Catalog

11 Mart 1939 CUMHURİYET Almanyada inşa olunan vapurlar meselesi üzerinde müzakerelerde bulunmak üzere şehrimize gelmiş olan Rayşbank, Krup ve Nepton fabrikaları mümessillerinden mürekkeb heyet, Ankaraya git miştir. Heyet, Ankarada Alman hüku metini temsilen dogrudan doğruya hükumetimizle temaslarda bulunacakhr. Ankaradaki müzakerelerin mevzuunu siparişi Krup tezgâhlarına verilip de Krup'un Nepton'a havale ettiği I. V . tiYazan: M. B. pi üç vapur teşkil edecektir. Bu vapurlar Varşovadan döner dönmez Romanya altı tane olarak sipariş edilmiş ve hepsi Hariciye Nazın ve Gafenku'nun bu deKrup tarafından Nepton tezgâhlanna faki Varşova ziyareti, bütün Avrupa verilmiştir. Fakat Denizbankm teşekkülümatbuatmda geniş tefsirlere yol açtı nü müteakıb Nepton tezgâhlarmm bu şeBilhassa merkezî Avrupa ve Balkanlar kilde büyük vapurlar. inşaya muktedir mehafili Varşova ve Bükreşten bu defa olmadığı görülerek uzun müzakerelerden gelen haberleri büyük bir alâka ile takib sonra Karadeniz hattında sefer yapacak ettiler. Karadenizden Baltık denizine olan 5300 tonluk bu altı vapurdan üçü kadar Almanya ve Rusyaya kajşı bita Nepton tezgâhlarından alınarak Blum ' raf bir siyaset kütlesi yapmak ve Balkan und Fos tezgâhlanna devrediltnişti. Dcları da bu siyasî kütleye şerik bir kuvvet nizbank Nepton'da kalan diğer üç va haline getirmek fikrinin bu ziyaret esna purun da ahnarak Blum und Fos'a vesında bir adım daha attığını söyliyenler rilmesini istemiştir. Alman hükumeti, bu Bir yığm kartpostala nazaran, bu neVistül ve Prut nehirlerini oldu. göstfrir harita meselenin iki hükumet arasmda hallini vi eşyadan bir tek bulunması elbette müBöyle bir siyasetin pratik kıymeti ne arzu ettiğinden müzakereler bu şekilde reccah. dir? Nazarî surette diplomatlar arasmda sahasmda seyrüsef ere müsaid bir halde bu yapılacaktır. Yalnız, sinema meraklıları ellerini çalunuyorlar. Her iki nehrin de, bütün şarkî İstanbulda mart manzaralarından tesis edilse bile, böyle bir kombinezo», buk tutsunlar. Yeni moda salgın haline Avrupa nehirleri gibi meyilleri az ve bu Krup'tan bir seneye yakın teahhura gün gelince, ciddî tecrübelere ne derece Eski «takvim» deki kehanetlere bir ğma soluna «gün» dağıtmağa mecbur o gelirse, yıdızlara eşya gönderenler sıra bakımdan bunların üzerinde suların akı mukabil tazminat istenmesi takarrür et ye kadar dayanabilir? Bunlar birer me zamanlar, ne de çabuk inanırdık! Mese larak sonunda böyle güsgüdük kalmazdı! beklemeğe mecbur olacaklarına göre, bu şma doğru olduğu kadar aksine de sey miştir. Almanyada vapurlarımızı kontrol seledir. Fakat, şurası muhakkaktır ki son rüsefer kolaydır. İki nehri birbirine bağ heyetinde makine mütehassısı olarak bu lâ, «Kasım» ın yüzüncü gününe erişilince Fakat bu sene nasıl oldu bilmem gü intizara bir ömür zor yetişir. Varşova mülâkatı, Romanya ile Lehistan hep birden derin bir ooh çekilirdi: hyacak olan kanala gelince, bu da dağ lunan makine mühendisi Fahri de yapılan dük ay, pek halim selim, hatta pek süklüm Ciçekle tehdid arasmda yeni bir siyaset devrinin başla Yüz, düz!.. lık sahalardan uzak, Lehistanın bitip tü davet üzerine şehrimize gelmiş ve Denizpüklüm geçti... Başından sonuna kadar; dığını