Catalog

CUMHURtYET SON HABERLER... TELEFON TELGRAF ve TELSİZLE Hâdiseler arasında Türk ve Fransız matbuatı CVansada resmî ağızlar, Sancak meselesinde Türk matbuatırun bir Türk Fransız anlaşmasına mâni olacak şiddette yazılar neşrettiklerini söylüyorlar. Bu iddia, ya neşriyatımızın Fransaya pek yanlış aksettirilmiş olması, yahud da Fransanın, Türk sesinden başka birşey olmıyan Türk matbuatını susturmağa kalkması gibi iki türlü ihtimalin birinden doğmuş olabilir. Sancak ihtilâfı başladığı andanberi, hatta İskenderun ve Antakyada Fransız dipçiğinin en faal günlerinde bile, Türk gazeteleri hemen istisnasız bütün yazılarında Fransız dostluğuna itimadlannı herşeye rağmen kaybetmediklerini bildirmekten geri kalmamışlardır; Türk efkân umumiyesinin haklı bir feveran içinde olduğu günlerde bile Türk matbuatı, Sancaktaki işkencelerin mes'uliyetini Fransadan ziyade, vazifelerinin hududunu ve nezaketini idrakten âciz Fransız müstemleke memurlanna atfettiler. Türk matbuatı efkân umumiyeyi Fransa aleyhine tahrik etmiş değil, bilâkis Türk efkân umumiyesinin hakh bir davayı müdafaa hesabına duyduğu büyük tuğyanı hep o dostluk mülâhazalarüe tadile çalışmıştır. Fransız efkân umumiyesinin bilmesini pek ziyade isterdik ki Sancak meselesindeki neşriyatımızın üslubu, îskenderun ve Antakyada müstemlekeciler tarafından Türklere yapılan muamelenin şiddet derecesine asla varmamıştır! Fakat biz bu noktayı Fransız efkân umumiyesine nasıl bildirebiliriz ki hem yazdıklanmız daima ötesi berisi kırpılarak, hatta bir cümle yanyerinden kopanlarak Fransaya pek yanlış aksettiriliyor, hem de Fransız matbuatı, Fransız efkân umumiyesine Sancak davasınm tarihini ve safhalarmı pek yanlış anlatıyor. Fransız meslektaşlanmıza karşı herhalde şikâyet mevkiinde olması lâzım gelen biziz. Bugüne kadar bellibaşlı hiçbir Fransız gazetesi, Sancak meselesinin hatta resmî hakikatini bile okuyuculanna açık ve bitaraf bir kontrandü halinde bildirmiş değildir. Bize aid olmıyan bir takım iddialann ve müdafaalann Türk tezi olarak neşredildiğini de Paris gazetelerinde hayretle görüp duruyoruz. Türk Fransız anlaşmasma mâni olmasından endişe edilebilecek asıl neşriyat bunlardır. Biz Fransız gazetelerinin dilini de, hakikati tahrif etmekteki müşterek maksadmı da anlıyoruz; onlarsa ne bizim dilimizi, ne de bir hakikat üstündeki ısranmızın Türk Fransız anlaşmasını bir felâketten kurtarmak hesabına olduğunu anlıyorlar. Çünkü bu yalnız bir davayı değil, bir bakıma türkçeyi ve Türkleri anlamak meselesidir. Madrid mahallelerinde panik baş gösterdi Harb bütün şiddetile devam ediyor. İhtilâlciler Madridi bilâfasıla bombardıman ediyorlar Madrid 9 (A.A.) Asi tayyareleri dün akşam saat 21 de Madridi ve bilhassa «iltica mıntakasını» şiddetle bombar dıman etmişlerdir. Birçok ölü ve yaralı vardır. Birkaç yangın çıkaran bomba Ingiliz sefaret ve konsoloshanesine isabet etmiş, Ingiliz tebaasından birkaç kişi yaralan mıştır. Çıkan yangın süratle söndürül miiştür. Fakat Madridin diğer noktalarmda çıkan yangınları çabuk söndürmek kabil olamamıştır. Bu sabah şafak sökerken itfaiye efradı henüz muhtelif yangın yır valannı söndürmekle meşguldü. Dün saat 16 da kesilen topçu ateşi saat 