Catalog

Fpencere Sanüîçı Politikacı z.tlaşması Yaşar Kemal jakmda bir Avrupa gezisine çıkacak. Sanınm Fransa'va gidecek. Gider elbet Canı çekerse Alısanyaya da gıder, Isviçreye de gider, lngiltere>e de, Amerıkava da gider. Çünkü Yaşar Kemalin daha kendisi buralara gitraeden eserleri gitmiş .. On binlerce basılmıs, satılmıs. Taşar Kenul, Çukurova'auj taıu sıcağından (îkıp Londra'nın puslu kaldırımlarını kevfince çıgnerken, bır kitapçının vağmurdan ıslanmıs vıtrınine bunıunu davavıp kendi romanının tngilizcesinı sejretmek zevkıne varaeak Bu ze\k verden goğedek bakkıdır. Dun Bevoglnnda >abancı kilaplar satan bir dukkânı dolaşırken aklıma bu dusünceıer çeldı. Cilt cılt. renk renk eserler arasında «tnce Meroed» ın bır güzeüm baskısına rasladım. Şovle bir okşadım ciınıle • Sırası çeldıkçe hepımız elmızı Kodin'in düşunen adamı gibi çejvemize ko.var : Turkıjcdc âünden bnçuae ne değısti? di.ve soranz. Ben bueıın bır tanetını söv Iıveyım: Törkijcde edebiyatçı dedijimız adaın dcğısti. Nasıldı dunkü efcbiyatçı? Meselâ bır Abdulhak Hâmit \ar. Londr3 salonlarımn feslı diplomatı Osmanlı arıstokrasısıain saırı âzaraı. Aldıra la^ar Kemalı, Abdulbak Hâmit'in j antna ko>dum. Xaşar Kemal, Auadoln toprağının bir parçası. Bu ıkisı arasındaki fark, Turkıvenıu nereden çelıp nercye gıttifini en kör gözlere bile sokacak kadar büjuktur. £dekıvat, NtanlmİBiı zengin k«naklarından kurtulup, oncc kenar mahallelere, sonra Anadolunun jalın topraklarına ınraış.tir. Bugun Turk edebıvatında sanat, Iıalk çocuklarının ağzivle konuşuyor. Çuııku kouunuıiar halk çocuklarıdır. Geleceğin ufuk larında sıvası Uehaaeilerin pesınde koşanlara en saglam ısaretı ne siyası partıterm kodaraanlan, ne de Türkıyeyi bngün elınde tutanlarııı çırpınısları verebilir. Turk sanatının temsilcileri buyun, geleceğuı de tessLLciLertdir. Yani halkın temsilcileri. Çünkü sosval şutır butıın tarih fooynnca ve bütün milletlerde kendisini dnce sanatta bulmustur. Bu suuruıı sanattan sıvasete sıçraması artık bır zaraan meselesidir. Saastı elauv&n sıaıf iktiAarda dnramaz. Bugün koskoca Mairavv, De Gatüle'ıuı Kültur t$leri Bakanıdır. Ben de bir muk»>ese oleno dne, getırdiı» bugünkâ ünlii sanatçılarımızdan bacılarıoı bugunku kabineauzic bir koltuğuna otarttnm. MeseU Oktay Kıfat Guler misintz, ağlar mısınız? O daha kendisine pasaport bıle verilmiyen bir föphelı . Pekiy ne yapalıra? Orhan Kcmaii veva Melıb Ceıdeti mi tereita eder aeaba lsmet Pa.şa? Yoksa Azız Nesini mi? Havdi canım, saka etmiyelira. Türk politikasında sanatçı, Abmet Yefık Paçalar devrinken sonra ne iş yapabildi ki? Gerçi Demokratlaı deırınde Yahja Kemale Madrid Sefirliği verilmişti, ama bir cemile olarak. Ve zaten Yahva Kemal de o günkü polıtikacılar gibi bir kayal âleminde degil raiydi? Memleketi ya Bogazın tuUrında, va da Parfc Otelde ikamet ederken fakir t V kiıdarın pencerelerinde te>rederdi ütstad'. Tiırkı.ve taribiniu faiçbir devrinde, sanatçı ile politikaeı zamaoımııdaki kadar zıtla«ınamıstır. Artık edebiyat taribine geçmek için ille de önce Emniyetin arsivine geçmek lâzım. Ve bugun sanatçı dedıgımiz, iktidar için bır mikrop . iktidar dedifimi( ıse. »anaU,ı için bir tedbif korknlugu .. Malram, tkpania iç harbinde Cnmhuriyetçiler safında çarpifmıştır. De Gaulle'un Bakanı olnnca, kendisi için : Komunistti, fasist eldn dediler. Derler Ama baslarının tact da yaparlar. Çünkü kendi memleketinin «anatıodan ve »anatçılarından iğrenen iktidarlara ancak biıim çibi Sark ülkelerinde raslanır. CUMHURtYET 29 Eylul 1962 DÜŞÜNCELER IIIIEIIIIMIIIIIIIIIinillllillllllllIIIIllMIİIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIfllllllIIIIIIUIIIIIlllllllllE" 11 armağam MAKALE YARISMÂSI 28 =ıre «yabancılaşYem bır kıtap, Ro^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ Yazan: *^"^«^«^ ma», ıkıncısme ger Garaudy'den «dolayım> karşıhSalâhattin Hılâv'm ğım bulmuş. Gerçı dılımıze çeMrdığj \abancı dıl bılen«Jean Paul Sartre lerımız. hıldıklerı ve Marxısrae», çeSular Idaresı tarafından agustos. t U t e p k ü e r l e karşılandı Bu tep sından jararlanabıleceğımızı, onun o yabancı dıldekı kıtapları okurayı ıçınde şehır şeoekesınde yem; k l l e r a r a s I n d a bırı bana ozellıkle