gösteriyor ve bu siyasetin yanıbaHer memleketin kenmek bilmiyen düz ovaları arasından bank Umum Müdürü Yusuf Ziya ErzinHele «Kasım» yüz elliyi bulunca kışm bir kere olsun kar yağdırmadı. Hani, neşında Macaristanm da bulunduğu anlaayak takımı, kendi geçecek olduğuna göre hem kanal nispe e birlikte Ankaraya gitmiştir. iyiden iyiye atlatılmış olduğuna hükmedi rede o belâlı güdük ay... Hani, nerede şılıyor. lisanını kendi icad ten çok az masrafla vücude gelebilir, Iir: Etrüskün tadili o sayılı fırtmalar... Nerede o damlann eder ve içtimaî heBunun böyle olduğunu gösteren bir hem de böyle bir kanalın genişçe bir su Yüzelli... Yaz, belli... denilirdi. Etrüsk vapuru üzerinde Alman ihtısas kiremidlerini yere savurup ağacları kökünyetin konuştuğu ditakım alâmetler var. Bu alâmetler ara nakliyatına müsaid hernevi teknik ihti le yüzde ellinden sında bilhassa bir tanesi ehemmiyetlidir: yaclarm temini kolay olur. Eskiden bu heyeti tarafından yapılan tetkikler bit Üç bahar müjdecisi bilirdik ki, ilki ha den deviren korkunc rüzgârlar?.. fazla kendi sözlüVarşova konuşmalan esnasmda Vistül'le nevi kanallar açıhr veya nehir yoiları ıs mek üzeredir. Bu heyet raporunu Alman vaya, ikincisi suya, üçüncüsü toprağa düMeğerse asıl karakış, bizi gafil avla heyetine verecek ve bunun üzerine Et şerdi. Yolunu sabırsızlıkla beklediğimiz mak için «mart» m gelmesini bekliyor ğünden katar. FaPrut nehirleri arasmda bir kanal açmak lah edilirken teknik müşkülât ve masrave Karadenizle Baltık denizini doğrudan fın büyüklüğü neticesi olarak hem nehir rüskün tadilâtı üzerinde müzakereler ce bu üç kardeş (cemreler) arz üzerinde el muş. Kaç gündenberi hoşumuza gidiyor kat Frenklerin argosu, elhak bütün reyan edecektir. ele verince kırlann yeşile bürünmesi, a du. Havada, adeta baharın yaklaştığma dünya argolarını bastırmıştır. İki Fransız doğruya birbirine bağlamak projesi her de, hem de denizde sefer yapabiiecek Etrüskün eşleri ğacların çiçek açması, kuşlarm ötüşmeai, delâlet eden bir ılıklık hissetmeğe başla külhanbeyinin muhaveresine kulak mıiki tarafça da kabul edilmiş. nakil vasıtaları düşünülmez, aktarma safiri olup da bu muhavereden mana çıEtrüskün eşlerinden Tırhan vapuru kuzuların meleşmesi mukadderdi. Bu havadise inanmak lâzım. Çünkü, usullerine gidilirdi. Bir zamandanberi mıştık. Kalın paltolar, sırtımızda iğreti karabilmek imkânsızdır denilse caiz olur. onu veren, bu münasebetle Varşova'ya teknik, iki tarafta da yüzmeğe kadir ge reddolunmuştur. Şimdi Krup ve Nepton Cemrelerden sonuncusu, geçen gün gibi duruyordu. Bazı güneşli günlerde, Buna güzel bir misal: Meselâ, işingitmiş olan bir Romanya gazetecisidir: miler inşasını temin ettiği gibi nehirîere firmaları bu vapurun tadilâtı için Alman bilmem içinizde gören oldu mu? topra adeta buram buram terliyorduk. Pasajden çıkanldığı için patronuna öfkelenen Romanya Hariciye Nezaretine yakın bir ve kanallara bu işi temin edecek genişlik yada vapurların kontrolunu yapan heyet ğa düştü. Fakat bu düşen şey; nedir?. larda demet demet satılan fulyalardan, bir işçi, kendisinin haklı, çorbacınm hakmevkide bulunan Timpul gazetesinin baş ler vermek projelerinden korkmaz oldu. le birlikte tetkik ve müzakere halindedir. Canlı