Katalog

6 Dursun YILDIZ USİAD Genel Başkan Danışmanı İki stratejik ürünün birbiriyle ilişkisi… C S TRATEJİ karakteristik örneği oluşturmuştur. Diğer bir deyişle Doğu Akdeniz’de petrol ile suyun taşınması başarısız olmuş ve tekrar borulu sistemler değerlendirilmeye başlanmıştır. İsrail’in 2006 yılının başlarında bu projeden su almayacağını resmi olarak açıklamasından sonra bu tesis 2007 yılında Antalya Belediyesi’ne devredilmiştir. Tesis daha çok turizm bölgesindeki iç ihtiyaçların karşılanması amacıyla kullanılacaktır. İsrail’in uzun dönemdir incelediği Manavgat tesislerinden tankerlerle su alımı projesi Göksu Nehrinden Boru ile Su Götürme Projesi’ne dönüşmüş ve görüşmelerin bu yönde yapılacağı açıklanmıştır. Bölgedeki boru ile su götürme projelerinden birisi olan KKTC’ye Boru ile Su Götürülmesi Projesi’nin hazırlıkları yavaş da olsa sürmektedir. Bu proje Doğu Akdeniz’de önemli bir başlangıç projesi olacaktır. KKTC’nin su ihtiyacını karşılamak için 1998 yılında başlayan Su Torbaları ile KKTC‘ye su taşınması işlemine teknik ve ekonomik sorunlar nedeniyle 2004 yılında son verilmiştir. Türkiye’nin Seyhan ve Ceyhan nehirlerinden alınacak suyu karadan kısa ve uzun boru hatları ile Doğu Akdeniz sahilindeki bazı ülkeler ve Arabistan’a taşımak üzere planlanmış olan "Barış Suyu Projesi" de siyasi ve hidropolitik engeller nedeniyle şimdilik uygulama alanı bulamamıştır. S S trateji uzmanları Doğu Akdeniz’i, Rodos ve Girit adası arasından geçen 27. Boylam’ın doğusundaki bölge olarak tanımlamaktadır. Bu durumda Türkiye, Suriye, İsrail, Lübnan, Filistin, Mısır, KKTC, Güney Kıbrıs Rum Kesimi ve Ürdün’ün yer aldığı Doğu Akdeniz havzası, farklı kültür ve uygarlıkların, ticari ilişkilerin, petrol ve doğalgaz kaynaklarının ve okyanusa açılan su yolunun yer aldığı bir havzadır. Bu nedenlerle de stratejik açıdan dikkatleri üzerinde toplamaktadır. Dünyada tespit edilmiş petrol rezervlerinin yüzde 68’inin, doğal gaz kaynaklarının ise yüzde 41’inin bulunduğu Ortadoğu coğrafyasının sıcak denizi olan Doğu Akdeniz aynı zamanda Büyük Ortadoğu Projesi’nin de çekirdek bölgesidir. Son yıllarda bölgenin kontrol edebildiği enerji merkezlerine bölgedeki enerji terminallerindeki artış ve zengin petrol rezervlerine sahip olduğu iddiaları da eklenince Doğu Akdeniz daha da önemli bir konum kazanmıştır. Bin yıllar önce uygarlık tarihinin batıya doğru yola çıktığı ve tarih boyunca stratejik öneminin ise hiç azalmadığı bir bölge olan Doğu Akdeniz, yakın gelecekte yine birçok açıdan dünyanın gündemine gelecek ve 21. yüzyılın en keskin hesaplaşmasının yaşanacağı bölge olacaktır. Doğu Akdeniz’in geleceğinde Suyun bu bölgede bir barış ve işbirliği aracı olarak ETROL TAŞIYAMIYOR petrol ve suyun belirleyici rol oynayacağı kullanılabilmesi için Türkiye Manavgat Su Temini Doğu Akdeniz son dönemde bölgede stratejik iki görülmektedir. Bu nedenle bölgede petrolün su ile Projesi girişiminde bulunmuş ancak istenilen sonucu doğal kaynak olan Petrol ve Su üzerinden diplomasi olan ilişkisi de dikkat alamamıştır. Manavgat suyunun yürütülmeye çalışılan bir alan olmuştur. çekmektedir. KKTC’ye balonla su taşınıyor... İsrail’e satışı için yapılan Doğu Akdeniz bölgesi gerek petrol terminallerinin Doğu Akdeniz nüfusu 1950 görüşmelerin olumsuz sonuçlanması, bolluğu gerek petrol taşıma yollarının kavşağı oluşu yılından bu yana hızlı bir şekilde Doğu Akdeniz bölgesinin zorluğu gerekse son dönemde zengin petrol yataklarına sahip artmıştır. Halen yaklaşık 175 kadar bu konuda kapsamlı olduğunun anlaşılması nedenleriyle petrolün öne milyon civarında olan Doğu araştırmaların ve gerçekçi çıktığı bir stratejik havza konumundadır. Ancak Akdeniz nüfusunun ortalama artış hidropolitikaların gerekliliğini de bölgede bu kadar öne çıkan petrolden Doğu senaryolarına göre 2025 yılında ortaya koymuştur. Akdeniz’deki su sorununa kısmi de olsa bir çözüm 234 milyona 2050 