Adamı öldürmek istemiş. Herif sıkı... «Kapı» sı, yani silâhlı maiyett tar.. padisah bostancıyı çağırıyor. Git, falânın basını bana ge;ir'.. diyor. Dedim ya, adam zarplı.. kolay kolay başı alımr gibi değil.. bostancı biraz tereddüt edince padişab: Ya başı, ya başın! diyor; ama tarihte bu, bir değil, on değil, yül değil.. binlerce defa söylenmiş sözdür. Ve bostancılar padişahın istediği başlan getirmişlerdir. Bunu okurken arkadaşımın: Ne çekiyorsak başımızdan e> kiyoruz. Lâfı aklıma geldi. Ne dersiniz? Aklını başına topla! danberi gelin bütün lâflara bakalım~ Akıl basta olmazsa.. Bas ol da... îstersen... Hişl huzurdan.. Başbaşa bağlı baş şeriafe bağh.. (lâf.) Başım gözüm sadakası. (GSi de başın penceresidir. Yabancı de il). Başım dertte... (Tabiî! Olma sa girmiyecek). Basbaşa vertnişler.. (kumpaı değil mi?. Ayak ayağa kumpaı yapahilir misiniz). Büyük başın derdi de büyül ılur.. (oyledir.. çörüyoruz). Başından büyük işe girmlı (ne yapsın?.. tsler, sapka gibi baı ölçüsüne göre çelmiyor ki!) tsi başından aşmış... (Aşar. hep isler öyledir.. Semsiye gibi kl firler.. hem de delik şemsiye). Yok devenin bası.. (Bunun d: uzun bir hikâyesi vardır; ama uj durmadır. Yazmıyacağım). Baaas üstüne! (Dalkavuk luktur. Ayak üstüne diyebilir mi siniz?) Basa gelen çekilir.. (dişe gt len çekilmez; diş çekilir kurtu lursun. Bası ne yaparsın?) Basgöz etmek» (malum!. e«. lendirmefctir. Ah ne tath m tatl «leğtt mi?) Basbelâsı, (Ayak beltaı yo» ur.. el belâsı da yoktur. Bir dl belâsı vardır. Onu da tutarsın). Eyüp Han Şastri konferansı yarın Taşkenlle başlıyor 4 KOSIGIN ARABULUCU neler oldu? Mehmet BARLAS adece 1965 in değfl, son 10 yılın en önemli olayı, Vietnam savaşı, eğer aynı hızla gelişirse belki de 20. yüzyüın kaderini değiştiren bir nitelige bürünecektir. 1965 e gtrildlğl zaman 400.000 Güney Vietnam askerinin yardımcısı durunıundaki 22.000 A merikan askeri müşaviri; yeni yua başladığımız şu günlerde 250.000 i aşkm mevcutlu bir «savaşan ordu» haline gelmiştir. Bir yıl önce Vietkongla cereyan eden gerilla savaşları, şimdi B52 kıtalararası ağır bombardıman uçaklannın da katıldığı büyük bir harb huviyetüıe bürünmüştür. Sadece Güney Vietnam sınırlan içinde bulunan çarpışmalar ise, gerek Kuzey Vietnamın bombardımanı, gerekse Güney Kore, Yeni Zelanda ve Avustralya askerlerinin savaşa katılmasiyle beynelmüel bir nitelik kazannuştır. Diğer tarattan, savaşa dolayısiyle ve doğrudan dognıya taraf olan Amerika, Sovyetler BirUği, Kml Çin ve Ingiltere gi bi ülkelerin kendi içlerindeki ve aralarmdaki münasebetleri etkUetnesi bakımından, Vietnam dünya politikasına en fazla tesir eden hâdise olmak durumunu ka zannuştır. 1954 Cenevre konferansında kararlaştınlan ve Kuzey Güney birleşmesini öngören «genel seçimlerin» yapılmaması üzerine, Güneyde «Milll kurtuluş cep hesi» kurulmuştu. Bu siyasî teşekkülün silâhlı organı durumundaki Vietkong çetecileri, geçen yıldan 1965 e sabotajlar ve çarpışmalarla girdiler. Fransanın Hindi Çini yanmadasından çekilmesınden sonra, Batılı menfaatlerinin korunmasını devralmış bulunan Amerıka ise, bu birleşmeni. Kuzey le Yeni Delhi (a.a. A.P. Radyolar) Ocakta Taşkentte yapılacak Hint Pakistan czirve» konferansına katılacak Hint heyeti dün açıklanmıştır. açıklanan liste, Başbakan Lâl Bahadır Şastri ile birlikte Taşkente gidecek heyetin, şimdiye kadar Uluslararası bir konferans için yurt dışma gönderilen Hint heyetlerinin en önemlisi olduğunu ortaya