Catalog

IÇ SAHIFELERDE 3 üncüde: 5 incide: 1 ncide: Alaturka ve alafranga edebiyat. Peyami Safa Anadoluda san'at tetkikleri. Sedad Çetintaş Askerlik bahisleri: Alman lara göre Fransız ordusu. A. D. , J „ . , icnn UflUÇUnCU Jfll S3]fl ! 4u"U umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektuo adresi: CTimhuriyet, tstanbul Posta kutusu: îstanbul, No 246 Teleron: Başmuharrlr ve evl: 22366. Tahriı heyetl: 24298. tdare ve matbaa kısmı 24299 24290 Pazar 21 Şubat 1937 Dahilî İspanya Harbi nasıl Bitebilir? evletler nihayet dahilî ispanya harbine karşı müdahale etmemek siyasetini filiyat sahasma geçirmek karanna varabildiler. Bugünden (20 şubat) itıbaren gönüllü tehacümiinün önüne geçilecek ve 6 marttan itibaren de Ispanyanın deniz ve kara hududları üzerinde müessir bir kontrol tatbik edilecektir. İngıliz hükumeti kendi memleketinden İspanyaya gönüllü gitmemesine çoktan karar vermiş, Fransa ise başkalarına da ayni muamele tatbik edilmek şartile Fransadan İspanyaya gönüllü gitmesini meneden bir kanunu epeyce zaman önce kabul eylemişti. Şimdi Almanya ve Italya ayni kararlan almış bulunuyorlar. Sovyetler Rusyasının başka türlü hareket etmiyeceğine şüphe yoktur. Devletler, dahilî İspanya harbinin umumî bir Avrupa harbine inkılâb etmesinden haklı olarak korktular. Biraz enerjik bir hareket akan suları durdurarak herkesin aklını başına toplamasına yardım etti. Bu enerjik hareketin Fransadan (yani arkasmda îngıltere bulunan Fransadan) gelmiş olduğunda ittifak var gibidir. Dün Ataiürkün reisliğinde mühim bir toplantı yapıldı Üç saat süren toplantıda Atina Konseyi neticelerile Cenevreye gidecek heyete verilecek direktiflerin görüşüldüğü anlaşılıyor İstanbul 20 (A.A.) Bu sabah Atindan avdet eden Hariciye Vekili Dr. Arasla Hatay işi için Cenevreye gitmek üzere Ankaradan gelen Hariciye Umumî Kâtibi Numan Menemencioğlu, Başvekil tsmet tnöniinii ziyaret ederek nezdinde bir müddet çalışmışlardır.Başvekil, Hariciye Vekili ve Kâtibi Umumisi bu çalışmadan sonra Atatürkün riyaset ettiği ve ekseri Vekillerin de hazır bulundukları bir içtimaa iştirak ederek Büyük Şefe mesaileri hakkında malumat arzetmiş ve yüksek irade ve talimatlarını almışlardır. Reisicumhurun riyaset ettiği bu içtima, 3 saat sürmüştür. Fevkalâde Heyetl Vekile içtimaı Ege mıntakasında iktisadî tetkikat Ismet Inönüne Iktısad Vekili de refakat etmektedir. Başvekilimiz Izmirde mühim tetkikler yapacak Başvekilimiz dün Ege vapurile Izmire gitti • • • Müdahalesizlik komisyonunun tâli komitesinde Fransız sefiri M. Corbin (Korben) in müdahale etmemek siyasetine müspet ve kat'î bir şekil verilmesini istiyerek aksi takdirde Fransanm hareket serbestliğini ele alacağını beyan etmesi komitenin diğer azaları üzerinde çok müessir olmuştuT. Bazı îngiliz gazeteleri Fransız sefirinin bu ifadesi arkasmda Fransadan İspanyaya iki fırka asker göndenlerek İspanyol kârgaşalığınm iki haftada ortadan kaldırılacağı tehdıdi vardı diyorlar. Fransanm böyle bir müdahalesi ortahğı daha ziyade karıştırır mıydı diye düşümneğe mahal yoktur. Bu karan veren bir hükumet onun bütün neticelerini gözönüne almış demek olur. Hususile eğer o hükumetin bu kararda Ingiltere ile de müşterek olduğu hesaba katılırsa onun nekadar tesirlı bir mahiyet almış olacağı kendıliğinden anlaşılır. Fılhakika muntazam iki Fransız fırkası bugünkü çorba Ispanyanın bir iki hafta zarfmda altından girip üstünden çıkabilırdi. Bundan dolayı Avrupa harbi mi