Katalog

Çevrenin sahte dostları Özellikle son 30 yılda gezegenimiz deki iklim değişikliği giyeceklerimizden yiyip içtiklerimize METE kadar yaşantımızı derinden etkleyecek KIZIK boyutlara ulaştı. Ancak çözümü var. Örneğin silah üretici ve tüketicisi ülkelerin harcadıkları paranın dörtte biriyle küresel ısınmayı tümden durdurmak olanaklı. Küresel ısınmayı durdurmak, azaltmak yolunda kafa patlatanlar hayli çok. Duyarlı bireyler, sivil toplum kuruluşları, uluslalarası örgüt ve komisyonlar bu felaketi önlemeye çalışıyor. Herkes bir şeyler yapıyor ve bazıları çıkarları için kullanmaya bakıyor... Bunlardan İsveçli enerji şirketi Vattenfall, 27 Mayıs’da en çevreci şirket ödülünü kazandı. Ödülü veren kurum Danimarka devleti. Düzenlediği World Business Summits on Climate (Dünya İklim Değişikliği Zirvesi) toplantısında bu kararını açıkladı. Ödülün verilme gerekçesi firmanın yıllardır çevre ve iklim dostu hizmetleri ve duyarlılığı. Vattenfall’ın başkanı ve CEO’su Lars Josefsson, aynı zamanda Almanya Başbakanı Angela Merkel‘in de iklim değişikliği danışmanı. Merkel ülkesinde çevreciler tarafından sürekli olarak topa tutulan bir isim... yapıştırılan bu şirket, neden bu sıfatı hak eder dersiniz? Vattenfall Almanya’da kurduğu Krümmel ve Brunsbüttel atom santrallerinde sık sık arızalar yaşanıyor. Son 1 yılda 250 bin müşteri bu santralden elektrik almaktan vaz geçti. Krümmel’deki atom santralinde yangın nedeniyle iki yıl boyunca kapataldı. Teknik arızaların giderildiği açıklanarak geçen 19 Haziran’da tekrar üretime başlar. Ancak yine sıkça teknik arızalar belirir. Atom santrali patlamaktan kıl payı kurtulur. Yine 4 Temmuz’da otomatik “acil kapama” sistemi devreye girer, elektrik üretimine ara verilir. Hastaneler, evler eletriksiz ve susuz kalır, yollar tıkanır, trenler çalışmaz. Kaos ortamı doğar. Kömür, su ve atom santrallerinden elektrik üreten Vattenfall şirketi 2007 ‘de, Merkel’in partisi CDU ile Yeşiller’in koalisyon hükümeti kurdukları Hamburg eyaletinde kömürden elektrik santrali kurma izni çıkartır. Moosburg’daki bu yeni santral için bereket Yeşiller çok duyarlıdır. Yeralatı sularının korunması için çok geniş bir yatırım şirketten talep eder. Çünkü; fabrika saniyede 64 bin ton suyu soğutma amaçlı olarak kullanmak istemektedir. Bu Hamburg bölgesindeki tüm sanayi kuruluşlarının kullandığı toplam suyun 8 katıdır. Şirket ne yapar bu durumda? Dünya çevre duyarlı şirket seçilen Vattenfall bu “köstekler”den dolayı Almanya’yı 8 Nisan 2009’da Dünya Bankası Mahkemesi’ne şikayet eder. Tutar birde Washington’daki Uluslarası Ticaret Mahkemesi’ne (ICSID) başvurur. Öte yandan kömür santralinin yapılmasına karşı tepkiler çığ gibi büyür. İnşaat alanı sık sık işgallere sahne olur. Santralin yarım duvarına “Bay Bay Vattenfall” afişlemesi yapan Hanna Poddig‘e karşı dava açılır. Vattenfall şirketi, bir önceki yıla göre yüzde 15 artışla 2 Milyar 624 milyon avro kar eder. Bu karla çevre dostu elektrik üretimi yerine kömürle işletilen santralleri satın alır. Yetmez... Hamburg ve Berlin’deki elektirik işletmelerine de sahip olur. İsveçteki kendisine ait elektrik santrallerinin sayısı 10. Ancak sık sık arazılanmaları ve çevre kirleticiliği nedeniyle bunlardan 5’i kapatılmış durumda. Elektrik pazarındaki liberalleşme, özel şirketlere devir fırtınasından en karlı çıkanlar arasında bu şirket bulunmakta. WWF