Catalog

İKİ CUMHURÎYET 23 Ocak 1961 Hapishan hatıraları RATİP TdHİR BURAK MALÎ MESELELER U 1 7 M NALINA r l l l ı l 1 M HN 1IA Okumaya, yazmaya dair İlk ziyaretçim 20 Bunların arasında kimler yok mak, demir parmaklıkları kırmak tur ki?İ... Beyefendisinden, hanım gelmişti.. Staj suresi sona erip, tam mânaefendisinden tutun da, mevsimine göre, kocayemişinden, iskara, ma siyle hapisha.ıeci olduktan sonra şaya kadar türlü nesne satan es çifte cam ardında konuşma dermer vatandaşlara, Gaiata'nın, Bey dinden kurtulmak bize d^ nasip oğlunun mahut sokaklarındaki ser oldu. İlk günlerde ancak İstanbul o lanlarında !5), dıKurucu Mecliiin V^^^^VfeffH^İ mayelere kadar jnsanların her çe Başsavcısı Hicabi Dinç'ten hususi YAZAN ğerlerinde 6 misli. şidi!.. Itişe kakışa, gülüşe oynaşa, nıüsaade alabilenlerle Müdür oda T. H. Yolları Viyana hat toplantısına takad f 2 1 haziran sövüşe sayışa, bazan da saçsaça, sında ve Müdürün nezareti altındum eden günler ğ 1942 ile 28/2/1947 başbaşa sıra bekler bunlar. da beş dakikahk görüşmeler kabil tını açmakla Maliyeye de vergi alanında % tarihlerı arasında Gardiyanlık kaleminde çalışan oluyordu. Bunun dışında, baaa da bir mühim rrrîktarda döviz ğanağiylekanun sa 1M M M W t akdi r edümış bir mahkum, Mustafa Rüzgâr, kapı çok yakın dostluk gösteren ve karşılas gardiyam odasının penceresi ö daima minettarı kaldlğım Diş Dok tasarrufunu sağlıyacak rnış bulunuyoruz. Kuru.nlar Ver lak surette ..tıuaf tutulmuştur. I olan gayri safi iradların mesken nünde tezgâhmı kurar, demir par turumuzun. Müdür ve belki de gisi kanununun baz: hükümleri (9 uncu maddenin ,on fıkrasmda olarak kullamlan bınalarda 4. aımakhkların arasından nüfus tez Üsküdar Savcısı nezdiadeki ^ ^ . ^ ^ Türk Hava Yollarının yeni aça değiştirildi ve vergi nispeti yüzde yazıh olanlar hariç olmak üzere).j I ^ t i n ^ « ^ . kerelermi kontrol ederek zıya^et tavassutiyle evvelâ Müdür odaondan yüzde yirmiye çıkarıldı. çilere numaralı tnarkalar dagıtır, sında, daha sonraları da avukat cağı Viyana hattının kati küsad (Kanun numarası 192) (110) madBuna mukabil kanunun 47 ve 4ai r i h l e r i a r a s ı n d a t a k d U e d Ü m İ ? ? inci maddelerinde yazılı s a r t l a r ı i Varılan ziyaretçinin adını, kapı altına ça larla mahkumlarm görüşmesine tarihı tesbit edilmiştlr. delik gelir vergisi kanunu ile 393 haiz olan esnaf ki eşkiden bun olan gayrı safi iradların, mesken ğırılacak mahkumun adını yazar. olarak kullacılanlarda (2). dıger tahsis edllmiş olan aralıkta eşim, beynelmilel anlaşmaya gore Türk maddelik Vergi usul kanunu tak a ların bir> kısmı vergiden rnunf i olarak Hava Yollarının uçakları 1 şubat 8 Dıs kapıdan girilince sağ yanda çocuklarım ve dostlarımla buluş(Kanu n nu ken bu defa mükel'efiyete girmek lerinde 3 misli olarak nazara alıncumartesı gününden itibaren İstan mamiyle değiştirildi mak itiyat halini aldı. Küçük bir loş bır koridor uzanır. Bu korido e bul Viyana arasında çalışmaya maraları 193 ve 213) Bina ve ara tedbirler gotürü kazanç esa masl V 12/5/1953 tarihinden sonrun sol tarafında yanyana dizilmiş koridorun nihayetinde abdesthane Bu suretle Orta zi vergileri arttınldı (Kanun nu s.na tâbi tutulmâktadir. tşte ka ra tesbit edilmiş olan bina gayile muhasebe odasının arasına başlıyacaktır bir düzüne kadar camh kapl varcnara«ı 206) Gider vergileri kanu zançları bulunduğu halde vergi dı ri safi iradlarına ve 1/6/1942 