Katalog

CUMARTESI 06 19/10/06 16:14 Page 1 CUMARTESİ EKİ 6 CMYK 6 21 EKİM 2006 CUMARTESİ eşitliğe çağırıyor ERDEM KOCA Futbol; heyecan dolu hareketli yapısı, oyuncuların göz alıcı bireysel becerileri ve akıl dolu takım taktikleriyle tüm dünyayı aynı tutkuyla buluşturan bir oyun. Her yerde aynı kurallarla aynı şekilde oynanması sayesinde evrensel bir dile sahip. Futbolun dünyadaki 1 numaralı spor olmasının ardında taraftarların takımlarına olan benzersiz bağlılıklarının yanısıra oyunun teknik, tempolu ve zevkli olması yani güzel bir spor olarak kabul edilmesi yatıyor. Gerçekten de futbol, ister milyarlarca seyircinin en üst düzey oyuncuları izlediği Dünya Kupası finalinde, isterse 10 yaşındaki çocukların mahalle arasında yaptığı Japon kale maçlarda aynı güzel içeriğini korumayı başarıyor. Endüstri devrimi ve küreselleşmenin futbolu çok büyük bir pazara dönüştürmesinin ardından, eskiden futbolun ekonomisini neredeyse tek başına oluşturan transfer hareketleri, artık hem üreticiler hem de kulüpler tarafından taraftardan çok müşteri olarak görülen seyircilerin denkleme girmesiyle devede kulak kaldı. Sponsorluklar, reklam gelirleri, televizyon yayın hakları, kombine biletler, futbolcular tarafından pazarlanan spor ürünleri milyarlarca dolarlık dev bir pazarı oluşturuyor. Sermaye ve kulüpler, tek suçları tuttukları takımı desteklemek olan futbol sevdalısı taraftarı, haddinden pahalı türlü ürünü almak zorunda bırakıyor. Artık ünlü bir markanın ürettiği 100 YTL ’lik formaları almazsanız veya çocukluğunuzdan beri gittiğiniz tribünlere binlerce YTL ’lik kombine ücreti vermezseniz FIFAKıtasal FederasyonÜlkesel FederasyonTuttuğunuz Kulüp ve üreticilerin birlikte çizdikleri ‘sadık taraftar’ profiline uyamazsınız. Toplumların aynası olarak kabul edilen bu oyun artık spordan bir sektöre, çok kültürlülükten ırkçılığa, fair play’den kazanma zorunluluğuna, çimenin yeşilinden doların yeşiline dönüştürülmüş durumda. Ve bu duruma nakit akışından faydalanarak altyapıların daha iyi finanse edileceğini düşünen ulusal ve uluslararası idare organları ile takımlarının daha iyi oyunculardan kurulacağına inanan kulüpler ve taraftarlar ses çıkarmıyor. Ama seslerini çıkaranlar da var! Tüm dünyada her yıl, Dünya Kupası’na, Şampiyonlar Ligi’ne alternatif turnuvalar düzenleniyor. Mondiali Antirazzisti (Irkçılığa Karşı Dünya Kupası), 10 yıldır her yaz Kuzey İtalya’daki Montecchio’da düzenleniyor. Çok kültürlülüğü savunmak, cinsiyet ayrımcılığına, engellilerin küçük görülmesine ve ırkçılığa karşı savaşmak için yaratılan turnuva her yıl dünyanın dört bir yanından daha fazla takımın katılımıyla büyüyor. İçinde erkekler, kadınlar ve çocuklar futbol turnuvalarının yanısıra basketbol ve voleybol kupalarını da barındıran etkinlikte ayrıca içeriğe uygun nitelikte konserler, sergiler ve forumlar da yapılıyor. Katılımın, konserlerin ve kamp alanının ücretsiz olduğu Mondiali Antirazzisti futbol turnuvası, farklı kuralları ile bu güzel oyunun özüne dönerek futbolseverlerin kalplerini fethediyor; çivili krampon giymek yasak, sınırsız oyuncu değiştirebiliyor, taç