Katalog

8 ÇEK CUMHURİYETİ ÇEK CUMHURİYETİ 9 GEZEKALIN Mustafa Balbay ankcum@cumhuriyet.com.tr Morovya Krallığı’nın mirası: Brno Yazı ve fotoğraflar TUTANKAMON’UN HAZİNELERİ! Eski Mısır uygarlığının en tanınmış kişilerinden firavun Tutankamon’un yüzü 5 Kasım 2007 günü ilk kez gösterime açıldı. Mezar, Mısır’ın Luksor kentindeki Krallar Vadisi’nde. Bölgede iki tarihi vadi var; Krallar Vadisi ve Kraliçeler Vadisi... Adı üzerinde, dönemin kralları ve kraliçeleri bu vadilere gömülmüş. Tutankamon, Mısır’ın en genç firavunu. 9 yaşında süt dişlerini uğurlarken tahta çıkmış. 19 yaşında da yaşamını yitirmiş. Genç ölüm akla ister istemez “acaba öldürüldü mü” sorusunu getiriyor. Arkeologların yıllar süren araştırmaları sonucunda, Tutankamon’un öldürülmediği, ecelin erken davrandığı ortaya çıktı. Tutankamon’un mumyalanmış bedeni 3 bin 300 yıl sonra mezar odasından çıkarıldı ve iklim kontrollü bir kutunun içinde sergilenmeye başlandı. Bu haber beni aldı Mısır gezime götürdü... Tutankamon’un mezarının da bulunduğu KrallarKraliçeler Vadisi’ni enine boyuna dolaşmış, çekebildiğim kadar fotoğraf çekmiştim. Tutankamon’un resmi yok elbet. Zira, kapalıydı. Ama, mezarın bulunduğu ortam bile insanı alıp binlerce yıl öncesine götürmeye yetiyordu. Tutankamon’dan kalanlar bugün de “tarihin en büyük hazinelerinden biri” olarak kabul ediliyor. Yüzlerce firavun gelip geçtiği halde neden en büyük hazine Tutankamon’un? Yanıtı basit: Hırsızlar yüzünden! Bu da yanıt mı canım, demeyin... Efendim, eski Mısır’da bir firavun taç giydiği andan itibaren mezarı da inşa edilmeye başlıyor. Neden? Çünkü, ölümden sonra yeniden dirilişine ve yaşamın devamına inanılıyor. Firavunun mezarı öylesine güzel ve görkemli olmalı ki, yeni yaşamında istediği her şeyi bulsun, her türlü zenginliğe sahip olsun. Bizim Tutankamon erken ölünce elbet mezarı da hazinesi de o kadar oluyor. Öngörü o ki, Mısır’da bir firavun hazineleriyle ve hizmetçileriyle birlikte gömüldükten bir süre sonra mezarı açılıyor ve hazine çalınıyordu. Bu, olasılıklardan biri... Öteki olasılık da şu: Firavunlar döneminin sonrasında hazine yağmacıları yıllar içinde tüm büyük piramitleri ve kralkraliçe mezarlarını soydu... Bize göre en doğru yanıt; her ikisi de! Geçelim... Tutankamon’a gelelim. Genç firavunun hazinesi az olduğu için mezarı da küçük yapılıyor. Zaten bitirilememiş de... Bu yüzden de hazinesi çalınamayacak kadar kıyıdaköşede kalmış. Ta ki, 1922’de arkeologlar tarafından ulaşılıncaya dek... İşte tarihin en büyük hazinelerinden biri olarak kabul edilen Tutankamon kalıntılarının kısa öyküsü... Mısır yolcuları acele etsin, Tutankamon’un yüzünü uzun süre gösterimde tutmazlar! Gezekalın... Timur Özkan oğrafi olarak iki bölgeden oluşan Çek C Cumhuriyeti’nin, başkent Prag’ın bulunduğu doğu bölgesi Bohemya diye anılırken, ülkenin batı kesimi tarihteki ilk Çek devleti olan Moravya’nın adını taşır ve ülkenin ikinci büyük kenti olan Brno bu bölgede yer alır. Avrupa’nın en çok gezilen beşinci kenti Prag yılda 17 milyon turist çekerken diğer Çek şehirlerinin gölgede kalması kaçınılmaz gibi görünse de ünlü gezi sitesi Lonely Planet’in Çek Cumhuriyeti’nde tanıttığı ikinci kentin Brno olmasının bir nedeni olsa gerek. Her şeyden önce kolay ulaşılan bir kent Brno; Prag’a üç (hızlı trenle 2 saat 23 dakika), Viyana ve Bratislava’ya ise 1,5 saat uzaklıkta bulunuyor. 