felsefe alanlanndakı sorunlanna, ken bu kavramlarla karşılaşmışabonelere su vermek amacıyle çe| ungmi! g o r u n d u Kımı avdlnımız hele gunumuzde degınılen yenı ko lardır: ama Turkçelerı olmadığı \e ç'tlı bov'arda 5 670 metre ?na bo f b u kjtapta tartışılan konuları, bı nular yolu ıle gırmeyı gereksız Turkçede ışlenraedıklerv ıçın bunru ve 216»j metre de şube yolu Z J m t o p ı u m u m u z a y a bancı gorduk b'î'duğunu soylemekle sanırım bu >aı uzerıre Turkçe dusunememışlerdır. Sanınm bır ajdın zorunlu borusu riosenmıstır Bu suretle şej ı e r ı n l SO ylıyerek çevırmenı gerek nu behrtmek ıstı\crdu. beke hattr yekunu 1 mılyon 270 ( slz b l r ]ç " e kalkışmış saydılar GerOetlemek gerekırse, bız batıdakıı olarak toplumu ile okur, toplumu bın 382, sube yolları ıse 641 bın ç e kten oj le mı? duşunce akımlarından anc?k ısımı \ : ; e du ; unur. Bovle olur.ca bır va563 metrp\e vukselmıştır Jean Palu Sartre ve Marxısme'de, ze ;. ara> anîarı, >ara\ abılecek olan bancı aılde e^ıtım gormuş aydınDığer taraftan bugunku butçesi [ toplumumuzun duşunce vaşamına ları aktarmah, bızım sevıyemızı larımızı da. so? gelısı şu ıkı sorun , en azmdan «ses \ermez» 42 mılvon lıra olan Sular îrlaresi • U7ak ve vabancı gorulen bu ko asanlara ıse, şımdılık bosuna el ... nın ı^a'e hattını ve Kâğıthareden ' nular nelerdır? Kıtabın vazan Ga atmamahMZ. Çunku el atsak bıle < o m a k doğru olaeaktır. Demek aysehre venı ısale hatları japabıl! raudy, ılk tumcesınde ^ovle dıvor: onları anlatmakta guçluk çekerız s dınlarımız, bıiseıer de, bu konulan Dogru^u, burada çıkan yazılarım kendi duşdncemızde dıle getırmek mesi ve Boğazaltı su geçış yolunu ' «Sartre'ın var oluşçuıuğu (exıstamamhvabümesı ıçın 150 miiyon | tentıalısme), Marxısme'ın dennles da ben de bır kaç bu go'uşu sa gere;ım duymamı=lardır. Oyle ıse lıraya ıhtıvacı olduıîu bıldırılmek tırılnesı ya da çağda^ Marxıste, vundum, bEtıhla=tığımızı savunur kısaca, avdmlarımızı genel olarak ken batıda ışleregelen bır takım , ,,kur yazarlarmudan, halkıtnızdan tedi' Bunlar temın edıldıği tak lerın vetersızlıklerıne çare bulmak duşunce akımlarından ne denlı u 1 ayırd edemıyecek durumdayız de7 dırde sehrımız bol suva kısmen ol ıstıyen bır tamamlayıs mıdır Yok sa Marxısme'e busbutun karşıt bir zak bulunduğumuzu, onlara ne mektır. Bu duramda olunca, bır sun kavusabılerektır ulkenın aydını, o ulkenın okur yaÖte yandan son bır hafta zarfın fehefe mıdır''» Demek bu kıtapta [ denlı \abancı olduğumuzü belırtrlarına, halkına kolay kolay >ol da tstanbul ve dolaylarında metre ele alınan konu, >urdumu?da şoyı m ı\e (.alıştım Belkı gıderek o dab kareve ortalama 48 kılo 200 gram I le boyle bılınen Marxı«me ıle ge[ şancelere, ıstesek de varamıjaca gosterıcılık edemez O ulkede buısabet etmistır. I ne şoyle boyle bılınen var olusçu ğımızı da soyledım Ama bunun < tun sorunlar ustunkoru ele alınır karsılastmlmasıdır Sar | sonucu. kendi sevıvemıze katlan tartısmalar yavan bır yararcıl.K Bu arada, bendlerdeki su sevi1 .ramcı Garaudv ıle mak mı olmalıdır Bz bugun du c.zg.s.nden oteye g.demez ve en ?lerı de vukselmış ve ba/ıları' tartışırken, kendın.bır ant.marxıst!5unce y.şamı bakımmdan ıçınde kotusu, ol.> ^ Sular idare | yş ) sure sınden alınan bılgıve gore. Elmalı degıl, tersıne o.arak Garaudy'den i b u l u nm;jız' mAşmak. uıstersek a bunu bılır nel « , r gecıkır Gerı kalmak an değıl d u l u u z k o ?u d? bundan ba*ka bır sev değıldır. bendındekı su mıktan 6 mılvon daha Marxıst sa\dığını gozonune ne \oldan ba'arabılırız' 1 Gerçekten de o\le oluvor ışte mterekupu geçmıştır Belgıad or alıriak, bu >az:şmalan, bızde araBu sorulann karşılığını, Gamanlanndakı Ayvant bendınde «u ı raudy'nın kıtabı dolayısiyle yenı Soz gelısı Sartre'ın Marxısme karsevıyesı 1110, buvuk bentte 8 20, den aramak bana gereklı gorundu sısmdakı durumunu kulaktan dolYenı bentte 13 90, TODU bendınde bir çatısması gıbı duşunmek ılk «Jean Paul Sartre ve Marxısme» \ nıa bılen okur v azarlarımız, şu ya bakısta vanlış olaeaktır Gerçı Ga adh kıtabın ıçındekı tartışma ko <ia bu vanı gelısı guzel tutuvorlaı 13 40, Valıde bendınde ıse 7 60 raudv, Marxısme'ı ılerı goturmek nularını bıze yabancı bulanlaıa veya «Marx