Katalog

Cumhuriyet 8 29 EKİM 2023 PAZAR Sekizinci ve dokuzuncu maddeler döneminde atılacak her adımda, Cumhuriyet ise şu şekildeydi: söylenecek her sözde, kurulacak “Türkiye cumhurbaşkanı Türkiye her ilişkide çok dikkatli davranmak Büyük Millet Meclisi ‘Umumi gerekiyordu. Cumhuriyet Heyeti’ tarafından ve kendi üyeleri Bu günlerde Mustafa Kemal Paşa, arasından bir seçim dönemi için sadece Avusturya kaynaklı Neue Freie seçilir. Cumhurbaşkanlığı görevi Press adlı gazeteye verdiği bir demeçte yeni cumhurbaşkanının seçilmesine “Yeni Türkiye devletinin Teşkilat-ı Cumhuriyet kadar devam eder. Görev süresi biten Esasiye Kanunu’nun ilk maddelerini cumhurbaşkanı yeniden seçilebilir. size takrir edeceğim” diyerek üzerinde Türkiye cumhurbaşkanı devletin çalıştığı iki maddeyi bildirmiş, başkanıdır. Bu sıfatla lüzum gördükçe ardından şu cümleyi kurmuştu: “Bu Meclis’e ve Vekiller Heyeti’ne iki maddeyi bir kelime ile özetlemek başkanlık eder. mümkündür: Cumhuriyet.” Mustafa Başbakan, cumhurbaşkanı tarafından Kemal Paşa’nın beklediği fırsat, ve Meclis üyeleri arasından seçilir. ekim sonlarında, mevcut Teşkilat-ı Diğer bakanlar, başbakan tarafından Esasiye Kanunu’nun uygulamasına ve yine Meclis üyeleri arasından ilişkin bir sorun aracılığıyla kendini seçildikten sonra cumhurbaşkanı gösterdi. Ali Fethi (Okyar) Bey Dahiliye tarafından hepsi birden Meclis’in Vekâleti’ndeki görevinden istifa onayına sunulur. Meclis, toplantı etmiş, Ali Fuat Paşa’nın Meclis ikinci halinde değilse, onaylama, Meclis’in reisliğinden çekilmesi de bu kademeyi toplantısına bırakılır.” boş bırakmıştı. Kanuna göre Meclis Bir not defterinin sayfalarına yazılmış Umumi Heyeti bu görevlere yeni bu maddeler, Mustafa Kemal Paşa’nın isimler seçmeliydi. Meclis’te var olan Halide Edip Adıvar yelek cebinden çıkarılarak “Bunları muhalifler, hükümetin önerilerine müsvedde halinde tebyiz edeceksin. karşılık farklı isimler ortaya atmış, bu ürk edebiyatının önde Birinci Dünya Savaşı’ndan Kemal’le olan bu beraberliği, Yazılar biraz karışıktır; dikkat et; öneri Mustafa Kemal Paşa tarafından gelen yazarlarından, sonra Wilson Prensipleri’ni onun bundan sonraki eserlerinin okuyamadığın yahut anlayamadığın bir kabul edilmemişti. Bu durum, Meclis THümayun başkâtibi savunanların teşkilatlanması ana konusunu oluşturdu. yer olursa beni buraya çağırır sorarsın. çalışmalarında kişisel duyguların Selânikli Mehmet Edip Bey ve gerektiğini ileri sürdü. 1918 Ankara’da gerekli haberleri Bir cümle düşüklüğüne rastlarsan öne geçtiğini ve hükümetin çalışma Bedrifâm Hanım’ın kızı Halide yılında Wilson Prensipleri temin edip Anadolu Ajansı’nın düzeltmeye mezunsun. Aynı zamanda düzeninin her geçen gün sekteye Edip Adıvar, 1882 yılında Cemiyeti’ni kuranların (AA) kurulmasında rol oynayan şunu da söyleyeyim ki bunları şimdilik uğratıldığını gösteriyordu. İstanbul’da doğdu. Halide Edip, başında gelen Halide Edip, Halide Edip, Hâkimiyet-i Milliye yalnız sen