Katalog

büyük ve atıl dolar rezervlerini finansal piyasalarda değerlendirme isteğinin bir sonucu olarak görülüyor ki 1 trilyon 200 milyar dolar civarındaki bu rezervlerin bir kısmının bile finansal piyasalara çıkması, küresel likidite bolluğunu destekleyecektir.(20) Çin, Mayıs ayında da Blackstone isimli private equity firmasına yatırım yapmıştı. Şimdi gündemdeki soru Asya Merkez Bankaları’nın ABD hazine bonolarını talep etme isteklerinin azalıp azalmadığı.(21) Çin’in sahip olduğu aktifleri ABD kamu kağıtlarından daha yüksek kazanç getiren araçlara kaydırması ABD tahvil piyasasında çöküşe neden olabilir. Emlak piyasasındaki köpüğün patlaması gibi bir etkinin tetiklemesi ile dolardan kaçış başlarsa Doğu Asya Merkez Bankaları bu furyayı engellemekte isteksiz kalabilirler. Söz dönüp dolaşıp ABD ekonomisine geliyor. Son dönemde yapılan ve özellikle de emek piyasasını ele alan analizlerde, geleceğe dönük tahminlerinde en büyük risk olarak güçsüz ekonomiyi değil yükselen enflasyonu gören(22) FED’in yüksek petrol ve yiyecek fiyatlarının yanı sıra doların güçsüz ve küresel büyümenin güçlü olması gibi nedenlerden dolayı enflasyonun yükselmesi konusunda kaygılanmakta haklı olmakla birlikte ekonominin FED’in düşündüğünden daha zayıf olabileceğine dair işaretlerin varlığından söz ediliyor.(23) Bu analizlerde ekonomik büyümenin FED’in bir yıl önce tahmin ettiğinden daha fazla yavaşladığına özellikle konut inşaatındaki yavaşlamanın beklentilerin çok üzerinde olduğuna dikkat çekiliyor.(24) Bu yorumlardan anlaşılıyor ki finans piyasaları önümüzdeki dönemde FED’e faizleri düşürmesi yönünde baskı yapacaklar. Son dönemde dalgalanan Çin Borsası C S TRATEJİ 7 YTL’NİN RİSKİ Financial Times Haziran sonunda diğer bir köpük kaynağı olan carry trade işlemlerine dikkat çekmişti. Carry trade işlemlerini küresel anlamda deflasyonist bir çöküşün potansiyel nedeni olarak gören makalede, süreçteki bir tıkanma sonucunda finansal piyasalarda yaşanacak bir çöküşün küresel olarak toplam 25–30 trilyon dolarlık bir kayba neden olabileceği ifade ediliyor, köpüğün en açık göstergesi olarak yüksek faizli ülkelerin para birimlerindeki aşırı değerlenmeye dikkat çekiliyordu. Şimdi tahmin edin bakalım en değerli paralar hangileri. Makalede YTL ’nin dolar karşısında yüzde 65 oranında aşırı değerli olduğu vurgulanıyor. Adı geçen ikinci ülke parası dolar karşısında yüzde 2025 aşırı değerli olan Yeni Zelanda. Yorumda bu ülkelerin 2009’da çift haneli cari açık oranları ile karşı karşıya kalabileceklerine vurgu yapılıyor.(25) Herhalde makalenin yazarının ünlü Türk deyişi olan "finanse edilebildiği sürece cari açık sorun değildir" sözünden haberi yok ki bizim için endişe ediyor. Şimdi size ilginç bir bilgi daha Yeni Zelanda ile bir benzerliğimiz daha var o da Merkez Bankalarımızın enflasyonla mücadele için faizleri düşürmemekte ısrar etmeleri. Aslında carry trade bir bakıma ülkelerin para krizi ile karşılaşmadan büyük cari açıkları ile yaşamalarını sağlıyor. Economist’deki bir yorumda Türkiye de carry–trade sürecinden faydalanan bir ülke olarak gösteriliyor. Yüzde 18,7 seviyesindeki kısa vadeli faizlerin yatırımcıları kur riskini almaya yüreklendirdiği ve YTL ’nin bir yıl içinde dolar karşısında yüzde 18 değerlendiği vurgulanıyor.