mı, cansız mı? Yenir mi, yenmez menekşelerden mana çıkarmağa kalkışı sız olduğunu,hak kazanmak için onu muharriri Mircea Grigorescu. Demek o $u halde, eğer isterlerse, Romanya ile Tırhan, yapılacak tadilâttan sonra mi? Orasını bilen yok. yorduk. Birahane kapılarında. mahkemeye vereceğini nasıl anlat:r bilir luyor ki, Varşova ile Bükreş, bu fikir Lehistan Karadenizden gelecek küçük ekrar kabulümüze arzedilecektir. Cemrenin düştüğü yerde kışm barına Kukureç!... diye haykıran Barba mismiz? üzerinde, prensip itibarile mutabık kal çapta bir gemi için Baltık denizine kadar mıyacağma ben, kolaylıkla inananlardan mn fiAcına Ifiılal; vprpr*»lc, k a n a r ı n yalrıasÇ J,;, , ; . l . J . . h j,^U,jra/.« seyrüseferi mümkün kılacak bir su muva»nış bulunuyorlar. değılim.. tığına, iyiden iyi hükmetmiştik. salası temin edebilirler. Arabdan emanet aldığımız Cemre, sıSüt kuzularını bacaklarından çengele Vistül'le Prut nehirlerînî birbirlerine Böyle bir kanalın Lehistan için çok bücak iklim halkma verdiği sözü, belki tutu sallandıran kasab bile keyifli keyifli gülüMana veremediniz değil mi? Hakhkanalla bağlayıp bu suretle Karadenizle yük bir ehemmiyeti olduğu gibi Romanyor ama, bizde takvimlerin yüzünü çok yordu: sınız. Çiçek demetile mahkeme arasınBaltık denizi arasında dogrudan doğru ya için de ehemmiyeti küçük değildir. defa karaya çıkarıyor. Gayet iyi hatırla Hey gidi dünya... Bir zamanlar,, da münasebet yok, diyeceksiniz. Aldanıya su nakliyab yapmak fikri yeni değil Fakat, kanal sade onların işlerine yararım: Altı yedi sene evvel, bir toprak uay kuzu yemek için herkes Hıdırellezi bek yorsunuz. Fransız külhanbeyine göre bu dir. Çok eskidcnberi mevcud olan bu fi makla kalmaz, bütün Balkan memleketGuraba hastanesi yanındaki 100 ya ramı günü yani Nevruzda! lapa lapa münasebet fazla fazla mevcud. lerdi. Bu gidişle Hıdırellez girince, ortakir, şimdiye kadar daima siyasî mülâha leri derece derece bu kanaldan istifade takh doğum ve kadm hastahklan seririBu gibi davalara bakan mahkeme, kar yağmıştı. zalarla geri kalmıştır. Bir arahk bunu edebilirler. da kuzu kalmıyacak!.. yatı kliniğile gene ayni hastane civarında Parisin Lepine meydanındadır. Bu meyRuslar düşündüler; bir zaman da ayni Değil şubat ve mart içinde, hatta nisaManav dükkânlannda, başbaşa vermiş danda çiçek pazarı kurulur. İste demetle Bu arada Türkiyenin istifadesi de bü radyoloji enstitüsü yanında 50 yataklı fikri Almanlar taşıdılar. Fakat, gerek yüktür. Lehistanla Türkiye arasında ik kulak, boğaz, burun kliniği ve göz klinı bulmadıkça, havaların anî azizÜklerin enginarlar, taze soğan ve taze baklalar da mahkemenin münasebeti l)urada. Bu Ruslar ve gerek Almanlar tarafından tısadî münasebetlerin artması için her iki niği inşaatı ikmal edilmiştir. Dahilî te den daima şüphe etmek lâzım... Anado hep onu müjdeliyorlardı. münasebeti size, şuracıkta ben anlattım. tasavvur edilen bu kanal, hep bir hayal tarafta da büyük istidadlar vardır. Le sisatmın kurulmasma başlanan bu kli lunun birçok yerlerinde «şubat» a güdük Martın somurtkan ve soğuk yüzü, bir Patronlara da, kapıdan içeri celbname halinde kaldı. Cihan Harbinden sonra histan mühim bir sanayi memleketi oldu nikler önümüzdeki