tarafından Avrupa’nın en zararlı 30 baraj listesinde Vattenfalls Meiler 14. sırada yer alır. Rapora göre bu şirketin atmosfere saldığı CO2, yıllık 12 milyon ton. Almanya’daki en zararlı 10 elektrik santrallerinden 2’si bu firmaya ait. Şirketin gerçek yüzü böyle... Sakın bu şirket yakında Türkiye’de karşımıza çıkmasın?.. metekizik@cumhuriyet.com.tr 1 AĞUSTOS 2009 CUMARTESİ 7 HSBC üretenlerin yanında Nazife Hanım, küçük yaşta görücü usulüyle evlendirilmiş. Eşi Türkiye’nin dört bir yanından duyduğunuz bu hikâyeler inşaatlarda çalışıyormuş. Beş çocukları olmuş. Kıt kanaat geçen gerçek. Onlar HSBC Bankası’nın sivil toplum örgütleriyle 30 yılın ardından eşi sağlık nedenleriyle işbirliği içinde yürüttüğü mikrokrediden alarak üretim hayatına şantiyelere gidemez olmuş. Ama geride çocuklar katılan ve ailelerini daha iyi standartlara yükselten insanlar... ve karısı var. Bu sefer bir camiinin tuvaletine Aslen 1983 yılında Bangladeş’de başlayan bu sistemin yaratıcısı ŞİRİN bakmaya başlamış. Ailenin eline günde üç beş Muhammed Yunus. Hatta bu projesiyle Nobel Ödülü de almış. GÜVEN lira anca geçiyormuş. Kirayı ödemek artık Türkiye’de bunun bir benzerini HSBC uyguluyor. Banka 2010 neredeyse imkansız. Hayat devam eder mi bu yılının sonuna kadar ayırdığı bütçe olan 5 milyon Dolar’ı işbirliği parayla? Çok zor... O yaptığı Türkiye İsrafı Önleme sırada bir de elektrik Vakfı (TİSVA) ve Kadın kontağından dolayı çıkan Emeğini Değerlendirme Vakfı yangın hayatlarını daha Maya’ya veriyor. Bu da karartmış. Cana bir örgütlerden TİSVA, 35 şey gelmemiş ama eldeki şehirde en fakir ve yardıma avuçtaki her şey gitmiş. muhtaçları bulup onlara Bu kez uzaktan yeteneklerini soruyor. Maya akrabalarının evlerinde ise İstanbul, Tekirdağ ve kalmaya başlamışlar. Bursa’daki kadınlara Derken Nazife Hanım odaklanmış. İki örgütün de komşularından onayladığı isimlere yaşam mikrokrediyi duymuş ve seviyelerini arttırmaları ve başvurmuş. Kredi istihdama katkıda bulunmaları sayesinde tek bildiği işi için kredi veriliyor. Bir yapmaya başlamış; çorap bağımsız denetleme şirketi örmek... Kilim gibi verilen isimleri ve projeyi çoraplarının müşterisi denetliyor elbette. Sonra işler artmış, kira parası da rast gitmeye başladığında çıkmaya başlamış. Zaten krediler küçük meblağlarla onlara mikrokrediyi geri ödeniyor. Zaten bugüne veren kuruluşlar, krediyi kadar krediyi alan herkes iş verip geri alacakları günü sahibi olup yaşam seviyesini beklemiyorlar sadece. arttırmış ve borçlarını da geri Her hafta ziyaretlerine ödemiş. Çünkü HSBC kişilere gidip işlerin nasıl daha çok destek olabilmek Medine Hanım (üstte) kredi sayesinde gelinlik gittiğini soruyorlar. için onlarla devamlı iletişim “Mahallenin şu pazarına içinde. Eksikler, gedikler kiralamaya başladı. Nazife Hanım (altta) ise artık da götürelim soruluyor, hatta yeri gelince çorap örüp satıyor. Bu sayede evinin kirasını da çoraplarınızı. Ya da şu onlara ürünlerini satacak yerler ödeyebiliyor. noktada küçük bir stand bile ayarlanıyor. açalım” diyorlar. Nasıl kötü gider ki Nazife Hanım’ın işleri bu desteklerle? Peki kimlere verildi bu kredi şimdiye kadar? Bir banka Türkiye’de ilk kez şimdiye kadar bankayla hiçbir ilişkisi olmamış kişilere verdi bu desteği. Teminat veremeyecek durumda olanlara, hatta borç Nazife Hanım, iki buçuk yıl içindekilere... Neden peki? Yanıt HSBC içinde