koymaktadır. S Ortnk çıkorlor ışkan Johnson bir taraftan 11 nci enlemia tuzeyine hava akınlarını durdururken, diğer yandan da Vietnam uyuşmazlı • ğını savaş alanından müzakere I masasına aktarmak amacıyla I toplu ve toz koparan bir çaba « harcamaktadır. Başkan güvendi I ği ve Amerikanın en tecrübeli ' diplomatlarını, giriştiği şümul • lü banş taarruzunun erleri ola I rak Kanadadan Polonyaya ka \ dar uzanan geniş bir cepheye yaymıştır. Zemin yoklamalann I da özellikle üzerinde durulan, | Hanoide temsilcileri bulunan Hindiçini Milletlerarası Kontrol ve Nezaret Komisyonu üyeleri Polonya, Kanada ve Hindlstandır. I Dün dokuzuncu gününü dol • dnran Kuzey Vietnamın bom l bardımanına ara verilmesi,, I kanlı uyuşmazlıkta 1961 denberi ' yapılmış en büyük ve ciddi iyi I niyet jestidir. Anlaşıldığma gö I re, sabırsızlanan Johnson, ko | münistlere son şansı tanıyarak bütün açık kapıları deneyecek ve barış taarruzunda başansızlığa ufradığı takdirde, Vietkongu beslediği ve onun iplerini tuttuğuna inandığı Kuzey Vietrama olanca gücüyle yüklene eektir. A Taşkent görüşmesi Hint yanmadasının 1947 de bölünmesinden bu yana, Hinrfistjın ile Pakistan arasında yapılan en önemli kargılaşmadır. Taşkent görüşmelerinde Hindis tan ile Pakistanın arasındaki bütün meseleler, bu arada özellikle Keşmir, Sovyet Başbakanı Kosigin'in arabuluculuğu altında ele almacaktır. Pakistan heyetine Dev let Başkanı Eyüp Han riyaset edecektir. Kosigin'in başkanhğında TaşBurada dikkatleri, en aşağı kent görüşmelenne katılacak Sov Washington'un barış taarruzu yet «arabulucnluk» heyetinin buLONDRA (a.a. kadar önemli ve aynı zamanda gün uçakla Taşkent'e gideceği A.P. Radyolar) yer alan ikinei bir geliştneye dün Moskovadan resmen açıklançekmek isteriz: Kremlin hiyemıştır. merikanın savaşa bır son rarşisinin ( î ) numaralı adamı I Sovyet heyeti de önemli sahsiverilmesı için giriştığı büyük ve pürüz ayıklayıcılıktaki usta | yetlerden kunıludur ve bu da barış taarruzu devam ederlığıyla ün yapmış 47 yasındakl Moskova hükumetinin, Sosyalist ken, Guney Vietnam sâkin bir Şelepinin bir kaç gün sonra Ha I karop» dahil olmıyan iki Asya yılbaşı geçırmiştir. noiye yapacağı siyaret! | ülkesi arasında «hakem» rolü oyMaamafıh, Amerikan askeri nıyacağı ve üstelik Sovyet top makamları, Güney Vietnama Şelepin «kardeş Kuzey Viet . nam Hükümetinin d&vetlisi o I rakları üzerinde cereyan edecek kuzeyden sızmalar arttığından, larak» Hanoiye niçin gitmekte • I konferansa verdiği önemi gösteryeni yılda savaşın şiddetlenecemektcdir. dir? Hiç bir reami acıklam» ya t ğini tahmin etmektedirler. pılmamıştır ama, tahmia etmek I SOVYET HEYETt Her ay takriben 4.500 kuzey zor değildir: I Sovyet heyetinde de su adlara Vietnamlının güneye geldiği tahmin edilmektedir. Sözcüye Fekin «Çin malı» yeni bir en I rastlanmaktadır: Dısi$leri Bakagöre bombardımanlar durdurulternasyonalin doğusunu İlân et I nı Gromiko, Savunma Bakanı Rodion Malinovski ve Maresal Vasirulduğundan bu sayı son günmek üzeredir. Pekinin propaganli Sokolovski. Belirli bir görevi lerde daha da artacaktır. da çarkı, son günlerde düsman I olmıyan fakat Sovyetlerin Snd» kardeşi Moskova ile ilişkileri I Amerikanın gezici Büyükelçisi «Askeri kafa» lanndan biri sayı«tamamen kesmek» ten «Marks Harriman, Polonyadan sonra gellan Sokolovski'den başka Dışişleve Lenincilerin Sovyet Komü I diği Belgradda Başkan Tito ile ri Bakan Yardımcılarından Nikonist Partisi ile