tedris yılma kadar ay derler. Ben, bu isimde, halkın şubata kaç gün için baharın taze tebessümünü demetile çriren mübaşir anlatıyor. Lehistan teşekkül edince bu fikri ele alkarşı derin hıncını ve ezelî istihzasını seze maskelemiş olsa da, kışm çoğu gitti, azı ğu halde Türkiye Lehistan arasında tamamen hazırlanmış olacaktır. dı. Baltık denizine malum koridorla bağYeni bir moda daha ki muvasala yollannm uzunluğu ve pa Şimdiye kadar Haseki hastanesinde rim. Ona, güdük ay yerine, gene ay da kaldı! Bahar, pek uzağımızda sayılmaz. lanmış olan Lehistan, bu koridordan ne halılığı bizim Lehistandan, Lehistanın da bulunan doğum, Gurabada bulunan bo diyebilirlerdi. Fakat o zaman bu gene Fakat giyim kuGörmüyor musunuz tavuklar, hani hazamana kadar tam bir emniyetle istifade bizden geniş ırukyasta istifade edebilme ;az, burun, kulak ve Cerrahpaşada bu ay, hemen arkasmdan yetişen o kırıp döama müteallik derıl yumurtluyor, koyunlar durmadan yavedebileceğini iyi bildiği için, Karadenizmize mâni oluyor. Türkiyenin muhtac ol lunan göz klinikleri buraya nakledilecekkücü fırtınalan ne ile tevil eder ve bize, ruluyor. Sütlerin, yoğurtların tadı yerine til. Büsbütün başka le Lehistan arasmda daha emin ve ucuz duğu bir takım kereste ve odun işleri var tir. ürlü, akla gelmez bir münakale hattı vücude getirmek fikri bahar ağzında, soba başını aratmasindaki geldı! Ağaclar bile, handise, bir biçimine ki muvasala noksanlarından dolayı isti birşey. Bu klin'klerin dahilî isterizasyon te;i sebebi nasıl izaha muktedir olurdu?. kendisine daha cazib görünüyordu. Angetirip, vakitsiz çiçek açacaklar... Bütün fade edemiyoruz. Buna rağmen bugün satı için Avrupa müesseselerine sipariş Amerikada bir cak, Romanya bu fikre pek taraftar olbile, biz Lehistandan ambalâj kerestesi verilmiştir. Fakat madenî möble ve te Geçen yılların tecrübesi gösterdi ki, bu hazırlıklar, baharın teşrifine işaret de acenta açılmış. Yapmadı. getirmeği düşündüğümüz gibi bilhassa sisatın yerli olarak yapılması münasib =akacı kış, İstanbulda en soğuk nüktele ğil mi? t;<h iş hem pek baMeşhur meseldir: Mart içeri, pire dı sit hem pek dolamHer kanal, bir memlekete su ile birlik madenlerde kullanılacak sütunlardan bir görülmüş, bu iş için millî fabrikalarla te rıni hep son sözü söylıyeceği zamana sakte bir de siyaset ve siyasî nüfuz getirir. hayli ithalât yapıyomz. Buna mukabil masa geçilerek tesisatın Doktor Hs'il lıyor. Teşrinleri, hatta kânunları, çok de şan, derler. Pireyi dışarı attıktan sonra, jaclı. Romanyanın her tarah kuvvetli ve büyük Lehistana geniş mikyasta yiyecek mad Sezere yaptırılmasına karar verilmiştir. fa açık hava ile, bazan da bahardan kal k;şı, odalarımızın içinde ahkoyacak değiMeselâ, isi yolunmemleketlerle çevrilmiş olduğu için, bu deler, ezcümle susam ihrac edebiliriz. ma günler gibi geçiriyoruz. Fakat güdük liz ya... Pirelerle birlikte, onu da ürkütüp da, tasasıyok, parası Diğer taraftan Prof. Ahmed Kemalin suretle memleket içine siyasî nüfuz geti Halbuki münakale güçlüğü, vaktile çok 100 yataklı yeni cerrahî klinişi tama subatla kazma, kürek yaktıran marta gi kaçırırız elbette.. Hele şu mart ayını da, cok bir Amerika vatandaşı, o gece, recek teşebbüslere karşı