bu desteği almış 3 bin Bankası Kurumsal İletişim Grup Başkanı kişiden biri. Mardinli Sultani Teyze Ömer Kayalıoğlu’ndan: “Bir misyonla çocuklara ev dondurması yapıyor. çıktık yola. Türkiye’de iki buçuk milyon Yokluk, yoksulluk içinde büyümüş, insan acilen destek bekliyor. Bir de altı çocuklu Meryem Teyze ise onların çocukları, torunları... O nedenle salça yapıp satmaya başlıyor. biz toplumsal hizmet yapalım istiyoruz. Küçücük bir yufkacı açıyor Özlem. Mikrokrediyle iki buçuk yıldır istihdama Trabzonlu Servet’in katkı sağlıyoruz. Kadınlarımız, dolayısıyla kahvehanesinin kahveleri, çayları aileler güçleniyor. Çocukların gelecekleri pek meşhur. Çocuklarının okul garanti altına alınıyor. O insanları dolaşıp masraflarını karşılamak isteyen hayatlarının nasıl değiştiğini görmekten Hatice Hanım krediyle bir dikiş daha büyük makinası alıyor ve başlıyor bir mutluluk Ömer dikmeye. Eskişehirli çiftçi bir olamaz. Bu Kayalıoğlu babanın altı çocuğundan biri olan işe başka Necmiye Teyze dört kız çocuk ve bankaların bir engelli oğlunu büyütebilmek da girmesini için küçük bahçesini ekip biçiyor. istiyoruz Kocasının Samsun’daki küçük çay çünkü bu ocağında köfte ekmek satmaya pasta başlıyor Hatice Teyze. Mardin’de genişlemeli. günden güne artan borçlarla yaşamak zor olunca Filiz Teyze bir Onlarla her türlü bilgiyi eşek alıyor kocasına ve Mardin’in araba girmeyen merdivenli dar paylaşmak için de hazırız. Bir de yollarında başlıyorlar taşımacılık yapmaya. Ankara’nın küçük bir sivil toplum örgütlerine de sesleniyorum. Desteğe muhtaç, köyünde yaşayan Sıdıka krediyle inek alarak konu komşuya taze işsiz gençleri de iş sahibi süt veriyor. Nakliyecilik yapan kocası şehirlerarası yolda kaza yapmak onları da üretim geçirip çalışamaz olunca iş Şükran Hanım’a kalıyor. O da aldığı krediyle artık kumaşlardan cüzdandan, bilgisayar çantasına kadar hayatına katmak istiyoruz. Ama tabii bu görevi üstlenecek ve bu çeşitli ürünler dikmeye başlıyor. Mardin’in küçük bir köyünde gençleri belirleyecek bir sivil tek odalı bir evde 5 çocuğuyla yaşayan Gazali Teyze ise bir toplum örgütü olmalı.” bakkal açıyor. Çevreci Vattenfall! İsveçli, tamamı devlete ait ve Avrupanın üçüncü büyük enerji şirketi Vattenfall; Ocak 2007’de Berlin’de “Küresel Isınmanın Etkilerini Azaltma Haritası“ başlıklı manifesto açıkladı. Bu bildirge aynı zamanda çevre konusunda nasıl kar ederizin belgesi adeta. “Sera gazı konsantrasyonunu 450 ppm’yle sınırlamanın masrafı, dünya GSMH’sinin yüzde 0.6’sı kadar. Bu da dünya küresel savuma harcamalarının da dörtte birine denk geliyor. Sanayileşmiş ülkelerde ihtiyaç duyulan önlemlerin yüzde 40’ı kendi kendini finanse edebilir. Atmosferdeki sera gazlarının azaltılması ise küresel ısınmanın 2 santigrad artışla sınırlandırılmasını sağlıyor. Sahip olduğumuz teknoloji ile bu son derece mümkün. Aynı zamanda bu teknolojinin daha da ileri götürülmesi için çalışmalıyız. Örneğin sera gazı emisyonları için küresel bir fiyat belirlemek... Küresel boyutta, her yıl 7 milyar ton sera gazı emisyonu engellenebilir. Sera gazı emisyonunu engellemek ton başına 15 Euroluk bir masrafa. Nükleer enerji kullanımının da artırılması gerekmektedir.” Şirketin klima ve küresel ısınmaya bakış açısı bu! Oysa çevreci kişi ve kuruluşlar tarafından “sahtekar” etiketi Bir misyonumuz var İki buçuk yılda 3 bin kişiye ulaşıldı C MY B C MY B