Catalog

IK1 IIIIIIIİMIiIlllllllllllllllllll CUMHURİYE1 îktisadî devlet teşekküllerinin veya bu talihe erişmiş işletme. memlekete yaralı veya zararlı lerdir ki bunları enflâsyon se. n mı olduğu mevzuu arada sırada bepleriyle uzaktan veya yakmdan munakaşa konusu omlakta ve u | hiç bir alâkaları olmamıştır c Üniversitelerin Evvelce bu sümumı efkârda b u tartışmalar bir | tktisadi devlet işletmelerinin Yazan ] kuruluş ve işletunlarda Ünivernevı şupheler uyandırmaktadır. memlekete sağladıkları faydalara Bundan evvelki yazılarımızda gelitıce: yışleri, oranları ve site öğretim üyeleizah eylediğimiz kıstasların ışığı bunların göre V rinin düşünce hürBunlan da iki yönden mutalea altında iktisadî devlet teşekkülle etmek lâzımdır. ve yetkileri, öğlüğünü ve Üniverrinin kuruluşlanndan bugüne ka. retim ve araştırbağımsızhğıKurban bayramının yaKİaşma site Birincisi umumî iktisadî zaviye. dar faydalı olup olmadıklarını bu I den faydalar. ikincisi is e dogru siyle şehrimize kurbanlık koyutı nm hangı mânada doğru olduğunu siteler ancak devlet eliyle ve ka ma görevlerinin Üniversite organyazımızda tetkik etmek istiyoruz. dan sanayi sahasına, piyasaya ve sevki hızlanmıştır. Koyunlar bil ! açıklıyan dört makale yazdım(l). nunla kurulur» sözü kendiliğin larınca denetlenmesi, bu esaslara Mevzua gırerken evvelâ bu iş | müstehlike sağladıklan faydalar. hassa Şark bölgelerinden gelmek Düşüncelerimizin aksini savunan den iptal edilmiş olur. Kanunun göre kanunla düzenlenir.» tedir. ları tartışmava çağırdım. Üniver birinci bendinin son fıkrası da letmelerin kurulduğu tairhlerdeki I dır. Yani demek istiyor ki ÜniversiFiyatlar geçen yıla nazaran dü site oıuhtariyetinin devlet içinde «Bn organlar Üniversite dısındaki durumu hazırlamak lâzımdır. t . ! Birinci kısımda iktisadî devlet şüktür. Orta mallar 100 130 lira bir devlet olamıyacağını savun makamlarca görevlerinden uzak teler kanunu bu esaslara göre yakmcı Teşvıki Sanayi Kanunun. j işletmeleri: pıhr. Bu esaslara göre 115 sayılı arasıdır. dum. Düşüncelerimize karşı tek laştırılamıyacağını» âmir bulundu Üniversiteler kanunu ilga ediledan (yani 1935 den) sonraki tarih. { 1) Memlekette âmme hizmetleribir itiraz yükselmedı O yaz:lar, duğuna göre, Türk milletinin ira rek eskisi meriyete girebilir. Bu te memlekette ne ağır sanayii, ne , nin birer teminatı olarak (mese. huzur ve sükun içinde kendisini desini temsil eden Büyük Millet esaslara göre doçentler Profesör j selüloz sanayii ne de kimya sa lâ münakale, muhabere işletmecibilime adayanların takdirini ka Meclisi dahi, referanduma sunul ler Meclisinden kovulabilir. Bu nayii sahalanna gire n bir tek iş. sahasıda) favdalı olmuşlardır zandı. Fakat yeni Anayasaya inti muş bi r Anayasaya karşı gelemi esaslara göre Üniversite organlaletme dahi mevcut değildi. Doku v e olmaktadırlar. kal ettirilen 119 uncu madde bu yecektir. Bu sözlerimiz ve enditna sanayii de kısmen imparator. 2) Memlekette sanayileşmeye ön Hüsamettin Akgün'e ait, Üskü memlekette Üniversitelerimizi için şelerimiz bir mantıkî istidlâl. lü rı kendilerini rahatsız eden fikirluk, kısmen hususi yabancı ser derlik etmişler, hususî serma/yeleri boğabilirler. Içeride istediklemayeıun artık hurdalaşmış tesis. nin riskini almıya ce?aret edeme dar Yalıboyu caddesinde 23 r.uden çıkılması güç bir buhrana sü zumsuz bir kuruntu değildir. Mem ri gibi bir terör kur'abilir; mademmaralı ev, evvelki ge.ce meçhul şa rükliyecek mahiyettedir. Bu madlerinden ibaretti. Maden işletme digi birtakım leketimizin sosyal ve siyasî duru ki «Universite orsanları yetkili(!) sanavi kollannda hıslar tarafından soyulmuş ve tahdeyi