Catalog

u m h u r iyet , e e r. " MUH^BBET İngilizceden tercüme edilen gendik kitabı \ USÜ KOPRÜSÜ çalışması sayesüıde bir çiftçi tun kazandığı zaferin romanı. 75 kuruş. •• •• , KURUCUSU:YUNUS NADİ fOÖO Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefonlar: Umumi Santral Numarası: 24298. Yan İşleri: 24299. Matbaa: 24290. ÇarŞâmD<l 10 ACclllK 1 9 4 5 ED HALİD KitabCTİ ecliste dünkü şiddetli tartışmalar Hikmet Bayurun Meclisin denetleme vazifesini yapmadığı, milletvekili adaylarını icra makamının seçtiği iddiaları heyecanla protesto edildi s 'I Bir sual soruldu: "Fena idere edenlerle nastl teşrikimesai ediyorsunuz,, Hikmet Bayur " Bir kaç yıl evveline kadar halkın fikri iyi idare edildiği merkezinde idi. Bugün bu fikirde değildir. Esasda ben haklıyım, amma siz begenmiyormuşsunuz. Beni aranızdan çıkarırsamz çıkarın,, dedi Milletvekilleri Hikmef Bayurdan tarziye vermesini istediler Biitçe nutkunu dinlerken Ankara 18 (Telefonla) Bugün de saat 14 te Abdülhal.k Rendanm ba<;kanhğmda toplanan Büyük Millet Meclisinde, bütçemn heyeti umumiyesi uzerindeki gorüşmelere devam edildı. Söz alanlardan Salim Altuğ kürsuye geldi. Yeni bütçeyi övdükten sonra emekli, dul ve yetimlerin terfihi için 35 mılyon hranın esirgenraemesini ve şeker fıatlarında esaslı tenziller yapılmasmı d.ledi. Kâzım Berker 90 milyon llralık bütçe açığına temas ederek açığm ist'kraz yoîile kapatılmasına taraftar ol•nadığım, bu açığın •tasarruflar yapılarak kapatılmasmın uygun olacağı tnütaleasmda bulundu. Çıkarılan kâğıd paranm karşılık olmamasına dıkkat edilmesinl söyliyerek toprak kanunu lçln Tarım Bakanhğı bütçesinde kâfi ödenek görmediğini kaydetti. Tarım Bakanhğı ormanbrm korunraasmda lüzumlu tedbirleri almamıştır; ne sahibi, ne de hükumet ormanlara sahıb değildir d.yen Berker bu yüzden yolsuzluklar meydana geldığini anlattı. Geçen yıl Manisa milletvekili Hikmet Bayur Adalet Bakanma yaptığı tenkidlerin yerinde goruldusjunü ve vaıdlerde bulunulduğunu, fakat bu vaıdlerden hiç birinin yapılmadığım söyledi ve: <Maalesef adalet cihazı zayıilamıştır» dedi Pahalılığa çare bulunmadığmı ve gereken tedbirlerra ahnmadığım da söyliyerek «Bakanlıklar arasmda bu hususta Bikı bir işbirliğme ihtiyac vardır> dedi ve hükumetı teyekkuza davet ettı. Naili Küçüka söz alarak yeni bütçede tasarruf esasları gozönünde tutulmadığmı, yapılacak tasarruflarla istıkrazs lıizum kalmıyacağmı belirterek kırtaBiyecilik ve fazla memur konulan üzermde durdu. Vilâyetlerımizde bu kadar teşkilShrms «Idufu halde merkezden lüzumlu, lüzumsuz memur göndererek harcirah ve ikamet yevmiyesi vesaire gibi masraflar yapıldığım söyledi ve «Bilhassa, yazları türlü bahanelerle Istanbula gidenlerin işini oradaki devlet müesseseleri yapamaz mı?> dedi ve.bu noksanlarına rağmen bütçeyi beğendiğıni sdyledi ve hükumetı övdü. A r k a s ı S a . 