Katalog

4 Nejat ESLEN Emekli Tuğgeneral ‘Mevcut koşullarda devam’ ve ‘çekilme’ dışında seçenek yok… C S TRATEJİ koalisyon ortakları ile paylaşması, BM’den Irak’ın toprak bütünlüğünü garanti eden bir kararın çıkarılması, mülteciler ve çekilme üsleri temini için tedbirler alınması ve çekilmenin aceleye getirilmemesi raporda öneriliyor. Raporda belirtilen hususlar ve ABD’nin Irak ile ilgili açmazları şu hususları gündeme getiriyor; ? 11 Eylül sonrasında başlattığı jeostratejik inisiyatifler içinde, ABD’nin Afganistan’da olduğu gibi Irak’ta da başarılı olma olasılığı günümüzde daha da düşüktür. ? Uygulanan yanlış stratejiler ile birlikte askeri gücündeki tahditler, ABD’nin Irak’taki başarısızlığın başlıca nedenlerini oluşturmaktadır. ? Mevcut şartlar ve askeri gücündeki tahditler, ABD’nin Irak’ta başarı için "mevcut şartlarda devam etme’’ veya "çekilme’’ dışında alternatif stratejiler geliştirme ve uygulama yeteneğini yok etmiştir. ? Artık, mevcut yetenekleri ile ABD Irak’ı kendi çıkarlarına göre şekillendirme inisiyatifini kaybettiği söylenebilir. Bu, Irak’ın şekillendirilmesinde ve geleceğinin belirlenmesinde, Irak içindeki grupların ve Irak’a komşu ülkelerin daha etkin roller oynayabileceği anlamına gelmektedir. ? RAND’ın raporunda da belirtildiği gibi ABD’nin Irak’ta başarısının kriteri, şiddeti makul bir seviyeye indirmektir. Oysa, ABD’nin Irak ile ilgili çıkarlarının ve başarısının gerçek tanımı bu değildir. Mevcut şartlar, ABD’nin Irak’ta başarıyı tanımlamasını bile zora sokabilmektedir. ? ABD’nin 2007 yılı başlarında benimsediği ve Irak’taki birlikleri 30000 askerle (5 tugay) takviye etmeyi ve öncelikle Bağdat ve çevresinde güvenliği sağlamayı amaçlayan "son çare stratejinin’’ de başarılı olamadığı izlenmektedir. ? ABD’nin Irak’taki başarısızlığı, hem İslam direnişçileri hem de ABD’nin bölgesel ve küresel rakiplerini cesaretlendirebilecek, bu güçlerin ABD çıkarları karşısında daha ciddi inisiyatifler kullanmalarına neden olabilecek; bu yeni süreçte, ABD’nin küresel üstünlüğünü sürdürme gayretlerini de zora sokabilecektir. ? ABD’nin Irak’tan çekilmenin kriteri, şiddetin artması olduğuna göre, zaman içinde Irak’taki direnişçiler çekilmeyi hızlandırmak için şiddeti daha da körükleyerek ABD stratejisini daha da zora sokabilecektir. ? Şiddetin daha da artması ABD’nin çekilmesini gerektirebilecek, ABD’nin çekilmesi Irak’taki kaosu yoğunlaştırırken, çevreye de yayabilecektir. ? Irak’tan çekilmesi ABD’nin prestij kaybetmesi, direnişçilerin ise zaferi anlamına gelebilecektir. ? Şiddetin ve kaosun, çatışan güçler arasında dengeler kuruluncaya kadar uzunca bir süre devam etmesi ve sürecin sonunda Irak’ın bölünmesi beklenmelidir. ? Yaşamsal çıkarları gereği Türkiye, istese de istemese de Irak’taki gelişmelerin içindedir ve Türkiye’nin gelişmeleri sadece izleme lüksü yoktur. ? Gelişen şartlar, Türkiye’nin Irak ve Irak’ın kuzeyi ile ilgili çıkarlarını ve politika hedeflerini gözden geçirmesini, gerçekçi tedbirler uygulamasını, çıkarlarının örtüştüğü alanlarda, çevre ülkelerle ve Irak’ın içindeki unsurlarla işbirliğini geliştirmesini gerektirmektedir. "Ne zaman savaşacağını, ne zaman savaşamayacağını bilen kazanacaktır." SUN TZU entagon için projeler üreten ünlü ve ciddi düşünce üretim merkezi RAND, 8 Ağustos 2007 tarihinde yeni bir Irak raporu yayınladı. "Irak İçin ABD Politika Seçenekleri: Yeni Bir Değerlendirme’’ başlığını taşıyan rapor, Irak’taki mevcut durumu ABD çıkarları açısından tanımlıyor ve ABD’nin uygulayabileceği strateji alternatiflerini ve alternatiflerin