kimler kaleme almışsa ken aıu, her zaman yabancı cereyan öğretim üyeleri tarafından seçilen lerine gelince bunlar da yabancı yolu açmışlardır. minen 25 bin liralık mücevherat dilerini bir daha tartışoıaya da lann bu yüksek ilim müessesele bir heyet marifetiyle idare edilesermaytnin tam sömürgeci zihni 3) Girdikleri sahada fpiyasa nâ çalmmıştır. yetiyle. maden servetini en kısa zımlıŞı) vazifesini oynamışlardır. Soygun evde kimsenin bulun vet ediyorum. Anayasaya intikal rinde rol oynamasına imkân ha cektir; mademki bu yetkili öğrezamanda sadece kendi yönlerin. Bilim endişesinden tim üyesinin vasıfları belli değildir : 41 Memlekette bir sanayi atmos madığı bir sırada, kapı kilidinin kı ettirilmek ıstenen bu madde Üni zırhyabilir den istismar etmek kaygısiyle ferinin, sanayi terbivesinin tees. rılması suretiyle yapılmıştır. Fal versitelerimızi eski medreselerin çok menfaat ve entrikaya önem ve kanunla değiştirilebilir... Hanj yataklarm, damarların hırpalan. süiünü saglamışlTrdir çata ile kapı kilidi kırmak suretiy verimsiz ve hazin durumuna sü veren bir takım insanlar Üniversi gi hürriyet hangi cnuhtariyet baması şeklinde çahştırılmakta idi. 5) Memlekette halk ihtiyaçlan. le içeri giren hırsız veya hırsızlar, rükliyecek ve hür düşüncenin kö te organlarını teşkil edecek kad his konusudur, artık anlaşılmaktaHer mamul dışarıdan geliyor. Ka nı karşılamanın bir emniyet fak. 2 altın iğne. 2 altın kol saati, 2 el küaü kurutacaktır. Evvelce. «Üni roları işgal edebilir. Ve nihayet dır. put bezi gibi en iptidaî bir giyim törü olmuşlardır ve olmaktadır mas küpe, 2 si elmas taşlı 8 altın versite öğretim üyesinin düşünce bu tarzda anlaşılmış bir idarî Eğer bu memlekette bilime, hür yüzük, zümrüt taşlı 2 yüzük, para hürlüğünü, içeride ve dışarıda ga muhtariyetin ihtiyaç maddesi bile hemen ta lar. Üniversitelerimizin düşünceye karşı bir parça saygı mamen yabancı mamullerle karîkinci kısımda ise iktisadî dev. ve çeşıtli mücevherat çalarak kaç ranti altına almıyan bir muhtari bünyesine uymadığı bir realite oyet» anlayış:nın hiç bir mâna ifa larak karşımıza çıkabilir ve çık besliyorsak, bu maddenin yeni Aşılanıyordu. Halbuki pamuklu do. let teşekkülleri sırf bir isletmeci mışlardır. de etrniyeceğini uzun uzadıya a mıştır da.. O zaman ne olacak? nayasada yer bulmasına engel olkuma sanayiinin canı olan ham olarak: 23 yaşında bir şahıs çıklamıştık. Temsilciler Meclisin Böyle oir işleyiş tarzını menfaat malıyız. Bunun yerine, Üniversite maddesi memlekette bol bol ye1) Muhitlerinde iş yaratmışlar, intihar etti de 119 uncu madde müzakere edi lerine uygun bulanlar Anayasayı öğretim üyesini hür ve bağımsız tişiyordu. Bu şartlar içinde mem. her kuruldukları yerde muhitleriYenikapı sahillerinde dün, 23 leket halkmın ihtiyaçlan karşıla ni maddî ve mânevî bakımlardan ^ yaşlarında bir şahıs, kendisini de lirken sadece Üniversıte mensubu siper edinerek umumî efkârı ve kılacak olan şu prensipin Anayanamıyor, istihlâk artamıyor ve kalkmdırmışlardır. tşte bu saya intikali için mücadele etme| nize atmak suretiyle intihar etmiş siyasî partilere girmeli midir. yok basını iğfal edobilirler. hayat seviyesi yükselemiyordu. intikal ettiği liyiz: tir. Hüviyeti tesbit edilemiyen şah sa girmemeli midir gibi bilim dışı madde Anayasaya 2) Işçi, teknisyen, idareci ve bir fikir tartışma konusu oldu. Oy takdirde eski medreseleri arıyaca«Bir Üniversite ögretim üyesi Devletin bu durum karsısmda yüksek sevk ve idareci olarak sın cesedi, olayı görenler tarafın sa ki, Ünıversite muhtariyetini | fikir, kanaat. söz. yazı ve beyaniktisadî sektöre işletmeci olarak memleketin, iktisadî