23 te bütün şiddetile tekrar başlamıştır. Havan toplarile mitralyözlerin sesi Madrid civarında duyulmaktadır. Madridin garbinde ve şimali garbi sinde şiddetle devam eden muharebelere tayyareler de iştirak etmektedir. Asiler ta rafından yapılan taarruzların püskürtüldüğü söylenmekte ve cephenin muhtelif noktalarından milislerin muvaffakiyetli mukabil taarruzlar yaptığı iddia edil mektedir. Madridde panik Avila 9 (A.A.) Havas Ajansının muhabiri bildiriyor: Asi kuvvetler, dün öğle zamanı Ara vaca kasabasını ele geçirmişlerdir. Mer kezi hükumetin şimal cihetine hakim olan bu noktadan Burgos yolunu tehdid edeceklerdir. Madridin şimal mahallelerinde oturan halk panik halindedir. Asilerin Casa del Campo, Üniversite mahallesi ve «Demir kapılar» arasındaki muyasalası tamamen serbesttir. Uç gün süren şiddetli bir topçu hazırlığından sonra asiler tarafından zeptedilemiyeceği zannedijen Aravaca'yı muhasara etmişlerdir. Asi kuvvetleri dün öğleden biraz evvel taarruza geçerek bu kasabayı milislerin cesurane müdafaasma rağmen işgal et meğe muvaffak olmuşlardır. giliz sefaretinin bombardımanı üzerine şimdi Hendaye'de bulunan İngiltere se firine, sefaretin bulunduğu emniyet mmtakasının tecavüze uğramasmı Salaman ca makamatı nezdinde protesto etmesi hakkında Londradan emir gelmiştir. Franco'nun bu mıntakaya tecavüz etmiyeceğine söz verdiği hatırlardadır. îngiltere hükumeti tazminat istemek hakkını muhafaza etmektedir. Şehrin teslimi Salamanca 9 (A.A.) Madridin komünist radyo istasyonu Madrid valisinin hükumet merkezinin tahliyesi hak kında alınacak tedbirleri kararlaştırmak üzere bütün siyasî teşekküllerin murah haslarını davet etmiş olduğunu bildirmiştir. İhtilâlcilerin ileri harekâtı Salamanca 9 (A.A.) Resmî teb liğ: Madrid cephesinde kuvvetlerimiz Aravaca kasabasını ellerine geçirerek ileri hareketlerine devam etmişlerdir. Kıtaanmız Madridin garbine sekiz kilometro yaklaşmışlardır. Muharebe pek kanlı olmuştur. Düş man binden fazla zayiat vermiş, zırhlı bir trenle mühim miktarda harb malzemesi bırakmıştır. Birçok milisler hatlanmıza iltica etmişlerdir. Endülüste kızılların Porunca'ya yap tıkları bir taarruz tardedilmiştir. tspanyaya hâlâ Alman ve ltalyan gönüllüleri geliyor mu? Cebelüttarık 9 (A.A.) Cadix'ten Cebelüttanka yeni gelen bazı kimselerin söylediğine göre, isimsiz ve bayraksız gemiler hemen her gün Cadix'e ünifor malı Alman ve îtalyan kıt'alan naklet mektedir. Ademi müdahale için yeni bir gayret Londra 9 (A.A.) Daily Teleg raph'ın diplomatik muhatirine göre müdahalenin büyümesine mâni olacak ted birlerin biran evvel alınması için M. Eden, bu işle doğrudan doğruya alâkadar altı devletin bir konferans akdederek atngiliz sefaret binası da demi müdahale komitesince bilâtereddüd bombardıman edildi kabul edilebilecek bir proje hazırlama ' Londra 9 (A.A.) Madriddeki în larını teklif edecektir. Ingiliz gazetelerinden dikkat rica ederiz Londra matbuatınm, Fransız membalarının Hataya dair siyasetimiz aleyhine kasden çıkardıkları uydurma havadislere alet olmamalarını istiyoruz L Düşünceler1 Ormanlanmızın korunması için Sajan Başbakanımızın ziraî kalkın ma ve ormanlanmıza koruma için Halk Partisi Grupundaki izahlanrun