atışları ayakla yapılıyor, takımlar erkek kadın karışık olabiliyor, geri pas serbest, ofsayt yok, ilk centilmenlik dışı faul penaltıyla ikincisi yapan takımın maçı hükmen kaybetmesiyle sonuçlanıyor, grup maçlarından sonra elemelere geçiliyor ancak yarı final ve final maçları oynanmıyor, direk penaltı atışlarına geçilerek sonuç belirleniyor, çünkü diğer turnuvaların aksine kazanmak çok fazla ciddiye alınmıyor. Mondiali Antirazzisti ayrıca futbol endüstrisinin emeği (özellikle Uzakdoğu’da) ne denli sömürdüğünün farkında, bu yüzden maçlarda oynanan toplar Pakistan’da çocuk işçi çalıştırmayan ve işçilerine hakkettikleri ücreti ve sigorta primlerini ödeyen özel anlaşmalı fabrikalarda üretiliyor. Kar amacı gütmeyen bu organizasyonun sonuncusunu, 16 Temmuz’da yapılan penaltı atışları sonucu Budapeşte’de yaşayan Nijeryalıların kurduğu African Stars FC takımı kazandı. 2007 yazında yapılacak 11. turnuva için ırkçılık, küreselleşme ve endüstrileşmiş futbol karşıtı takımlardan kayıtlar alınmaya yakında başlanacak. (www.mondialiantirazzisti.org) Geçen hafta Rusya’nın şampiyonluğuyla sonuçlanan Homeless World Cup (Evsizler Dünya Kupası) da benzer sebeplerle düzenlenen, dünya genelinde var olan evsizlik, açlık ve fırsat eşitsizliği konularına dikkat çeken ve bu şartlar altındaki futbolculara ikinci bir şans vermeyi amaçlayan bir etkinlik. 2001 yılında Uluslararası Sokak Gazeteleri Ağı toplantısında İskoç Mel Young ve Avusturyalı Harald Schmied’in ortak çabalarından doğan kupa 10 bin evsizin arasından seçilen beş yüz futbolcunun yaşamını sonsuza kadar değiştirdi. Bu yıl dördüncüsü düzenlenen kupa, 48 ülkeden evsiz insanların oluşturduğu ülke takımlarının katılımıyla Güney Afrika Cumhuriyeti’nin başkenti Cape Town’da oynandı. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin başkanı Thabo Mbeki katıldığı açılış töreninde; ‘‘Bugün, evsizler için yeni başlangıçlar sunan önemli bir gün, hem futbol için hem de yeni konut programlarıyla ülkede evsiz bırakmama çabası için’’ dedi. Portekiz’in Mozambik asıllık efsanevi oyuncusu Eusebio’nun başlama vuruşuyla start alan kupaya destek verenler arasında Manchester United kulübü, ünlü oyuncular Rio Ferdinand, Luis Figo, Luis Garcia ile Beatles’ın davulcusu Ringo Starr da bulunuyor. Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yazar Dario Fo da yaptığı açıklamada ‘azurri’lere hem saha da hem de uluslararası dayanışma ve özgürlük platformlarında başarı dilemişti. Evsizler Dünya Kupası sayesinde ülkeleri için sorumluluk alan, ekip çalışmasını öğrenen, kendilerine güvenleri artan ve uyuşturucu ile alkolden uzak sağlıklı bir yaşama yönelen katılımcılar arasında yapılan anketlerden umut verici sonuçlar çıkıyor; oyuncuların yüzde 94’ü kupadan sonra yaşamlarına yeni bir motivasyon geldiğini söylerken yüzde 38’i düzenli bir iş ve kalacak yere kavuşmuş. Evsizler Dünya Kupasında buldukları ikinci bir şans sayesinde ise 16 sporcu yarı profesyonel ve profesyonel düzeyde oyuncu veya antrenör olarak yaşamlarına devam ediyorlar. Bizim açımızdan ilginç bir not ise ne 2007 