çıkarmış? Çıkarsa çıksm, ona da Allah kerim!.. îşte Fransız sefirinin teklifı altındaki kararın Başveküımiz İsmet İnonti dun Dolmabahçede Numan Menemencioğlu ile konuşuyor sıklet ve kuvveti buradaydı. İspanyayı kendi haline bırakmak, zaten bile bile ve Balkan Antantı Konseyine iştirak e gözler göre göre bir Avrupa harbine süden Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştü rüklenmek demekti. Onun bu dehşetli Aras dün sabah ekspresle şehrimize gel tehlikesi önüne geçmenin tek çaresi ise miş ve karşılanmıştır. Derhal Dolmabahazimli bir hareketten ibaretti. çe sarayma giden Vekil, Başvekilimize Biraz geç olmakla beraber yapılan mülâki olmuş, kendisine Konsey hakkmhareketi makul ve övmeğe lâyık bulma da etraflı izahat verdikten sonra Hatay mak imkânı yoktur. İtalyan büyük elçisi meselesi görüşülmıiştür. Bilâhare Büyük Şefin riyasetinde yapılan içtimada Ha Grandi'nin dahi ayni celsede M. Cortay işıne dair kat'î direktifler tesbit edilbin'inkine benzer bir asabiyetle müdaha miştir. lesizlik siyasetinin müspet cephesi lehine Cenevreye gidecek heyetimiz çahşmış olduğunu sitayişle anmak lâzımCenevrede Hatay Ana Yasasını ve dır. Ancak bu kadan vaziyeti kurtarmaidarî hususah tesbit edecek mütehassıs koğa gene kâfi değildir. İspanyada yanmisyonda hükumetimizi temsil eyliyecek gın cfevam ediyor, ve her iki safta Atinadan donen Hariciye Vekili olan Hariciye Umumî Kâtibi Numan Sırkeci garmda Ispanyoldan ziyade yabancı var. Da Menemencioğlu ve heyetimiz azası dün hilî îspanya harbini ikinci bir adımla Ankaradan şehrimize gelmişlerdir. Muhtelit komisyon perşembeye en insanî şekillerde nihayete erdirmek toplanıyor Hariciye Umumî Kütibimiz kendisini Cenevre 20 (Hususî) Hatay Ana gerektir. karşılıyan muhamrimize şu izahatı ver Yasasını tanzime memur komisyon önüBunun çaresi olarak dün göstermiş miştir: müzdeki perşembe günü burada toplana« Cenevreye yarın akşam hareket olduğumuz tedbir üzerind« ısrar ediyocaktır. Komisyona Türkiye, Fransa, İn ruz: İspanyada çarpışan her iki tarafa edeceğiz. Alınacak neticenin müspet o giltere, Belçika ve Holanda murahhas lacağmdan şüphemiz yok. Heyetimiz çarpışmayı durdurmalannı emrederek biben, Necmettin Sadık, profesör Etem ları iştirak edeceklerdir. Bir müddetten taraf muvakkat bir hükumetin Avrupa Menemenlioğlu, profesör Ali Fuad, Ad beri Pariste bulunan Suriye Başvekilile nezaret ve murakabesile müeyyed idaresi liye Hukuk İşleri Müdürü Şinasi, kay Hariciye Nazın bugün Paristen Cenevaltında ispanyol milletine dilediği idare makam Şevki, Merkez Bankasından Na reye hareket edeceklerdir. Perşembe günü toplanacak olan ko~ şeklini tesbit edecek intihabat yaptırmalı. zif, Emniyetten Behçet, Hariciye Hukuk müşavir muavini Fatin ve kâtiblerden misyonun, vazifesinin bütün nazikliğine ve İspanyada en vahşi şekiller alan dahilî ağırlığına rağmen işini muvaffakiyetle ikmürekkebdir.» harbi durdurmağa azmetmek hususunda mal edeceği umulmaktadır. Cenevre siNuman Menemencioğlu Hatayın Aittifak etmiş bir Avrupanın bütün İspanyasî mehafilinde müzakerat esnasında na Yasası hakkmda da şunlan söylemiş herhangi yeni bir zorlukla karşılaşılacağı ya üzerinde büyük bir otoriteye malik otir: zannedilmemektedir. lacağmda şüphe yoktur. Müttefik Avru« Hatay devletinin Ana Yasasm Pariste bulunan Suriye heyetinin ora" panın vicdanlardan gelen fakat emir mada yaptığı temaslar neticesinde evvelce hiyetini haiz insanî tekliflerini bütün İs da Türkiye