10 milyon nüfuslu Çek Cumhuriyeti’nin sadece 370 bin nüfusu Brno’da yaşıyor. Kent merkezinde bulunan ve bir kısmı bin yıldan daha eski binalar arasında 13. yüzyıldan kiliseler ile geçen yüzyılın eseri tiyatrolar ve heykeller ön plana çıkıyor. Bir açık hava müzesini andıran kent merkezinin ortasında, Namesti Svobody (Özgürlük Meydanı) yer alıyor. Gezilecek yerler, içinden sadece tramvay geçen ve araç trafiğine kapalı olan bu meydandan, 510 dakikalık yürüme uzaklıklarında. En çok gezilen yer hafif eğimli bir yolla ulaşılan bir yükseltiden ibaret olan, Petrov Tepesi’nde bulunan St. Petrov Katedrali. St Peter ve Paul Katedrali diye de anılan ve Brno’nun siluetinde yer alan 13. yüzyıl eseri binanın avlusundan, kentin önemli binaları ve bunlar arasında kuleleri ile dikkat çeken diğer kiSt. Petrov Katedrali Brno panoraması liseler görülebiliyor. Kostel sv. Tomase 14. yüzyıl, Kostel sv. Jakuba 15. yüzyıl, Kapucinsky Kostel 17. yüzyıl ve Kızıl Kilise geçen yüzyıldan örnekler. Brno’nun tarihi yapıları kiliselerden ibaret değil. 16. yüzyıldan kalan barok bir havuzun da yer aldığı Zelny Trh adındaki pazar yeri, giriş kapısının üzerindeki rölyef ile dikkat çeken Eski Şehir Binası (Starea Radnice), 1293’e tarihlenen ve eski kentin ayakta kalan tek kapısı olan Menin Kapısı ve bu kapının hePazar yeri men dışında yer alan Mahen Tiyatrosu diğer önemli yapılar arasında sayılabilir. Ve kale, Brno’ya gelince Hrad Spilberk’e çıkmadan olmaz. AvusturyaMacaristan İmparatorluğu zamanında hapishane olarak kullanılan, şimdi ise üzerinde Brno Şehir Müzesi’nin de bulunduğu yemyeşil bir park olan Spilberk Şatosu aynı zamanda çok güzel restore edilerek korunmuş. Brno’nun diğer müzeleri arasında, iki sıra dışı müze dik kat çeker. İlki Çingene Kültürü Müzesi, ikincisi Mendel Genetik Müzesi. Moravya Müzesi ve Moravya Galerisi ise Brno’nun yer aldığı Moravya Bölgesi’nin kültürünü ve tarihini yaşatmaya devam ediyor. Çek kültürü içinde özel bir yeri alan ünlü biraları Pilsener Urquell’in, Brno’da bir rakibi var, Starobrno. (Dünyanın pek çok birasına adını veren Pilsen, Bohemya Bölgesi’nde bir başka Çek kentinin adıdır) Brno’ya özel diğer bir yerel marka olan Pe gas birasının hem imal edildiği, hem de içildiği mekan, aynı adı taşıyan küçük bir otelin altında bulunuyor. Otel oldukça düşük standartlı ama birahane her zaman dolu. Biranın hem üretildiği, hem de içildiği ve kendine has maya kokusunun hissedildiği böyle bir mekan, daha önce görmeyenler için ilginç bir deneyim olabilir. Kolaya benzeyen bir başka yerel içecek ise Kofola, özellikle gençlerin tercihi. Brno’nun önemli hemşerileri arasında ön plana çıkan Milan Kundera burada doğmuş ve eserlerinin birçoğunu burada yazmış. Genetik biliminin öncülerinden Gregor Mendel ise bilimsel çalışmalarını yaptığı Brno’da hayata veda etmiş. Brno ayrıca pek çok uluslararası festival ile fuar ve yarışmaya da ev sahipliği yapıyor. Başlıca etkinliklerden olan Etnik Müzik Festivali her yıl mart/nisan aylarında, Havai Fişek Festivali ise mayıs/haziran aylarında düzenleniyor. Brno yakınlarında her yıl ağustos ayında yapılan Moto Grand Prix, Avrupa’nın önemli yarışları arasında kabul ediliyor. Brno’da; Prag’daki gibi turist yoğunluğu yaşanmaz ama gene de festival, fuar ve yarışma zamanlarında rezervasyon iyi olur. Ayrıca bu dönemlerde fiyatlar biraz farklılık gösterse de, Brno her zaman Prag’dan ucuzdur. Avrupa’nın tam merkezinde bulunan Brno’ya Çek vizesi ile gidiliyor. Çek Cumhuriyeti Avrupa Birliği’ne girmiş olmasına rağmen, Schengen kapsamı içinde değil ve oldukça sıkı bir vize rejimi uygulanıyor. Ancak geçerli Schengen vizesi olanlar sadece otel rezervasyonu ile başvurabiliyor. ozkantimur@yahoo.com Özgürlük Meydanı