kendileri ara&m I Vietnam mesetesini görüşmüş la Firiubin de heyette yer almakda, gerek siyaset, gerekse teskitür. Johnson'ın özel temsilcisi, tadır. lât bakımından bir sınır hattı • bugün de Yeni Delhide beklençizmeleri» nden dem vurmakta ' mektedir. Gözlemcilere göre, «Taskent dır. I zirve konferansı» ile Rusya CezaBaşkan Johnson'un güvenlik meselesi eski başdanışmanı Pekin aynca, Moskovanın VI • yir konferansının ertelenmesinden sonra AfriKa Asya grupuna Bundy de Kanadada bulunmaketnamda «ortak hareket» tekli I tadır. flni kesinlikle reddetmlştir. Pro I tantanalı bir biçimds yeniden girmektedir. Amerikanın Bırlesmiş Milletpaganda çarkı Şelepini beklelerdeki başdelegesi Goldberg ile mekte olan Kuzey Vietnamhla I Papa ve Cumhurbaşkanı De ra âlenen şu tehdldi savurmak | Gaulle ile görüştükten sonra bu tadır: gün Londrada b^klenmektedir. «Ho Şi Minh ve arkadaşlan, Goldberg Pariste ayrıca, NATO Pekin Moskova birliğinin yeKonseyinin olağanüstü bir topniden kurnlnşunn beklememeli, lantısına katılmıstiT. hattâ münasebetterin tamamen I Goldberg, Johnson'un De kesildiğini görmeye hazırlanma I Gaulle'e gönderdiği mesaj hakFaris, (ajı. Radyolar) Franlıdırlar. Kuzey Vietnam liderlekında şunları söylemiştir: sanın eski Cumhuıbaşkanlarmdan ri Moskovaya yaklaşma gibi bir « Mesaj gayet basittir: VietVincent Auriol dün ölmüştür. fikre itibar etmemelidirler. Bunnam anlaşmazlığı, şerefli şartlar 81 yaşmda ölen Auriol, 1947 den lann siyaset ve teşkilât bakıiçinde bir konferans masası ba1954 yılına kadar Fransa Cumbur mından Moskova ile münasebetfinda ve şartsız müzakereler yobaşkanlığı mevkiirü işgal etmiş, lerini kesmeleri talebi İle karln ile çözümlenmelidir General Cumhurbaşkanlıtından ayrıldikşılaşmalan da muhtemeldir, De Gaulle ile gayet serbest ve Moskovaya karşı bundan böyle • tan sonra, siyaset sahnesinde Mç samimî olarak bn konuda görüs bir faaliyet göstennemiş, 1959 yıtaaf gösterilmesi, Marks • Lenin I teatisinde bnlnndnkj» prensipleri ve bunun tabiî netilmda da vaktiyle liderlik ettiği cesi olarak da Çine ihanet sayı l Sosyalist partiden istifa etnüşti. lacaktır.» I Eski Cumhurbaşkaru, geçen Ka sım ayında Cote d'Azur'dakl maŞelepine verilen görevin, Pelikânesinde düşerek bacak kemikinin nüfuzunu kırarak Kuzey I Vietnamın tamamen Kızıl Çi I ğini kırmış, bu kaza nihayet ÖİUmüne sebep olmuştur. nin pençesi altına girmesini önlemek olduğu kendiliğinden anHOLLYWCX)D, (A.P.) «Ajan laşılıyor. Hemen belirtelim ki 007 James Bond» Amerikan sinegörev fevkslâde güç ve çetinma piyasasuu ele geçirmiştir. Bu iir. Çünkü Pekin, Hanoiye terrolü beyaz perdede canlandıran eih hakkı tanımamakta, emir aktör Sean Connery, en fazla pavermektedir. Aynca 13 milyonra kazanan yıldızlann başındadır. luk biçare Kuzey Vietnam, 700 Endüstrinin dergisi «Motion milyonluk Çin ile ortak hududa Pictnre Herald» ın sinema sahipsahiptir; oysa Rusya, binlerce | leri arasında yaptağı yıllık anketBAĞDAD, (ajı.) «Bağdad kilometre uzaktadır. te, tskoçyalı aktör 1965 yılının (1) News» gazetesinin bildirdiğine gö Maamafih Rusya, ümitsiz bir | numaralı siması ilân edilmiş, re, Kuzey Iraktaki âsi Kürtlerin dururada sayılamaz. Hanoide, > 1964 de en fazla para kazanan lideri Molla Barzani, Irak askeri Rusyaya yönelme eğilimine ait yıldız durumunda olan Doris Day komutarnna gönderdıgi bir mesaj işaretler bnlmak mümkündür. üçüncülüğe düşmüştür. da, «kan dökülmesine son verilMeselâ Pekin, Rusyamn