hayatın a bü. dan bilâhare denizden çıkarılmış sağlam esaslara dayandırdığını id' ğımızı söyleyişimin sebebi budur. larından dolayı. mahkemelcr dıYeni Üniversiteler kanununda girmesi bir zaruretti. Bu zarure. tü n kollariyle bir işletmeci nesli tır. Olayla ilgili tahkikata başlan dia eden bu madde, sadece Ünivermıştır da bir takım boşluklar var. Yaban şında, hiç bir idarî takibata ufratin, memleket iktisadiyatında yetiştirmişlerdir. site organlarını ellerinde tutan» cı profesörlerin idari işlerde oy maz.» Durumları şüpheli görülen evvelki yazılarımızda bahis ko3) Bu nesil,girdiği hususî seklann bağı.nsızlığını korumak gibi sahibi olmasına karşılık, ÜniversiÇünkü ancak bu cnadde sayesinnusu ettiğimiz zararlar doğurup tör sahasına ciddi bir isletmecilL 53 sabıkalı yakalandı sakat bir esasa dayanıyordu Şim te öğretim üyelerinin hepsi idarî de, Üniversiteyi bir Vatikan halidoğurmadığmı şöylece tetkik ede. ğin tabiî bu sektör sermayedarlaPolis ekipleri evvelki gece, şe di maddeyı aynen buraya alalım organlann kuruluşuna iştirak etü ne getirmek istiyenlerin istipdadıbiliriz: nnın hüsnüniyet ve kabiiiyetleri hirde, durumları şüpheli görülen, ve üzerinde konuşalım: rilmemiştir. Bir kelicne ile söyli na imkân kalmaz(2). nisbetinde temessül edebilecekle. 53 kışi yakalamıştır. Çoğu, sabıkalı 1) Devletin sanayi veya madenyeyim, bir gün önce Türkiyeye geri kadar bütün unsurlarını götür olup uyuşturucu madde kullanan Madde: 119 «Üniversiteler, ancilik sahasma girmesiyle o ta ve oturacak yerleri bulunmıyan cak devlet eliyle ve kannnla ku len bir yabancı profesör, rektör (1) «Üniversite Muhtariyeti ve • rihlerde bu iş sahalarında çalı müşlerdir. bu şahıslar, Emniyet Müdürlüğün rulur. Üniversiteler, bilimsel ve ve dekan seçimine iştirak edebilir Anayasa», Cumhuriyet 13 mart 4) Müstehlik zaviyesinden pek şan hususî sermayeye zararlı bir de yıllarca üniversitede hizmet mühim olan teminatlı kalite sağ. de nezaret altına alınmışlardır. Ya idarî özerkliğe sataip kamu tüzel etmiş bir Üniversite doçenti ken 1961." rekabet açılmış mıdır? kalanan şahıslardan biri kadın o kişilcrdir ve yetkili öğretim flye«Üniversite Muhtariyeti hakkınHayır, çünkü bu sahalar hiç iş. lamak ve normal kâr tatbik etmek lup, haklarında gerekli soruşturdi dekan ve rektörünü seçmek hak lerince seçilen organları eliyle yölenmemiş veya memleket ihtiya suretiyle müşteri ve halkta (yerli mıya başlanmşıtır. kına ancak bir nispet dahilinde ka da bir teklif». Cumhuriyet 30 mart neltilir. Bu organlar, Ünivenite 1961. cının bir cüzüne cevap verecek mahna) itimat telkin eylemişlertılabilir. İhracatçı tacirlerin seyahat dısındaki makamlarca görevlerin lamıyacağıBu, aklın, ve mantığın a «Üniversite Muhtariyeti hakkınbir işletmeciliğe ancak mazhar o. dir. bir husustur. Nitekim den nzaklaştırılamaı (2).» müsaadesi labilmişlerdi. 5 Doğrudan müstehlike satış. Edebiyat Fakültesi Profesörler da bir mektup», Cumhuriyet 6 niİhracatçı tacirlerin yurt dışı sej Anayasa tasansınm 119 uncu Meclisi, 115 sayılı 2) Devlet girdiği sahalarda, hu ta bütün memleket sathında (tek Üniversiteler san 1961. susi sermaye mamullerinden daha fiat) usulünü yerleştirerek o za yahatlerinin serbest bırakılması hu ]maddesinin birinci bendi işte böy kanunu hakkında hükümetin soru«Üniversite Muhtariyeti hakkınpahalı imalât yapmış, bunlar sü. mana kadar mevcut olmıyan bir susunda Ticaret ve Maliye Bakan ledir. Maddenin diğer bentlerine suna cevap olarak hazırlamış ol da bir demeç», Cumhuriyet 17 nilıklarınca incelemeler yapılmak geçmeden önce bu kısım üzerinde duğu karar suretini müzakere erümsüzlüğe maruz kalmıs, dev