den olan bu aralıkta kırık Avrupaya gidecekler T.H. Yolları hunda bazı değişiklikler dır. Her kapının altında 75 santı «ıkısmlf yapıldı şında kalan bir kısım esnafıtı bu sonra takdir edilmiş bulunan kıynın uçaklariyle Vijmna yolunu metrekarelik bir hücre. Bu hüc bir masa, iki hurda sandalye, bir (Ranun numarası 210). Buna güm defa mükellefiyet içine alınması metlere misil uygulanmaması veeski bir süpürge, tercıh edeceklerınden mühim mik reler, iki kat kalın camla aynlmış çöp tenekesi, rük tarifesindeki değişikliklerle dır ki. Gelir vergisi kanununun ni kanunun icabıdır. kanunun aynı şekil ve ölçüde hücrelerle yerleri silmeye mahsus ıslak çuval tarda döviz tasarrufu da sağlanayine Jnali bir kanun demek olan bünyesine aşılanmış olan haksızlıMi«il tamları, kıymet artışı <iükarşılıkhdır Ziyaretçi, bır yan parçaları, çok defa bulaşık kap caktır. (Yatınmlar finans.nan fonu teş ğı ve müsavatsızkğı tamir et.nefc şüncesine istinad etmektedir. Andan, mahkum öte yandan, hapisa larına vanncaya kadar bir sürü kili ve tasarruf bonolar: ihdası ka tPdir. Bir kısım esnafın vergı içi cak on. beş dört, iki misle iblâğ ne avlusundan içeri girer. Görüş muzahrafat buiünuyordu. Bu denununu (numarası 223) eklersek ne alıhmâsı içitı dört senedir va edlşlerih. hangi hesaba dayandıme azaml on dakikadır. tki kat kor içinde «lele, dizdize, öpü*e, anlaşılamamaktadır. tabloyu tamamlamış oluruz. cam arasında 20 santimetre kadar koklaşa dostlarla buluşmanın zevki ikazlara düşük iktidar. mutadı ğı lâyıkiyle Bu ölçüler, kısmi surette yapılan bir boşluk vardır. Bu boşluğun bir kine doyum olmazdı. Gerçi, Gelir ve vergi usul ka üzere hic aldlrış etmemiş ve hak bir anket neticesine göre tesbit ekenarında ince tel örgülü bir desızlığın gürt gibi «şlkâr olmasına dilmiş olsa bile bir gayrı menkuVeli Sakaryalı adında bir akıl nuhlan yeni baştan yazılmiş olEn çok kahrımı çekenler lik. Bu delik bir mikrofondur. raifmen kendi bildiğinde israr etlün kıymetinin artışı, gelirinin de hastası, Tophane Lülecihendek makla beraber e«ki hükümlerden 16 ay boyunca en çok kahrımı Müdürün odasında hücrenin numiştir. Vekâletin bu defa bu mevmarasının gösteren bir düğmeye çeken eşimse, muhakkak ki ikin caddesinden geçen G. K. adındaki bir çoğu muhafaza edilmiştir. Fa zuda gösterdiği hassasiyeti mem aynı nispette arttığını ifade edebasılınca mahkumla ziyaretçisinin cisi avukatım ve vasim olan Remzi evli bir kadına tecavüz etmek is kat yeni kanunlara bazı mühim nuniyetle bir daha belirtmeği va miyeceği ve hele sahibinin oturBu çöplükte aziz terken suçüstü yakalanmıştır. Bun ve yeni hiikümler de konmuştur. duğu meskenlerde gelir artışı baneler konuştuğu dinlenir. Cam Tüzühkam'dı. dosyaları açar, sigara dan üç ay önce Akıl Hastahane Bun'ardan Gelir vergisi kanunu zife sayarız. his koııusu olamıyacağı için misillardan birinin alt, diğerinin üst kö dostumla şelerinde, kurşun kalem kutrunda Ostüne sigara, çay üstüne çay içer, sinden taburcu edilen Veli Sakar zirâî kazançların vergiye tâbi tuYine kanunla kurulan ve (ya lerin tesbit tarzı yine üzerinde duüç, beş delik vardır. Mahkum ken henüz devam ed*;n muhakemelerin yalı, iddiaya göre G. K. adlı ka tulması. esnaf .nuaflığının darlat tüze.1 kişiliği haiz bulunan) Emek rulması gereken bir konu teşkil di tarafındaki deliklere ağzını ya doKyalarını incelerdik.. geçmis iktidarın li sand.kları tarafından ödenen E