Catalog

r Tercüme: Vâlâ Nureddin TELEFONDAKİ SES En meraklı polis ve macera romanıdır. 150 kuruştur. V. Ahmed Halid Kitabevi Eden: ((Rusya, şüphelerimizin kuvvetlenmesini istemiyorsa Iran askerlerinin kuzeye geçmelerine izin vermelidir)) dedi Ingiliz Başbakanı da Atom sırrının niçin açıklanmadığını bombası anlattı Kamarasında Attle Kabinenin değişmesine ve ve Eden'in Naibin istifasına Ingilterenin verdiği nota sebeb oldu . ° S'Ajktbad 3 J 22 inci yıl Sayı: 7637 umhuriyet ' İSTANBUL CAĞALOĞLU Teîgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posts kutusu: tstanfcul No. 246 Telefont Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, Idare ve Matbaa bsmı: 2429924290 .c uk Kita Ükokul , „„„ çocuk kitabı.V^|)ÜgÜer veren Cuma 23 Kasım 1945 Ahmed Hal Çaldaris: "Naib, esir bir memleket tarahndan bile kabulü imkânsız olan îngil notasını bize bildirdiği zaman hayrete diistük,, diyor "Bağımsızhk,, Stratejisi ukan Irandaki ajaklanraa hareketi uzerinden gıinlcr geçtığı halde durum hâlâ ajdınlığa kavuşaraadı. Tahran hükumeti işin içinde jabancı parraağı bulunduğunn biraz çekinerek anlatmağa çalışırken, bü\ük demokrasilerden yaıdım istijor. Sovjet işgal bolgesınde harekete geçen isyaıicıları durdurmak için Şah kuvvetlerinin clinde şimdılik hiç bir imkân joktur. Sovjet komutanı bu kuvvetlere i>gal bolgesinden ıçeri Mr. Eden Mr. Attlee giıip bozrlan dıızeni jerine gctirme u Londra 22 (a a.) Bugün Avam ile atom enerjisi hakkmda yaptığı münini vermetnı<=t]r. I<\ancılar hakkıutla Kamaras.nda dış işlerine mütea'Jik zakerelerin kendi teşebbüsü ile bajlaMoskova resmî çe^v relerinde ne dusümuzakereleri açan Başbakan Mr. Attlee, mış olduğunu eçıklamıştır. Başbakan mildüğü henıız bilinmemekle berabcı, Washıngtonda Başkan Truman ve King Arkası sahije 3, SiL 5 te parti ve lıükumet organhğı yapan g«zetelerin bu adamlnra «Demokrat» pajesi vcrdiklerine bakılırsa, vazivetin na7İkliği kemUIi.Şindon ortaya çıkar. Evvelki gim bastığı bir ya7ida, Prıvıla. Iran ATerbajcanı halkının Iranlı olnıat.vgım, Irana bağh kalmaktan da hoşlanmafhğı H n bj»îımsıı»1ık istedijiuti ileri sürüjor \e bıı is<e$i kornr volda bir d'l knllannor. Talırandan geien haberler. isysjncıiarın Rıı^lardan edinümis ote beri ile dbvii'tüklerİTii bilclirmektecür. Butiin faaretler, genis çapta bir strateji hareketinin yiirürliiğe kondıığunu dünya efkârına gösterccek maht>etfedir. ' Nazi harb sucluları MüHefikler 2500 vesika ele geçirdiler Dünkü muhakemede bunlardan bir kısmı okununca suçlular hayrette kaldılar Londra 22 (B.BC.) Nürnberg'de nazi harb suçlulan davasının üçüncıi gürnl olan bugün Amerikan hlk'mler heyetinin tezine tahsis edılmiştir. Amerikan heyeti nazi idaresinln cinayetlerinden hükumetin bütün azalannı rr.esul tutmakta ve bugün muhakeme edilenlerin hepsinin, vaktlle hukumetin verdlgi kararlarda methaldar oldUKİanru ilerl sürmektedir . Amerikan savcısı Mr. Welles, suçlulan n aleyhlnde gayet kat'I deliller teşldl edecek mahiyette 2500 vesikanın ele geçmiş bulundugunu, bunlardan yüzlercesinln mahkemeye arzedlleceğinl söylemlştir. Bunların arasında Rosenberg'ın mektubları ve hatıra defteri de vardır. Bundan aonra suçlulann, hUkumetln karar ve hareketlerindekl rollerl