piyasa nizamı yaratmışlardır. san 1961. biraz duralrm. let sennayesi tehlike veya zarar derken, yabancı profesörlerin ida6) Ve nihayet en büyüfc vazife tadır. (2) «Anayasa Komisyonu RapoYapılan çalışmaların önümüzdegörmüş müdür? ri işlere iştirak ettirilmesini önve fayda olarak da memuruna, ki günlerde sona ereceği umulmak j Bu madde üç fikri ihtiva edi liyecek bir cnaddenin Universite ru» Temsilciler Meclisi, S. sayısı: Buna da (Hayır) diyeceğiz. De. bilhassa işçisine piyasa rayicinin tadır. İlgili çevreler haziran ayının | yor: a Üniversitelerin ilmî ve ler kanununa eklenmesini temen 35, sahife: 76. gil o tarihlerde, hattft bugün da daima üstünde ücretler vermek, idarî muhtariyete sahip olduğunu; hi, hususî sermayenin naslısa işçiye kanun v e nizamlann fev. ilk haftası içinde ihracatçı tacirle b Tetkili öğretim üyelerince se ni etmiş ve buna ittifakla karar rinin seyahatlerine müsaade edilekesif surette itibar ettiği pamuk. kinde olarak bilhassa madenciçilen organları elile idare edilece vermisti. ceğini ifade etmektedirler. lu veya yünlü sanayii, veya di lik sahasında sosyal yardımlar ğini; c Bu organların Üniversi7 kişi bıçakla yaralandı ger sahalarda devlet mamulleri sağlamak ve devlete karşı olan 119 uncu maddenin ikinci bendi Şehrimizin muhtelif semtlerin te dısındaki makamlarca görevle «öyle: ve devlet sermayesi sırf pahalıya bütün mükellefiyetleri tam bir de dün vukubulan 5 olayda 7 kisi rinden uzaklaştırılamıyacağını.. Nüshası 25 Kuruş mal edilme dolayısiyle bir zarara dürüstlükle ifa etmek gibi anlı. bıçakla yaralanmıştır. «üniversite öğretim üyeleri bir Demek ki Üniversitelerin idarî maruz kalmış değillerdir. Aksine yana bir (dürüst îşletmecilik) Harlcl Türklye .İlk olay, Dolapdere caddesinde muhtariyeti organların muhtariye kadronun kaldınlması sebebine olarak devlet sanayii, hususi sa. misali vermişlerdir. Ve yine asıl olmuş ve lotarya çekmek tnesele ti oluyor. Organlar boş kalıplar dayansa bile syhklarından yoksun Llr» Kr. Lira Kr nayiciden fazla bir imtiyaza malik mühimi de bu dürüst işletmeci «fassden ötürü çıkan bir kavga so dır; onları insanlar doldurur. Bu l l Senollk 7S.00 150 00 olmamalarına rağmen, hem kali liklerine rağmen serbest rekabet nunda, Cahit Çıpar adlı bir genç, insanları kim seçer? Üniversite öğBu madde ile yalnız hükümetin 9 sylık «.Ott 80.00 te, hem fiat bakımlannadn (husu. sahasında sırf işletmecilik va. Irfan Demirkol ve Ünsal öztürk retim üyeleri mi. hayır; ancak değil, ayni zamanda Büyük Millet 3 gylık 21.00 44.00 si sanayiden daha iyi işletmeci sıflan sayesinde mamullerini adlı iki arkadaşmı yaralamıştır. yetkili öğretim uyeleri. Yetkili Meclisinin dahi Üniversiteye müBasan ve Vayan oldukları için) bu sanayiden daha hususî sektörden daha ucuza mal Diğer 4 olay ise, Beyoğlu sem öğretim üyelerini kicn tayin eder? dahalesi önleniyor. Dışardan geleCumhuriyft Matbaacılık ve düşük fiatlara mamullerini mal etmek suretiyle neticede (kâr) et tinde cereyan etmiştır. Ünivarsiteler kanunu. cek müdahalelere karsı bu kadar Gaıeteclük Turk Anonlm Şlrketl Cagaloglu Halkevi Sokak No. 3941 edebilmektedirler. mi.