eskıd',» ja da «Sartre metreM bu'muştur Kırazlı ve To1 savında olan Sartre'ın gerçek'e puzlu bendteri ise tamamen dol Mant'sme'ın kımı ılkeleri ıle taban once şunu sormak yennde olacak aptalın bın,» dıvorlar da, Gatır: Bu sorunlpr bırım okur yazar raudv'nın kıtabını okumava sıra muştur. duruma dustuğunu larımıza mı sadece. yoksa aydınlaı geiınce başları ağrıdığı ıçm bu tabana a, ele alın; '' rımız da mı yabancıdır* Başka bır bızım halka gore değıl.» dıve Limanımızdan son hafta , bu tartışma deyış'e. Garaudv'nın kıtabını şım , ıç'nden çıkıyorlar. Burada halkın rak bizim sevıyemizi asmaktadır.j 2,800.000 lıralık ihracat bulanlar, bılım ve suçu ne' övle kı, o kıtabı okujanların çoğu, ı d'lık Gerçı her bakından gerı bır topyapıldı bakımından pek guçlu olmıtartışılan konulardan Sartre'ın ne7 Son hafta içınde Istanbul hma den Marx'a karşı olduğunu anla van orta okuru mu duşunuyorlar lumda olduğumuz ıçın, burada gej nmdan ' vapılan ihracat 2 mllyon mak soyle dursun. konusulan so Yoksa o kıtabı kendıleri için de mı hstınlecek olan kuramlar, ıster ıstemez kendi kosullprımızla «sınır] 800 bin lırayı bulmustur. runlara vaklaşamıyorlar bıle Bu vararsız savıyorlar\ Ilk Sevkedılen mallar arasında 324 bakımdan, «Jean Paul Sartre v» (Nermı Uyğur'un «Te hdır Soz gehsi Garaudv, kıtabının ı ' "=onunda, «Sartre ın tarıh'n temel bın ılralık o«lak densı, 292 bın Mar\ısme» adh bu kıtabın dılımıza karsıhğı olarak ', k a n u n l a r ı n d ? n , o m u t tıkelhğe gelırahk bağırsak ve 272 bın lıralık çev'rıVmeMnr şiindîh'k fuzümVuz" go i sozcuğü kullanarak» sall ıç fındık bulunmaktadır. «evet, orta okur, bu kıtabı anhyaı dolavımlar ıncelemesinde ılerı «urrenlere hak vermek Bundan baska muhım mıktarda Gerçı bızım sosyalıstlerımız ara mııacaK, ondan yararlanamıv acak duğu uç teKİıfın Mar\ısme'e fa\salyanaoz, borasıt. den, taz» balık, sında da otedenberi bır takım çe1 tır.» dıyebihrız Doğrusu boyle de dalı olduğu soylenebllır. Bunlarıçın uzgunum; seccade de ıhraç edılmıştır kısmeler, tartışmalar, kavgalar oldan bjrıncısının, psıkanalizın bazı mamış değıldır. Bunlar bugun de dive adlandırdıgımız kımselenn. yanlarından \ararlanmak olduğuBabasının lokantasmı soyan geh'me, ilerleme olanağından 50suruyor, daha da surecek. Ama şu nuna değın yoksun kaiacaklannı nu » dıvor ya, bız bugun Marxıssabıkah hırsız yakalandı nu da soylemek verinde olaeaktır me'ı psıkanalızle gelı^tirecek duSabıkah hırsızlardan Hasan Ser kı, bızım sosyalıstlerımız arasında duşunmek yanlıstır; o turlu okur. rumda olmadığımız gıbı, bunun sevıyesınin ustundekı kıtapları obest rîun vakalanmıstır. geçen çoğu tartışma. felsefe alanın ku\arak kendını aşar, orada boca neden gereklı olduğunu da kavrıSağmalcılarda oturan ve bu =emt da olmaktan çok, 3 urdumuzun pra ladığı, gereğınce kavrayamadığı >amnoruz. Çunku Marxisme'ı de, te gırmedıği dukkân kalmıvan sa tıkteki îorunları, ya da sosvalizmın bır takım sorunlarla karşılaştı mı, psıkanalızı de, var oluşçuluğu da bıkah hırsızın husıısıyetlerınden kaynak yapıtları uzerınedır. Nıte onları ne yapıp yapıp oğrenmek gerefmce bilmiyorur. Bılmeden bunları bastan . bırı, ev ve dukkânlardan çalriığı kım bır vazar dostum, DU kıtap tutkusuna kapıhr, başka kıtaplar konuşacafımıza . rarh olan baska baska ılçelerdeki ustune konusurken. bizım sımdılik bulur, okur ve er geç amacına va aşafiı ngrennıve çalışmamız dojSru • PT.T. merkezlerine kaydettirip Marxisme'den ancak ekonomi açı rır. Çunku butun bu felsefeler, bı olur. Bunun da volu, tek yolu. taj ruh<=stnsme aldıktan sonra satmalımler biz insanlar ıçındir, aramız nh fira^ıyle oğrenmek deSıldır. r s'dır 18 ya«'Tidaki hırsızın sovrludar. bır kaç kışı ıçın değıl. Ne var Boyle ol«avdı, bugun soz gelısi fıj ğu f^ukkânlar arasındakı babasının i ki, ılerı gıtmış ulkelerde de, her 7ik bilimınde, atomun parçalanma T E Ş E K K Ü R ! Sagmalcılardakı lokantası da varI kes her seyden anlamaz, oralarrta donemını diha duymamı< olmamız 1 Sınaî Muhasebeye ve tngılızceye bıhakkın vâkıf bır eleman dır Cerrahpa^a Hastahane>!i I ınt 1 j da uzmanlık dal'.arı vardır, kımı gerekirdi. Bilimlerm, bir takım k.uCerrahl Klıniğlnde g<?