Katalog

GEZEKALIN Mustafa Balbay ankcum@cumhuriyet.com.tr 6 KAPAK HAVZA’DAKİ HAFIZA! Yolunuz Ankara yönünden Samsun’a ise, biraz erken çıkın. Şöyle 1, 1.5 saat kadar. Samsun’a yaklaşık 80 kilometre kala Havza’ya gireceksiniz. Kent yolun solunda Karadeniz dağlarının eteğine doğru esneyip mayışırcasına uzanıyor. Havza’yı teğet geçmeyin, kent merkezi tabelasını görüp sola sapın. Yolun ucu sizi Atatürk’ün, Ulusal Kurtuluş Savaşı’ndaki ilk karargahına götürecektir. 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkan Mustafa Kemal, burada fazla oyalanmadan Anadolu’ya geçmek istiyordu. Ama önce bir hazırlık yapması, ön görüşmelerini tamamlaması gerekiyordu. En uygun yer olarak Karadeniz dağlarının koynundaki Havza’yı düşündü. 25 Mayıs günü buraya geldi. 13 Haziran’a kadar Havza’da kaldı. Mustafa Kemal’in “Anafartalar kahramanı” unvanı Anadolu’nun her yerine olduğu gibi Havza’ya da elbet ulaşmıştı. Kaymakam Fahri Bey, Mustafa Kemal’in Havza’da uzun kalacağını öğrenince çare arar. Dönemin en kalınabilir yerlerinden Mesudiye Oteli’ni bir aylığına kapatır. Müşterilerini başka yerlere yerleştirir. Burayı Mustafa Kemal’in çalışma ve konaklama yeri olarak düzenler. Anadolu mimarisinin bütün özelliklerini gösteren binadan içeri girdiğinizde sizi geniş bir giriş karşılıyor. Sola dönünce Atatürk’ün çalışma odası... Bina İstemihan Talay’ın Kültür Bakanlığı döneminde restore edilmiş. İlk günkü gibi koruyorlar. Karşınızdaki masaya Mustafa Kemal’in elinin değdiğini, o koltuklarda günlerce oturup planlar yaptığını öğrenmek heyecan verici. Atatürk’ün balmumundan yapılmış bir heykelini de çalışma masasına koymuşlar. Masanın hemen yanında telgraf makinesi duruyor. Kurtuluş Savaşı’nın o mekanik kahramanı! Odada, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanlığı forsu da bulunuyor. Çalışma odasındaki eşyaların hemen tümü orijinal. Öteki odalardakileri sonradan Havza ve yöresinin geleneklerine dayanıp yeniden düzenlemişler. Mustafa Kemal, 9. Ordu Müfettişi olarak bu odada Kurtuluş Savaşı’nın yol haritasını çizmiş. Samsun’a çıkışı, Amasya, Erzurum, Sivas Kongreleri tarihimizde hak ettiği yeri alır ama, Havza pek hafızalarda yer etmez. Oysa Havza’daki hafıza da önemlidir. Atatürk 24 Eylül 1924’te bu kez cumhurbaşkanı olarak Havza’ya geldiğinde forsu armağan etmiş. Havzalılara da şöyle seslenmiş: “İlk cüreti, ilk cesareti gösteren, ilk teşkilatı kuran sizsiniz!” Yolunuz Samsun yönüne düştüğünde Havza’daki Atatürk Evi’ni selamlamadan geçmeyin. Gezekalın... tıkları evleri yan yana gördüğünüzde fark edeceksiniz. Ulaşım konaklama: Espiye’ye şehirler arası otobüsler kalkıyor, Trabzon Havaalanı’na 115, Samsun Havaalanı’na 210 kilometre uzaklıkta. Andoz Oteli: (0.454. 611 48 82), Öğretmen Evi: (0.454. 611 44 63) konaklayabileceğiniz yerler arasında. Aspendos (0.454. 611 52 95), Çamburnu (0.454. 647 21 21), Espide (0.454 423 26 28) Park Pide (0.454. 611 20 83) yemek yiyebileceğiniz birkaç yer. yakuponal@gmail.com