Kuzey Ankete göre Beyaz Perdenin pa mesini» istemiştir. Vietnama yardımının yetersiz • ra kıranlar listesinin ilk on ismi Gazetenin yüksek rütbeli bir su liğini ilân etmiştir. Halbuki Ha I şöyledir: Connery, John Wayne, baya atfen bildirdiğine göre, Barnoi hemen arkasından, Kızıl ÇiDoris Day, Jtıly Andrews, Jack nin açık baskısına rağmen Sov I zanl müşkül vaziyete düştüğü her Lemmon, Elvis Presley, Cary yet yardımının Amerikan em I seferde bu meaJde mesajlar gönderdiğinden, bu yeni talebine de Grant, James Stewart, Elizabeth peryalizmine karşı mücadeleye I Taylor, Richard Burton. cevap verilmiyecektir. «muazzam bir ek güç» sağladı ı ğını açıklamak cesaretini gös I terebilmistir. Eğer Şelepin, Kuzey Vietnamın Kızıl Çinin mahrekine girmesini önleyebilir, hiç değilse Hanoiyi Moskova ile Pekin arasında tercih yapmıyaca ' ğı bir kalıba sokabilirse, parlak bir zafer kazanmış olacaktır. Amerikanın barış tarruzu ile Şelepinin Hanoi ziyareti arasında ilişki kurmaktaki gerekçemiz Saym Müşterilerinin ve Sanayicilerin şöyledir: YENİ YILLARIN1 Tebrik Eder. Vietnamdaki savaşınin tek kârlısı, Kızıl Çindir. Vietnam Elektrik Motorlan ise Hindiçininin, hattâ tüm Güney Asyanın anahtandır. Zâlim . Ticaret ve Sanayii savaşın, dolayısiyle Kızıl Çi I nin yayılışına bir son verilme I A Ş. siııde hem Amerikanın, hem de barıs içinde beraber yasama ilAdres: kesi savunucusu Rusyamn bariz Fabrika: Etimesğut Şeker çıkarları vardır. Kısacası ŞeleFb. girig yolu pinin basarı veya basarısızlığı, Tel: 10 53 93 99/6 Amerikanın bans taarrazunun Büro: Selânik Cad. No. 45/6 lonucunu geniş ölçüde etkiliyeTel: 12 90 57 cektir. ANKARA Kayhan SAGLAMER hine olacağını bildiğinden, geçen yıldan kalan mukavemet kararlıüğuu artürarak 1965 e geçmişti. Amerika, Vietkong'un başarısının anack Kuzey Vietnamla irtibatı kesıldıği takdirde durdurulacagı görüşündeydi. F1RSAT Bu görüşü tatbikat safhasına sokacak fırsat, Washington"un eline 17 Şubatta geçti. O gün Pleikudaki Amerikan hava üssüne yapılan şiddetli bir Vietkong hücumu, pistteki 40 ı aşan uçağı barap etmekle kalmadı, bir çok Amerikalının hayatına da mal oldu. Aemiraknın bu baskına verdiği cevap K. Vietnam'ın sınırlarını aşan uçaklaruı bombalarında gizliydi. Ve ışın en fena tarafı, o gün Hanoi'ye gelmiş olan Sovyet Başbakanı, bombardıman başladığı sırada, «müttefiklerimize yardımdan kaçınmıyacağız» temasını işleyen bir konuşma yapmaktaydı. Dünya bu olayın heyecanını bütün şiddetiyle yaşadı. Ne var ki, Moskova da, Pekin de pasif durumlarını bozmadılar. Yardım sadece ateşli demeçler ve malzemeye bağlı kalmıştı. O günden sonra savaşın gelişmesı bütün tahminleri aşan bir surat kazandı. Amerikan uçaklan 17 Şubattan beri «iki gün hariç» muntazaman Kuzey bombaladılar. 8 Mayıstaki 45.000 lik asker, 23 Mayısta 75.000 olacak bır tempoyla artmaya bas Vietnam bir Dünya Savaşına yoi acabilir SESLER Bu arada Amerika içinde de itiraz sesleri yükselmeye, savaşçı tututnu protesto eden gös teriler yapdmaya başlamıştı. Daha sonraları bütün dünyaya ve Türkiyeye de yapılacak olan savaş aleyhtan bildirilerin ilki 13 Temmuzda New York'ta yayuılandı. 