Katalog

22 Dr. Burak ÇINAR Irak’ın kuzeyine yönelik kara harekatının sonuçları… C S TRATEJİ çıkarken bunların arasından uçaksavarlar özellikle dikkati çekmektedir. Bu silahlar Türkiye’nin siyasi alanda başa çıkamadığı ülkelerin üretimi olduğundan Türkiye’nin olanca gücünü bu silahların mali kaynağının engellenmesine yöneltmesi gerekmektedir. Harekâtta Zap’ın ötesine gidilmemesi TSK’nin buraya ileride yapılması olası yeni harekâtları meşru kılmıştır. Çünkü gerçekleştirilen harekât, sınırdaki yığınağın yoğunluğuna ve katılan kuvvetlerin niteliğine bakıldığında bir ön temizlik harekâtı olarak görünmektedir. Dolayısıyla amacının ana kuvvetin yolunu daha ilerilere gitmek için açmak olduğu düşünülebilir. Başka bir deyişle daha ileri bir harekât için lojistiği güvenli bir bölge yaratılmış olabilir. Bu durumda kısa bir süre sonra asıl harekâtın başlayacağını da düşünebiliriz. Bununla birlikte PKK Irak’ın kuzeyinde tamamen yok edilmediği için burada Barzani’nin doldurabileceği bir boşluk oluşmamış, bölgedeki statüko şimdilik korunmuştur. Dolayısıyla tek bir Kürt grubunun bölgeye sahip olması hala söz konusu değildir. rak’ın kuzeyine düzenlenen harekât, zamanlaması, uygulanışı, kayıplarıyla ve şaşırtıcı bir şekilde bitiş şekliyle Türk kamuoyunda tartışılıyor. Tartışmalar daha çok şu ana kadarki gelişmeler üzerine olup, bundan sonra neler olabileceği konusu günlük siyasi kavgalarla örtülmektedir. Bu yüzden harekâtın sonuçlarını siyasi, askeri ve sosyal açıdan ayrı kategoriler halinde sıralayarak bazı analizler yapmak, bundan sonraki safhaları değerlendirmek açısından yararlı olacaktır. I SİYASİ SONUÇLARI Hükümetin stratejik başarısızlığı Askeri açıdan başarılı olan sınır ötesi harekat, siyasi açıdan aynı yansımaları ortaya koymadı. Ordunun taktik başarısına karşın hükümetin stratejik fiyaskosu yaşandı. Harekat sonrası iç siyasette meydana gelen tartışmalar bunun kanıtı… Ordu ile hükümet arasında milli bir meselede ciddi bir koordinasyonsuzluk, güvensizlik ve ikilik görüldü. Ordu, kamuoyunda bağımsız bir güç olarak algılandı. Bu da geniş tabana sahip olan hükümetin otoritesinin sorgulanmasını sağladı. Türkiye siyasi alanda yara aldı. Hükümetin Amerikan elçilerini erken kabulüyle ortaya çıkan zamanlama hatası ABD’ye önemli bir siyasi manevra sağlayarak Türkiye’nin prestijine gölge düşürürken, Türk Dış Politikası’nın da önemli bir zafiyetini ortaya koyuyordu. Uluslararası alanda Türkiye’nin ABD’nin izni ya da desteği olmaksızın kendi kenar kuşağında güvenlik harekâtı yapamayacağı görüntüsü yayılmış oldu. Türk Dış Politikası’nın da ne kadar kötü zaman kazanıldı. Bu da sınır içi harekâtların başarı yöneticilerin elinde olduğu ortaya çıktı. şansını artıracaktır. Öte yandan TSK, hükümet ve siyasi partiler TSK ilk kez kışın özel birliklerin geniş çaplı harekâtın sonuna rastlayan hükümetin bu ciddi hatası kullanıldığı bir ön temizlik harekâtı düzenleyerek son yüzünden birbirine düştüler. TSK’nin taktik başarısı birkaç senedir yurtiçinden ve yurtdışından elde ettiği ile hükümetin stratejik başarısızlığı arasındaki nokta yeni yeteneklerini