bütün memlekette lâyık olduğu ehemmiyetle karşılandığına şüphe yoktur. Memlekette ormanı korumak için esas bütün milletin ve bilhassa hükumet teşkilâtmın kuvvetli alâkasile ciddî bir muhafazaya ihtiyaç gösterdiği malumdur. Bizce ormanlan korumanın bu esaslı ve umumî teşkilâtile beraber derhal tatbikı kabil, daha pratik bir çaresi orman sanayiini ormanlanmızın mu hafazası fikrile atbaşı. beraber götür mek olacaktır. Diğer sanayiin kurmakta olan Türkiyemizde ormancılık sanayii de kurul muştur. Memleketin binbir ihtiyacına cevab verecek her çeşid keresteyi bu sanayiimiz temin etmektedir. Büyük şehirlerimize lâzım yüz bin metro mikâbmdan fazla keresteyi Türk ormancılık sanayii veriyor. Bu faaliyetin memleketteki ekonomik ve malî tesirleri büyüktür. Bilhassa adedleri sekiz, on kadar olan büyük ormancılık tesisatımız hususî ellerde olmakla beraber takib ve tatbik olunan usul itibarile bunları devlet işletmesine muadil sayabiliriz. Çünkü onların keserek işliyecekleri her ağac mutlaka mütehassıs devlet memuru tarafmdan damgalanır, ve bu ağac da her halde kesilme yaşma gelmiş bir ağacdır. Bu usulün daha sıkı bir ciddiyetle tatbikı hiç şüphesiz büyük ormanlanmızın muhafazasını orman sanayiimizin inkişafile birlikte ileri götürmüş olur. Diğer sanayiimiz gibi henüz genc olan ormancılık sanayiimizin himayeye olan ihtiyacı malumdur, ve ormancılık sanayiimiz bu himayeye mazhar olmuş ve olmaktadır. Ormanlanmızın muhafazası ve gencleştirilmesi için hükumetle müştereken yapılacak plânın tatbikında ormancılık sanayiimizin kendisine tahmil oluna cak vazifeleri memnuniyetle ifa edeceğine de şüphe yoktur. Zaten devlet teşkilâtmın sıkı kontrolu ile yürüyecek olan bu teşriki mesainin ormanlarımızın mühim bir kısmınm korunmasmda ve çoğaltılmasında mühim bir âmil olacağı muhakkaktır. ** TURKEY fVANTS TO ÂNNEX MOSÜL OIL t fnm /ERUSALEM, Tw»d«y. RKEY'S cîaim France for {he retaoı of »Ke S y m o ptovın«e of 4Iex9rtAretta it onty tt» fitst »fep m a v.t ,>•„,.« f nl.~, "rtTîT ~Î*XT."T ;•' L Çinde yeni bir ihtilâl patlak verdi Dokuz general Nankin hükumetine isyan etti, musademeler başladı Yugoslav Bulgar itilâ.fı imzalanıyor Belgrad 9 (Hususî) Yugos lâvya ile Bulgaristan arasında imza edilecek dostluk ve ademi tecavüz muahedesinin bu ayın on beşinde Belgradda imza edileceği haber a lınmıştır. Bulgaristan Başvekili Köse îvanof buraya gelerek mua hedeyi imza edecektir. PEYAMt SAFA Pekin 9 (A.A.) Şimali garbî Çinde bulunan 9 general Nankin hükumetinin emrine itaatten imtina etmişlerdir. Bu generaller Sianfu müzakerelerine bu gün Şan Kay Şek tarafından takib Troçki Meksikada edilen hattı hareketin kat'iyyen uymaTampekos 9 (A.A.) Meksikadığını ileri sürmekte ve Tunguvan'da Troçki buraya gelmiştir. Nankin hükumetine aid 9 fırkamn buItalyanın yeni sene bütçesi lunmasım protesto eylemektedirler. İki kuvvet arasında musademelerin başlatasdik edildi dığı bildiriliyor. Roma 9 (A.A.) Bakanlar meclisi Ecnebiler kaçmağa hazırlanıyorlar 1937 38 bütçesini tasdik etmiştir. MilPekin 9 (A.A.) Şensi havalisinde yon liret olarak varidat 20,5% ve mas dahilî bir harb çıkmasından korkulmak raf 23.767 dir. Masraf şu suretle taksim tadır. Ecnebiler burasım