4, S ü . lde Mecliste Receb Peker dün söz soyleyen Rasih Kaplan hatiblerden Yavns Abadan Başbokamn Hikmet Bayur a cevabı Saracoğlu ile Bayur arasmda geçen muhavere ve tartışmalar Başbakan: "Sözüm manayı tecavüz etmiştir, vaziyet şudur, diyemiyorsam, ben olsam, tek şerefli vazifeyi yapardım. O da bizim aramızdan ayrılmaktır.,, dedi Ankara 18 (Telefonla) Büyük Millet Mec.isinin bugünkü toplanhsında, dün geçen gorüşmel«rde Millet Meclisinin murakabe vazifesini yapmadığı, bunun da milletvekılliğı adaylığının hükumet tarafından gösterilmesinden ılerı geldiği yolunda Manisa Mılletvekili Hikmet Bayur tarafından soylenen sözleri red için Kütahya mılletvexilı Receb Peker ve diğer hatıbler tarafından bu konuda açılan muzakerede Başbakan Şükrü Saracoğlu kürsüye gelerek aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: «Arkadaşlar, Sözlerime bir rica ile başlayacağım. Dün Hikmet Bayur arkadaşımızı bir saat süren nutku esnasmda dıkkatle dinledık. Mevzular içüıde kaldıkça bütün arkadaşlar ne kadar mana varsa hepsini kavramak için dikkatlerini arttırarak dinliyorlardı. Yalnız mevzu dışına çıkan, bütçe ile alâkası olmıyan bir sadede geldiği zaman sağdan, sol Arkası sahife 3, Sü. i tt ii>ük Millet Meclisi, evvelki gündenberi önumüzdeki yıla aid biitçe konuşmalarına başladl. Bu vesile ile ilk soz olarak şıınu sojlijelim: Her bakımdan milleUekillcrini pek fazla ilgilcndirmesi, iızerinde azamî dıkkatle durıılması gereken biitçe kanunu tasarısı. bizde dtedenberi biraz acele goruşülüp, acele kabul edilmektedir. Vakıâ biitçe ta«arısını inceieme isini, husfHt bt^ kemis* yon daha önceden üzerine alır ve biitçe tasarısı ilc birlikte Meclise bir de rapor sunar. Fakat biitçe hakkmda asıl karar sahibi, Türkije Bü\ük Millet Meclisinin kendisi olduğuna göre, Meclisi teşkil eden üyelere bir yıllık hükumet programını vaktinde yetıstirip onların bu hususta etraflt bilgi ve kanaat edinmelerini sağlamak lâzımdır. Yeni bütçeyi Meclise takdim eden Maliye Bakanı Nurullah Esad Sümerin nutkunu okuduk. Değerli bir iktisad uzmanı olarak tanıdığımız sajm Bakanın bir yillık hükumet programı halinde Heri sürdüğii fikirleri ve kararları burada tenkid süzgeçinden geçirecek değiliz. Buna ne bilgimiz, ne de yetkimız elverislidir. Iktısad ve maliye komılarmda otorite teşkil eden yurddaslarıtnızm yazılarını okuyarak yeni biitçe hakkında aydmlatıcı bir fikir edinmeğe çalısacağız. Biz burada sadece halktan bir adam olarak sajm N. E. Sümerin sözlerinden aldığımız intıbaları kâğıda geçinnekle yetsineceğiz. Maliye Bakanı, nutkunda yeni bütçeyi «Harb ekonomisinden barış ekonomisine geçişs bütçesi olarak vasıflandırmaktadır. Meclise sunduğu rakamlara bakarsak bn hususta hükumetçe iyi ve temiz niyetli gayretler harcandığını da gorürüz. Harb yılları boyunca ziraat müstahsilini, yani köylü>ü çok yoran toprak mahsvılleri vergisi önümüzdeki jıldan itibaren kaldırılmaktadır. Yalmz bu verginin simdiye kadar hazineve senede >iiz milyondan fazla gelir sağladığını düşünursek, köylüyü rahata