edebilir. Öte yandan (mesken oladına âşık olmuş ve onu kollama tırılması gibi pıştmr. Gücü, nefesi yettiği kadar Okuyuculanm belki yukarıdîki ya başlamıştır. Nihayet G. K. cad kısmen ihmal. kısmen de ihdas etr ı.nekli, Malullük, Dul ve Yetim rak kullanılan binaların), sahibi bağınr. Diğer taraftaki ziyaretçi, vasi kelimesine takılmış olabilir dede giderken yanına yaklaşmış tiği eksiklikleri tamamlamak su maaşlarının veraiden istisnası, ve tarafından mesken olarak kullaeğer boyu yetişirse, kendi tarafın ler. Birkac oilmle ile bunu da ve güpegündüz yüzlerce şahsın retiyle cesaretli ve vergi adale gerçek ücretler gayri safi gelir ha nılanlar mı, yoksa itlak üzere daki camın deliklerine kulağını açıkhyayım: Eper mahkumiyet bir guzleri önünde kadına tecavüze tine uygun hükümler getirmiş ol linde olduğu için bunlardan kade mesken olarak kullanılanlar mı dayar, löylenenleri anlamaya gay yılı aşıyorsa cezalıya bir vasi tâ yeltenmiştir. Kadının feryatları makla beraber, vergi bakımından meli surette tatbik edilmek üzere olduğu hususunda vergi daireleret eder. Ama, bu is, Şehirlerarası yin olunur. Vasisini seçmek haküzerine, etraftan yetisenler tara tenkidi gerektiren barı hükümle günde üç, ayda 90 lira. yılda 1080 rince tereddüde düşüldüğü için telefonla konuşmaktan çok daha kı, bizzat mahküma verilmiştir. fından zorlukla zaptedilen akıl re de yer vermlstir. lira götürü masraf indirilmesi keyfiyetin üst mercilerden sorulgüç olur. Çünkü, her hücfedeki Bu vasîlik cezanın so'.ıunda kal hastası. polis vâsıtasiyle tekrar Yukarıda işaret eHiğiniz gibi (Madde 63 ve geçici madde 6) ve duğu öğrenilmiştir. bağırıılar, öylesine bir uğultu, gü kar. Ancak kanunların adamına Akıl Hastahanesine yatmlmıştır. yeni çıkan kanunlar çok uzundur. gayri menkul iradı mükellefiyetin rültü yapar ki, söyleneni duymaya, göre ve keyfe göre tatbik olunSavunma Bakanlığı Kayda değer hükümleri İ2aha mü de yıll;k gayri safi iradı tutarı on anlamaya imkân kalmaz. Daha zi duğu kara yıllarda, h°m de mah Millî işçi sendikasının ismi lirayı geçmiyen mükellefyad« el iaaretleri, göz yaşları, dutehammildir. Fakat biz bu yazı bin keme (!) ksrariyle bu is de rieiedak bükmeler. kaş çatmalar, baş mızda daha ziyade Gelir vergisi lerde bina ve arazi için yüzde 20 değiştirildi r.ere olmu.ş, gBnki ağır hapis cezasallatnalar, hülâsa pandomima yogötürü olarak yüzde 40 Millî Savunma Bakanlığı Işçıleri nin hem memnuniyete değer. hem yerine Nüshası 25 Kuruş sma çarpılmış bir idam mahkuliyl» on dakika türen bir savaş!.. Harlcl mu. bir akıl hastası, hacir altına Sendikasının olağanüstü kdngresi de tenkid götürür bazı noktaları masraf indirilmesi (Madde 70), zaTürkiye Daha tevkif edildiğim gün, eve dün Marmara Lokalinde yapılmış na temas edecek ve ileride sırası rarların mahsubu için üç yıl ka Lira Kr. Lira Ki birkac latır yazmış, hapishaneye alınmış bir zevallı gibi muamele geldikçe bu izahlara devam ede bul edilmesi, en az geçim payının tır. ziyarate gelinmemesi için katl ri görmüştüm. Bu bah»e daha sonra 150.00 75.00 tedrici ve ksde/neli surette tatSenflik Kurucu MeclU üyesi ve Millî Sa ceğiz. geleceğiz. Eu yüzden 1957 seçim80.00 cada bulunmuştum. Fakat daha ilk 40.00 6 aylık bik edilmekle beraber arttır;lmalerinde, keyfe gör» tatbik edilen vunma Bakanhğı Işçileri Federas44 00 Ziraî gelirlerin vergiye tâbi tu2200 pazartesi, meydancı elindeki liste3 aylık 1 kanu'.