yazında Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da düzenlencek Homeless World Cup’a ne de Mondiali Antirazzisti’ye şu ana kadar bir Türk takımın katılması. (www.homelessworldcup.org) Alternatif turnuva b o c l a z b l a m rı a Eğer basketbol dünyanın dört bir yanında şu anki popülerliğini yakaladıysa, başarılı sporcular ilah seviyesine ulaştıysa, her renkten çocuk çembere erişmenin hayallerini kuruyor ise kısacası eğer basketbol basketbol olduysa bunda Harlem Globetrotters’ın çok büyük payı var. Harlem Gezginleri yaptıkları gösteri maçlarıyla nesiller boyu basketbolu dünyaya tanıttı ve sevdirdi. Profesyonel oyunculardan sokakta zaman geçirmek için şut atan çocuklara kadar tüm basketçiler onları örnek aldılar. Harlem takımı ve oyuncuları kırdıkları rekorlarla, sergiledikleri insanüstü hareketlerle NBA yıldızlarına bile ilham kaynağı olmayı sürdürüyor, hedef aldıkları insancıllık, öncülük, sportmenlik ve insan hakları gibi değerleri yüceltmeye çalışıyor. Harlem Globetrotters son on yılda hayır kurumlarına 11 milyon dolar bağışlayarak topluma geri vermeyi de ihmal etmiyor. 1926’da Abe Saperstein tarafından ‘Savoy Big Five’ adıyla kurulan takım, ilk maçını 80 yıl önce 7 Ocak 1927’de oynadı. Daha sonra sırasıyla ‘Saperstein’s New York Globetrotters’ ve ‘Harlem New York Globetrotters’ adlarını aldıktan sonra Harlem Globetrotters’da karar kılındı. Başlarda Chicago’da maçlarını oynayan ekip daha sonra ev olarak New York’u seçti ve işin ilginç yanı Harlem’deki ilk maçlarını 1968 yılında yaptı. Kendilerine rakip olarak 19531995 yılları arasında Washington Generals’i ve son 11 yıldır da New York Nationals’ı seçen Harlem, ciddi bir takım olmadıkları yönündeki eleştirileri haksız çıkarmak için tarihinde birçok kez NBA ve NCAA takımlarına karşı oynadı ve çoğu kez galip geldi. Şu anki kadrosunda birbirinden yetenekli 25 oyuncu bulunduran takımın eski yıldızları arasında basketbol efsanesi Wilt Chamberlain, komedyen Bill Cosby ve olimpiyat madalyalı bayan basketbolcu Lynette Woodard da bulunuyor. Tarihinde 22 bin 400’e yakın maç yaparak eşi görülmemiş bir rekora imza atan Harlem Globetrotters şu ana kadar sadece 343 maç kaybetti. Yüzde 98’lik galibiyet oranına sahip başka bir takımı hayal etmek bile imkânsız, gerçekten de atletizmi komediyle birleştiren Harlem aslında maçlarını gayet ciddiye alıyor ve ilk olarak kazanmayı hedefliyor. Maçın başında rahat bir fark açtıktan sonra şov başlıyor. Kimi zaman en usta şovcuların yaptığı bir sirk gösterisi kimi zaman insanüstü atletik hareketlerin sergilendiği bir olimpiyat oyunu kimi zaman ise izleyicileri gülmekten kırıp geçiren bir stand up gösterisini andıran Harlem’in hünerlerini izleme şansı bulan 118 ülkedeki 124 milyon basketbolseverin arasında Nelson Mandela, Fidel Castro ve Prens Charles da bulunuyor. Dünyanın en ünlü şovspor ekibi Harlem Globetrotters, 2006 Unstoppable (Durdurulamaz) Dünya Turu kapsamında 3 Kasım Cuma İzmir, 4 Kasım Cumartesi Ankara ve 5 Kasım Pazar günü İstanbul’da Türk basketbolseverlerle buluşuyor. 44 ve 24 YTL olan biletler Biletix’ten alınabilir. Tü rk iy e ’de Bask et