Katalog

CUMARTESI 07 7/3/07 15:58 Page 1 CUMARTESİ EKİ 7 CMYK 10 MART 2007 CUMARTESİ 7 Uyuşturucuda ünlü G eçen ay ünlülerin de içinde bulunduğu bir kokain partisine yapılan baskın, uyuşturucunun toplumumuzda ne kadar yaygınlaştığını bir kez daha gözler önüne serdi. Birçok ünlü bir zamanlar kendilerinin de zararlı maddeler kullandığını açıklarken, uzmanlar bu konulara medyada yer verilmesinin bu kavramları meşrulaştırdığını söylüyor. Uzmanların hemfikir olduğu diğer bir nokta da yazılı ve görsel basının toplumu yönlendirirken çok daha dikkatli olması. Sanatçıların, sporcuların, mankenlerin, kısaca hızlı ve kolay para kazanan insanların, renkli yaşamlarına yer veren medya, uyuşturucuyu bu dünyanın olmazsa olmazlarından biri olarak yansıtıyor ve halkın gözünde yasallaştırıyor. Sosyolog İnci User medyada bu konuda yer alan haberlerin uyuşturucunun tehlikelerini ve feci sonuçlarını net biçimde ortaya koyan haberler olmasının gerekliliğinden bahsediyor. Sosyalbilimci Prof. Dr. Ünsal Oskay da medyada çıkan haberlerin bireylerin bu kavramı kendi içlerinde yasallaştırmasına ve onları zamanla ayıplamamasına neden olduğunu belirtiyor. Konuyla ilgili polisiye tedbirler almak yerine eğitime yönelmek gerektiğini söyleyen İstanbul Cumhuriyet Savcısı Nazmi Okumuş da, bu yozlaşmanın önüne geçebilmek için köklü ve kapsamlı projeler yapılmasının gerekliliğini vurguluyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr Müfit Uğur bir gencin model aldığı kişinin uyuşturucu kullanmasının onu da uyuşturucu kullanmaya ittiğini söylüyor. Medyada ünlüler üzerinden yansıtılan uyuşturucu dünyasının insanlar üzerindeki etkisini uzmanlarla görüştük. tehlike M Caydırıcı haberler yapılmalı armara Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim görevlisi İnci User ünlülere özenme, onları örnek alma konusunun çok hassas bir konu olduğunu belirtiyor. Medyanın da bu noktada kritik bir konumu olduğunu dile getiren User şunları söylüyor: “İnsanlar tabii ki ünlüleri örnek alır ve medya da ünlülere dair doğru veya yanlış haberlerle pek çok kişide yersiz imrenme ve taklit davranışları yaratır. Ama uyuşturucu haberleri genelde insanları utandıracak şekilde oluyor. Polis baskınları ve perişan görüntüler gibi...” User, uyuşturucunun tehlikelerinin ve feci sonuçlarının net biçimde ortaya konduğu haberlerin caydırıcı olabileceğini belirtiyor. HAZIRLAYANLAR: ERDEM KOCA, ŞİRİN GÜVEN, ZUHAL AYTOLUN, SİNEM DÖNMEZ Küçük insanların büyük gölgeleri U yuşturucu kullanırken yakalanan ünlüler ve satıcılar hakkında, kolay yolla para kazanan bir kesimin, uyuşturucu gibi konularla magazin basınında yer alarak toplumu bu kötü alışkanlığa özendirdiği gerekçesiyle dava açan İstanbul Savcısı Hüseyin Nazmi Okumuş, iddianamesinde zararlı madde kullanımından uzaklaşılması için eğitime öncelik verilmesi gerektiğini belirtti. Konu ile ilgili görüşlerini aldığımız Okumuş, ‘Kolay kazanan kolay harcar’ diyor. Uyuşturucu kullanımı toplumun her kesimine yayılmışa benziyor, bunun nedenleri ne? “Son bir ayda sadece bizde teknik takip sonucu yakalanan uyuşturucu 2.5 ton civarında. Eskiden uyuşturucu ticareti kara para olarak nitelendirilir, uyuşturucu gider para gelirdi. Şimdilerde eroin gidiyor, kokain geliyor. Kolay para kazanan sanat, spor ve hatta eğitim, finans gibi sektörlerden insanlar kullanıcı oldu, çünkü kolay kazanan kolay harcar. Günümüzde toplumları yönlendiren en güçlü araç görsel ve yazılı basın. Ancak ne yazık ki çoğu örneklerde milletin değerlerinin ve gerçek habercilik anlayışının terk edildiğini, magazine ağırlık verildiğini görüyoruz. Halkın gözünde fazlasıyla şımartılan ve ilahlaştırılan insanlar topluma kötü örnek oluyorlar. Basın, uyuşturucunun vehametine dikkat çekeceği yerde ‘Emret Komutanım’ın Yüzbaşı’sı Astsubay’ın kolunda’ diye magazinel başlıklar atıyor. İnsanlar bu tip ünlülülerin renkli olarak lanse edilen dünyalarına özenerek uyuşturucu kullanımına başlıyor.” Uyuşturucunun önüne geçmek için ne yapılmalı? “Polisiye tedbirler, kamera yerleştirme gibi güvenlik tedbirleri uyuşturucuyu önlemek için yeterli değil, kangren haline gelmiş bir yarayı asprin ve yara bandıyla tedavi etmek gibi. Milli Eğitim politikamızın değişmesi gerekli, görülüyor ki bir 3035 yıl kaybedilmiş. Bir yerde