çlrdl»lm almacaktır. İstekhlerm muracaatlannı tercümeî hallerıyle bıradam uğrası gereğı bır takım so ramlann en yeni duraklanndan f Alt katta yakılan mangri >Rfra ke«csı. fitık . apandlsıt 1 runlara, konulara ıster istemez ja haberli olmak, merak etmıyelim, lıkte Posta Kutusu 666 Galata adresıne yapmaları nca olunur. amçllv»tını muvaffakıvetle t«"^i kömüründen zehirlendiler | baçcuhr «Nıtşku», eltmiz^ekı ktt« bişi o bılimlerın, o kuramlana telılsınl. kojup yaparLve bent jıeni bın butun Fran«ız okur yazarlara mellerine değın ınmeye zorlıyacak?' Gatatnda Lulecıhendek caddesın' den havatü kavusttırRn kıvmetlı pevnır ekmek gıbı geldığini soyle tır Dıyelım bugun Garaudy ile de 69'3 sayıh evde oturan Lutfıye ! Doç. Dr. mek yanlış olur. Ancak bızim kı Sartre arasmdaki tarti'ma bize Reklâmcılık 4021/13345) Eu.vukeller ile Hurınaz Erdem, | TURAN GÜRGEN taptığımız, oyle bır tutkuya ken ağır mı geldı, bunun nedenlerı ualt katta yakılan mangal komuİle müşfık .Tİâka'inı eslrgemidıni kaptıracaklar için hıç de yar zerınde durur ve Hegel'ın, Marx'm. runden zehırlenmıslerdır Her 2' ven klinlk doktor, hemşire ve dımcı olacak durumda değıldır. Bu Engelsgın, Lenın'ın, Kırkegard'ın kadın llkvardım Hastahanesınde dlğer personellne teşekkür ve bakımdan, uzulsek de, uzulmesek yaptıklarını dılımıze çevırmeden tedavi altına alınmıştır. îükranlanmı bildirmeyl borç de orta okur bu kıtaba yabancı ka bu işın altından kalkamıyacağımıhilirlm Bugun 16.15 den itibaren (Suvareler 21.15 de) zı anlarız. Taksinin icinde esrar içerken lacaktır, dıyeceğız. Emlne GÖRGÜN yakalandılar Son oiaıak sunu da sbyliyevım' Gelelım ıkmcı soruya GaraudySabaha karsı 02 sıralarında TeCuTıhurtvet 13363 nın kıtabını, aydınlarımız kendıleri Adı geçen Kitdbı toplumca ışs yapebasından Kasımpaşava inen cadıçın de yararsız sajarlarsa hakh rar bulmı> anların duşuncelerıne de katılmıyorun.. Çuı ku Garaudy ı'e rtenin ha^ında duran 5^507 plâkalı mıdırlar' taksınii durumunr'an şupheleren M E V L I T • Jean Paul Sartre ve Marxisme» Sar'ree arasındakı çatı<:ma, ılerı <ft ekıp arama yapmıştır Sofor Nu(Komedı 2 Perde) adh bu kıtapta tartışılan sorunlar gıtmış ulkelerdekı rır takım pratık W re'tın Germıvanlı ıle Orhan öz«r Kemallve eşrafından merhum (Sahneye Koyan: SAİM ALPAGO) dan soz gelıçi ikisıni alalım. Bunlar olavlardan da do£nıuş clsa, salt o « ' v e Enver Akat isimli arkadaslarıHacı Falıl Ağazade Hacı Mehbızde şımdıve değın dokunulma ulkelere orge değıldır Ekonomik (Cumartesi Pazar Çarşamba Matıne) met efendi mahdumu ve merA nın ntomohıl ıcnde esrarlı sıgıra mış olan «Ahenatıon» ve «Medıa durum ve bılım bakırrmdan gerı Gışe saat: 10 dan itibaren açıktır. hum» Hacı Naclve Hanımeffng | i ç t ı k l e n gorulmuştur Bu arada. tıon» kavramlandır Çevırmen Sa de ol«ak, yıne yeryuzunun genel Biletler satışa arzedılmıstir. Tel 21 57 22 dmin zevcl, t"=tanbul mezbaha. sofor kanapesınm altında da 16 lâhattin Hılâv, bunlardan birincı gıdısı ıçındeyızdir, bu gıdışin ıyi Finın tanınmı? tüccarlanndan ja da kotu etkılerınden bağım^ız santım uzunluğunda bir bıçak bukalamayız. Konumuzla ilgisız gibi Reklâmcılık 4050 13355 lunmustur GEDİKPA5ALI gorunecek olan bır ornek vereyım: Diger taraftai, Galata'da KaraHacı MUSTAFA SABRİ Bugun yeryuzunde >enı bır emM E V L İ T basta bir sahahçı kahvesmde yaperyahzmden, sermayenın kılık de HAREM RESTAURANTDA pılan aramadd da Mehmet Çakıcı ERTÜMER'in ğ'ştırmış bır bıçımınden soz edılıVefatlyle blzlert ionsuz »cıadh şahsın belıne sardığı kuşağın yor. Bağımsızhklarmı ele geçıren lara garkeden. kıymetli eçun, vefatının senel devrıylsl münaarasında bır mıkt?r esrar bulunup sevglll babamız somürgelere, eski somuruculer sebetlyle azız ruhuna ithaf edılr.ııı=ad»r«> edılmıstır. mek Uzere 30 9 962 pazar tfünü venı yollardan balta nlm?\a çalıjıCEMAL OKAN'm Toma, Harem Restaurant'm muhteşem salonlaruıda BU (Yarın) lklndl n»m»zını müta>orlar. Bu yenı emperjahzmle. ruhuna ıthaf edılmek uzere 30 GECEDEN itibaren sabahlara kadar surecek GASKONYA eğakırj Gedıkpaşa Camılr.de Kur'asermavenın bu yeni «omurme b'çıEylul 29 Rebiülâhır 30 EI'.MI pazar günu oğle namazını nı Kerlm \e Mevhdl Şerlf oku. lencelenni açıyor. mı ıle, on dokuzuncu yuzyıldan mütaakıp Sultanahmet Yerebatulacaktır. Akraba ve tanıdıkg Harem Pavyon'da NECDET KARAR ORKESTRASI kalma kuramlarla savaşaraayız. Bu tan C.