ayn ayn izah edilmiş, alman kararlardan ve ^atbikat'ndan Hitler ve Goring kadar tktısad Nazan Punk"un da, Alman devlet bankası müdürü ScShacht'ın da alâkadar »e suçlu bulunduklan ilerl süürülmüşfcür. Alman «uçlulannın mOdafaa avukatlan bu vesıkaların okunmasını istemlş, fakat hâkim bunların tercüme edildik Arkası »ahife 3, Sü. 2 de Naibin istifasını geri aldığı söyleniyor Atina 22 (a a.) Anadolu ajansına özel muhabırı bildiriyor: Hukumet teşkili öde\anin liberal je M. Sofulis'e verilmesinden önce oli bıtenleri açıklamağa değer mahiyettedir«1 Naib Damaskinos, siyasî şeflene yaptığij| son iki toplantıda, kendisile hükumet v« Ingıltere t)ış Işleri müsteşarı Mr. Mac.1 Neill arasında Yunanistanla ekonomiiBİ yardmıda bulunulması hakkmda yapılan görüşmeleri ajılatmış ve bu husus«| taki Ingiliz notasmdan bahsetmiştır. Btll notaya göre, yardımda bulunulması, bb?J koalisyon kabinesi kurulmasına, ferai bir hava yaratmağa elverişli mahiyett«i olduğu için referandüm meselesinın 1948] yılına kadar geciktirilmesine ve seçin tarihinin Müttefik müşahidlerin yapa1 cağı tahkıkat neticesine göre tespitın«j bağlı bulunmaktadır. Naib, siyasî partilerden memleket i menfaatinin gerektirdıği kuvvetli biri hükumetin teşkili için anlaşmalarını * istemiştir. Bunun üzerine koalisyon ka»)j binesinin kurulmasını liberal şefi Solulis'e verilmiş, o da kabineyi teşkil miştir. ArTtns» sahife 3, Sü. 2 de Y tA* n Bend*rAbbas * 1942 muahedesine göre İranın Ingiliz ve Sovyetler tarafından işgal edilen bölgelerini gofterir bir harita Lübnanm önderîeri ile mtilâkatlar Eski Başbakanın «Cumhuriyef» e demeci (Arkadaşımız Ömer Rıza Doğrul bildiriyor) İranda durum Ruslar, Iran kuvvetlerinin hareketine hâlâ mâni oluyorlar Hükumet, meseleyi Rusya ile müzakere neticesinde halledeceği ffikrinde, İngUterede endişe artıyor Tahran 22 (a.a.) France Press muhabirl bildiriyor: Tebriz, Rızaiye, Meraga, Erdebil, Z*ncan şehirlerinde sükunet hüküm sürmektedir. Meyanede ufak musademeler kaydedümiştir. Tebrizin doğusunda Sarab şehrinde, demokratlar tarafından bir kaç ileri gelen çahsıyet kur^una dizılmiştir. İran kıı^n'etîeri, Kazvine 6 kilometre mesafedeki Şerefabadda flân hareketsiz bulunmaktadır. Bugün mecliste mühim bir toplanb yapılacaktır. Bu toplantıda yeni aluıan tedbirler ve belki de Tahran demecini imza etmiş olan devletlerle yapılan müzakerelenn neticeleri bildirilecektir. îran kuvvetlerinin asayişl iade etmelerine mânf olunduğu takdirde, Amerikanın müdahaleye karar vermiş olacağı hakkındaki karar, hükumet mahfillerinde büyük heyecan uyandırmıştır. Basm, halk efkârmın endişe içinde olduğunu yayınlamaktadır. Arkott sahtfe 3, SZ. 3 t« 1941 jazında Hitler Almanyasının taarruzuııa uğradıgı zaman, Sovjet Rusja>a dışarıdan giren yardım yollan hemen bastanbasa kapanmış bir vazi^ette idi. Balkan'ara \e Adalar denizinc Iıâkim olan Mihver kuvvetleri, bıı larafiardan kuş nçurtrauyorlardı. Noı\eçteki Alman uçakları şimal su geridlerlni çok tehlikeii bir hale koymııstu. 