(26) Carry trade nedeniyle YTL ’nin aşırı değerlenmesinin, cari açığın temel dinamiği olduğunu göz ardı edersek belki de bu makaleye hak verip neredeyse sıfır faizle yen ile borçlanıp, Türkiye’den tatlı kârlar elde eden Japon ev hanımlarına teşekkür etmemiz gerek. Değerli döviz kuru yüzünden imalat sanayisinin ithalata bağımlılığındaki artış, bunun istihdam üzerindeki yıkıcı etkileri finans yorumcularının ilgi alanının dışında kalıyor olmalı. Küresel likidite bolluğunun sona ermesi Japon Yeni’nin dolar karşısında değer kazanmasını gündeme getiriyor. Bu da ‘düşük faizli yen’den borçlanıp yüksek faizli YTL’den çifte kar elde etmeyi riske sokabilir. Türkiye küresel dalgalanmalardan en çok etkilenecek ülke konumunda. biriminin, sermaye girişleri sayesinde bir değer kazanma trendine girmesine neden oluyor. Böylece ülkeye giren sermaye hem yüksek faiz hem de paranın değerlenmesi sayesinde çifte kazanç elde ediyor. Öte yandan APEC toplantısında Güney Kore maliye bakanı yen üzerinden yapılan carry trade işlemlerinin küresel ekonomi açısından iyi olmadığını ifade ettiği basına yansıdı.(27) Küresel dalgalanma henüz sona ermediğinden bilançosunu çıkarmak zor. Ancak Türkiye’nin Mayıs/Haziran 2006’da olduğu gibi 2007’de yaşanan daha küçük çaplı Şubat/Mart, Nisan/Mayıs dalgalanmalarından ve nihayet Temmuz’daki nispeten daha büyük çaptaki finansal çalkantıdan en fazla etkilenen ülkeler arasında yer aldığını görüyoruz. Acaba neden? Dipnotlar: 1 Another pounding, The Economist, July 12th 2007 2 Krugman, P., "Just Say AAA", http://economistsview.typepad.com 3 Global Financial Stability Report, IMF, April 2007 4 A good time for a squeeze, The Economist, August 4th 2007 5 The Alchemist of Finance, The Economist, May 17th 2007 6 Spreading Caution, The Economist, July 28th 2007 7 Öğüt, K., "Başıboş Sermaye Batırıyor", Cumhuriyet Staretji, 02. 04. 2007 8 Bearish Turns, The Economist, Jun, 21st 2007 9 Mandel, M., "Lessons From Credit Disaster Past", August 2, 2007, www.businessweek.com 10 Briefing, The Credit Squeeze, The Economist, August 4th 2007 11 The Business of Making Money, The Economist, July, 7th 2007 12 The Trouble With Privare Equity, The Economist, July, 7th 2007 13 Neftçi, S., "LBO Aktivitesi Nedir? Neden Önemli?", Star Gazetesi, 13,07,2007 14 The Business of Making Money, The Economist, July, 7th 2007 15 Who’s the patsy?, The Economist, June 2nd 2007 16 Goldstein, M., Henry D., "The Pain Moves Beyond Subprime", August 2, 2007, www.businessweek.com 17 You only give me your funny paper, The Economist, Jun 28th 2007 18 Zeng, M., "Dollar Rises to 2Week High Versus Euro as Investors Cut Risks", www.bloomberg.com, July 27, 2007 19 www.bbc.com, market data 20 Keep your Tbonds, we’ll take the bank 21 Not so riskfree, The Economist, Jun 14th 2007 22 Cooper, J., Behind Bernanke’s Picture Perfect Forecast, BusinessWeek, July 30, 2007 23 Allowing himself a smile, The Economist, July 21st 2007 24 From helicopter to hawk, The Economist, July 21st 2007 25 Lee, T., "Market Insight: Carry trade threatens a deflationary global collapse", Financial Times, Jun 25, 2007 26 Cold Turkey, The Economist, August 4th 2007 27 Japan faces carry trade scruntiny, Financial Times, August 1, 2007 ÇİFTE KAVRULMUŞ Faizi düşük para birimi cinsinden borçlanıp faizi yüksek para birimi cinsinden yatırım yapmaya dayanan bu strateji, düşük faizli Japon yeni cinsinden borçlanmanın artarak sürmesine ve yüksek faizli ülkenin para