200 yazar, aydın ve sanatçının imzaladığı bildiri, Johnson'dan «1954 anlaşmalanna saygı ve bir nalkın isteklerine zorla mâni olunmamasını» talep ediyordn. Beyaz Saray ise, bu savaşuı şiddetine kendini kaptırnuş, «Tınnanma politikasının» ateşi içinde bütün kaynaklariyle Vietnam'a yüklemişti. Savaş bir açıdan faydalı da olmaya başlamıştı. Yüda 6 milyar dolan aşan harcamalar, Amerikan ekonomisine hareket getirmiş, istihdamm en yüksek seviyesine çık masını sağlamıştı. Washington, bütün münasebetlerini de savaşta kendini tutan ve tutmıyanlara göre ayarlıyordu. Vietnamda «saldırganlan protesto eden» bir Şastri, bir Eyüp Han, bütün protokol ve nezaket kaidelerinin dışuıda, Washington'a yapacaklan ziyaretlerini geriye almak durumun da bırakılıyorlardı. Kuzey Vietnamın hall ise perişandı. 10 yılda kurduklan me deniyet, tonlarca bomba altında yıkılıyor, ışin kötüsü hiç bir devlet araya girip bu işi durdur maya teşebbüs etmiyordu. ladı. BİR TEŞEBBÜS İlkbaharda Kuzey Vietnam Başbakanı Ho Şi Minh, barış teşebbbüsünde bulundu: «Hiç bir ön şart ileri sürmeden müzakereye oturmaya hazırdılar. Yeter ki bombardıman kesilsin, ateş ve çelik yağmuru son bulsundu...» Bu teşebbüs, ancak Kasım ayında bir gazetecinin açıklamasiyle duyuldu. Dışişleri Bakanı Dean Rusk, bir yardımcısmın sözlerine göre, «Hassas antenleri sayesinde Ho Şi Minh'in ba rış isteğini ciddî bulmamış ve işi âleniyete dökmemişti.» MOSKOVA • PEKİN öte yandan, ıdeolojı meselesi yüzünden aralannda açıklık bu lunan Moskova ve Pekin Vietnam dolayısiyle tam olarak bırbirierine sırt çevırmışlerdi. Pekin, Moskovayı «Vietnamdaki yoldaşlara yardım etmemekle» suçluyordu. Moskova ise «Biz malzeme yardımı yapıyoruz; za ten millî kurtuluş savaşlan dış müdahaie olsa da olmasa da basan kazanmaya doğru Uerler» savunmasını yaptyordu Kruçef • Kennedy ıkilisinin yarattıklan «Sulh içinde bir ara da yaşanılacak dünya» hayali yıkılmış, milletler yeniden iki bloka aynlmıştı. Üçüncü blok, tarafsızlar ise. Vietnama tecavüzün durdurulmasını belirtiyor; fakat Amerikadan almaya mecbur oldukları yardım yüzün den, fazla ileri gidemiyorlardı. Bu arada Batı bloku içindeki bir ses, De Gaulle, SEATO1dan fiilen çekilmiş, bazı Avrupa ülkeleri Amerikanın NATO'yu Vietnama bulaştırma çabasma karşı koymaya baslamışlar dı. Ve derken 1965 yılı sona erd] ve belki de Vietnam'la birlikte dünyayı da karanhklara gömecek olan 1966 ya girdik.. tt Lüzumsuz harb. Hint Pakistan savaşı A 2 dün öldü Dünya Savaşını andıran bir savas 1965 Asya'sını günlerce kan ve ateşe boğdn. * 450 milyonluk Hindistan, 100 milyonluk Pakistan'la tam 15 gün kıyasıya harb etti. 7 Eylülde Hint ordusunun Lahor'a yürümesiyle başlıyan bu savaş 22 Eylül'de Güvenlik Konseyinin «Ateş kes» kararına tarafların uymasiyle resmen sona erdi. Faka,t mevziî çarpışmalar hâlâ devam etmektedır. öte yandan savaşın nedenini teşkil eden Keşmir'de, Hindistan'ın büyük baskısına rağmen istiklâl istiyen halk, mukavemet hareketlerine ara vermemiştir. Bu barb nrasında Hindistania Kızıl Çin'in bir ara karşı karşıya kalmaları, dünyayı heyecana boğdn. Sıkklm'deki tesislerin sökülmemesi halinde harbe gireceğini söyleyen Pekin, daha sonra bn tehdidi geri almakla, dünyanın rabat bir nefes almasmı sağladı. Hindistan ve Pakistan'a binlerce can ve milyarlarca liraya malolan bu savaş, tarihe «lüzumsuz harb» lerden biri olarak geçecektir. 5 Ağustos'ta yapılan güven oylamasında Novas güven kazanamadı. Bunun üzerine nümayişler daha da siddetlendi. Papandreu bütün Yunanistan'ı dolaşıyor, halka «uyanınız» diyordn. 