ıla, ne rey verebilmiş, ne de yonu Genel Sekreteri Kerim Ak tulması. verginin umumiliği ve sı (Madde 31 ve^geçiei madde 5 den îiyaretçisi olanların isimlerini mükellef lehine kabul edilmiş hüAbone ve llân işleri tçin. larfın okurken kendi adımı da duydum. rey almak, yani aday olmak hak yüz'ün de hazır bulunduğu toplan vergi müsavatı »saslarına uygun kümlerdendir. Buna karşılık ser Ustüne «Abone» veya «llân Servisi tıda. sendikanm ismi «İstanbul AsIş Yurdundaki mahkumları beyba kına sahip olabilmiştim. olduğu gi*bi konan oıükellefiyet best meslek kazançlarında götürü kaydının kr.nması lâzımdır. keri tşyerleri tşçileri ve Harb Saba, ziyaretçin var, diye müjdeyi mutedildir de. Gerçekten bir yıl»iderken Basan ve Yayan masraf usulünün kaldirılarak sernayii İşçileri Sendikası» olarak detekrarladılar. Kapı altının yolulık toplamı on bin liraya kadar oDaha önce yazmıştım, henüz kaCumhuriyet Matbaacılık ve best meslek erbabının gerçek masnu tuttum. Nöbetçi gardiyan, beş rara bağlanmamış üç dâvam vnr ği$tirilmiştir. lan safi zirai kazançların beş bin Tüzüğün teşkilâta ait maddeleriraflarını kayda mecbur tutulma Gazetecilik Türk Anonim Şirketi numarayı işaret etti. Camekânın dı o günlerde. Bunlardan biri tsHr»»ı vergiden müstesna tutulCagaloğiu Hnlkevi Snkak No. Ksı41 sı ve ödenen bina ve arazi verginin de değiştirilmesiyle üye sayısı ardında gelinlmJ gördüm. Gözle tanbul Toplu Basın Mahk»mesinde Sahibi muştur. Yıllık hasılat tutarı yüz lerinin ödenmesi gereken gelir artacak ve aynı ismi alacak Federinde biriken yaşları akıtmamak Sörülüyordu. Cezaevine girişimden bin liradan a$ağı olan çiftçilerin NÂZİME NADİ vergisine mahsubuna dair hüküm için gayret sarfediyor, güler yüzlü iki hafta sonra duruşmam vardı. rasyona böylelikle Kırıkkale İşçi kazfinçları (götürü gider) esasına, Yazı işlcrinl fiilen ıdarc pden kon.namasına göre bu mahsubun görünmeye çalışıyordu. Beni ziya Akşamdan tebltğ ettiler. Sabahle Eendikalan da girmis olacaktır. Mrsul Müdfı hasılatı yüz bin lira ve daha fazrete gMmekle kabatist yâpmış gibi vin erkenden hazırlandım. Raıf us Mangal kömüründen zehir la olanlardan ise (gerçek kazanc) kaldırılması da isabetli sayılamaz. ŞAHtN PERESE bir haîı vardı. Kızcağızı âdeta koServet beyanma gelînce gerçeklenen bir genç öldü» ta sıkı perdah tıraşımı Gi ^ e«âsına göre vergi ahnacak sadeGazctemize gcinderilen evrak ve valadım. Bir dakik* ancak görüş yindim, kuşandım. kapı altrt^Ta arhraet Kıran adında 23 yaşinda v& yıllık hasılatı beş yüz bin li ten bu beyan, münhasıran gelir yazılaf trt^T neçredilsin edjlırıesin tadt tüm. Hep üzgünüz, dedigini duya? \>'\f genç, dün odasma sfcldıtı rayı aşanlar bilânço esasma tâbi vergisi bildiriminin rtoSru olup zı enda* «yledhn. M«tbaWkaıRedilmez tlânlaıdan mesuliyet bildim. Beni de üzmeniz şart değil kahul « yonlarına benziyen hapishane ara mangal kömüründen zehirlenmiş tutulacaktır. Gerek istisna, gerek olmadığını kontrola medar olacaya, diye karşılık verdim. Haydi, • bası silinmiş, süpürülmüş, sözüra ve kaldırıldığı hastahanede ölmüs se teklif tarzı bakımından bu hü ğı düşünülen ve eski (Varlık ver* git bakalım, diye ilâve ettim. Gel gisi) ile veya yeniden alınmak isBU GAZ&TE BASIN AHLAK ona temizlenmişti. Büyük bir ik tür. Tahkikata devam edilmekte kümler elverişlidir. diğimi kimse bllmlyor, kimseye de UYMAY1 TAAHHÜ tenecek bir vergi ile ilgisi olmı YASASINA ram olarak berberhane sandalyele dir. söylemem, diyebildi. rınden birinin minderi de araTicarî kazançlarda esnaf muaf yan bir bildirimdir. Yalnız servet ETMÎŞTİR. 