şlerdir. Bir defa Üniversite öğretim üye titiz olan böyle bir muhtariyet Sahlbt İktisadi devlet teşekküllerinin 3) Rasyonel çalşamıyan işletmeMAYIS 12 ZILKADE 27 lerini, kendi organlannı teşkil hu anlayışı, acaba, öğretkn üyelerine NÂZİME NADİ yapılacak iç baskıya karşı nasıl lerin finansmanları veya zararla. umumi hatlariyle durumları b u . susunda, yetkili yetkisiz diye ikiye Yazı Ijlfiinl flllen ıdarc eden rınm devlet bütçesinden karşılan dur.. ayırmak Anayasaların mâna ve bir tedbir almıştır. Anayasada, buBiz bu yazı serimizi sâbık Samaları dolayısiyle bir enflâsyona Mesu) MOritlr mahiyetlerine aykmdır. Bu, 1946na ait, yani bizzat Üniversite öğc bağımsızlığını nayi Bakamnın (Devlet işletmele. sebep olunmuş mudur? da çıkan ve şimdi yürürlükten kal retim üyelerinin VECDİ KIZILDEMİR dırılmış olan eski Üniversiteler garanti edecek hiç bir açık madBu mevzuda devlet işletmeleri. rinin hususi sektöre devredilecek4.46 12.10U6.O6il9.17j21.O5j 2.44 kanununun kapalı bir şekilde yeni deye rastlanmıyor evvelce de işa Gsıetemlze gonderllen evrak v* ni ikiye ayırmak lâzımdır. Bunlar leri) beyanına karşı şimdiye kadar ret ettiğim gibi böyle bir muhta yazılar nesredllsln edilmeeln lad« dan bir kısmı âmme hizmeti gör. umumî efkâra sarahat ve vuzuh. E. ] 9.30 4.541 8.50i 12.00 1.491 7.28 Anayasaya intikal ettirilmesi gayedllmez tlânlardan mesuliyet la açıklanmamış olan ve tabiî retinden başka hiç bir mâna ifade riyet anlayışı, muhtariyetten çı%, melori (demiryolları gibi) veya kabu) edllmPi bütün milletin malı bulunan iketmez. 1946 Üniversiteler kanunu devlet içinde bir «Vatikan» kurulyersiz bir iktisadî politika neticesi masını sağlıyabilir; fakat Ünivertisadi devlet işletmelerini tekmil na göre yetkili öğretim üyesi iki MEVLİDİ ŞERİF olarak malij'et altı satış, piyasa site kurulmasını asla. Abone ve llân tşlerl İçin. tarfjr üstü ahşlardan (Kömür îşletme cepheleriyle tanıtmak için kaleme Çok genç yaşta unsurdan meydana gelmekte idi: leri, Devlet Demiryollan, Toprak almıştık. ânî olarak araBununla beraber haksızhk etmi üstüne «Abone» veya «îlân ServislJ a Profesör, kaydının konmara lâzımdır mızdan ebediyen Yeni Sanayi Bakanımızın birkaç Ofisi gibi) veyahııt da israflı ça. yelim 119 uncu maddenin üçüncü b Yabancı profesör. aynlarak bizleri l'şmalardan (Et Bahk Kurumu) gün evvel (iktisadi devlet işlet. bendi: Bazı kürsülerde yabancı profesonsuz elem ve ve nihayet devlet işletmelerini lü melerinin hususi sektöre devrinin «Üniversite öğretim fiyeleri ve BU GAZETE BAS1N AHLAK etmesi acılara garkeden sörlerin çoğunluğu teşkil zumsuzca zararları muhakkak o. mevzuubahis olmıyacağı) yolunda ITYMAY1 TAAHHÜT arastırtna YASASINA eşsiz evlât biri veya profesörlerden bir kısmının yardımcıları, bilimsel ETMİŞTİR. lacak birtakım iktisadi mevzulara ki beyanatını gönül ferahhğı ile cik kardeş, me yabancı profesörleri de içine ala ve yayımlarında serbesttir» diyor. para yatırmaya mecbur etmek gi karşıladık. dan hayatımız rak Profesörler Meclisinde bir İyi ama bunu söylemiye ne lüzum çok Bevglli kıy Klik kurdukları takdirde, yetkili var. Bu, bir ilkokul bi siyasi' kasıtlı hareketlerden do. hocasmdan Uzun müddet mühim bir iktisa. metli layı bazı işletmeler zarar etmiş dî devlet işletmesini organlar, kknlerin ve neyin hesa tutunuz da bütün devlet memurmuvaffakılerdir. Ancak, âmme hizmeti. yetl sevk ve idare etmiş olan yeNESRİN bına işliyecek ve idari muhtariyet lanna tanına n bir haktır. Haktır e imizin eltm kay nasıl bir şekil alacaktır, bilmem demek bile yanlış; aksini kimsejörme. piyasalarla alâkasız hjma. j ni Vekil ile bu mevzuda görüş bmın Îkinci ee tasavvur olunabilir mi? Yabancı nin düşünemiyeceği açık bir kaye politikası takibi sebepler de beraberliğinde olmamızm büyük bir nevi intizamı âmme tedbirleri zevkini bu vesileyle belirtmek is nesi münasebetiyle 13'5/1961 cumar profesörlerin fakültelerimizde ço ziyyedir. Böyle bir maddeyi Anatesi günü Kadıköy Osmanağa camiin yasaya koymak lüzumu neden hisdir ve herhalde bu tedhirler bi. teirz. de ikindi namazmı mütaakıp temiz ğunluk teşkil etmesi ihtimalini önrer (işjetmpcilik kusuru) değildir