>ml>nde okunacak Mevllrtl 11 lirta. merhumu sevenlerln \e cy bakımdan yeni kuramlar, ıleri gıtNecat Cendeli, Aydemir IVIete, Ali Çetinkaya ve genç e l Şerıfe :ma rden bütün »krab • arzu eden ıhvanı dinln teşrıf> mıs ulkelerden çok bızle; için gec dost ve dln kardeşlerUılzin teç3 O < len rıca olunur Gitarist Ahmet Tiryakioğlu rirır.l rlca ederlz. reklidır, demek hıç de vanl'ş olATRAKSİYON ve STRIPTIS Rezervasyon: 21 48 56 V 6 5 2 13 04 16 24 18 56 20 26 5 10 EVLATLARI maz. Gerçek bıhmın luks yanı AlLESÎ yoktur. E lli , h 0" q 0; 1 1 .0 n Reklâmcılık: 4066 '13367 Cumhuıijet 1Z*,1 Cumhunyet l)J60 ^M111111111 T 1111111111111111111 M 11 M 1111 r 1111111111111 f 1111 f 11111111 r 1 r 111111111 • 1111111111111111111111111111 I I I I I I I I I r ı ı ı ı ı ı ı t ı ı ı ı ı ı i M i ı ı ı ı ı ı ı i ı ı ı i f 1 ı ı ı ı ı 1 > 11 r ı f 1 • 111111 111111 f 1 rı 1 f. 1 f 1111111111 r/> Suiar idaresi 150 miiyon liraya muhfaç Bir çeviri dolayısiyİe Melih Cevdet Anday Sosyal refah devleti Yazan: Turaıı Tan rı veremhdır. Anadolu'da otuz bin kısıje bır doktor dusmektedır. Elektrık kovumuze, kasabamıza gırmemıştır. Kalkınma yoluna bızımle bırlıkte gırmış olan Yunanıstan' da mıllî gehrden adam başına dusen pay bızdekının beş katıdır. Topraklarımız ya feodal kalıntıların elınde vararlılığını, ya da aşırı derecede parcalanarak verımlılığını kavbetmıştır Hangı renmde. oiursa olsun ozgurluğun ve ıktısadı olavların en onemlı unsuru olan mulkıvet, bıhmsel ve teknolojık araç ve gereçlerden yoksun, bu turlu kullanılış bıçımıyle sosyal ve Her çağda gucluyle gucsuzun sa ıktisadı 1ayatımızı alabıldığme vaşını goruruz. Ortaçağdan sonra, dondurmustur. tanrının ustun ıradesını tasıjan kıTurkıye sos>al ve ekonomik hara»a karşı, toplumun ve ozgurluyatında derın yankılar gosferen ğun temehnı dogal yasamaya ve bınbır türlu çıkmazdan kurtulmak sozleşmelere da\ı>an jenı bır mu ıçm zengın yatırım kaynaklarına ^adele açılnn^tı Yalnız hukuk ala ıhtıyaç duvmaktadır. Yalnız yatınında kalan bu ozgurluk anlajışı rımla da gen kalmış bır ulkenın feodal nızamı yıkmış, gu\a ınsan uretım kapasıtesı yukselmemekteların barıç ıçınde mutlu yaşamala dır. Kahfıve eleman kıtlığı, yatın amacını gutmustu. Ne var kı, rım teçhızatının dışardan ıthalı gıburjuvazının haklarını korumak bı mesele>er uretımımızın elâstıkıtan ılerı gıdememış, eskı a\ rıcalık yetını azaltmaktadır. Bu keşmekeş ların yerını yenılerı almıştı. Soy ıçınde kalkınmaya çabalıyan ulkeluların jerını alan burjuvazı sını yı enflasvon g'rdabına doğru çekfı bun\esı ıtıbarıjle yenı bır smı mekte, «bır lokma, bır hırka» felfı, îsçıler sınıfını da bıılıkte dı> sefesıne alışkın gerı kalmış ulkegurmuştu. tşçılerın omuzlarında lıyı sefaletın pençelerıne atmakta\ukselen hbeıal duşunce kendi çı dı'r kan ıçın, sanayı ve tıcaret alanınBunvesınden doğan guçlükler doüa me\danı kısılere boş bırakmış layısıvle bızdekı ozel teşebbjsun tı. Ha\at kavgasınua ekmek guclu bu dâvaları çozmeve gucu yetmınun ehndejdı. Devlet ıse yalnız yeceğı gıbı, ulusal uretıme yararh asırı zorbalığın karşısındavdı Bu çaba venne kendi çıkarına uvgun çağlardakı dev rımler, hatta Fran kolav para kazanma yollarını sesız îhtılâlı bıle jalın bır haykırış çeceğı de av n bır gerçektır. olmuş, sosyal ve ıktısadı temellere O halde toplumun dertlerı ve dayanan ozgurluk ve eşıtlığı bır denge«ızhfiı bır guclu el beklemekdefne dalına saıamamıştı. Halbukı tedır. Bu el komunıst eh oiamıyayularlan zengmlerın elınde olma cağı gıbı, sanayı ve tıcaret alanına •sına rağmen, ısçı sınıfı durmadan gırmış bır toplumu zıncırlere bagçoğahvordu Bundan oncekı devır lıyacak olan kapıtahst eli de olalerde "soylulann çığnedığı burjuva maz. Dengeh ve mutlu bır toplum zı bu defa çoğalan emekçıyı ezme duzenı kursrken, aç ve sefıl yığın' e baş'adı tşçıler ıse zengınm bo lara rağmen pamuk ıplığıni karavunduruğuna karsı tepkı gosterdı borsava surüp mılyonlar kazananler. Bovlece, batıda «Sosyahzm» a lara elbette seyırcı kahnamaz. Topkımları meydana geldı. Toplumcu lumun ıstırapları uzerınde çorekluk akımları amaç, ilke