denedi. Böylece çok yönlü yeni muğlâk olup, muhalefet partilerine de TSK üzerinden tecrübeler kazandı. Harekâtın kara bölümünün taktik siyaset yapma olanağı tanıdı. Dolayısıyla her başarısı özel eğitimli ve donanımlı askerlere ait halükarda başarılı olan TSK, buna rağmen olduğu için profesyonel askerliğin değeri ispatlanmış yıpranmaktadır. oldu. Kısacası Türkiye’nin iç siyasi dengesi Kayıp oranları sadece şehit sayısı ele alındığında bozulmuştur. Eğer daha geniş çaplı olması beklenen 1:9,5 gibi bir oran olup başarı oranının oldukça asıl harekât başlarsa bu dengesizliğin bölgede görev yüksek olduğu görülmektedir. Ne TSK’nin yaralı yapacak TSK mensupları için de olumsuz psikolojik kaybı ne de PKK’nın yaralı ya da kaçak kayıpları ile etki yapabileceği öngörülebilir. ilgili bir bilgi kamuoyuna açıklanmamıştır. Öte yandan TSK’nin uzun bir aradan sonra Irak’ın PKK’nın önemli ölçüde silahlandığı ortaya kuzeyine harekât düzenlemesi, hem Sınır ötesi operasyondan... Mesut Barzani’yi hem de Celal Talabani’yi zor durumda bıraktı. Harekât aynı zamanda ileriye yönelik bir gözdağı olarak algılanabileceğinden özellikle Barzani ve çevresindekiler için psikolojik baskı unsuru oluşturmaktadır. SOSYAL SONUÇLARI ASKERİ SONUÇLARI Harekât sayesinde PKK’nın ileri kalesi ve önemli lojistik merkezi olarak Irak’ın kuzeyinin Türkiye’ye sızmalarda önemli rolü olan Zap Kampı’nın yok edilmiş olması, PKK’nın bölgeden Türkiye’ye bir süre boyunca seri saldırılar yöneltemeyeceği anlamına geldiğinden sınır içi harekâtlar için TSK, hükümet ve siyasi partilerin birbirine girmesi devletin ne derece aciz ve bölünmüşlük içinde olduğunun göstergesi olup, zaten ciddi bir ekonomik darboğaza girmiş olan halkın moralini bozarak umutsuzluğa sürüklemektedir. Son zamanlarda açıklanmaya başlanan kötü ekonomik göstergeler Türkiye’nin ekonomide yokuşaşağı gidişini hızlandırdığını ve halkın ekonomik kaygılara dayanarak gelecekteki güvenlik harekâtlarını başka açıdan sorgulamaya başlayabileceğini düşündürmektedir. Bu yüzden harekâtlara yönelik siyasi bir mutabakatın her zaman mevcut olması gerekmektedir. Türkiye’de de Batı’da olduğu gibi kayba karşı hassasiyetin arttığı gözlemlenmiştir. Bu, medenileşen bir ülke halkının olumlu bir ortak davranışı olup, ülke savunması açısından olumsuz etkileri de olabilmektedir. Kayıpların medyaya ilanının harekât boyunca erken olduğunu ve harekât uzunluğunu strese sokacak bir tesiri olduğunu düşünebiliriz. Hükümetin bu konuda almaya çalıştığı hatalı bir tedbir siyasetmedya eliyle harekât öncesinde engellenmiştir. Şehit cenazelerine sansür yerine bu tür haberlerin belli bir süre geciktirilerek verilmesi daha kabul edilebilir olacaktı. Bundan sonraki harekâtlar için böyle bir tedbirin alınması ve uygulanması için çaba gösterilmesi gerekmektedir. Bunun yanında Türkiye’de İslam Askeri Kültürü’nden gelen şehitliğe saygı çerçevesinde kayba karşı hassasiyete rağmen halkın orduya desteğinin sürmesi geleceğe yönelik umut verici bir gelişmedir. Kamuoyunun ABD’ye güvensizliği, ABD’nin yaptığı baskı sayesinde harekâtın bir anda bitirildiği ve Türkiye’nin