Netice olarak diyeceğimiz şu ve aziz ruhuna ithafen okunacak liyecek herhangi bir madde de sedilmiş, bir türlü anlıyamadık. ve bir nevi force majeure'dürler dur ki, hususî sektöre çeşitli ve Mevlidi Şerife kendini seven muhte mevcut olmadığına göre, onların, Totaliter rejoılerde de bu böyleve umumi merıfaat mülâhazalariy vâsi iş sahalarının açık olduğu şu rem dost, akraba ve arzu edenlerin yeni Anayasanın birinci bendine dir. Hattâ her devlet var gücüyle dayanarak idareyi ele geçirmeleri bunu teşvik etmek için elinden le alınmışlardır. devirlerde devlet işletmelerinin, teçrifleri rica plunur. Annesi: Behire HUdaioğlu, imkânsız bir şey değildir. O za geleni yapmaktadır. Îkinci kısım işletmeler ise yu hele muvaffak işletmeci olan devKardeşi: Zerrin Hüdaioğlu, man Anayasanın 119 uncu maddekarıda tasvir ettiğimiz msrazların let ışletmlerinin devri, en az, mev 119 uncu maddenin dördüncü Babası: Avukat Hayrullah sinin birinci fıkrası olan «Üniver bendi: dışında kalmıya muvaffak olmuş simsizdir. Hüdaioflu NALINA Sehlr HEM MIHINA İktisadî Devlet Teşekkülleri ' =hsberlerî 119 uncu Madde Evvelâ iyi niyet IKTÎSADI BAHİSLER imillllllllllllllMlllllilHll ıiııEııııiıiMiıııuııııiiUiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı ıııııııııııııı.ımııımınıımııımıııiEıııı 12 Mayıs 1961 | YENİ ANAYASA | IHIEIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIEİIII Yazan : S. A. Kurbanlık koyun (iaiları geçen yıla nazaran ucuz Cahit Tanyol 25 bin liralık mücevher çalmdı n sene halka ucuz, kaliteli, bol ıcbze r e meyva yedirileceğl müjdesi ortalıkta dolasıyor. Hiç tereddütsüz inanıyor n m , Derhal HSve edeyim, bn müjdenln mutlaka yerine getirileceğine değil, ama getirilmesi her an mümkün olduğu için müjdenin, gerçekiesmese bile, bir hakikati ifade ettiğine. Bu memlekette her şeyin nefist, her seyin ncnzn, her »eyin itlnahjı bulunduğu zamanları idrâk etmiş insanlanz. Bugün, hiç sebep yokken her şeyin fenasını, her «eyln pahalısını bulabilmemizin kabahati ne toprakta, ne tohumda, ne indadır. Mahsul her zaman »ynı mahsul olabilir. Ama inianlar aynı insanlar olmazsa, bnna yemis ne y»psm, sebze ne yapsın? Bence vaid, her seyden evvel iyi niyetli insanlsnn bulnnması esasına dayanıyor. Bize lâzım olan ?ey kaliteli yemij ve sebzeden evvel kaliteli insandır. KaVteli intanın elinde her şey kaliteli olmağa mecburdur. Galatasaray pilâvının meşhu r olduğu tarihlerde, bir Bgle yemeğinde, mektep sofrasında karsılaşan iki büyük edibimiz arasında geçmiş bir müşaare vardı r. Zannederim Abdülhak HSmltle Recalzade Ekrem arasında. Mektebin Fransızlar zamanındaki itinalı sofrasmdan bahis açilmış. îkisinden biri, hangisi olduğunu bilmiyorum, Hâmidin; «Lak'da kaskad'da onunla randevular vSr IdU mısraına nSzire olarak su mısraı sSylemis: «Sofrada evvel ne âlâ ordövrler var idi» öteki, belki bizzat Hfimid, mnkabele etmlf.* «Ordövrler var idi, zira gâvurlar var idi» Bütün mesele bnrada. Ne derlerse desinler, blzde de evvelce her seyin Slâsı, ncnzn, boln «vSr idi» ama her seyden evvel, gSzünfl menfaat bürümemis, her seyl paradan ibaret saymıyan, malının nefasetini bir çeref meseleıi yapan iyi niyetli In•anlar «vâr Idij *** Radyonnn Tassıad» saati, geçirdiğimiz on senelik mSnevl kaıırganın yıkıntılarını bir bir gözler Snüne sererken, bfiyfiklere oldnfn kadar küçüklere de verdiği ibret dersi ile, inkılâbı yerleştiricl temel harçlarından en saflamı vazlfeginl gBrüyor. tnkâr yifitin kalesldlr. derler. Suçlunnn, hesap verme anında başvuracafı ilk carenln inkSr oldnğnna süphe yok. Kaldı ki şimdi Yassıadada hesap verenler, on sene, tek hflnerleri bütSn hakikatleri