Catalog

~<um/ıurty«c /ll. ...İ.. ÜU Jürklerle Süngü Süngüye No. 42 Nakilh A. DAVER Çanakkalede ( Şehir ve Memleket Haberleri j Siyasî icmal Hayvan sahiplerile koruyucular Arabacılar Belediyeye sızlandılar Ingiliz ve Fransız askerleri, Türkün ne kadar cengâver olduğunu acı bir surette öğreniyorlardı! Kumandan noksanı Bugünlerde cenub grupunda bilhassa kumandan noksanlığı kendini göstermiş, Almanyadaki rütbesi tabur kumandanı olan binbaşı (bizde miralay) Zodensternin bu muazzam işi, tabur kumandanı iihniyetinden daha nafiz olarak göremediği ve göremiyeceği anlasJmış, buna mukabil Anadolu tarafında koca bir kolordu karargâJunın (15 inci kolordu) bcş oturması nihayet nazarı dikkati celbetmişti. Gerçi Zodenşterini yanın da erkânıharbiye miralayı Kan nengisser, salâhiyeti ve vazifesi hakkında resmî emir ve malumat ol madan her işe kanşıyoıdıı ama, ne olursa olsun, kumandan genft Zodenşterndi. 4 mayıs akşamma doğru 15 inri kolordu kumandanı General Veber, ertesi gün de kolordu karar$»âhı erkânıharbiye reisi Pe birlik te gelecek cenub grupu kuman danlığını deruhde etti. Dizind<*.n 3raralanmış olan Zodenştern de ıstanbula avdet etti. General Veber vaziyeti tetkik ederek emir ve kumandada mev cut kanşıkhğı düzeltmedcn ve takvjve kıtaatı gelmeden taarruz ya pılamıyacağını Liman Paşaya bildirdi. Bu fikir kabul edildi. Esasen muktedir bir istihkâm zabiti olan Veber, daha ilk zamandanberi ta • arruzun aleyhinde idi. Fennî ve iyi hazırlanması icab eden müs tahkem sahra mevziine taarruzun Osmanlı ordusunca başa çıkanla îiııvacak derecede muazzam bir iş olduğuna kanidi. Bu andan itiba rtn teşebbüs artık sonuna kadar düşmana terkedilmiş ve bundan sonraki Türk taarruzlan ancak mukabil taarruzlar mahiyetinde kalmıştır. Cephedeki kuvvet 31 'abur olduğu halde zayut yüzünden mevcut 15,000 i geçmiyordu. Bundan başka kıtaahn ekserisi cüzütam halinde olmayıp muhte lif firkalara ve alaylara mensub du. Zabitan pek azalmış ve henüz :kmal edilememişti. Piyade cephanesi kâfi miktarda ise de topçu cephanesi mahduttu. Veber bu vaziyet karşısında, hatta Alçıtepeye kadar çekilmek hususunda erkânıharbiye reisile hemfikirdi. Şimal grupu kuınan danı General Esad ise Alçıtepeye kadar çekilmenin pek vahim neti celer vereceği ve bulunulan hattın, her neye mal olursa olsun muha • fazası fikrindeydi. Bu fikir orduca da kabul edilerek eldeki mev zilerin muannidane müdafaasile düşmana bir karış bile yer veril memesi ve mümkün mer^ebe düşmana sokularak orada siper kazılması emredildi. Düşmana fazla sokulmaktan maksad müttefikin donanmasının kendi kuvveilerine ziyan vermemek için ateş etmiyeceği ve bu suretle donanma ateşin den kurtulmak mümkün olacağı kanaatinden ileri gelmişti. Düşman da, arazinin sarphğı hasebile Arıbumunda bir iş göre miyeceğini anlamış ve her taraf tan gemi ateşine maruz bulunan cenub grupunda daha kolay bir muvaffakiyet kazanacağına kani olmuş ve artık hep cenup grupunda taarruza devam etmiştir. Seddilbahirde 25 nisandan 5 mayısa kadar tngilizler (Fransızlar haric) 13,979 kişi zayi etmişlerdi Rıhtım Şirketi ile mukavele imzalanıyor Dün toplanan tahvil sahipleri şirketten alacak larının hükumete intikalini kabul