ve metot lenen koşebaşı mılyonerleri yerıne bakımlarından çeşıtlı yonlere sap guclu bır orta sınıfı ancak devlet tı Aşm toplumculuk yenı bır yaratabılır. • dunja goruşu» ve başka bır «haToplum yararına çahştığı ölçude yat bıçmı» bıle kurdu. ozel teşebbus devlet tarafından onGoruluvor kı, toplumculugun derlık ve jardım gormehdır. Eagerçeklesmesı, burjuvazı sımfının nun karşısında devlet, reorganıze varlığma ve bunun oluşturduğu edılmış ıktısadı kamu kuruluşJarı kuvveth bır işçi sımfının doguşu aracılığı ve her turlu kamu yatına bağlı. rımlarıyle ıktısadı hayata komuia Turkıye'deki toplum^al hareket etmelı; toplumun karşmna dıkılen ler ı^e * baska bir durum arzeder. butun engelleri ortadan kaldırmaSenedi ıttıfak'la başlıvan mutlak lıdır. Yanı devlet, dâvalan ılmın ıktıdara karşı dırenmelerımızm ve gerçeğın olçeğıne vurup toplukendıne ozgu seyrı vardır. Namık mun plânh ve her yonlu kalkınmaKemal'ın ve çağdaslarının ozgur sını buvuk bır cesaretle sevk ve luic turkulerı, bır şeve yaramıyan, idare ederken, ataleti silkecek guchcr şevı korumıvan çocuksu bır te leri eiine almalıdır. Anlaşılıjor kı, klâsık anlamıyle kerlenieden ılerı gıdememısti. Bızde ozgurluk ve esıtlık kavramları ozgurluk. modern çağda çoğu kışını ılk defa sosval ve ekonomik te lere bır şey vermemektedır. llkel mellere bağhvan Prens Sabahattın hayat duzenı yaşıyan bıreylerın bukullanabılmeolmus, onu da kımse anlıvamamıs tun ozgurluklerını tır. Turkıye'dekı dığer bır ozellık lerı, devletm modern vatandaş j ede, bu\uk sanavı \e tıcaretı elıne tıştırme gorevının başarısına bağalarak mutlak ıktıdara karşı dıre lıdır. Hajvanıyle bırlıkte yatıp kal necek bır bur]u\azının doğmayışı kan kışıye «mesken dokunulmazhdır. Ancak Ataturk devrımmden ğından» soz açmak bır anlam tasıOna saglık şartları ıçınde sonradır kı, asalaklarından annmıs maz. olan ulusal ekonomımız sana>ı ve «meskene sahıp olma» ortamı sagtıcaret havatımızı baslatmıştır Bu lanmahdır. Gızlı ve açık ıssızlığın tarıhi gerçek karşısmda, hangı du alabıldığme orgu saldığı bır ulke| de «kışının serbest çalışabılme» ozzen Turkıye'yı aydınhk ufuklara I gurluğunden soz etmek saçmadır. goturebılecektır? ITurkıve'de vurt nımetlennın boluBız ıktısadı ozgurluğu «Bırakın \ şumunde sefıllerın saflarına kul<tk >apsın, bırakın geçsın» kalıbına vermıjen bır yonetım bıçımi artık sokan, devleti mevcut haklarm ko tutunamaz. Havat yanşında devlet, ruvucu^u «Bekçı Devlet» fıknvle atları aynı hızaya getırdıkten sontanımlıjan lıberalızmı tehhkeh bu ra varışa başlatacaktır. Halkımızın luyoruz Toplumumuzu cehaletm otedenberi kullanageldığı «devlet zıiletınden kurtanp gerıcının çanı baba» deyımınin de anlamı bu olna ot tıkıyacak ve tabıatı ıstısmar sa gerekır. ıçın teknığın araç ve gereçlennı Sonuç olarak denılebilır ki, tam halka ulaştıracak bır devlet orguanlamıyle sosval adaletı ve sosval tu bıze uygundur. Dort yurttasımızın uçu okurya guvenlığı gerçekleştırecek orgute zar değıldır. Koylerımızın çoğu ve beşerî ogelere sahıp Sosyal Renun, kasabalarımızın yarısının >o fah Devleti modern Turkıye'nın lu joktur Otuz yurttaşımızdan bı vasama duzemdır. Toplumumuzu çağdaş u.\gariıkların aj dınlığma çıkarabılmemız, >a da aradakı aç'khğı az sure içınde kapstabılmemız, amacımızdır. Çağımızın ve yurdumuzun gerçeklerı onunde bızı basanya hangl duzen kolay ve çabuk gcturur? Gozlem ve arastırmaya dayanmıvan ıthal malı fıkırlerı çozum yolu olarak ılerı surmek \anlış bır metottur Dıleğımızdekı vonetım bıçımtnı ortaya Kovmaılan once, lıbeıahzmm ve toplumculugun tarıhsel ge'.ı«ımı\ le Turknenın geıçeklerını karşılastırmak gerekır. %£ ' î ELEMAN ÂLINACAK AKSARAY Küçük Opera HÂYÂT Tiyatro TATLIDIR Alpago GASKONYALI TOMA i TEŞEKKÜR Profesör ALBERT GABRİEL hayatı boyunca kendisine arkadaşlık eden hemşıresmin ölümu ile düçar olduğu derin felâket üzerine kendisine tâzıyetlerinı bildıren dostlarına candan teşekkurlerini arzeder. Son derece müteessir olan profesbr dostlarının teessur v e hej ecan dolu tazıyet mektuplarına şimdılık cevap verebılecek durumda bulunmadığından bu vazıfesinin ıfası için gazetemizın tavassutunu rica etmiştir. Büyuk acısına rağmen, sayın profesor, hemşıresinin İstanbulda