5. Folklor festivali yarın baya konmustu. Jandarma assubalığı darlaştınlmaktadır. Yeni Ge beyanının, gelîr bildiri.ninin konyapılıyor lir vergisi kanunu henüz tasarı trolünde tesirli bir vasıta teşkil Çabuk teessüre kapılırım. Sıne yı ile iki mavzerli jandarma eri Türkiye Milli Talebe Federasyo hımayesinde (!) kamyona girdim. halinde iken «Cumhuriyet» in 30 edeceği muhakkak olmadığı gibi, ma seyrederken. roman okurken binu'nun tertiplediği 5 inci folklor le çok defa kendimi tutamam. Bu Kapılar üstümüze kapanınca ala festivali salı günü Yeni Tiyatro kasım 1960 tarihli nüshas.nda bah haksız ve yersiz olsa da bazı kay settiğimiz ve ehemmiyeti dolayı gı ve vehimlere yer verebileceei ilk ziyaret beni çok sarsacaktı. On ca bir karanlıkta kaldık. Çok şü da yapılacaktır. siyle başka bir yazıda tekrarını için böyle bir hükmün kabulü pek dakika boyunca kendimi tutamıya kür kamyon bir hayli eakimiş ve Üniversiteli gençlerin meydana düşündüğümüz gezginciler ve nak muvafık ol.namıştır. cağımı hissetmiştim. Yaşlı, kızar kapıları da çarpılmıştı. Bu yüzgetirdiği mahallî ekipler çahşmamış gözlerle içeri dönersem gülünç den iyice kapanmıyan kapılann aliyeciler, Gelir vergisinden mutbir parça aydınlık lanna dün de devam etmişlerdir. olurdum. Tanıdığım insanlann en ralıklarnda.1 Bina ve arazi vergilerinin arttıFestivalın ilgi çekeceği sanılnaziki, en terbiyelisi olan gelini sızıyordu içeri. İki taraftan, birer nlmasına gelince (Kanun numamaktadır. m! bu kadar haşin muamele etme karış uzunluğundaki pancur biçirası 206). Tütün işçilerinin kongresi ği ehveni şer bulmuştum. Bu hâ mi hava almaya yarıyan aralıklara Arazi ve arsalarda; Tütün İşçileri Sendikasının yıldise de bugüne kadar devam eden, rian da biraz ışık alıyorduk. Aşakimbilir daha da ne kâdar sürecek ğıya bakan bu arahklardan ancak lık kongresi dün Eminönü öğrenci 1 1 haziran 1942 den önce tahKEŞİDESİNE İŞTİRAK İÇİN olan bir üzüntü kaynağı oldu ben kaldınm taşlarını görmek kahil lokalinde yapılmıştır. rir veya tâdil suretiyle takdir eHESAP AÇTIRINIZ. de... oluyordu. Denizde bir ceset bulundu dilmiş bulunan kıymetlerin 10 Gacırtılar, zangırtılar. hoplamaOnbeş gün önce polislerln elinmisli. Zamanla her şeye alışılıyor.. son30 OCAK KEŞİDESİNDE raları bu camların ardfndan yüz lar. zıplamalarla araha vapuruna den kaçmak için, kendisini köprü2 K ı y m e t l e r i 1 h a z i r a n 1942 lefce konuşma yaptım.. sevgili ka girildi. Kabataştan Yenipostahane den denize atan ve o günden beri den sonra tahrir veya tâdil sureönüne kadar yine etrafı görmek hakkında hiç bir malumat edinile rıcığım da, her pazartesi kapının tiyle takdir edilmiş bulunanların miyen Arap Mehmet adlı «abıkalı dışında kuyrtfga girdi. Elindeki kısmet olmadan geldik. 1942 tarihinden evvelki vergi kıy(Arkan var) nm cesedi, dün bulunmuştur. Liçantada temiz çamaşırlar, yemetlerinin 10 misli. man açıklarında bulunan ceset mek kapkacağı, yağmur, kar alB Binalarda; EKSPRES ^ » tında, gözleri yaşlı. soğuktan titMorga kaldınlmış, olayla ilgili 1 1 haziran 1942 tarihinden önreye titreye. yahut sıeaktan ter tahkikata başlanmıştır. ce tesbit edilmiş olan gayri safi BANK KOT A dökerek bekledi. bekledi.. işin acı iradlann, mesken olarak kullanı168 ve 128 sayılı bildirileri tarafı biz bu halde iken. bir gangsdevretmek istiyenlerin terın. bir hırsızın, bir karaborsacıOCAK 23 ŞABAN 6 nın müdüriyet bınasında. avukatla44 »5 19 a müracaatleri. ra mahsus yerde ziyaretçilerini ka Yeni Vergi Kanunlannı ve bul edebilmeleri ve bunu benim de bümemdi. Hele devrin Devlet Ba I O İzahlarını vermiye başladı. 