küçük insanların büyük gölgeleri oluşuyorsa, orada güneş batıyor demektir.” Vah bu toplumun haline Medyada sık görülünce meşrulaşıyor A Y aşanan hayatın yanlışlığını aklıyla farketmek yerine, yaşamın getirdiği zorluklar içinde sıkılan, hırpalanan, köşeye sıkışan ve kafası bozulan insanların uyuşturuculara ve çeşitli alt kültürlere sığındığını söylüyor Sosyalbilimci Prof. Dr. Ünsal Oskay. Bunların medyada sıkça görülmesiyle uyuşturucunun insan zihninde meşrulaştığını da özellikle vurguluyor. Oskay’la medyanın insanlar üzerine etkisini konuştuk. İnsanlar neden uyuşturucu kullanmaya yöneliyor? “Toplumların yaşadığı hızlı değişim ve dönüşüm dönemlerine bakıldığında, dünyanın genel durumunun beklenmedik ölçüde geriye gittiğini görüyoruz. Bu değişimi çok iyi anlayanlarla, hiç anlamayanlar veya bu değişimin kurbanı olanlar, gerçekliği idrak etmekten yorulduğunda korkulara yönlendiriliyor ve kabaca toplumun bu türü, narkotik türü şeylere sığınabiliyor.” Ünlülerin medyada uyuşturucu gibi konularla gündeme gelmesi insanları nasıl etkiliyor? Medyanın ne yapması gerekiyor? “Genellikle söylenen ‘medya hiçbir zaman toplumu direk etkilemez, medya suçlu değildir.’ Ben bu görüşte değilim. Bir cinayet iki şekilde işlenir: Birini düşünerek ve planlayarak yaparsınız. Diğerini ise asansörün bakımını ihmal edersiniz ve binen dört kişi yaşamını yitirir. Birincisinde kasıt var, ikincisinde de öldürmeye niyet yok ama sonuç bu. Medyanın en olumsuz yanı, gösterdiği şeyleri yasallaştırması. Medya, global etkileşimlerle, yaşanan hayat tarzının alternatifinin olmadığını gösteriyor. Örselenmiş, hırpalanmış, deforme edilmiş insanın yaşayış biçimini durmadan tekrarlıyor ve sıradan insan bu dünya imajı karşısında, yaşamı tek alternatifli görüyor. Bu da ‘iyi bir hayat’ düşüncesini köreltiyor, umutsuzluğu yayıyor. Bu umutsuz insanlar, ya narkotiklere yada toplumsal sistemin daha kötü işlemesini isteyen faşizan sisteme doğru gidiyor. Genç manken uyuşturucu kullanıyor, yaşlı oyuncu da, başarılı sinemacı da... İnsanlar bunları gördükçe, uyuşturucuyu kendi içinde meşrulaştırıyor ve artık ayıplamıyor.” lkol ve Uyuşturucuyla Mücadele Konferansları’ için Türkiye’nin pek çok yerine giden Cüneyt Arkın yıllardır gençlerin alkol ve uyuşturucu kullanımından uzak durmasını sağlamaya çalışan sanatçılardan. Arkın, son zamanlarda uyuşturucu kullandığı ortaya çıkan ünlülerin gençleri kötü etkilediğini dile getiriyor: “Türk halkının garip bir özelliği var. Beğendiği oyuncunun, şarkıcının ya da sanatçının hayatına özeniyor. Onlar gibi olmak istiyor, onları örnek alıyor. Bu anlamda ciddi önemli günler yaşıyoruz, gençlerimiz bu haberlerden etkileniyor.” Cüneyt Arkın sanatçıların topluma karşı sorumlulukları olduğunun da altını çiziyor. “Yalnız şarkı söyleyerek, dizilerde oynayarak sanatçı olunmaz. Sanatçıların toplumsal sorumlulukları da var. Gençlere iyi anlamda örnek olmalılar. Çünkü gençlerimiz kişilik arayışındalar, hırpalanmışlar, yalnızlar. O yüzden en ufak bir durumda alkole ya da uyuşturucuya başlıyorlar” diyen sanatçı gençlerin karakterlerinin zayıf olduğunu vurguluyor: “Böyle olunca da en küçük bir zorlukta alkol ve uyuşturucuya sığınıyorlar. Sanatçılarımız da onlara kötü örnek oluyor, vah o sanatçıya, vah bu toplumun haline...” errahpaşa Tıp Fakültesi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr Müfit Uğur’a göre çocuklar büyürken edindikleri rol modelleri kendiyle özdeşleştiriyor ve onun gibi davranmaya başlıyor. Uğur, bu durumun psikiyatride ‘idantifikasyon’ denen bozukluğa sebep olabilceceğini söylüyor ve açıklıyor: “Bir çocuk, bir ünlüyü çok beğeniyor ve onun gibi olmak istiyorsa onu taklit etmeye başlar, onun gibi konuşur, onun gibi giyinir. Eğer model aldığı insan uyuşturucu kullanıyorsa, o da onun kullandığına hatta daha kötüsüne de bulaşıyor. Psikiyatride buna ‘idantifikasyon’ diyoruz, sevdikleri beğendikleri gibi bir insanlar gibi olmak için onlara kendini idantifiye ediyor, kendi kişilik yapılarında o kişiye benzer bölümler üretiyorlar. Bir takım ruhsal bozuklukları olan, sorunlarına aileden destek bulamamış ve dışardan destek bulmak isteyen gençler, çevresinde gördüklerinden birini çok beğenip, onun özelliklerini kendi egosuna adapte ediyor.” C Modelin özellikleri alınıyor