inkâr etmekten ibaret kalmıs kimselerdfr. ölçfisüz yıkımm adını fmar, sefaletin adını refah koyacak kadar, bunda körükörüne ısrar edecek kadar, etrafı bnna inandırdıklarını sanacak kadar, helki de kendileri bnna inanacak kadar lleri cltmis olanlann bueün adalet hnınrnnda aynı sakat yolda devam etmelerlni tabiî gSrmeli. On senenin verditi alıskanlıklarla hn hal bise Byle tabiî geliyor ki, fçlerinden bir teki yanılıp da suçu kabnl etse «Yalan söylüyor, işin içinde mutlaka bir orostopoflnlnk var» diyeeeğiz. Hamdl G FIRSATI KAÇIRMAYINIZ HARBİYE'DE Divan Mağazasına Hakikî Sümerbank Merinos Fabrikası mamulâtı % 100 Merinos kumaşlar Muline, elbiselik, ceketlik, pantolonluk, eteklik kupon halinde zengin desenlerde nadide kumaşlar METRES! 35. LİRADAN satılmaktadır. Bir defa uğramanız zevk ve kesenizin meniaatinedir. Adres: Harbiye tramvay durağı karşısı 6567 DİVAN MAĞAZASI Telefon: 48 72 46 CUMHURIYET SAYIN DOKTOR ve ECZAClLARA İsveç FERKOSAN fabrikası mamullerinden A.P. komprime (Anti P'otrombin) DİCUMAROLUM müstahzarunız piyasaya arzedilmiştir. DOĞAN SAĞLIK ve SİGORTALAUI A. Ş. ~* L BEBEKTE YALI ARSASI ; Bebekte deniz kenarında istimlâke tâbi olmayan 1961 imar J durumu alınmış 13X23 metre yalı arsası 300 bin liraya aatılıktır. J Nişantaşı İş Bankası sırasında ORHAN DİNÇEL Tel: 47 44 74 4 KAZOVA Lasleks mayolannı görmeden mayo almayınız son para yatırma gününe gün kaldı W^ ti. Çayır tarafına dolandı. Çöktü yere, sırtını koca afaca dayayarak oturdu. Bir müddet; üzerlerinden, dnman gibi sıcak hava yükselen, çok hafif bir rfizgârla kıpırdayıp titreyen otları, yer yer gümüşü Iekeler halinde kümelenmiş, toparlak kafalı zlytinlikleri, geride göğü kapatmak istercesine şahlanan, si yah, beyaz, dilim dilim kesilmiş tepelere doğru, ovanın üs 54 kazağını örttü üstüne. Hiç bir tombul hatun da ağzını yüzütünde çığlıklar ata ata dairenar ve altında"pırıl pırıl, ışıl zaman doğru düriist oturmıyan, ler çizen b i r martı süriisünün, nü, accleyle örttü, saklandı... ışıl mırıldanarak akan çeşme, ortası celik ksp^ğı da. iyi kn Sarılıp sarmalandılar! her dönüşte, ayni anda betnköyün arkasında, çayınn baştü verleştirdi. Atladı dışarı. beyaz parlayan kanatlarım iey Ahmet keyifli. kocaman aladığı yerdeydi. Son sıra evler, Ralın kîrmızı taneli knmlaretti. dunlarla. hızlı hızlı gidiyordu. hemen oracakta, az geride dira bata çika. köye vollanriı. Önünden bir kaç tavuk, kanat kiliyorlardı. Altındaki toprak ılıktı. Bir Kahvrnın önüııden geçerken, se vurarak. çıçlık çıglık. bir müdtuhaf kokuyordo. Ahmet doğru çeşmeye yanaşlâm verdi. Aprak bir iki kişi, det koştular, sonra saçda solda Anlar, karıncalar, böeekler tı. Kana kana içti. Boynunu, o da anla.şı!maz. homnr iıomur baeiarını sokacak hirer delik tek tük de olsalar, aceleci giyüzünü ıslattı' Oluktan döhübir scsle, karşılıkta bulundubniarak kayboldular. diş gelisleriyle, baharın iyice len sular, aceleyle aşağı akılar. Gü!dü kendi kendine Ahyaklaştığını, battâ basladığını yor, hayvanlara malısus yalağı Köyün arkasını. tırdolayı nıet. belli ediyorlardı. ağız ağıza doldurduktan sonyüksek tepeler çeviriyordu. Buranın âdeti de böyleydi. ra, o küçük havuzun üst yanınKat kat hirbiri üstüne binmiş Ahmet tam karşıdan vuran ranıdıkîarı. sevdikleri bir adaki delikten taşıyor, ince bir granit ve mernıer tahakalarıngüneşin sıcak nefesini hisseb dam büe şelse, bir parça sodere halinde bir müddet, ködan yapılmış, yol yol, damar ti yüzünde. Çayıra doğm otur%uk aşır davranırîp.rdı. Narye doğru gidip çayırda kaybodamar. bir siyah bir beyaz şemuştu ama, gölge değildi, yamara'ılann tâbiriyle. «az yaluyor, az geride, sol