1,'zakşark ve Çın kapılarmdan da ı'avdalanmağa imkân yoktu. O sırada Iran j olu bir hınr gibi imdada yetişti. Iran l'ükumeti, yııkarıdan Ruslara, asağıdan da Anglo Saksonlara memleket sınırlarnı açmakla. Şark seferinin Almanya hesabına feiâketle neticelenmesinde oirinci derecede rol ojnadı. Birlcşıniş milletler darasına bundan daha büyiik bir hizmeHe bulunulamazdı. Bu hizınetin karsılığı olarak Iran kimseden bir sey de istemiyordtı. Maddî servet kaynakları ve geopolitique dunımu itibaj ile dıima politikasında türlü ihtiraslara yol açabilecek olan bu memleket, harb demokrasi zaferile bifiikten sonra, kem gözlere yem olmamaktan başk=» hiç bir arzıı besleıniyordıı. Dış Işleri Bakanı: «Arab devletlerinin bugünkü siyaseti Türkiyenin harb içindeki siyasetinin ajmıdır» diyor Bevrut 22 Lübnanın en nüfuzla 6nderler.nden ve en değerll devlet adaralarından biri olan eskl Başbakan Rlyad es Sulh Beyle görüştum. Meaıleketin bugünkü durumunu ve um\unl siyasetini anlatan bu zat dedi ki: < Bugün lstiklâllmizi hukukl bâkımdan oldugu gibi amell bakımdan t'a sağlamış bulunuyoruz. Şimdl hedcfimiz yabancı kuvvetlerin memleketten aynlmasıdır ki bu da yakmda gerçekleşecektir. Moskova radyosu 22 (B.Y.U.M.) LonLubnaada artık milliyet hissi din aydra radyosu ve Reuter ajansı, kuzey nlıklafma üstun gelmektedir. Her memİranda ayaklanma başladığma ve Azerleketin istiklâlini tanımak şartile Suribaycan ahalisinin Rusların tahrikile ye ve bıitün Arab memleketlerile tam İrandan ayrılarak bağımsız bir devlet bır isbırliği halınde bulunuyoruz. Sivoteşkili için harekete geçtiklerıne dair nizhıle sava^arak Fiîistinl kurUrmik bir takım baştan sona kadar yalan haifîsundafc a2anlmiz kesindir.> berler yaymıya başlamıslardır. RiyadesSulh bundan sonra memBu yalanlan yaymaktaki maksad, Ingilizlerle Ruslar bu hususta bir an lekeıimizden bahsederek TürKiye hakdünyanm dikkat nazarını Fılistinde, ]a«maya varmışlar, savaş kazanıldtktan kındaki hissiyatuıı şu sözlerle belırtti: Mısırda ve İndonezya'da vuku bulan en geç altı ay sonra İran topraklarını « Türkiye, Ortaşarkın temel direği, E«ki Lübnan Basbakam kanlı hâdiselerden başka bir tarafa çebcsaltınaja karar vermişlerdi. Arkası sahije 3, Sü, 6 da Ri>ad es Sulh virmektir. Mısırda, Filistinde ve İndoŞimdi kuzey İranda patlak veren nezyadaii hâdiselerden Ingiliz silâhlı isjan hareketi. yalnız o kararları kıykuvvetleri sorumîudurlar. İşte, bundan metten düsürup İranm mukadderatını dolayıdor ki, Londra radyosu ve Reuter tehlikeye kojmakla kalmıyor, aynı za Arkast sahife 3, Sü. 4 ta manda stratejik diinya muvazenesini yerinden oynatarak diinya barışım da adamakılh sarsacağa benziyor. sBağımsız» bir İran Azerbaycanı, Ingiliz imparatorluk bütünlüğünün ortasına dojru uzatılmış bir kamaya benzetilebilir. Bu, aynı zamanda Hazer denizile Kızıldeniz arasmdaki. en kısa çİ7ginin batısında kalan bütiin Yakınsark milletIerile Akdeniz milletlerinin emniyetini de tehlikeye koyacak bir#hareket olnr. Bir yandan Bas^a körlezine, bir yandan Adana 22 (Hususl) Çukurova flmda doğu Akdeniz kıvılarma ve Süvcvse diden büyük bir kuraklık tahlikesi içindoğru adım adım yüriitülecek olau bir de bulımmaktadır. Şimdiye kadar Ova«bağım«ı?Iık» strateiisi, son tahiilde ya hiç yağmur yağmadıgından ekilen tekmil Avnıpayı, As'\ayı ve Afrika,ı buğdaylar çimlenememiştir. Toros etekbir bağ alhnda ve bir elde toplamnk lerinde ıse kiıraktan korkan bir kısım heiefini