geçirdıği dört yılm, hayatmın en ışıklı yılları olduğunu unutmadığmı bu münasebetle ayrıca kaydederek muteveffanm bu güzel şehre meftun olduğunu ve kendîsine son derece yakınlık ve ince bir anlayış gostermek lutfunda bulunanların nadir hasletlerini her zaman takdir etmış olduğunu gozlerıne ılâve etmektedir. Cumhunyet 133G1 ş.CUMUUMYET» in EDEB1 TEFRIKASL 49 dığına inanmaz. Bckler de bek ler. Bu işte bir çıkmaza girdim ki, çıkmaz derim sana. İlle de Adil Efendi gelecek. Ben sizinlen Adil Efendımize çelemıvcceğim. Musait dusmez, >iı uıde ceksınız, diveceksınız lc. hal kejfıyet bovle böyl&. Gelmt/s« olmaz. En büyiık dü^manımız ermişlık payesine ; ükselıi liyor. Ve Tasbasoglu, 7aşbaşo| lu bu kövden çıkan ilk kıvılcımdır. Sonradan ates olup tiım Toro» iilkesini saracak. Bunu bovle bılsin Adil. Tasbasrı zararı benden çok d.ı ona doknnacak. Tasbas başımıza ermiş ol madaıı, amanın yetişsin. Aradan nç gıin geçip, Tîsbas ermiş ılân edihnce, işte o zaman gel se de olur, gelmese de o za man isterse hiç ıçelmesın. Ya da geiıp köyü iğneden ipliğe soysun. Bir fark etmez. Havdi sağlıcağlan gidin, sajhcaçlan gelın. Kovdeki olanları, müskul halimızı ve de ona bir bir arzedin. Sovlevin ki onun kutsal ellerinden öperim. Siz de varır varmaz elinden öpmevi ihmal etmeyin. Hosuna gider. Güle güle. yolunuz açık olsun. Yarın sabah erkenden » Öiferdemir Gökba Yuzü sararmıstı. Gözlerini babire kırpıstırıvordu. Saklanacak bir yer, bir kuytuluk anyan bir hali vardı. O kadar çok konuşmustn ki, yorulmuştu. Bu Tasbasoğlu olayı ona o kadar kovmuştn ki, bir hafta gece gun duz ondan söz etse gene usanraazdı. tçinden gözler taşıp geliyordu. Köylüye öfkeleniyorda. Bunca vıl kolesi ol, her bir islerine kdpekler gibi koş, onlar için elinı atese sok, onlar vüzünden basına olmadık isler gelsin, sonra da sana düsman kesilip, en büvuk can düşmanını ermiş yapsınlar! «Bakın arkadaslar,* diyordu Adil Efendi. «Size söyleyira kı bugünlerde ben biçbir şekilde köye gelemem. Ne olursa olsun, isterse kıyamet kopsun, gelemem. Gelip köylünün malını mulkünü haczedemem. Gelip, alacağımı ba yıllık bagışladım da diyemem. Ve de isime gelmez. Çünkülevin, efendime »8vliyevim ki Sizin haberiniz olnıadı mı? Nereden olacak? Haberınız olamaz, Olmaması daha iji. Ben de kdye niçin gelemem sebebini hiçbir vakit kimseve sövliyemem. Sefer biraderime benden selâm söyliyesiniz, divesiniz ki, Adil diyor ki durumlar çok karısıktır. Ve de kStü dür. O benim ne dediğimi an lar. KBvliive hiç dokunmasın Yatıstırsın onları. Sovlevin kı ona, Adil Efendi divor ki, devin, uvuvan yılanın knvrufuna basmagın diyor, deyin. Durumumuz çok sarsılıptır. Bir de Ya lak köyü meselesi çıkarmasın başımıza. Nasıl bilirse, bu Yalak köyü işini öyle idare etsin. O köylü bu yıl yapılmıyacak işler yapmıştır. Her bir geleneği bozmus, altmıs köyün altmısına kötü bir orneklik etmistır. Sefer de içınde, 0 kövden kimse pamuk dönusu vanıma uğramamıstır. >>onra da, ben geleceğim dıve korkmus, malını mulkünü yer altına, kayalıklara, knyulara saklamıstır. Hayvanlarını da Peri mağaralanna saklamıstır. Sonracığıma efendim, geri çıkarmıstır. Çıkarmıstır gorunüp, hiçbir sey çıkarmamıştır. Ben 0 köye, arkamda elll candarma da olsa gidemem. Korkumdan değil. Ben bir can için kimseve minnet etmem. O k8ye hiçbir vakit avak basmam. Ben o köye çok gucendım. Ben Yalak kö'vlüsünü çocuklarım gibi severdim. Ama simdi sevmıvorum. Hiçbir vakit de sevemem. Onların yüzüne bır daha bakmam. O kojde ne olup, ne bitivor, ben gunu gunune bilıvorum. \ e de buvuk bir fırsat kolluvorum. Ben, Adil oldutn olah, malımı kimseve jedırmedim. Yalak kovlüsune de, bır vıllık için de olsa, vedırmenı Hiçbir vaUit Adilin malını kimse vivemcz. Yerse, kemık çılu boğazında kalır. Sefere sovieyin bunun ustünde durmasın ve de her zaman bana, selsin gel gunlerde ben o köye gelemem, niçin gelmediSimin sebebini de sovlivemem. Belki bir av, belki iki ay sonra, hava bana uvgun gelırse kove gelırim. Ve de alıcı kns gibi o nankör köylünün üstüne inerlm. Can biraderim Sefere de söyleyin ki, ona da sovlivecek bir iki sözüm, bır iki sitemim var. Söyleyin ki ona, bir daha benim yüzüme bakabilecek mi? Ben geleceğim zamanı