terketmeğe edilmektedir: hazırlanmaktadırlar. Kara masrafı 2,591, deniz masrafı: Şensi ve Kansu valiliklerini ellerine 1792, hava masrafı 1250. alan Yang Hurşen " ve Yudschçung, Millî müdafaa ve bilhassa bahriye ve Nankin hükumetinin emirlerine itaat hava masraflarında mühim artma kay etmemektedirler. dedilmektedir. Şang Su Liang'm maiyetindeki zaBakanlar meclisi, bazı maddelerin it bitler General Çang Kai Çek'in tahhali için bazı kolaylıklar kabul etmiştir. liyesini müteakib verilen sözün tutul mamasmdan ve yapılan teşebbüsata Pariste matbaa işçileri grev rağmen Çang Su Liang'ın Sian Fuyaptılar ya avdetine müsaade edilmiyerek NanParis 9 (A.A.) Bütün Paris matbakin'de mevkuf tutulmasından kork alarımn rötatif makineleri müstahde maktadırlar. mini bu sabah grev ilân etmiştir. Amele patronlann murahhaslarile müzakere Bozuk kibritler halindedir. Ankara 9 (Telefonla) Bazı kibrit Müzakereler müsbet bir şekilde netikutularmda kibritlerin bozvık çıftması celenmezse akşam gazeteleri çıkamıyadolayısile gümrüklerde tahkikat yapıcaktır. lacaktır. Windsor Dükü kış sporları yapacak Viyana 9 (A.A.) Windsor Dükü yakında Bax ve Schueeberg dağlarmda bir kayak gezintisi yapacaktır. Dük, rehber olarak Garmisch Partenkir chen olimpiyad oyunlarına iştirak et miş olan Avusturya ski şampiyonu Walter Dellekarth'ı angaje etmiştir. Amerika Reisicumhuru silâhlanmaktan teessüfle bahsediyor Vaşington 9 (A.A.) Vaşington de niz anlaşması müddetinin inkızası do layısile Amerikanm diğer devletlere uyarak, yeni harb gemileri inşasma mecbur olmasını teessüfle kaydeden M. Roosevelt, bir gazeteciye demiştir ki: « İki yeni harb gemisinin tezgâha konulması daha bir müddet gecike cektir.» Stalin bir Alman muharririni kabul etti Moskova 9 (A.A.) Stalin, Alman muharriri Fenchtwanger'i kabul etmiş ve aralarındaki konuşma üç saat sür müştür. Mahud haberi neşreden Daily Herald gazetesi Kve makalesi Resmî Fransız makamlan ve kısmen istiyen Türkiye Çanakkale meselesindeki Fransız matbuatı, Sancak meselesinde muslihane hattı hareketile kazanmış ol Türk gazetelerinin şiddetli ve tahsisan duğu Ingiliz teveccühüne ve kuvvetli bir mubalâğalı neşriyat yaptıklarını, mev Türkiyenin Yakınşarkta diğer devletlerin zuu tehlikeli cereyanlara sürükliyen bir ihtiraslarını, önliyebilmesi nazariyesine sebeb olarak ileri sürüyorlar. Iddianın bi istinad etmektedir. rinci merhalesi variddir. Türk gazeteleri Türkiyenin emeline nail olduğu tak Antakya için hararetli bir lisanla meş dirde îngilizler tarafından kontrol edilguldürler. Çünkü sarih bir Türk hakkı mekte olan Irak Petroleum kumpanyasr göz göre göre iptal edilmek ve koca Türk nın hukukuna tamamile riayet edeceği de yurdu başka bir milletin boyunduruğuna bilhassa teyid edilmektedir. Türkiye Mudevrolunmak tehlikesine maruzdur. Bu sul petrolüne mahrec temini işinde bu neşriyatın mubalâğalı veya mubalâğalı havali şartsız olarak kendisine veril haberlere müstenid olduğu iddiası ise ta medikçe ve yahud Türk nüfuzu altında mamen asılsızdır. Hissiyatımız ve taleb müstakil bir Kürd cumhuriyeti tesis edillerimiz nasıl mubalâğalı olabilir ki bizzat medikçe emniyet hissedemiyecektir.» Fransa cumhuriyeti namına imzalanmış