18 Ağustos'ta Çirimokos Başbakan adayı oldu ve 28 Ağustos'ta o da güven oyu alamadı. Ancak eylülde isler değisti. Stefanopulos Kıralın verdiği görevi iki oy farkla Mecliste sağlamlastıracak ve Meclisi hemen tatile sokacaktı... Şu anda Papandreu «sinei millete dönmüş>, yakınıp durnyor. Herkesin «ihtiyar kurt» dediği bu yash politikacı, 25 yaşındaki Kıralın atttfı kanÇm acısını gidermekle meşgul. Partisi parçalanmış ve Stefanopulos'a kacan 41 milletvekili Liberal Demokrat Merkes Partisi adlyle yeni bir karuluş meydana getirmiştir. Papandreu'nun devrilmesinde v?aahington'un oynadığı rolfln tartışılmam İse hâlâ bitmemîştir. Ancak bütün bu olaylann getirdiği iktisadi kriz Yunanistan'ı temelinden sarsar bir hale gelmiştir. Yılra son ayında kazanılan Kıbrıs başansı bile, Stefanopulos'un açıkladığı yeni vergiler yüzünden ikinei plâna düşmek üzeredir. GEOENYILUZAYYOLU DAHA ÇOK AÇILDI ORTAK PAZAR BUHRAN1 Tek bir Avrupa idealinın basamaklarından en dnemlisi Ortak Pazar, Fransa'nın tutumu yüzünden buhran içindedir. Tarım ürünleri fiatlanndan başlayan anlaşmazlık, sonunda Fransa'mn, toplantılara katılmamasına dayanan bir ciddiyete bürünmüştür. Öte yandan E.F.T.A. (Yediler) ile Ortak Pazar arasındaki soğukluk, gerek 25 mayıstaki ortak toplantıdan, gerekse De Gaulle'ün kasım aymdaki demecinden sonra yumuşamaya yüz tutmuştur. Bu arada E.F.T.A. ülkelerinden lngiltere ve îrlânda'mn gümrük duvarlannı yıkmalan Avnıpa ekonomisi içinde önemle izlenen bir hareket olmuştur. Dünya Ekonomisinde önemli olaylar G Bir Ihtiyar kurdu, 25 yaşındaki tilki yendi i | | * | i yılı Yunaniatan ıçın buhranlar vl1 En fazla para kazanan yıldızlar Barzani kan dökmeye son verilmesini isfedi EMTA5 llektrlk Molor robrikası İLK TURK ELEKTRİK MOTORLARI İ V V V yişleri, güven oyu alamıyan Başbakan heveslileri ve «Kıral kazığı yemiş bır ihtıyar kurdun feryatlariyle» doln bnhran yılı... Papandreu'nnn lideri bnlundnjn Merkez Birliği Partisinde ilk çatlaklar ocakta başladı. Kabinede yapılan değisikliği beğenmiyen 13 milletvekili partiden istifa ederek «yaylaya çekildiler». Ancak daha sonra Papandren bn grupn ikna ederek yeniden partisi içine alacaktı. Ocaktan haziran sonlanna kadar Atina'da söylentileTİe dola 4 ay geçti. Eski Başbakan Karamanlis için yolsuzluk araştırması yapılacağı ileri sürüldü. Papandrea'nnn Rns Türk yakınlaşmasına mâni olmak için Moskova'ya gideceği iddia edlldi. Fakat asıl önemli olay söylenti halinde bile ortalığa çıkmanuştı daha... Ve 29 haziranda Papandren pUnlannı açıkladı : Orduda tasfiye gerekiyordu. Bu tasfiyeye dahil olacak yüksek rütbeli subaylar tesbit edilmişti. Dikkati çeken nokta, bu subayların hemen hepsınin Kıral'a yakm "kimseler oluşuydu. Hele bu subayların başında Yanimatis'in yer alması, Papandreu' nun maksadmı iyice açığa koyuyordu Kıralcılara göre: «Papandreu kıraliyeti yıkmak istiyordn.^ Ne var ki, Papandren kendi fcablnesi içinde bir yılan beslemiş ve Savunma Bakanı Garnfalias'ın Kıraldan yana olacağını hesaplıyamamıştı. Gamfalias tasfiye karannı lmzalamadı. Bunun üzerine Papandreu onn istifaya zorladı... ' Daha sonrakl olaylar su iıra flzerinde ' cereyan edecektir : 13 Temmuz: Papandreu kabineden ata' madığı Garufalias'ı, partiden ihraç etti. ', 15 Temmuz: Kıral, Papandreu'yu saraya çağınp bu konuda bilgi istedi. Papandreu, «îsterseniz istifa da ederim» deyince, lâfı ağzından alıp «istifayı kabul ettim» dedi ve yerine diğer bir Merkez Birliği üyesini, Novas'ı, Başbakan tiyin etti. 16 Temmuzia 5 Ağustos arası nümayişlerle doludur. Bu arada orduda kök saldığı tesbit edilen ASPİDA teşkilâtına üye subayların tevkifi başladı. Mesele artık rejim