ettiler Sar itilâfının ehemmiyeti ar meselesi şimdiye kadar Avrupa sulhunu en ziyade tehdid eden bir mesele olduğu halce son müzakereler neticesinde bilâkis sulhu kuvvetlendirmiştir. Sarın reyiâm neticesi Almanyaya îltihakı lâzım geldiği takdirde havzadaki Fransız parasile Fransız sermayeainin sureti tesviyesi hakkında Romada Fransız ve Alman mütehassıslan arasında husule gelen itilâf Cemiyeti Akvam meclisinin vaptığı fevkalâde toplantıda ittifa'o ve bilâtadil tas vib ve kabul edilmiştir. Sar havzasının malî ve iktısadî vaziyetine taalluk eden bu itilâf Almanya ile Fransa arasındaki münasebatta bir derece salâh husule getirmiş ise de iki devlet aragındaki havayı zehirlemekte devaır eden bir başka noktavı izale edemerrişti. Bu nokta malî ve iktısadî değil, siyasî idi. Fransa ile Almanya aras'nda anlasma yolunu lamak için sivasî mesailin dahi ha'H lâzım geÜyordu. Fransa hükumeti bun^n kertdiliğinden ve Almanva ile garbi Avruoa sulhunda alâkadar bulupan bütün devletleri tamamile memnun edecek bir surette halletmekle Almanya iîe anlaşmak ve Avrurja su'hıınu kuvve^endirmek volunda çok büyük bir iş yapmıştır. Sar meseiesinin siyasî ciheti şıı idi: Havzada reyiâm yapılırken intizam ve asayişin muhafazasına ve reylere tesir yapılm?«ma burayı idare eden Cemiveti Akvatn komisvonuntın elindeki bir iki bin kişilik zabıta kuvvetinin kâfi gelmemesi h?linde hariçten kuvvet bu'undurulması isteniyordu. Fransa hi ; 'l*meti evvelce Cemiyeti Akvamın Sarda asavişin muhafazası emrinde civar hükumetlerden yardım ta!eb olunnabilecepine dair verdiği bir karara istinaden rftyiâm zamanında asayişin muhafazası V/susunda Fransız ordusunun müdahale edcceğini iddia ediyordu. Almanya da Cemiveti Akvamın es'ci kararına göre Fransa kadar Almanyanın dahi asayişi muhaf?z3 îçin müdahalede bulunmakta saîâhiyettar olduğunu iddia etmiş, kendisi îçin bu hakkı dava etsa büe Fransanm müdahalesine razı olamıyacağmı Lokarno misakmda imzası bulunan devletlere bildirmişti. Şimdi Fransa Hariciye Nazın M. Lavalin Cemiyeti Akvamda Fransanm müdahale hakkından feragat eylediğini ve havzada r*yiâm zamanında asayişin beynel'milel bir kuvvetle temin edilmesine razı olduğunu bildirmesile meselenin siyasî ciheti de halledilmi?tir. Beynelmilel kuvvet İngiltere, îtalya, Isvec ve Holanda gibi bitaraf hükumetler tarafından veriîe. cek rpüfrezelerden teşekkül edecektir. Berrî Avrupa işlerinden u7ak duran İngiltere ile İtalyanın şimdi Almanya Fransa hududunda faal rol oynamağı kabul etmeleri garbî Avrupa sulhunun en büyük zamân ve temeli olan Lokarn misakının tekrar ihya edildiğinr gösterdiğinden Sar itilâfının ehenv miyeti garblı dört büyük devlet arasında sıkı teşriki mesaiye yol açması itibarile fevkalâde artmışt;r. Siyah bulutlarla kaplı olan Avrupa ufkunda ilk defa pek kuvvetli ümitler veren bir açıklık goMVHARREM FEYZt ruvoruz. Miralay Kannengisser ne diyor? Alman kumandan Zodensternin yanmda gayrimes'ul 8ur<*tte erkânıharblik ve akıl hocalığı eden Alman erkânıharb miralayı Konnengisserin bu muharebeler hakkın da verdiği tafsilâtı da görelim. Miralay Kannengisser, Liman Fon Sandersin emrile evvelâ A n burnu mıntakasına gitmi?, orada 5 inci