faydalarını ve maliyetlerini tartışıyor. Rapora göre Irak, ABD’nin karşı karşıya olduğu en acil dış politika ve güvenlik sorununu oluşturuyor. Çünkü, Irak’ın istikrarlı ve güvenilir duruma getirilmesinde süregelen başarısızlık, sadece demokrasiyi yayma gayretlerinin çözülmesi ile değil, aynı zamanda istikrarsızlığı ve çatışmayı ihraç ederek de Ortadoğu’daki düzen için tehdit oluşturabilecek. Rapor, Irak’ta başarıyı öncelikle mezhep grupları arasındaki çatışmadan kaynaklanan şiddetin azaltılmasına bağlıyor. Çünkü, şiddet devam ederse, komşuları Irak’ı, ABD ve Irak’ın çıkarları aleyhine kendi politika hedefleri için bir alan olarak kullanabilecek; Irak, terörist gruplar için ABD’nin ve müttefiklerinin güvenliğini tehdit eden bir eğitim alanı olma özelliğini koruyacak; Irak’ta çatışmanın sürmesi ile ABD, asker ve kaynak kayıpları açısından büyük ölçüde bedel ödemeye devam edecek; bu durum, aynı zamanda ABD’nin kredisini ve Amerikan silahlı kuvvetlerinin etkinliğini de tahrip edecek; dünyada, ABD’nin İslam’a karşı bir savaş başlattığı hususundaki algılamaları da besleyecek. İşte bütün bu nedenlerle, ABD yetkililerinin Irak’ta şiddeti azaltmak için farklı stratejileri dikkate alması gerekiyor. P ABD’nin Irak açmazı ABD Savunma Bakanlığı Pentagon için çalışmalar yapan kuruluş raporlarına göre Irak’ta durumun düzelmesi beklenmiyor. Mevcut koşullarda devam etmek ve çekilme dışında bir seçenek görünmüyor. Gelinen aşamada ABD, Irak’taki durumun tanımını dahi yapamıyor. ALTERNATİF STRATEJİLER Irak’ta başarı için raporda, aşağıdaki alternatif stratejilerin dikkate alınması öneriliyor; ? Ülkedeki şiddeti yatıştırmak ve çatışmaların artmasını önlemek için ezici bir güç kullanmak. ? İç savaşın galiplerinden birini veya bir kaçını seçmek ve desteklemek, onların Irak’ı kontrol etmesine yardımcı olmak ve böylece Irak’ta çatışmayı sona erdirmek. ? Irak’ın üç ayrı devlete bölünmesine yardımcı olmak. ? Irak’ı terk etmek ve bir veya daha fazla galibin ortaya çıkmasını beklemek. ? Koalisyon kuvvetleri direnişçiler ile savaşmaya odaklanırken ve merkezi hükümet desteklenirken, şiddeti azaltmak için arabuluculuk yaparak mevcut gayretleri sürdürmek. Raporda, uygulanan stratejinin ve mevcut durumun sürdürülmesi dışındaki alternatif stratejilerin uygulanma ve başarılı olma olasılığının düşük olduğu vurgulanıyor. Bu nedenle de şiddetin, ABD yetkililerinin çekilmenin tercih edilir bir seçenek olduğuna karar verecekleri bir seviyeye tırmanmasına kadar mevcut durumun sürdürülmesi, strateji değiştirmek yerine, uygulanan stratejinin etkinliğinin artırılması, bu amaçla da politika, ekonomi ve güvenlik tedbirlerinin gözden geçirilmesi, bu kapsamda askeri gücün daha etkin kullanılması, politik ikna, diplomatik baskı yöntemlerinin uygulanması ve mali yardımların artırılması gerektiği belirtiliyor. Irak’ta sıradanlaşan gözaltılar... KERKÜK VE ABD’NİN AÇMAZLARI Irak’ta şiddeti azaltmak amacı ile uygulanması gereken politik tedbirler içinde merkezi yönetimin güçlendirilmesi, Kürtlerin Kerkük’ü ele geçirmelerinin ve yeni otonom bölgelerin oluşmasının önlenmesi ve merkezi yönetimin petrol gelirlerini kontrol etmesi saylıyor. Uygulanması gereken güvenlik tedbirleri içinde mezheplere daha az bölünmüş ve daha etkin bir Irak askeri gücüne vurgu yapılırken,ekonomik tedbirler içinde petrol kaçakçılığının önlenmesi, petrol bakanlığının yeniden yapılandırılması, mali yardımların artırılması vurgulanıyor. Eğer şiddet azaltılamaz ve çekilmek kaçınılmaz olursa, ABD’nin öncelikle bu kararı Irak hükümeti ve