az veya çok bir geniş mikyasta yapabildiğimiz bu işi bu men ikmal edilmiştir. Profesör Nissen'in rince... Herhalde şubatla mart... İkisi de bir içine oynatalım. Ondan sonrası kolay Nevyork'un en kibar lokantalanndan şöphe ile bakıyordu. Rusya tehlikesine gün pek güç yapılır bir hale getirmiştir. gene 100 yataklı kliniği de inşa olun sakar aylar... Hele şubat, matah birşey dır! langisinde yemek yediği takdirde sinema yıldızlarından, tiyatro artistlerinden, karşı aralarmda kuvvetli bir menfaat bir* * * Salâhaddin GÜNGÖR maktadır. olsa ikincikânunla martın arayerinde, samusiki üstadlarından, edebiyat büvükleliği bulunmasma rağmen, Romanya, oŞunu da ilâve edelim: Tuna üzerinde rinden filânca veya falancayı görmek tuz beş milyonluk mühim bir nüfusu ve C. H. PARTİSlNDE açılmakta olan kanallar bittikten sonra maz^^riyetine erebileceğini anlamak istisanayi memleketi olan Lehistanın genişDünkü içtima yor. Fazla düsünmeğe lüzum yok. Derleme arzularından da çekinmiyor değil eğer bunlara bir de Prut Vistül kanalı Dün, Halk Partısi vilâyet merkezinde hal telefonu acacak, yeni teessüs eden di. Bilhassa dogrudan doğruya denize inzımam edecek olursa Avrupanm bütün iktısadî yollan değişecek ve beynel Parti kaza reislerile Halkevleri reisle ace"*avı bulacak ve meselâ: sahib bulunmıyan Lehistan, Romanya milel iktısadî münasebetlerde büyük ye rinin iştirakile bir toplantı yapılmıştır. Marlen Ditrih bu akşam hangi icin günün birinde Rusyadan daha tehBu toplantıda yakında başhyacak olan lokantada yemek yiyecek; lutfen söyler likeli olabilirdi. Lehistanın mühim bir nilikler vücude gelecektir. Bu yenilikîer, meb'us intihabatı münasebetile yapıl misiniz? kısmı Ukraynahlarla meskundur. Cenu dünyanın iktısadî münasebetleri üzerinde ması lâzım gelen seçim faalıyeti üzerinDiye soracak. Muhatabı, önündeki isbî Lehistanı teşkil eden bu kısmın hemen büyük tçsirler yapabileceği gibi bunun ne de görüşülmüş ve icab eden kararlar vetihbarat defterine şöyle bir göz gezdirberi tarafı da Romanyanın şimal kısım ticesi olarak Avrupanm siyasî hareketle rilmiştir. Bu maksadla vilâyet merke dikten sonra cevab verecek: larını teşkil ediyor ve buraları da Ukray rinde d« çok mühim değişiklikler görebi zinde faaliyette bulunmak üzere daimî Marlen Difrih, bu aksam, fılânbir komite kurulmuştur. Bugünden itinahlarla meskun bulunuyor. Şu halde, eceğiz. lokantadadır. Fakat şu saatte, falan günün birinde Lehistanın, kendi UkrayFakat, bunlar yakm bir yarmın mese baren Halkevlerinde, meydanlarda, silokantaya giderseniz, orada da Con rıasını genişletmek fikrine düşmesi ihti eleri de olsa bugünün meseleleri değil nemalarda nutuklar söylenecektır. İlk nutuk bugün saat on yedide Beyazıd Kravford'u bulursunuz. ilâh... malleri hesab haricincie bırakılamazdı. dir ve onlardan bahsetmek de uzun sümeydanında irad olunacaktır. Sinema yıldızlarında bu söhret, Aİste Romanya, Prut Vistül kanalına rer. merikada bu Dara, acentada bu marifet M. B. ( şimdive kadar muhalefet etmiştir. TEŞEKKÜR ) oldukça, sahibi seneye varmaz milyonu Hatta, Almanlar Tuna ile Oder araMerhum Şair Mehmed Akif hemşi doldurur. ECNEBÎ MEHAFtLDE resi ve merhum Arif Hikmet Çobansmda ÇekoSlovakyadan geçecek olan A