tarafta, nıvordu o taraf. Kalktı, ağacın ritler halinde, epey yükselen banice» ydiler, bu hemen hep tnhaf. kayahk, çınlak tepeler. en son sırayı teşkil eden bir koca gövdesini soluna gidesi Karadenizften aelip yerleşkaç evin önündeki küçük topAltlannda minicik kalıyordu rek dolandı. Tam gölgenin mi». IAz asıllı kcylüler... rak yolda, kocaman bir çamut fcöy. Ama sırtı. bu çizik çizik, basladığı yere, çöktü gene. Alımet, üzerinde heııüz bir gölü olup tekrar belirıvordu. küçük dağlara dayalı değildi. Şimdi çayır, sağına düşüyertek yeşil kıvım belirmemiş siTepelerle köyün aras>nda. zeyAhmet eğüdi, bir kere daha du. Çeşme de sol yanına. Karyah, kalın, çınîak dallarını yol tinüklerin heneklediği minik içti; dönüşte, denizde susamaşıda ise, o üç son evle, önlerinyol gSkyüzüne azatmış dnrtyüz bir ova. daha dogrusu çok bü mak için «tam» aldı su hamudeki ortası çamnrlu damgalansenelik ulu çınara. altında tatyük bir çayır vardı. lesini. şişmisti midesi! mıs toprak yol vardı. lı bir şırıltıvla aknn çeşmeye Yemyeşil. zümrüt misali bir Saat ona yaklaşıyor olmalıyüç Srdek, otların diplerine Rİden yola saplı. ot denizî. köyün arka cephesidı, bayağı ısınmıştı ortalık. hovuııa sarsılıp titreyen kafatki vanda s?ra!anarı tek kath ni, ön tarafta uzanan masmavi Hemen dönmeği «gözü yemedi» larını göme. göme, her yani aahsan evlerin pencerclerindeıı düzlülden aşagı kalmıyacal: Ahmedin. Çeşmeden, çayıra rastırarak yaklaştılar geldibakan. kiicüh bahcelerindc cakadar güzel knçatıyordu. doçru, bir kaç adım ötede yük ler,, küçük bir tümseğin ardınmaşır vtkavs., kadınlar, kızlar îşte ulu çınar: göğe dosru. selen. kimbilir kaç fırtınanın da kayboldular. Az geçince, ikaçıştılar. rerînden kalkmr.k binlerce işaret parmağı şeklinkahrıyla pul pul, yol yol çat lerde, üstü yağlanmti gibi pırıl zahmetini ?Ö7e almıyan bir iki de, dev gibi uzanan koca çılamış kalın gövdenin altına gitpırıl yanan küçük çamur çölü1 v V " « * ÇOIU VA7AN ? "iııııııııııııııııifiııııifiıııııııııııınıııııııııızıııııııııııııırııııııııiffiıııııtiMiırııııııııııııııı^ııınıııvıııvTiııııııınıııııırrıınııııııııııııı 6 nün ortasında gördfl Ahmet onları . Titredi. Uyanan toprağm belli belirsiz ihtizazları Ahmede de bulaştı, onu da sardı birden. Icinden yükselen tuhaf bir hisle, büyük bir hazla ürperdi. O anda; hayatın, bu essiz dün yada yasamanın, onun bir parçası olmanın sırrı, serilip açılıverdi önüne, sanki. Bn müthiş, a^ıa basit sırrı bilmenin saadetiyle kımıldatnadan, ses çıkarmadan, hep ayni vaziyette, büyük bir « i n a n ı ş » ve büyük bir • s ü k ü r » ile, o belirsis titreyiste «birlesen» her şey, taslar, otlar, kayalar, agaç, hava ve toprak, Ahmedi de slıverdiler içlerine. Onu da «bir*, ona da «tek» yaptılar. Bir frohaf oldn Ahmet. Bn derece mes'ut, bn derece «tam» hiç hlssetmemişti kendini. Dayanamadı, kapadı göılerini. Tekrar açınca, aradan geçen bir iki dakikalık »»m»n, asırlar gibi geldi ona. Çok uzun bir yolcnluk yapmıs, dünyaları dolasmış, her şeyi, her yeri görüp öğrendikten sonra gene baş ladığı noktaya dönmüs ve üsteIik bütün bn görüp anladığı seylerin hepsini bir anda, tama men unutmuşcasına kafası bom boş, agzında kekremsi bir tat, gözlerinde şaşkın bir ışık, bakakaldı etrafına. Karsıdaki toprak yoldan, önce bir inek belirdi. Pembe ile kahverengi arası, kocaman bir inek. Taklaştı. Arkasında yürüyen insanın, sade sallanan kolu görnlüyordu ilkin. (Arkası var) ( ^TKaSl V3T) yılın ikinci çekilişinde 10 apartman dairesi 1 adet 100.000 lira 2 adet 50.000 lira ve 1620 kişiye 400.000 liralık çeşitü para ikramiyeleri Y A P İ VE K RE 0 ımıımııııııııııııııııııııııııııııııııııiiiıııııııııı^