değişikliğini istiyenlerle istemiyenler arasındaki kavga haline gelmişti. |Mh!l ' oldu: Kanlı sokak nüma eride bıraktığımM yıl milletleraran iktisadi hayatı yakından ilgilendiren gelışme ve tartışmalara sebep oldu. önem sırasına göre ele aldığımız takdirde, bu noktalar şu şekildc beliriyor : ALTIN MESELESt : Fransa, ocak »yınm son günlerinde ileri sürdüğü bir talebi şekillendirerek «Milletleraran tedavfilde altın'ın yeniden esa» olmasını» istedi. Daha önce Fransız Merkez Bankaaı bir bildiri yayınlamış ve 150 milyon dol&r karşıhğında, Amerikan Merkeı Bankasının altın tediye etmesini istemişti. Altın sistemine dönülmesini öngören ve Bretton Woods konferansı hükümlerinin gözden geçirilmeslne dayanacak olan bu hareket Amerika tarafından reddedümişti. Ancak Fransa halen ayda 3040 milyon dolarhk partileri altrna çtrvirmektedir. De Gaulle idaresine gör» bu suretle, bütün Avrupa'yı etkisi altın» almış bulunan dolâr, tahtından indirilecektir. Ayrıca Fransa'mn elinde bulunan 5 milyan aşkın dolftra karsılık sadece 3,5 milyar dolârlık altın stoku arasındaki denge sağlanmış olacaktır. LÎBERMANİZM : Komünist ekonomik düzenl uygulayan ülkeler için 1965 yılı bir dönüm noktası oldu. Profesör Liberman adındaki bilginin görüşlerinden esinlenen yeni hareket 1965 te Sovyetler Birliği, Çekoslovakya, Polonya, Macaristan ve Bulgaristan'da uygulanmaya başlandı. Bundan böyle «kâr» ve «verimlilik» komünist üretim tekniğinde «adedt üretim» ta yerinl alacsktır. Bu vesileyle Liberman'm yaptığı tanımlama komünist doktrin için yeni bir anahtar olmaktadır: «Sosyallzm, liberal ekonominin kabul ettiji her feyt reddetmek değildur^ öte yandan Sovyetler Birliginin az gelişmiş ülkeleri yakından ilgilendiren bir karannı da belirtmek faydalı olacaktır. 1965 in basında alınan bir kararla Sovyetler Birliği, az gelişmi» ülkelerden ithal ettiği mallardan fümrük «lmsyı kaldırmıştır. Aralık'ta lsc altın flatında bir yükselme talep eden Rusya, gerekçe olarak «a* gelişmiş fllkelere yaptığı yardımda artı? sağhyabilmeyi* göstermiştlr. AMERtKAN MERKEZ BANKASI KARARI Kasım ayında Amerikan Merkez Bankası (Federal Reserve Board) iskonto hadlerini »44,5 a çıkartarak, kredileri 1/8 oranında pahahlaştırdı. Banka bu karaHyle, gerek Vietnam, gerekse sorumsuz dış yatınmlar yüzünden enflasyon tehlikesiyle karşılaşan Amerikan ekonomisinde «hareket» yerine «istikrar» ı temel üke yapmak istemişti. SUKARNO AZ DAHA DEVRİLİYORDU Ve böylece size basa ait dah neler sayarım ki; olmasaydı, dertlere, o sıkıntılara giriftar ol mazdık... Vezirin başı olmasayd merika ve Sovyetler Birliği arasındaki bostancı kesemezdi. Bostsncmı uzay yanşı, geride bıraktığımıs yılda, başı olmasaydı, padisah tehdit e insanlığın uzay yolunda daha ds ileri demezdi~ padişahın başı olmasa? fitmesini sağladı. dı?. (Bir kısmımn var mıydı. yo 1965, uzayın, insanlara sokak gibi açıl rauyda belli değildir). Lâkîîîîn dığı yıldır. Martta bir Rus, haziranda ise bir de lüzmnlu verde baş olmat bir Amerikalı, gemilerini terkederek uzay mı?... ala ala hey! Birinin ded ği gibi festival olnyorda dolaşmışlar ve adeta yürümüşlerdir. Aralıkta ise iki ayrı uzay aracında buHer ne kadar 5z türkceei deği lunan 4 Amerikan astronotu, sralannda sek de anamın konuştuğu türkçej birkac kanş mesafe kalana kadar yaklas biraz bilirim... Bizim dilde başls mışlar, Gemini projesindeki «uzay rande mak sözü baştan gelir. Bir işe bı takmak veya başvurmak diyesiye