fırkanm kumandasını almak istemiştir; fakat Kaymakam Mustafa Kemal (Atatürk) bu hrkanm kendi fırkasile kanşık olduğunu söyliyerek bu Almana k'jmanda yı bırakmamış, o da Sanâcrsin emrile cenub cephesine yani "Seddil bahir mıntakasma Zodeşterinin yanma gitmiştir. Şimdi Alman miralaymı dinleyiniz. «Cenub cephesinde son derecede şiddetli muharebeler ceıeyan ediyordu. Düşman mütemadiyen takviye kıtaatı alarak Hısarlığı ;$gal ve tahkim etmişti. Diger taraftan tngilizler burasım ik : rci bir Cebelitank haline getirmek için «rh[ı levhalar ve sair tahkim levazımı çıkanyorlardı. Gece hucumlarile düşmanın yeni ihrac yapma8inı menetmek ve askerini denize dökmek icab ediyordu. Cerub grupuna rrfahsus takviye kıtaatı yola çıkanlmıştı. Mareşal Limcn fon Sanders, Sarafim çiftliğine kadar kendi otomobüini bana tahsis etti. Çiftlikte dahi atlar hazırlanmıştı. Akşam saat onda hayvanla Sarafim ^.iftliğinden hareket edçbildim. Yolun işareti, büyük bir yangının aksile kızarmış gibi olan se ma idi. Yolda sakin ve muntazam cepheye giden taburlara, mühimmat ve erzak nakleden mekkârç kollarına tesadüf ettim. Miithiş bir kıyamet! Muharebe meydanına yaklastıkça, insanın gözü ve kulağı üzerinde harbirç tesir ve intıbaı da o derece heybetli oluyordu. Yarımadanın cenup ucunun etrafmda bir kavis teşkil eden mütemadi projektör ziyalan düçman donanmasının mevcudiyetini gösteriyordu. P o nanma tasavvur ve tasviri imkânsız bir şiddet ve kuvvetle durmadan karayı dövüyordu. Donanma toplannm bu küçücük saha üzerine temerküz eden dehşetli kuvvet ve şiddeti karşısında, tabiatin en şedid ve iptidaî kuvvetile tükenmek bilmez şimşekler ve yıldırımlar içinde zemini döven cn korkunc sağnaklan bile hiç kahyordu. Eğer lngilizler o gecelerde sar fettikleri mühimmatın miktanra ilân edecek olsalar bu dar sahanın her metro murabbaına nekadar kilogram çelik îsabet eyled'ğmi hesab etmek kabil olurdu. IMabadı var\ tstanbuldaki vük arabacılan Rıhtım Sirketi • lediyeye giderek Hayvanları korunin tahvilât sa • ma topluluğu azalanndan bazila • hibleri dün öğle • rının, polise yerli yersiz sikâyetleri den evvel Fran neticesinde, sözde arablarına çok siz Tiyatrosun yük yüklettiklerinden ötürü ken da toplanmişlar • diletrine para ödetildiğinden şikâ dir. Bu 3 üncü iç • yet etmişlerdir. Belediye arabacı timada nisabi ek • lann bu şikâyeti Uzerinde araitırseriyet fazlasile ma yaparken hayvan koruyucula mevcvd olduğun • rını bu şikâyet büsbütün kızdır . dan celse açil nuştrr. Gel gelelira bir yandan da işi bilenler arabacılara hak vermek mtt, müzakere olmus, nticede sir tedrler. ketle hükumet a Bir yazıcımızın görüştüğü tanınrasmda takarrür eDunka içtiniâJa bulunanlar mış hayvan koruyucularından pro fesör baytar Mustafa Santur demek decek serait dairesinde sırkebn hükume içtimai yapilacak ve bu suretle bırkaç tedir ki: te intikalinde kendilerinin şirketten a • gün içinde ş'rk'tin hükumete intScal « Fransa ve Almanyada fazla yük lacaklarinin ayni serait dahilindr hü • mcamelesi tamamlanmis olacaktir. Dünku toplantiya iştirak etmek S • lü araba sahibini cezalandırmak kumete intikalini ittifakla kararlastir • zere Ankaradan dün tstanbula gelen için muhakkak