Cumhuriyeti devletinin Teş Türkiye ile Frsnsa arasında kararlaştırr panya kabul e^decektir. Sosyalist faşist kilân Esasiye kanununda ne varsa ayni lan ve Milletler Cemiyeti tarafmdan taskavgalan içinde îspanyanm başma ge olacaktır. Çünkü Hatay Türktür. Yalnız vib edilen karar haricinde herhangi bir meclis teşkilâtında ufak bazı değişiklik lenler pişmiş tavuğun başma gelmemiştir! istifade temin etmesine kat'iyyen ihtimal ler vardır.» verilmemektedir. Yıkılan İspanyayı tekrar yapmak için «Hataym anayasası Türkl^tay • ı ı . İkinci yasasının ayni olacaktır Bu akşarn Cenevreye gidecek olan heyetin takib edeceği hattı hareket kararlaştı. Muhtelit komisyon perşembe günü toplanıyor Başvekilimiz Ege vapuruna binerlerken safhası Milletler Cemiyerinde» Hatay ülkesınin teşkilâtı esasiyesi tanzim olunacak. Prensipler taayyün etmiş olduğuna göre bunda müşkülâta tesadüf olunmıyacağ tahmin olunabilirdi. Ancak Fransız müstemleke memurlarile onlara uyan Suri yelilerin bu iş kolay hallolunmasm diye ellerinden gelebilecek her türlü tezvir ve fesada, harta şekavete başvuracaklan anlaşılmaktadır. Suriye heyeti Pariste her lcapıyı çalarak neler yapmağa çalışıyor bilmiyoruz. Fakat Suriyede müstemleke memurlarile onlara alet olan bir kısrm Suriyelilerin faaliyetlerf açıktır. Bunlar Fransa ile beraber Milletler Cemiyetme de kafa tutmağa hazırlanmış görünüyorlar. Şehrimizde bulunmakta olan Başvekil Ismet înönü, refakatinde İktısad Vekili Celâl Bayar, Deniz Müsteşan Sadullah, Iş Bankası Umumî Müdürü Muammer Eriş, Denizyolları Müdürü Sadettin, Izmir Liman Müdürü Haşmet, Üzüm Kurumu reisi îsmail Hakkı olduğu halde dün Ege vapurile Izmire hareket etmiş tir. Başvekilimiz, yanında Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras olduğu halde saat 15,30 da otomobille nhtıma gelmiştir. Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, İktısad Vekili Celâl Bayar. Millî Müdafaa Vekili Kâzım Özalp, Maliye Vekili Fuad Ağrah, Ziraat Vekili Muhlis te Başvekilimizle beraber ve ayn ayn otomobil • [Arkası Sa. 7 sütun 5 te] Halkevlerinin yıldönümü bugün kutlulanacak Partî Gen«lSekreterifeu münasebetle mühim bir nutuk söyliyecek ve yeniden 31 Halkevi açılacak . ^ mufassal programlar hazırlamışlardır. Muhtelif yerlerde temsiller, kon serler ve konferanslar verilecek, gece de sa baha kadar eğlenilecektir. Umud OIUUT ki metropol Fransası pîşBugün Halkevlerinin miş aşa su katmaktan sakınacak ve Milaltıncı yıldönümü münaletler Cemiyeti ise elbette verdiği karar sebetile bütün Halkevledan dönmiyecektir. rinde büyük merasim yaSuriyenin bazı müstemleke memurla pılacak ve yeniden 31 nna alet olarak fazla telâş ve asabiyet Halkevi açılacaktır. Megöstermesi doğru mudur? Bu suali sorar rasime saat 15 te Daken o telâş ve asabiyen'n muhtemel akı hiliye Vekili ve Halk betlerini düşünerek Suriyeliler hesabına Partisi Genel Sekreteri Şükrü Kayanın Ankaadeta gözlerimiz karanyor. Milletler Cemiyeti Konseyince Hatay ra radyosunda vereceği meselesi için bulunan hal şekli muahede bir nurukla başlanacak lere tamamile uygun olarak bizi tatmin br. DahJiye Vekili bu Halkevleri şimdiye kadar neler yaptt? Dünyada rakamdan daha beliğ ne vardır? Onun için Halkevi müesseselerinin kısa bir zaeden asgarî bir hadden ibarettir, ve Su nun için dün akşam şeh Dahiliye Vekili ve Parti Genel manda Türk kültürüne Sekreteri Şukrü Kaya lArkast Sa. 3 sütun 3 te] rimizden Ankaraya ha Habsburglaf avdet ettiği takdirde... Alman