yılında ise 283 Doğu Akdeniz son dönemde zengin getirilmesi açısından yeterince milyona çıkması beklenmektedir. petrol ve gaz rezervlerine sahip yararlanılamamaktadır. Bölgede yıllık ortalama nüfus olduğu iddialarıyla da gündeme Ortadoğu ve Hazar Petrol yollarının çıkış artış hızı yüzde 0,9 olarak gelmiştir. Güney Kıbrıs Rum bölgesinde olan Doğu Akdeniz, petrol taşınımı belirlenmiştir. Bu hızlı artış Yönetimi Meclisi 2007’nin Ocak konusunda oldukça hareketli bir bölge olmasına bölgede içme kullanma suyu ayının başında petrol yataklarını rağmen tankerle büyük hacimlerde su taşınması talebindeki artışı da beraberinde arama, araştırma ve çıkarmayı açısından herhangi bir harekete sahip değildir. Bunun getirecek ve bu talebin 2010 düzenleyen yasayı kabul etmesi ve çok önemli hidropolitik nedenleri olduğu gibi belirgin yılında 27 milyar m3’e 2025 bölge ülkeleriyle anlaşmalar bir diğer nedeni de sürekli dalgalanan petrol yılında ise 35.7 milyar m3’e imzalaması Türkiye’nin bölgede fiyatlarıdır. Petrol fiyatlarındaki dalgalanma çıkacağı tahmin edilmektedir. Bu askeri güç göstermesine de neden Akdeniz’de suyun taşıma maliyetindeki dalgalanmayı da halen su sıkıntısı yaşayan olmuştur. da arttırmaktadır. Taşıma maliyetinin yaklaşık yarısı ülkelerin çeşitli yöntemlerle ek su Petrol bölgelerindeki gerilimin olan bu maliyet de su sorunu yaşayan belirli sahil kaynağı yaratması gerektiği anlamına gelmektedir. yakıcılığı daha bugünden Doğu Akdeniz’i de etkisi kesimlerinde kısmi çözümlerin uygulanmasını altına almaya engellemektedir. Bu durumda başlamıştır. U VE PETROL bölgede bol olan doğal enerji İnşaatı uzun süren Manavgat tesisleri... kaynağı petrol, kıt olan doğal Kabul edilmiş kıtlık göstergeleri göz önüne U İLETİMİ yaşam kaynağı suyun alınarak yapılan değerlendirmeler sonunda Doğu taşınarak iletilmesine gerekli PROJELERİ Akdeniz ülkelerinden, KKTC, Güney Kıbrıs, İsrail, katkıyı sağlayamamaktadır. Ürdün ve Filistin kıtlık indekslerinin birçoğuna göre Doğu Akdeniz, su Bu nedenle Doğu Akdeniz su kıtlığı tehdidi altındaki ülkeler olarak ortaya sıkıntısını hafifletmek ülkeleri su bütçelerindeki çıkmaktadır. Doğu Akdeniz havzasının bir diğer için büyük hacimlerdeki açıkları kapatmak için özelliği de havza ülkelerinin yarısının su potansiyeli suyun, tankerlerle öncelikle deniz suyu arıtımı açısından kaynak ülkelerine bağımlı veya su ve/veya deniz altına tesisleri kurmayı kaynaklarını kaynağındaki bir ülke ile paylaşmak döşenecek borularla düşünmüşler, bunu gelecek durumunda olan ülkelerden oluşmasıdır taşınması için birçok plan ve projeksiyonlarına da Doğu Akdeniz, özel fiziki koşulları nedeniyle projenin yapıldığı ancak dahil etmişlerdir. uluslararası ilişkiler, kalkınma ve su arasındaki uygulamada Siyah altın’ın değeri, Doğu etkileşimin çok özgün nitelikler taşıdığı bir bölgedir. zorluklarının yaşandığı Akdeniz maviliklerinde Bölgede artarak yaşanacak olan su sıkıntısı sosyokarakteristik bir alandır. "Mavi Altın’ı taşıma ekonomik gelişmeyi de olumsuz yönde etkileyecektir. Bölge ülkelerinin su ihtiyacını karşılayabilmek için konusunda şimdilik yetersiz kalmaktadır. Bugün için Bu durum doğal olarak zaten istikrar ve uzun süredir tamamlanmış durumda bekleyen siyah altının en büyük katkısı Doğu Akdeniz güvenliğin kritik dengede olduğu bu bölgedeki Manavgat Çayı Su Temini Tesislerinden maviliklerinden alınan tuzlu suyun arıtılması için bir sorunları daha da arttıracaktır. gerçekleştirilemeyen su dış ticareti bu zorluğa en enerji kaynağı olmaktan ileri gidememektedir. Ortadoğu’da su ve petrol Petrol zengini Ortadoğu’nun su gereksinmesini gidermek amacıyla üretilen projelerden bazıları başarısız olmuş durumda. Manavgat Çayı’ndan elde edilen suyun Ortadoğu’ya satılması projesi, İsrail boyutunda başarısızlıkla sonuçlandı. Petrol ile suyun ilişkisi, şimdilik, tuzlu suyun arıtılmasında enerji boyutuyla sürüyor. P S