Sözde bir «Türk kaynağı» nuı ifşa muazzam bir hüccet olan, Hataym Su ettiği bu malumat; ancak saçma ve he riyeye bahşine dair 9 eylul 1936 tarihli zeyan vasıflarile izah olunabilir. Türki Fransa Suriye muahedesi medenî âle yenin cenub ve cenubu şarkî hududları min gözleri önünde duruyor. üzerindeki noktai nazarlan, diğer huIşin asıl hazin tarafı Fransız diploma dudlan için olduğu gibi uzun seneler sisinin el altından giriştiği menfi propa denberi herkesin malumudur. Efganistagandadır. nın da iştirakile komşulanmız Irak, tran Bugünkü başmakalemizde âmileri ve ve Türkiye arasında bir şark misakı im varılmak istenilen gayelerile izah olunduzalanmak üzere olduğu bu sırada Suriyeğu üzere Paris, Türk tezini şark siyasî manzumesi için bir kundak gibi göstermek deki Fransız membalannın kasden çıkar gayretile evvelâ îngilterede tezvirata gi dıklan yalan haberler bittabi Antakya rişmiş, talebimizin sadece Antakyayı de nm istiklâli hususundaki Türk iddialarını ğil, fakat bütün Cenub hududlannda tas suya düşürmek için icad olunmaktadır. hihatı istihdaf ettiğine Londra makam Fakat yazık ki bu safsatalara dost Ingilannı kandırmağa uğraşmıştır. Kısmen liz matbuatı bilmiyerek alet olmakta ve muvaffak olmuş denilebilir; çünkü ajans bilvesile sade Büyük Britanyada değil, haberleri, ıngiliz diplomasisinde zayıf ta komşu Irakta da efkân teşvişe hizmet olsa bir tereddüd ve şüphenin başladı etmektedir. Hele Musulda bir Kürd ğını gösteriyor, hele bazı Ingiliz gazete cumhuriyeti tesisini istediğimiz haberine lerinin şark mahreçlerinden aldıklan ha insanın gülmek bile elinden gelmiyor. vadisler guya Türkiyenin geniş arazi ve Münhasıran Türk Hataym istiklâlini ilhak siyaseti takibine başladığını bildi teminden ibaret olan müddeayatımızın hiç riyordu. bir arazi talebi ve hudud tashihile alâkaBu cümleden olarak dün İstanbula sı bulunmadığını hiç lüzum olmamasına gelen Daily Herald gazetesi de Kudüs rağmen bir daha tasrih ederken, dost Inmuhabirinden aldığı ve «Türkiye Musul giliz matbuatından bu hususta fazla dikpetrolunu ilhak etmek istiyor» levhasile katli olmasını ve Fransızlann Türkiye neşrettiği bir makalede şunları yazıyor aleyhine yaptıkları menfi propaganda du: nm aleti menzilesine düşmemelerini rica «Suriye vilâyetlerinden (!) Iskende ederiz. runun iadesi için Fransaya karşı Türkiye tarafından dermeyan olunan taleb, sulh tzmirin Adanaya yaptığı muahedelerinin araziye aid «muhilli hayyardım siyet» ahkâmını ortadan kaldırmağı is tihdaf eden şiddetli bir dış politikanın taIzmir 9 (A.A. ) Adana su taşkımn kibinde atılan birinci adımdır. dan zarar göre/ı felâketzedelere yardım Bundan sonra atılacak adım Türkiye için İzmirlilerin şimdiye kadar göndernin protesto altında Iraka terkettiği Mu dikleri para miktan 1540 lirayı bulmuşsulun zengin petrol kuyulannı geri alma tur. ğa matuf olacaktır. Yardım devam etmektedir. Bu heyecan verici haber burada bana Varşovada 11 kişi tevkif şayanı itimad bir Türk kaynağından ifşa edildi edilmiştir. Varşova 9 (A.A.) Polis, dün akşam Musulda ekseriyet Kürdlerde olup Türkler ekalliyettedir. Sulh muahedesin lâğvedilen nasyonalist radikal, gencliği den sonra bu ekalliyet muhtelif vesilelerle teşekkülüne