surette cikmü meş> mişlardir. Içtimaı Ankaradan gelen sirket direktörü M. Kanonj yarin tekhud Iâzımdtc Bunu gören zabıfa Firka Uumumî İdare Heyeti azasm • rar Ankaraya dön'cektir. memuru ancak, hayvanları koru dan Cevdet Kerim idare etmiş, n t i • Şirketin satin alma mukavelesi bir ma müfettişinin de imzasını taşı ce, usulen hükumete de arz ve iblâğ iki güne kadar imza edilecektir. yan bir zabıt varakasile hayvan saÇarsamba günü hissedarlar hibini cezalandırabilir. ttalyada vaziyet böyle değildir. Orada cemiyet müfettisleri zabıta kadrosu için dedir. Yalnız tnaaşını cemiyetten alır. Onun için ttalyada cemiyet müfettişlerinin verdiği raporlar bir polis rapcru gibi muterbedir. Bizim kanunlanmız da Fransız ve Alman mevzuatı gibîdir. Himayei hayvanat cemiyetinde bulunduğum 14 sene zarfında bu Liman, Rıhtım şirketlerinin ye • cemiyete mensub kalbi ince kadınDünkü Aksam gazetesinde O • rine geçecek olan tstanbul liman larm kanuna aykın olarak araba vea Roma ismile bir ttalyan müdürlü&ü teskilâtı için Ankaradan cılan tecziye etmek istemelerinin vapurunun, külliyetli miktarda ve emir beklenmektedir. ekseriya önüne gectim. Bütün düa tnüsaade ile de sokulamıyacak kaya hayvanatı koruma cemiyetlerinin çak eşya yüklü bulundu^u için amŞimdiki halde muvakkat idare en zayıf noktası azalannın hayva barlan mühürlenerek Halice alınheyeti şirketin günlük işlerine baknata fazla düşkünlüğünden ötürü dığı yazilmaktadır. maktadir. Bngünlerde yeni liman idaresi vakit vakrt kanunsuz şeyler istemeDün bu hususta temas ettiğimiz tnüdürünün tayini muhtemeldir. Müsidir. Meselâ kırbacın hava . alâkadarlar böyle bîr hâdiseden dür lüğe, Liman şirketi umumî kâ • da şaklamasmdan müteessir olan katiyyen haberleri olmadığını söy» tibi Reşad, Izmir limanı idare meohayvan koruyucusu arabacı yı ce lemiflerdir. lisi reisi Hulusi, tzmir liman şirketi zalandırabilmek için her çareye Muhafaza Başmüdürü Hasan bu müfettişlerinden Fikriden birinin baş vurur. Her yr 'e bu yüzden getirileceği söylenmektedir. hususta kendisile görüsen bir ya birçok haksızhklar o.ur. zıcımıza demistir ki: Hükumet rıhtım antrepolannm « Muhafaza teskilâtı kat'iyyen muvakkaten gümrüğe devredilme . tstanbulda böyle bir yaziyet ol. duğunu gözönüne koymak için za . böyle bir kaçakçılıktan ve Halice sine karar vermistir. GUmrük basalınan bir vapurdan haberdar de bıtsız ceza verildiğini arabacılann müdürlüğü bu devir işini yakında ğildir.» ispat etmesi lâzımdır. Bu suretle bitirecektir. Himayei hayvanat müfettislerinin Diger yandan vapura polis nö Istanlnıl liman müdürlüğü nizamveya azalannın haksızltk yaptığı betçi konuldugu yazıldiğı halde namesî Devlet Şârasında tetkik « anlasılır.» isten Emniyet Müdüelüğü kaçak dilmektedir. Nizamname oradan ç>cılık bürosu da naberdar değildir. kıp şirket müdürü tayin edildikten ÜNİVERSÎTEDE Emniyet Müdürlü*ü bu gazeteden, sonra memur kadroları yapılacak haberin nereden alındığını sor . yeni müessese faaliyete baslıya mu;tur. caktır. Bu işlerin önümüzdeki sene ba • Tıb Fakültesi cerrahî profesörü şmdan evvel neticelendirileceği ü Nissen altı gün için ttalyaya davet mid edilmektedir. edilerek gitmiştir. Profesör orada çok