kıt'aları Avusturyayı işgal edeceklermiş... Roma 20 (A.A.) Salâhiyettar İtalyan mahfilleri, Almanyanm îtalya ve Avusturyaya bir nota göndererek Habs" burglann avdet ettiği takdirde Alman kıt'alannın Avusturyayı işgal edeceğini bildirmiş olduğu hakkında Fransız mat" buahnın bir kısmı tarafmdan işaa edilen haberleri kat'iyetle tekzib etmektedir * ler. reket etmiştir. Bütün Halkevlerinde radyo çirdiği ilerleyiş hamlelerini sadece rakamvasıtasile dinlenecek olan bu nutuktan Iarla kayid ve işaret edeceğiz. sonra her Halkevi, hazırladığı kutlulama 1933 senesinde Halkevlerinin 55 şu programmı tatbik edecektir. besi, 2,629 kadın, 31,912 erkek azasi îstanbul Halkevlerinin hepsi güzel ve [Arkasi Sa. 7 sütun 4 te\ IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIinillllllllllllllMlllllllllııııııııııııııııınm,,,,,,,,,,,,!, AdisAbabada yerlilerin yaptığı suikasd Mareşal Graziani bombalardan hafif surette yaralandı, bir generalle birçok kişinin vaziyeti ağır, Adis Ababada tevkifat yapılıyor Roma 20 (A.A.) Reuter Ajansı 20 (AA) muhabirinden: AdisAbaba'dan gelen telgraflar sansüre tâbi tutulmakta olduğundan bu şe hirde Mareşal Graziani'nin hayatma kar* yapilan suikasd hakkında tafsilât alr namamıştır. AdisAbaba'da birçok kimselerin t e v kif edildiği zannedilmektedir. Tevkif e dilenlerden birçoğu, yerliler üzerinde te sir bırakmak için tertib edilen ve hususî merasimle açılan alenî davaya dahii değildir. Cürümleri sabit olanlar kurşuna dizüleceklerdir. AddisAbaba sokaklarından birinde Mareşal Graziani'nin Habeşler tarafın " dan atılan bombalarla hafif surette yaraandığı hakkındaki haber, birkaç satırla neşredilmiştir. Bu haber, îtalyanlan hayrete düşür müştür. Çünkü Ras Desta'nın kumandası altında isyan eden ufak, bir kısım yer" liden maada bütün Habeşlerin İtalyan rejimine alışmış oldukları zannedilmekteydi. Mutaarrızlann bombalarla nasıl olup Almanyamn Çekoslovakyada ticari hulul siyaseti Belgrad 20 (A.A.) Yugoslavya efkân umumiyesi, faşizme meyyal ve Alman taraftan olan Zbor partisi vasıtasile Almanyanm iktisadî hulul teşebbüsleri hakkında Politika gazetesi tarafmdan ya" pılan ifşaatı dikkatle takib etmektedir. Zbor partisinin ikinci reisi Korenitch, 30 birincikânun 1936 da Zagreb'de «Cek Birliği» isminde bir cemiyet tesis etmişti. Bu cemiyetin gayesi, yerli ser maye ile Almanya ile Yugoslavya ara ~ smda iktisadî mübadeleler temin etmek" ti. r > Bir suikasde uğrıyan Mareşal Graziani ta Mareşala yaklaşabildikleri merak edilmektedir. General Liotta'nın yaralan ağırdır. geçecek uzun zamanlar içinde Ispanyasürmekte olduğumuz bu ikinci adımı da kurtarabilse, emin olabiliriz ki, İspanya nın artık kolay kolay partizanlık düşüneatarak en vahşi boğa dövüşlerini bile göl bundan sonra boğa dövüşlerini bile ortacek hali bile olmıyacaktır. gede bırakan bu İspanyol faciasına niha dan kaldınr! Avrupanın diğer milletlerine düşen in yet vermektir. Haydi Avrupa, vazifeni yap bakalım! sanlık vazifesi bizim dün ye bugün ileri Bir kere bu belâ girdabuıdan yakasmı YUNUS NAD1 "" l """" 1 1 ııııııııııııııiPiııııı ıııııı ııııııııııııııııııııı ıııııııtıiHiııııımıııııııımıııııııımımııııııııııtııııııııııııııııııııııııımıııııı Halkevlerinin millî bünyedeki rolleri Dahiliye Vekili ve Parti Genel Sekreterimiz Şükrü Kayanın bu mühim yazısı 3 üncü sahifemizdedir. ttalyan mehafilinde teessür Roma 20 (A.A.) Resmî îtalyan mehafili, dün öğl ba'da yerliler tarafmdan lArkası Sa. 3 sütun 3 te]