102 KOTADAN kanı olan Osman Kapani'nin bir I B roşur ısteyınız 1 karaborsacı vatandaşla (!) müdür 1 Mal getirecek firmaların t v 7.20 12.26 14.58 17.13 18.48! 5.CJ Mecmuası odasında uzun uzadiya ticari işle 1 acele 22 38 1 ve 22 61 45 nu t 4 rini müzakere ettiğini öğrenince • maialara müracaatları. ] 2.0T 7.12J 9.45 12.00 1.36 12:Sİ t içimden hapishane duvarlannı yık İstanbul Viyana Yeni vergi kanunlarına uçak seferieri umumî bir bakış Şubatta başlıyor Esat Tekeli B eşikten mezara kadar bilgi peşinde kosacağız, buna şüphe yok. Bilginin sonn $elmez. Ne öğrensek, ne kadar öğrensek, bildiklerimiz, bilmediUlerimiıin yanında yine devede kulak, yine Okyanusta bir damla. tlkokuldan mezun olduktan sonra ortaokula girmeğe bazırlanan küçüklerin test imtihanında sorulan sualleri aörmüştüm Bu sualleri bu jrafımda bana sorsalar »lacafım numara sıfır dır. Demek ki işin bir de bu torafını düsünmek lâzim. Yaş ilerledikçe, eski d|renilenter. boy sırasfyle urmtuluyor. hafızadaki hücreler boşalıvor. Bir yandan yeni yeni şeyler öçrenlr ken, 8te yandan, eksilenleri tamamlamak gerek. Erinde çocuk bulunan ber büyük. eğer çocn^un dersleriyle, okuldaki ilerleme. gerileme dnrumo ile ilgileniyorsa, şimdi yeniden bir küçök olmus gibidir. Su derslerin kuvvetlenmesi için cocuja yardım ederken asıl kendisl yardıma muhtaç hale gel d'.fini görtiyor, Çocuğun söylediklerini anlamıyor ki, kendi »8ylediklerini çoeufa anlatabilsin. Mefer ki oknia hirlikte devam etsinler de aynı dili öğrensinler. akşam evde, dersler tekrarlanırken büyük, küçüğe destek olabilsin. Anladık. beşikten mezara kadar okuyacağız, ama bu kadarı da fazla. Aşağı yakarı on sene evveliııe gelinceye kadar tstanbn] sokaklarında dolaşan. deli saravlı tipi bir kadın vardı. Sırtındak' veldirme, tepeden tırnafa kadar eneik boncnk doln, snrre de vesi çibi çangıl çungul gezer dururdu. Türk dilinin bazan öyle örneklerine rastlıyornz ki, elde elmaksızın, insana bu meczup kadını batırlatıyor. Osmanlıca dedifimiz dilin rağbette olda£u devirde, cümle• eri bol Arapça ve Farsça kelimelerle doldurarak konuşma meraklısı kimseler hakkında k ullandığımız «luçat paralamak» tâblrini sitndi de kullanabiliriz. O zamanki agdalı dilin simdl de ba$ka türlüsü revaçta. Bektaşi dervişinin «Rızkını vermedikten sonra yap yap kovuver» diye tarif ettiği. yumruk yumruk, çamurdan adamlara henzer, rızıksız kalmaga mahkum uydnrma kelimeler, başımıza musallat bir nevi dil snobizminin bu belli başlı malzemesi, bir yandan dili çığmndan çıkarırken, öbür taraftan da, Türkçeve asıl »üzelliğini vrren ana kaideler rijnenivor. yapıcılık gibi fötıterilen yıkıeılıktan ilıarrt bn boşaııa gayret, dili, iste o en cik boncuklarla sflslenmrge özenen meczup kadına benzetiyor Eskilerin, terlemiz, dupdurn Tiirkçe ile yazmak ve konugmah durnrken Arapça ve Farsça lu«at paralamaları nasıl boşuna bir ıkınıp gikınma idiyse, yenilerin de kimi hiç bir ?eyee, kimi dön mece olan yüzde yüz uydurmalarla, devrik cümlflerle konusnp yazmalan bir başka türlü zorlamadır. örnekler toplamaktayım