bilirim. Bana her gun haber ustune haber vollamasın. Gelemem. Niçin gelemem, sebebini de kimseve sovlivemem. Ama Sefer bilır ki ben kimsede ocumü hırakmadım, aldım. Yalak kovlüsunden de alacağım. Bir uvgun zaman bulur bulmaz hakkımı o ahlâksız köylünün burnundan fitil fitil, fitil de fitil getireceğim. Bu vaptıkları nankorluğu onlara odetmesini Adil bilir ve de her zaman bılmistır. Sefere sdvleyin ama bugunlerde hiçbir şey yapamam. Parmağımı bile kıpırdatamam. Sebebini de, kellemi kesseler, kimseve sövliyemem. Ama bir fırsat bulursam, vay babam vav, o kovlünün elimden çekecefi var. Sefere sovlevin ki iki kara gozlerinden hasretle operim. Ben bu günlerde evimın kapısından dısarı basımı bile uzatamam. Sebebini de sorarsa, hiçbir vakit hıç kimseve sövliyemem. Sımdı size, Sefere soruvorum, Yalak kovlusu bır bavram gunu, bır Hıdırellez sunu çıbi givınip kusanıp benim voluma neden dokuldü? Bır iıısan. ınsan olan bir insan alacaklısını, hacze gelen alacaklı sını bövle karsılar mı? Havdi gijındıler, kusandılar dnelım, o gun aksama kadar neden oyıın ovnadılar? Sefere sovlevin sin d.ye haber jollamas.n. Bu kl ben o kad.r >k.lm de|ilim. Ben onn dost bilirdim. İki gözlerinden öperim, kövlüyü yatıstırsın, kovlünün önüne çeçsin. Herkesten her seyi beklerdım de, borcnnu veremeyince Yalak kövlüsünün ba hale gelecetini beklemeıdlm. Ama ben o köye göstereceğim. Gösterecefim kı gostereceğim! O kdy bir gün görecek. Görecek ki, neje n|radıjını bilemiyecek. «Şimdi size söyleyim, Sefere selâm edin. İki mubarek kara gozlerinden öperim. Kdylüyu vatıstırsın. Kovlünün, her kovlunun elınde kırılmaz bir meşe sopası varmış, Sonra da her evde bir tabanca varmış. Her eece otuz kırk kisi Sefer kbtü ivi idare edemivor. Bana Yalaktan her gun kötu haberler gelivor. Ben korkmam, hiç kork mam. Isterse Yalak kovünun her evinın önünde bir rnitral voz. bir havan topu olsun, korkmam. Ben o köyluve iyılikten baska ne vaptım ki dvle gıyinip kuşanıp, takıp takıstırıp benı bekliyorlar? Kdylerine gırmemı istiyorlar Ben köve gelmeyince de kederlerinden çılgına donüvorlar. Onların ne yapacaklarını ben bilirim, sezerim. Ama zaman beklerım, onların ba »ına kara bir felâket gibi inecek, vurtlarını vuvalarını darmadağınık edecek zamanı bek lerim. «Sefere selâm sovlevin, iki kara, çuzel. mubarek gozlerinden öperim. Bu vıllık butun selâhıvetimi ona verıvorunı. Bu vıl Yalak kovlüsu utancından, bor cunu veremediğindcn alısverıs etmedı. Gelip alısveris edcbilir ler. (Devamı var) I E CUMHURtYET Nüshası 25 Kuruş Turkive Harlcl Lıra Kr Lira Kr 75 00 150 00 40.00 80 00 22 00 44.00 Baian ve Yayan Cumhunyet Matbaacılık ve Gazetecılik Türk Anonlm S' r ketl Cagaloglu HalkevJ Sokak No. 3941 Sahibi Senehk (I aylık S ayhk Yazı Işlertnl fıılen İdare eden Mesul Müdür NÂZİME NADÎ VECDİ KIZILDEMTR ANKARA BÜROSU: Atatürk Buharı Yener Ap Yenlşehır Telefon: 12 95 44, 12 09 20, 12 OT 66. 17 57 35 SAR A ESKEN AZI ve ort Halefi ESTER PARDO El işi olarak işlenmiş en son model kadın çamaşırları, sofra takımları, yatak çarşaflan salonlarımızda bulabılırsınız. Fransız malı korseler 45. T.L. İstıklâl caddesi 198'3 Galatasaray, Beyoğlu. Tel 44 26 69 Inonü Caddesı tşmen Han Dıyarbakır Tclefon 1061 Gazetemıze gonderılen yazılar konulsun, konulmasın lade edılmez. Ilânlardan roesulıyet kabul olunmaz. • Abone ve 114n lflerl lçln, zarfın üstüne tAbone» veya «llân Servıau kaydmın konması lâıımdır. BU GAZETE BASIN AHLAK YAS A.?IN'A UYMAYI TAAHHÜT ETMÎŞTİR DOĞU İLLERİ BÜROSU: İlâncılık: 6829'13354 j HALDIJIV DOR9IEN SES TİYATROSUNDÂ l EKİM PAZARTESI 21,15 te E E| CUMHURİYET ÎLÂN TARİFESI Ba?lık (Maktu) 150 TL 23H üncü sahlfeltr (santlml) 30 TL 56 ncı sahlfelet Cantıml) 25 TL Mşan. Nıkâh, Evlenme, D"gum (maktu) 75 TL 'Vüm. Mevllt, Teîeklc'Jr (5 santıme kadar maktu) 90 TL Kavıp (10 kellmeye ka d»r (maktu) 10 TL A¥I MASALI Komedisini Reftk Erduran'ın TAKDİM EDER Suare pazartesi hariç her gece 2115 de Matineler çarşamba (talebe), cumartesi, pazar 15 00 de Gışe açıktır. Bates 256/13362 ^ıııııııııııııııııııııııııııııtıııııııııııııiMiııııııııııriTirıııııııınıııııııı ıııııifmı ııımıııııııııın mu ııiiiıiiiııııııııııınıııııııııııııııı ıııııııııııııı E! E ııııııı^