kavusturmak için hükumetçe katlanılan fedakârhğı takdirle karşılatnamaya imkân yokrur. Ayrıca gürarük çıkıs vergisi de yeni bütçede yer almamıştır. Memleket ekonomisine temîn edeccği ferahhğa mukabil bu vergilerin devlet giderlerinde açacağı boşluk, milli savunma bütçesi ödeneklerinde yapılacak kısmalarla doldnrulmağa çahşılacaktır. Sayın N. E. Sümer, Mecliste söylediği nutukta sadece bütçe kanununun kuru rakamlan Uzerindc durmamış, memleket ekonomisinin ıslahı çareleri etrafında da düsündürücü sözler söylemiştir. Bn sözlerin en göze çarpan tarafı, demagojiye kaçmaması, hâdiseler ve realiteler karşısında bir devlet adammın beslediği samimî duygu ve düşünceleri açığa vurmasıdır. Bu itibarla nutıık fazla iyimset bir eda tasımıyorsa, bundan ötürü Bakana kızmamalı. tam tersine omı tebrik etmeliyiz. Yedi yıllık harb, millî ekonomiyi çok sarstı. Vaktinde sağlanı bir dağıtma ve fiat politikası vürütülemediği için millî kadro içinde geçim şartlan altüst oldu. Harb tedbirleri yüzünden istihsali istihlâke göre ayarlamamıza imkân yoktu. Fakat çeşidlî amiller, istihlâki de istihsale uydurraamıza yer vermedi. Bütün bunlar, ezici çokluğu içinde kalkımızı günden güne karanlığı artan bir ısürab çukuruna doğru sürükledi. Geçim endeksleri, deçişmez gelirli dediğimiz vatandaşların ne kadar güç bir durumda bulunduklarını açıkça göstermcktedir. Sayın N. E. Sümer'in «Harb ekonomisinden barış ekonomisine geçis» dive B Moskova konferansı yeni safhaya giriyor ^»dün istirahat Nareşal Stalin Dış Bakanlarının da esas müzakere mevzularını tetkike başladıkları ve kendilerinin Mareşal Stalin ile de görüşecekleri bildiriliyor Konferans ve Tüfkiye Mr. Bevin, Molotov'dan Rusyanın Türkiyeye infialinin sebebini soracak Londra 18 (a.a.) Anadolu ajansın:n özel muhabıri bildıriyor: Haftalık Newys The World gazetesi bu pazarki başmakalesinde şunJarı yazmaktadır: «Mr. Bevin'in Moskovada aydmlatılmasını istiyeceği meselelerden biri de, Rusjanın Tur.ıyeye karşı gösterdıği ınfıaldır. Bu sınir harbinin ilk safhasında Rus>a ne istemektedır? Bazı gazeteciler mahkemeye verildi Yazdıkları makalelerle kendilı verilen görevleri yapmalarından ö' Büyük Millet Meclisi üyelerinden j Bakanlar Kurulundan veya resmî kurumlarla devlet memurlarrna isim madde gbsterilmiyerek müphem kötü zannı doğurabilecek şekilde yayınlar yaparak bu suretle bunlann ref ve haysiyetlerini kırmak iddiasilı Matbuat Kanununun 30 uncu maddesi< Arkast sahife 3, Sü. 2 d* Başbakan Şükrü Saracoğlu ettiği Sochi'den Noskovaya geldi Ödemişteki tartışmah Parti kongresi • Belediye Reisi yapılmıyan işleri Partiye yapılmış gibi göstermekle itham edildi YARIN YEM BORUSUL. Cemal Nadirin büyük renkli karikatürü Moskova 18 (a a ) Tass ajansırm bir şekilde tetkike başlamışlariır. bildirdığme gore Stalin Mosko/aya donMr. Bevln'le Mr. B>Tnes'm bu hafta müştür. mareşal 7 hafta süren bir ısti içinde Mareşal Stahn'le de görıisecekrahatten sonra