vusnnn» gerçekleştirmislerdir. Gemini6'nm 8, Gemini7'nin 12 günlük ellemek de Syle değil mi?, Buna göre insanlar önce bir İ! seyahatleri ile uzayda kalma rekorlan kırıhrken, Amerika uzay yanşında öne geo ellemeli! yapabilecegini göıü ke siyorsa «baş» lamalı.. nitekim Z miştir. ya Paşa: Fransa'mn da iki uydu atarak u«ay yanşına katıldığı 1965, 1966'ya uzay konubaşlanı sunda başarılacak pek Çok sey bırakarak «Noksanım Mt1 Bir it« evn' geride kalmıştır. kfti« p«n!rayı h «Ta tam •' A E ? TER4 r yatri y» btr lş« b«flt j başlayınca bitir^ Ama Tfirkiyede geçmlfte, htk ve gelecekte kimse işinin bitmet ndonezya Devlet Başkanı Sukarno için ni lstemez. Çünkü, iş. hayattı unutulamıyacak bir yıl oldu 1965... Adamın İşi bitti mi, iflahı tük Sukarno 1965'e Birleşmiş Milletleri nir onun içindir ki, tarihlerim terkederek girdi. Bu tutumuna sebep, var bir adamı Sldürdüklerini «kUn lığını tanımadığı Malaysia'nın Güvenlik tamam ettüer» ibaresiyle y m lar. tşini bitirdller demektir. Konseyine alınması olmuştu. Allab kimsenân Işini bitlrnH Ağustos ayında ise Singapur'un Malaysia Federasyonunu terk etmesi Endo «in; bn mânada Bteki mfinaya g nezyalı liderin durumunu kuvvetlendir Iince; Türkiye devletinde resn mişti. Ancak iktisadi başansızhklar Su işlerin adı «işlem» oldu olalı... ^ karno'yu güç durumda bırakıyor, Endo bitiyor, ne tükeniyor taele «t nezya Rupisinin alıs gücünün nfıra düş nemli Işlem» Ier İçin onay li zım, belki, yirmi ay. hattâ oti tüğü görülüyordu. ay Ay. ay, ayl Nihayet, ekim ayında bir darb* SuB. FELEK kamo'yu koltuğundan birkaç saatlik de olsa deviriverdi. Darbeyi hazırlayan Un Tung admda bir albaydı. Sukarno'ya sadık kuvvetler, iktidan birkaç saat sonra geri aldılar. Ancak bu darbe, Endonezya'nm zaten sağlam olmayan bünyesini iyiee sarsmıştı. Bazen iç savaş, bazen de komünistlerin kitle halinde öldürülmesi sekltade beBangl, ( M . ) Orta Afri« lirlenen bu sosyal kargaşalık, yeni yıl a azalmak yerine daha da artan şeUlde in Cumhuriyetinde dün gece bir hı kümet darbesi olmuş ve Silâh tikal etmiştir. Kuvvetler Başkomutanı Albs Bokassa, iktidan ele geçirmişti Albay Bokassa, evinde ikame mecbur edilen Devlet Başkanı D ko'nun sıhhatte olduğunu ve g venliğinin teminat altına alındıj m söylemiştir. Hükümet darbesi, gece .yarıs Amerika'da yaşayan siyah dedan az önce, radyo yakınlann< rililer için büyük sevinçlerle üzüntülerin kaynaştığı bir yıl mevzilenen paraşütçülerin, mu temelen radyo binasına herhan oldu: bir klmsenin yaklaşmasım ön! 0 Şubat ayında, aşın akımı temsil mek için açtıklan ateşle baş! eden Müslüman lencilerin lideri Malcolmmıştır. X öldürüldü. Gece yansı tle 00.03 arasmc 0 Mart ayında, Selma Montgomery yani Başkanlık saravının teslim arasında 5 gün süren ve binlerce kişinin lındığı tahmin edilen saatlerde katıldığı medenf haklar yürüyüşu yapıldı. teş sesleri sıklaşmıştır Başk # Temmuz'da Johnson, «Meden! Hak David Dako'nun üçü hariç büt lar» Kanununu imzalıyarak, Amerikan Bakanlan tutuklanmıştır. zencilerine «seçme ve seçilme» imkâmnı CÜMHURtYET Orta Afri sağladı. Cumhuriyeti eski bir Fransız ' 0 Ağustos'ta Los Angeles'in zenci mürgpsivdi ve 1960 da bafım; mahallesinde çıkan büyük bir ayaklanma hğuia kavusmuştur. Nüfusu I r sonunda 34 zenci hayatını kaybetti; 883 kiyon 300.000 kadardır ve Gpı »i ise yaralandı. Kurul Kıbrıs mö'skprpl izdc oy kuilanınıştır. Orta Afrika Cnmhur'ıyetinde hükâmel darfaesi Amerikan zencileri için önemli yıl