kanalın açılmasma karar vermezden evMEVLtD oğlu eşi Nuriye, Arif Hikmet kızı Halet, Suriye konsolosu geri vel bu kanalı, Oder, Vistül ve Prut üzedamadı Feyzi Aslangil, yeğeni Kâmile Salihli eski Malmüdürü Bay Nedim çağırıldı rinden açmayı düşündüler. Fakat, o zaÇobanoğlu, merhum Arif Hikmet Ço Soymenin mahdumu ve İnhisarlar ida man da Romanya bu fikre muhalefet etSuriye hükumeti istiklâlini tamamile banoğlunun cenaze merasimine iştirak Birkaç gün evvel Ankaradan şehrimi mişlerdir. resi umum müdürlüğü muhasebe me elde ettiği zaman kendilerinden istifade eden akraba ve dostlara en samimî teti. Demek oluyor ki, şimdi bu proie üzere Evvelâ filütle muhtelif Hind hava murlarmdan merhum Bay Celâl Nedm ze gelen Hindli musikişinas Krişma Zoetmek üzere bazı memleketlere stajyer şekkürleri sunar, merhumun uzun zaLehistanla Romanva anlaşmıştırlar. konsoloslar tayin etmişti. Fransa hüku man süren hastalığmdan ölümüne kadar mi, dün akşam saat 18 de Eminönü ları, Harmonya tabir edilen bir nevi ar Soymenin ölümünün kırkıncı günü mü* * * meti, Suriyenin haricde temsil hakkını kend:sine ve ailesine hiçbir yardımı e Halkevi konferans salonunda bir konser monikle Hind millî havaları ve şarkv nasebetile bugünkü cumartesi günü öğVistül Prut kanalımn açılması hiç tanım?dığı için ları, Çaltren adındaki aletlerle de muh le namazından sonra Cıh?ngir camii şemezkur hükumetin sirgemiyen İstanbul Kasablar şjrketi vermiştir. ie müşkül bir is değildir. Bugünkü halle memleketimizde bulunan konsolosu da reisi ve erkânma sonsuz minnettarlıkHindli san'atkâra Halkevinin müzik telif Hind dans havalan dinlenilmiş • rifinde Mevlid okutulacaktır. Akraba ve tamdıklannm teşrifleri rica olunur. •ile her iki nehir de gayet uzun bir batak geri çağırılmıştır. larını arzederler. koluna mensub bazı gencler refakat et tir. Vistül ile Prut SU YOLLARI nehirleri arasında SİYASETt açılacak kanalın Beynelmilel kıymeti nedîr? AVRUPADA Alman deniz heyeti Hükumetle temas etmek üzere Ankaraya gitti I ŞEHRİN İÇİNDEN DUYDUNUZMU Sinema diyarında Mart içeri, pire dışarı Şimdi projeleri yapılan kanalların açılması tahakkuk ettiği gün Avrupanm bütiin iktısadî yolları değişecektir Arabdan emanet aldığımız cemre, sıcak iklimlere verdiği sözü belki tutuyor amma, bizde takvimlerin yüzünü ekseriya kara çıkarıyor... Sinema meraklıları, arrist kartpostallan biriktirme modasmm pabucunu dama attılar. Onun yerine bir başka çeşid koleksiyon merakı çıktı. Bu, kartpostal toplamak kadar kolay değil. Daha mufassal, daha zor, fakat daha kıymetli birşey. Bir sinema yıldızına, meselâ bir eldiven, bir çanta, bir çiçek, bir kalem, hulâsa elinde bulundurabileceği ufak tefek bir nesne gönderiyorsunuz ve kend'Vnden ,bu gönderdiğiniz şeyi bir defa kullanıp size iade etmesini rica ediyorsunuz. Yıldız, eğer tenezzül eder, yahud alâkadar olursa, o gönderdiğinız şeyi, bir filmdeki rolünde kullanıp size iade ediyor. Siz de onu, derhal, odanızm baş köşesine yerleştiriyor eşe dosta gösterip koltuklarınızı kabarta kabarta «filân artistin, falan filmde kullandığı filânca şey!» diye öğünüyorsunuz. 3JÇ ^5 5|» Yeni klinikleı aMa ? m Tedavi evleri, ders senesi başına yetiştirilecek f Hindli bir musikişinasın konseri J