Okurlar bana hak versinler diye degil. dilin nasıl boğazlanmak ta oldntunn toplnca bir bakışla görsünler diye, bu örneklerl bir eün. bir yazımda sıralıyacağım. Bnçun, çlçeği burnunda bir nü mune vereyim Ciddî bir mecmuada, şöyle bir keüme eeçiyor du. «Ayakını . Ayağıni olacak. Türkçeyi bu hale getirmek, a yağma çizmeyi geçirip destnrsnz bağa girmek de|il de nedir Allab askına? Hamdi VAROGLU Bir delf yolda bir kadına tecaviiz etti CUMHURİYET ATLAS'TA Pazartesi akşanıından itibaren Mevsimin en muHzzam renkli şaheseri MtHRACENİN GÖZDESİ (THE TİGER O F ESHNAPUR) D E B R A P A G E T PAUL HUBSCHMIU WALTIIER REYER SOZEUİGİNİZİ ITINAYA DİŞLERİNİZDEN BAŞLAYINIZ H f » O N KI5IDEN SEKIZ/ AZt DlSLEff'NDEN r'" ' " r^Ba iikâyttlen 6nlejecet »egân» di» tırçaıı Büvük bir eser En son bilgileri içinde toplıyarî en modern ansiklopedi... 30 MAYIS 125.000 TL. ANSİK1ÖPEDİSİ 6,000 Konu 1,900,000 kelirns 5,000 resim 1,000 tifdrük toblo 80 renkli ilave tablo hepsi bird«»n~ * ? 3,000 büyök sayfalık • 5 büyuk cilt içinde 30 ayda tamamjanacaktır ı = CUMHURİYETin edebl tefrikası: 20 SON SfGIMAK REŞAT KURİ GÜHTEKİH Onu birdenbire sSylemek şrflç. . Bilinmez... Teerübe edecer;im . Tabii kabul edilirsem!... Sözler, açlkti; fakat tereddüt ve diisünce devam ediyordu. Bu «efer, kimse bir şey sormadan konuçtu Sahne için ufak tefek avan tajlinm oidugnnu sanıyorum. Dedl*<m gibi papağanlıfım kuv vetüı'lr: çalı°kanlı|ıma da çüvenim var Dnygu tarafi'n icin pek söz veremiveceğim. Büyük roller zaten hesabımda yok. Fa kat küçük ütilite dedikieri roller için söz verebilirim thtiyar. «renç, ne oiurna otsun Ta blî fîHıni,), da dahil R,»,, p,; küntaniıo olan at ke* tane'erfvîe avlandızlann ak»atnı vahtinden evvel getireoe}i h'sap edilmemişti. Bahce da vannın bir tarafından görünen bir rami kubbesinin kursunları kamaştıncı parıltılarla yandı?ı halde biz, karanlıkta gibi idik. Kızın bo karaniıktan biisbö' t n «llinmifi zivaıız mat yüzünde âdeta bir aydınlanma oluyor dn, Tanınmıyacak kadar aegıan, TanınmıyacaK naaar defi şık bir çehre île komik bir te» bib yaptı Sahnede oda hizmetçiliği gibi bir şey Biraz yemek, biraz ütti Bulaşık, çamasır, sünürse Hattâ hanımların birdenbire hastalanmaları filân hallerde bir. iki gece meydanı bos bırakmamak... Hoca, kendini tutamadı: Ha, sövle biraz efil, kızım! Pedi. Hen eülüctük. Fakat o. tekrar eiddilesti. Ben: Bir sual daba, dedim, tiyatroculuk hayatının fazls demoftrat taraflarını da saklamamak lâzım... Anadoluntın kitnhilir. h^nei knspl'rinde bangi fem «arilar irinde kona goçe uznn turneler .. Tüzönde yine »nî bir aydınlık... Epeyce »eyler belirten bir anlaşma bakışı ve gültimsemesl Hepsi hetaplanmıftar, diy»r. Aımi de benimle beraber bakıvordu, Kız, izinli çıkmış hastabakıeı »avriyle sahneye yürüdü. Tolu şasırmadan, sedin önttndekl batamaklann yerinonunuc» uaıamsnıann .<..... den oynamış taslarından sfircmeden çıkan: ilk o, olmuştu. tmtihanda da bir saniye duraklamadı. Sesi ve telâffuzu çok netti. Çabuk ve kolay bir konuşma tarzı vardı Bazı yerlfrde daha da hızlanıyor. Fakat gariptir ki söylediklerinin bir kelimesi kaybolmuyordu. Talnız biraz kuru idi. Hele trajedi tiradını okuyuşu arpej ekzersisleri gibi bir şeydi. (Fedr) rolündf boynndan büyflk bir ise kalkıyor srîbi kelimeleri büsbütün kurulaştıran bir ntaııma stzer sifbi oldum. Fakat kendi seçtiSi bir komedide çok arıldı. Bu, bir hizmetçi kız rolii