güdüyor demektir ki, bunıın koylüler hiç ekim yapamamıştır. ne manava «re'Hiğini ar.lamak için ayAdanada grip rra dü«iinırek herhalde IÜ7«msnzdtır. Adana 22 fHususî ) Havaların birIngiltere ile Birlesik Amerika. son denbire soguması üzerine eşhrimizde îran hâdi<;cleri karsı<;ında heniiz bir grip salgını başgöstermiştir. Milli mentepki göstcrmediler. Isyan bölîelcrile sııcat îabrikasmda bir de tifo vak'ası muhabere imkân«i7İıkIanndan bahseden tesbit edilmiştir. Amerikan Dıs Bakanı, bu hususta hiikumetinin yeter derecede bilgi edınemediğini söylüyor. Londra hükumetitıin ne yapmak niyetinde olduğunu da daha öğrenemedik. Bu geciknıeler ve yavas davranmalar. hâdisenin arka^ında saklı duran çe^idli gelisme imkânlarının tasıdığı büvük ehemmiyetten olsa gerek• Antalya 22 (Hu.usî) Alanya kaytir. Eğer böyle ise Anglo Saksonlar makamı kahvesinde kvımar oynatmatarafmdan bıı önümüzdeki giinlerde sını menettıği sabıkalı kumarbazlaıdan Vandan bir görünüş ciddî politik te<;ebbüslere girişilmeâ'ni Refik tarafından iki yerinden ağır su Yazısı 3 UncîL sahifemlzde beklemeliyiz. Yok saved bahis mevzuu rette yaralanmıştır. Kaymakam memolan sadece tereddüd ve kararsızlıktan ta olmıyacaktır. Bu takdirde, sulha ka bastanbasa ters jollara siirüklemenin leket hastanesine kaldırılmıştır. Yarajbaretse, diinya barışından birkaç fer %uşmaktan başka gizli açık hiç bir sorumluluğunu tarih affetmij ecektir. ları tehlikeii görülmektedir. Refik ya•ah daha uzaklaşıldığma inanmakta ha emel taşımıyan iji yürekli milletler i NADİR NADİ kalanınıştır. Anglo Sakson ve Rus basını arasında diiello Yeni Başbakan Sofulis Ruslar Amerikan basınım da irtica ile ithama kalkışmışlar Hakkımızdaki söylentiler Doğu hududumuza asker yığdığımız ve Rusyaftın bizi pro ' testo ettiği rivayetleri çıkmış I Beyrut radyosu 22 (B.Y.U.M.) Tür. kiyenin doğu hududunda asker yığdı. hakkında bır haber vardır. Ankaraaa bıldirildığine göre, bu haber asılsız oıup, bu kuvvet yığılışmdan dolayı Sovy Rusyanın protestoda bulunduğuna dîi olan haber de asılsız ve esassızdır. Tür. kiyenin doğu hudud bolgesınde tam bi*> sukunet hukiim sürmektedir. Harb sonrası için Ekonomik tedbirler Ofislerdeki yevmiyeli meıtıur kadroları daraltılıyor, Toprak OHsin birçok teşkilâtı lağvolunuyor Olağanüstü haller dolayısile almmış olan ekonomik tedbirlerin harb sonu ve bugünün icablarına uydurulması için almacak yeni kararların bugünlerde önemli bir kısmmın verilmiş olacağı anlaşılmaktadır. Yeni birer sekil alacakları ve belki de tamamen kalkacckları anlaşılan Ticaret, Toprak ve Petrol Ofıslerinin umum müdürleri Ankarada Arkas\ sahife 3, Sü. 5 te Van zelzclcsi fasılalarla hâlâ devam ediyor Meclisin bugünkü toplantısı Ankara 22 (Telefonla) Marâsa milletvekilı Hıkmet Bayurun 1945 yıh pamukları için alınmış oîan karatıai istihsal bölgesinde husule getiröiği^ sıkıntı dolayısile şifahî sual takrır;ne> cevaben Ekonomi Bakanı Fuad Sirınen Meclisin yarınki (bugünkü) toplantlsında izaha'ta bulunacakt:r. Sarsıntılar kısa Cukurovada kuraklık İki köy tamamen harab oldu, Vandaki İnsan zayiatından başka Mülhakatta da iki ölü, on üç yaralı var Bir kısım koylüler hiç ekim yapmadılar Alanya Kaymakamı bir kumarbaz tarafından yaralandı