mensub on bir kişiyi tevIraka karşı isyan etmiştir. kif etmiştir. Evlerde yapılan araştırmaTürkiyenin bu mıntakayı ele geçirmek lar neticesinde bazı muzır evrak elde eistemesine sebeb Türkiyede petrol olma dilmiştir. masıdır. Gitgide büyüyen hava ve deniz Sovyetler fevkalâde kongresi kuvvetleri için muhtac olduğu petrolu Moskova 9 (A.A.) 17 nci Panrius harb halinde de tamamile Rusyadan al Sovyetler fevkalâde kongresi 15 ikin mağa mecbur olarak ona tâbi olmak iscikânunda açılacaktır. Kongre nızna tememektedir. mesinde Sovyetler Birliği yeni kanunu Bu itibarla Musula bir mahrec bul mak işinde müemmen bir vaziyete girmek esasisi vardır. Raportör Kalinin'dir. Türk Kuşu Türk gencliği cemiyete aza olmağa davet edildi Istanbul Türkkuşuna şimdiye kadar birçok talebe aza kaydolunmuştur. Tayyare Cemiyeti Istanbul Maarif Müdür lüğü ve Üniversite Rektörlüğü vasıtasile bütün mekteblere bir tamim göndererek ahsil gencliğini Türkkuşuna aza olmağa davet etmiştir. Türkkuşuna aza olabilmek içjn en az orta tahsilini bitirmiş olmak ve 1 8 3 5 yaş arasında bulunmak lâzımdır. Bu yaştan küçük olanlar da velilerinin nzasile Türkkuşuna öğrenici aza olabileceklerdir. Hükumet sivil havacılığa büyük ehemmiyet • vermektedir. Bu münasebetle Ankarada bir sivil motörlü tayyarecilik mektebinin inşasma başlanmıştır. Ma yısta da îstanbulda bir sivil motörlü t a y yare mektebi açılacaktır. Bu mektebler birkaç sene sonra bütün memlekete teş mil olunacaktır. Ingiliz nazırlarının fevkalâde toplantısı Londra 9 (A.A.) M. Baldvin, Lon drada hazır bulunan Bakanlan yeniden bir fevkalâde içtima akdetmeğe davet etmiştir. ttalya Belçika ticarî münasebatı Roma 9 (A.A.) Ticaret eşyasının mübadelesi ve tediyat meselesi hakkmda Italya ile Belçika arasındaki muvakkat sureti tesviye üç ay müddetle uzatılmıştır. Mart nihayetinde başlanacak yeni müzakereler için hazırlık yapılmaktadır BTîiyı^DİbB olkD Lehistanda komünizm propagandası Varşova 9 (A.A.) Polis Varşo vada ve Lehistanın diğer bir çok şehirlerınde müteaddid halk kıraat salonlannı kapatmıştır. Bunun sebebi bu kıraat sa lonlannda komünist propaganda risale lerinin ele geçmiş olmasıdır. Paris 9 (A.A.) Birkaç gündenberi Roma 9 (A.A.) Musolini'nin oğul taşrada istirahat etmekte olan M. Dellarından biri yakında dört merhalede bos vazifesine başlamak üzere bugün katedilmek üzere Roma San Francis öğleden sonra Parise avdet edecektir. co hattını tesis etmeğe teşebbüs ede Yunanistanda şiddetli cektir. MuSolininin oğlu bir hava seferine çıkıyor Fransız Hariciye Nazırı Pari«e döndü Holanda Veliahdile kocasının balayı seyahati Viyana 9 (A.A.) Holanda Veliahdi Prenses Juliana'nın zevci Prens Benrhard ile İnsburk'a gelerek kısa bir müd det kalacakları resmen bildirilmektedir. zelzele Nişan Emekli General Nazıf Kayacığın kızı Bayan Mefharetle genc maden mühendislerimizden Bay Sıtkı Kaçmanın nişan töreni dün Park Oteli salonunda vakmları ve tanışları arasında kutlu lanmıştır. Genc nişanhlara saadetle dileriz. Atina 9 (Hususl) Dün Mora yanm adasının her tarafında hafif zelzele hissedilmiştir. Patras, Tripolis ve Kalav rida'da zelzele daha şiddetli olmuş, bir takım tahribat yapmışsa da insanca zayiat yoktur. l