mtthim bir ciğer ameliyatı yapacaktır. LtMANDA Gizli kaçak eşya Liman kurumu içîn bekleniyor yüklü vapur? f\lâkac!arlar haberi tekzib ediyorlar Antrepoiar Gümrüğe devredilmektedîr Prof. Nissen ttalyaya gitti İnkılâb dersleri Bütün tesisat filme alıniyor Yeni Universite fakülteleri lâ boratuvarlarile poliklinik, diger teşrihhanelerin filme alınması için hazırlıklara baslanmıstır. tstanbul Universitesi namile çevrilecek bu filimde bütün fakülteler yeni ter tibatlarile gösterilecektir. Inkılâb Enstitüsü de filme dahil edilecektir. Dün de Bay Receb tarafından verildi MAARIFTE Oz türkçe mektep adları Doktor Süleytnan Edhemin cenazeM üm kaldırıldı Merhum dokto run cenazesi Darüişafakah • lar omuzundc gotürülürken, aşağıda merhunun babast Bay Halül taziye e. den genc'er tsimleri oz turkçe oltnıyan mekteplerin adları değistirilecektir. Bunun için bütün mekteplerin istmleECNEBİ MEHAFÎLDE rini havi bir liste hazırlanarak Kültür Bakanlığına gönderilmisti. Ha • ber aldığıınıza göre Kültür BakanMülga muhtelit mübadele ko • lığı raekteplere öz türkçe isimler bularak bir liste hazırlamıstır. Liste misyonu bitaraf azalan raporlarını hazırlamıstır. Bitaraf azalar yakınyakmda Kültür Müdürlüğüne bil da Yunanistana giderek Yunan hüdirilecektir. kumeti erkânile vedalaştıktan sonADLİYEDE ra Cenevreye giderek hazırladık ları raporu Cemiyeti Akvama ve receklerdir. Türklüğü tahkir suçile tnahke • meye verilmis olan kibrit, çakmak inhisarı sirketi müdür muavini Şark memleketleri hakkında bir Hümans hakkındaki davaya dün kitab yazacak olan Isveçin kadın üçüncü ceza mahkemesinde bakılromancılarından Matmazel Wilmo mı»tw. Suçlu kendisine maledilmek Istanbula gelmistir. Matmazel ha istenen sözleri hiçbir zaman söy • zıdamakta olduğu kitapta Türki lemediğini, işinden çıkarıUn bir yeden de bahsedeceği için memle kâtib tarafından öc almak için uyketimiz hakkında tetkikatta bulu • durulmuf seyler olduğunu ileri sür. nacaktır. müstür. Şahitler çağırılmak üzere • POLISTE dava baska güne bırakılmışlır Perşembe çünü başianan İnkılâb Enstitüsü ders!erine dün de devam e dilmiştir. Dünkü dersi gene Firka U mum Kâtibi Bay Receb vermistir. Derslerde Yüksek mektebler son si nif talebelerile Universite fakülteleri son sinif tal'beleri hazir bulunmuslar • dir. İnkılâb dersleri radyo ile de neş • redilmektedir. Geîecek ders perşmbe günüdür. O ders Mabrnud Ecad tarafindan mkılâbm adlî safhasina aid o larak verilc cektir. Havuzlar müdürü tetkikata gidiyor Ekonomi Bakanlığı fabrrka ve havuzlar müdürü Cemü bu hafta içinde Yunanistana gidecektir. Ce • mil Yunanistanda havuzlar ve gemi tezgâhlarına aid teknik işler hakkında tetkiklerde bulunacaktır. VtLÂYETTE Heyeti mahsusa kararları Heyeti mahsusalarca aleyhlerine verilib kendilerine tebliğ olunmı . yan kararlara karşı alâkadarlann itk'az edebilmeleri hakkındaki kanun Vilâyete gönderilmiştir. Bitaraf aza'ar gidiyoriar SIHHAT İŞLERÎ Difteri vak'alan Son günlerde ötede beride dif • teri hastalığı görüldüğünden şeh . rimizde bulunan Sağlık Bakans Refiğin bu işle uğrastığını yazmıştık. Hastalık bu bir iki gün içinde da ha fazla Emirgânda, bilhassa ilk • mekteb çocuklan arasında görul • mektedV. Hasta