çalışmaya baslamış bu lerı hsber verılmektedir. lunmaktadır Stalm, bu aym 21 inde 66 Diğer taraftan, Ingiliz ve Amorikan 'mcı doğum yıldönümünü kutlıyacakUr. Dış Bakanları Moskovada bulıındukları müddet zarfında Fransa ve Çinin Dünkü müzakereler Londra 18 (B B C.) Moskovadan bu Moskova elçileri ile de göruşecekler ve müzakereler hakkmda kendılerine maakşam gelen haberlere göre, uç Dış Işlumat vereceklerdir. leri Bakanı bugün öğleden sonra üçünStalin'in avdetî etrafında cü toplantılarıru yapmışlar ve umumî Londra 18 (a.a.) Stalin'in Maskomeseleleri gozden geçirrne işini bitirerek Arkas\ sahife 3, Sü. 1 de esas müzakere mevzularını teferrüatlı Iran parçalanıyor Gittikçe yayılan Kürd isyanı Azerbaycan meselesinde n daha tehlikeli sayılıyor Geylan vilâyetinde de karışıklıklar çıktı Iran Başbakanının Meciste dün verdiği demeç Her şeyden evvel Molotov, Bevln ve Byrnes'e atom bombası hakkında ne İzmir 18 (Telefonla) Ödemiş Parti düşündüklerini soracaktır. Bu suale vekongresi müfettiş doktor Kâmran Orsün rilecok o'.an cevabda, Rusyanın Iran, iştirskile toplanmıştır. Biraz sonra BeTurkiye ve önlerine en kesif harb sisı lediye Başkanı Mutahhar Basoğlu salokadar kalm bir perde çekilmiş bulunan na girmistir. Müzakereler samimî btr diğer konulara dair suallere. Sovyetle hava içinde, fakat bazan sert kelimeler rin verecekleri cevaba bağlı bulun earfile geçmiştir. İdare heyetinin okumaktadır. nan ve tasvib edilen raporunda geçen Eğer Bevin, Molotov"u kozlarını açık seneki kongrede ileri sürülen dilekleroynamağa ikna edebilirse bunun bir den bahsedilirkea, Belediyeye aid dimuvaffakıyet teşkil edeceği şupheslzdir. lekıer hakkında mükerrer takiblere sahife 3, Sü. 1 de rağmen cevab alınamadığı kaydedılmiştir. Rapora göre, bir yıl evvel Beledive Baskanlığı Partiye gönderdiği cevablarda yapılmamış işleri yapılmış gibi göstermistir. Bugünkü kongredeki dilekler ve $ikâyetlerde Ödemişte yol yapılmasma, temizliğe dikkat edılmesine, Belediyenin ricaları dinlemediğine, varifesini ihmal ettiğine, hastanenin ba Arkası sahife 3, Sü. 6 da Enterne edUtnis olan Almanlar Serbesl bırakılmaları kararlaşlı, karar derhal lalbik edilecek Ankara 18 (Telefonla) Çorumda, Yozgadda ve diğer bazı yerlerde enterne edılmiş olan Almanlarm gözaltına alınmaları için mevcud sebebler ortadan kalktığı tespit edildığinden ser ArkaSi sahife 3, Sü. 3 (« Londra 18 (a.a.) Azerbaycana bitişik olan ve Rusların işgali altmda bulunan Geylan eyaletındeki Iran hükumet makamlarının durumu şimdi tehlikelidır. 29 sene evvel o zamanki Rus işgal kıtalarım desteklemek üzere kurulmus olan «çeteci'er partisi> bu eyaletNADtR NADİ te yenıden ortaya çıkmıştır ve açıkça Arkası sahife 3, Sü. 2 da ,i • Arkası sahife 3, Sü. 3 U Geylan vilâyetinin en büyük şehri Reşt'de beledije bınası Bayan Prof. Pırasayı zeytinyağlı mı istersin, yoksa.... Bay Prof. Rica ederim, beni güniin politikası hakkında söyletip bajımı derde sokma!..