idi. Anstzın sokaktan dönen saf bir kocaya karısının ma<;keli b:\loya «ittiğini anlatmamak için solnk almadan bir alay yalan söylüyor ve hanımı, eve dönünceye kadar onu yatak od<)«ına bırakmıordu. Servet Bey: Tabu, bn, Manakyanm «Hanıra uykuda!» komedisi! diye âşina çıkmca kız: Evet, iyi bir şey değil, far kat benim için bir fikir verir, = diye seçtim. , ^/lllinilUIIIIIIIMIIUIIIIIIJIIIIIIIIIIMIIIllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIinilllllllIMIIMnillllllMllllllllillllll lillllllllllllillillllllllllllllllMIIUIMIIIIIMIUHIIMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIimiim^' da uznn sürmez, nfak tefek ihDlyor. tilâslardan açıga çıkarıhr, hatBir cambazlığa benziyen bn tâ hapse girer ve tahkikatın, narça, Remziye için sade fikir dâvaların arkası alınıncaya kadeğil, iyi bir fikir de vermekdar tekrar Istanbnla, tiyatrote idi. Üstelik kadroya bir t ya dönerdi. Tiyatro kapıları niversitelinin girmesi Servet ona daima açıktı. Fakat bu Bey için büyük bir muvaffaklsefer, hava. fena esiyor olmayetti. Iıydı!. Zaten artık ihtiyarlamaHnca. ipinl cekerek: «Karıya | a da başlamıştı. Burada asaSi yayzık oldu!» dedi. Servet Bey: ynkarı berkesin kendisini tanı Neden yazık olsun? Tiyatdığım biliyorda. Fakat bilmiro da bir mekten değil midir? yor çörünmeyi bir numara gidive cevap verdi. bi kullandı, bir org gibi aeır Fakat söylemek istediği o, ve âhenkli sesinde mahzun bir deiltdi. O, hâlâ kapıya gidertevaznla: ken geçtigi yollara bakarak 5«Bir ihtiyar amatör oldueutekini, vesikalıyı dtisünilyornu. hiç şüphesiz, gençlerle kadu. Derin bir gögiis geçirerek bili kıyas oltnamakla beraber (Giillü Agop) un mrshur piyenfak tefek ihtivar rollerinde sinin ismini tekrar etti: bir işe yarıvabilece|ini umdu «Fazilet maSlfip olttr mn?» tunu, lfitfen bir teerttbeye Ne diyeyllm: Allah encamımımâsaade edilirte minnettar ozı hayır etsin! lioajıni» sdyledi. tmtihana girecekler ar?«'"da 9aat. çok iyi he«ap edilmişeski aktörlerden Sadullah Nuti. O da ütrki meşhnr aktor giri gSzüme illşmişti. Acele ethi a^cele etseydi, şüphesiz, yamivor, sırasını bekliyordu. Ninardı. hayet, köşesinden çıktı. Ağır Saatlerden beri önümftıâen ağır masaya yaklaştı. Gayet sogeçmiş genç çocukların hep birğuk bir metnpr selâmı vererek birine benziyen genç çehrelednrdn. O, zaten memurluşu rlnden bizl dinlendiren büvük, aktörlfikie atbası yüriitmüştü. doleun siması. aksamın a'.aca Küçük bir (Defteri Hâkani) kâkaranlığında bütnn yüzünü doltibi iken arasıra Vehbi adiyle ditruvor gibi görfinen mahzun, sahneye çıkardı. büyük gBtieri ve o eski titanMeşrntiyetin ilk yıllarvrda bul efendilerine has mfleddep birden bire parlamıştı. ve ıstılahlı konuşma tarzı, çoBurhanettin tiyatrosu, Donanğu yaşlı olan heyete pek iyi ma tiyatrosu gibi tiyatrolar te«ir e««i. has roller için daima onu ararZaten heplmiz yorgunduk. lardı. Sonra işler boznlnnca Bütün eereinliklerimizin ve ortadan kaybolur ve Maliye prensiplerimizin lâçka vr.ptıtı tahsil memnrla|n. Vahiye mü. hir saatti. .Bu sefer. azmi blr u u . . u s u dürlügü ,,.„. işlerle gibi .„ Anadoluya gittiğini öğrenirdik. Fakat bu kalkınma yaptı: , r A r k a ( : , v a Her ayın ilk günü ıvrıkli i!;ı^ele^ \e tifclruk tablolaıla ]O<) büvük havialık fa^ikül Her cildin ilk sayısından abcne olanlara o ' cildin kapağı tıediye edilecektir. ' Abonelere fasiküller özel ambalâj Tçincle tdahhutlu olarak gönderilecektir.