sayısmın da*ıa ziyade artmasina Sıbhiye ile Maarif idareleri çalışmaktadır. TlirklUğU tahkir davası ISV3Çİİ kaiın yazıcı Bursada 10,000 talebenin gözü muayene edilecek Bursa (Hususf) Memleketteki trahom hastalığı hakkmda doğru bir fcilgi flde edilmek için Sıhhat Bakan • lıği; vilâyetimizdeki mekteblerin bü • tün talebesinin bir göz mötehassisi tarafından muayene edilmeleri büdir miştir. Muayene olunacak talebenin sayisi 10,000 den fazladir. Bıırsa sanatkâriar kulübUnün seneük kongresi Bursa (Hususî) Senelerdenberi Bursa sampiyonluğuunu elinde tutan San'atkârlar Spor kulübünün yiilık kongresi kulüb binasmda yapiîmı» ve re bliğe mmtaka heyrtinden diş doktonı Edib Rüstü seçilerek birçok işler ko • nuşulmuş, neticede (san'atkârlar) adınin türkçe mukabilinin bulunarak ku • liibe bu ismin verilm^si kararlaşmis ve yeni heyete Adapazari Emniyet Bankasi müdürü Fahri, Ziraat Bankasindan Sıtkı, muallim Faik, avukat Faik ve orman memuru Hulusi ile mani • fatursd Hayri, Receb fabrikasi mu • hasebecisi C m a l seçilmislerdir. Türkiye güreş birinciliklerinin şeh • rimizde yapilrmsinı San'atkârlar Ku • lübü temin etmis ve buna muvaffak olmoftur. Vefat ettiğini büyük bir teessürle yazdığımız doktor Süleyman Edhemin cenazesi, dün kaldırılmiftır. Cenaze merasiminde merhumu seven çok, büyük bir kalabahk bulunmustur. Bu meyanda Universite profesörlerinden mühim bir kısmt, şehrimizin tanınmıs doktorlan, Da. rüssafaka ve Galatasaray talebele* ri vardı. Merhumun cenazesi Belediyenia «rkasindaki evinden kaldirildıktan sora Danissafaka talebesinin elle. ri üstünde camiye kadar götürül müş ve namazı kılındıktan «onra gene ayni sekilde mezara kadar takib edilmis ve gözyasları arasında karatoprağa tevdi elunmuştur. Öz türkçe karşılıklar Adliye islerinde kullanılmakta olan yabancı kelimelerin öz türkçe karsıhklarını bulmak üzere ÇAİısan komisyon simdiye kadar birçok kelimeler toplamıstır. Bunlar bugünlerde Vekâlete gönderilerek içle rinden en yerinde olanları seçile • cektir. Yankesicilik yaparken yakalandı Besiktasta cumartesi pazarından geçmekte olan Sıdıka bir aralık dalmıs ve bunu fırsat bilen sabıkalılardan Mehmed yavaş yavas ya nasarak Sıdıkanm 4 lirasım asır mış, fakat kendiaini gözetliyen polisler taraiından suçüstü (cürmü meşhut) halinde yakalanmıştır. Cumhuriyet Nüshası 5 Kunıştur Merhuma Tanrıdan rahmet dilerken kederdide ailesi ve pederi Halile taziyetlerîmizi sunarız. I Türkiye Hariç Tıp Talebe Cemiyetinden: Eski Müzeler mudüu ve İ'*anbul Yenibahçede yeniden kurulacak saylavı Halilin oğ'.u doktor Sül y sehir stadycmu için lâzım gelen !*• man Edhemin ölümile ai'"sinin i ly. ! timlâk isleri bitmistir. Yakında duğu acıyt Tıb Talebesi bütün yü ı stadyomun insası için münakasa areklerîl* payla«ır. ' çılacaktr. Ttb Talebe Cemiyetinin teetsüru ŞEBtR İSLERt Zavallı kadın balkondan dUştü Dün Beyoğlunda Lülecihendek caddesinde oturan Ayşe, evinin üç metro yüksekliğindeki balkonun dan her nasılsa düşmüs ve basm • dan ağır surette yaralanmıstır. Ayşe kanlar içinde Beyoğlu hastanecine kaldınlmıştır. şeraitii Üç ayhk Bir ayhk ^ 400 15Ö *& 170Ö Rr. 1450. Şehir stadyomu Scnelİk 1400 Kr. Altıaylık 750 " 800 'yoktur