ve ben bileceğiz. Amirlerine devrinin tanınmış şahsiyetleri 15 Mayıs 1919’da İzmir’in gazetesi için de haber sağladı. Tarih: 28 Ekim 1923... dahi bahsetmeye lüzum yoktur” olan Rıza Tevfik’ten Türk işgal edilmesinin ardından Milli Mücadele sırasında 25 Ekim Perşembe günü ve bir sonraki sözleriyle Hasan Rıza (Soyak) Bey’e edebiyatı ve felsefe, Salih düzenlenen Fatih, Kadıköy ve ordudaki çalışmalarından gün Çankaya’da Mustafa Kemal Paşa verilecekti. Zeki’den matematik, Şükrü Sultanahmet mitinglerinde ateşli dolayı kendisine önce onbaşılık başkanlığında bir araya gelen Vekiller Hasan Rıza Bey bu notları temize Efendi’den de Arapça dersleri konuşmalar yaptı. sonrada çavuşluk rütbeleri Heyeti, paşanın, Heyet Reisi Fethi Bey ve çekerken ara sıra başında durup aldı. Rıza Tevfik, onun mistik verildi. diğer heyet üyelerinin istifa zamanının kontrol eden Mustafa Kemal Paşa, AA’nın kuruluşunda temayüllerini geliştirirken Halide Edip İstanbul’da geldiği yönündeki sözleriyle karşılaştı. daha sonra metin üzerinde biraz rol aldı Salih Zeki de ona pozitif ilim Akşam, Vakit, İkdam Sadece Fevzi Paşa bu isimlerden hariç daha çalışarak tam bir anayasa düşüncesini aşıladı. gazetelerinde yazılar yazdı. Dr. Bu yıllarda Anadolu’ya tutulacaktı; zira memleketin askeri tasarısı meydana getirecekti. Bu 1908 yılında Meşrutiyetin Adnan Adıvar 1924’ten itibaren gizlice silah kaçırma işinde meselelerinin idaresi tesadüfi bir arada Meclis’teki Müdafaa-i Hukuk İlanı’ndan sonra yazı yaşamına Terakkiperver Cumhuriyet de görev alan Halide Edip, kişiye teslim edilemezdi. Verilen bu Grubu’nun Halk Fırkası’na dönüşmesi başladı. İlk yazılarını “Halide Fırkası’nın kurucuları arasında İstanbul’un işgalinden sonra karar doğrultusunda, 26 Ekim akşamı gerçekleşmiş, 11 Eylül 1923 tarihli Salih” imzasıyla yazdı. Yazdığı yer aldı. Milli Mücadele’den eşi Adnan Adıvar ve birçok Vekiller Heyeti üyeleri Mustafa Kemal ilk toplantıda “Fırka Nizamnamesi” yazılar sebebiyle 31 Mart sonra Terakkiperver Cumhuriyet aydınla birlikte Ankara’ya gitti. Paşa’ya sundukları şu mektupla istifa tüm üyeler tarafından imzalanmıştı. Olayını takiben çocuklarıyla Fırkası’nın İsmet Paşa (İnönü) Halide Edip ve ekibinin geldiği ettiler: “Türkiye devletinin, karşısında Mustafa Kemal Paşa, Cumhuriyet’in birlikte Mısır’a kaçtı. Birkaç hükümetince kapatılması ve treni istasyonda karşılayanlar bulunan dahili ve harici mühim ve müşkil ilan edileceği 29 Ekim 1923 tarihine hafta Mısır’da kaldıktan sonra Atatürk ile aralarında çıkan arasında Mustafa Kemal de vazifeleri kolaylıkla neticelendirmekte kadar herhangi bir ortamda doğrudan İngiltere’ye giden Halide Edip, siyasi ihtilaflar üzerine 1924 yılı vardı. Halide Edip, Mustafa muvaffak olması için gayet kuvvetli ve doğruya “Cumhuriyet” lafı etmiyor, 1909’da olayların yatışması sonlarında Halide Edip, eşi ile Kemal’le orada tanıştı. Halide Meclis’in tam müzaheretine mazhar bu arada etrafındakilerin eğilimini sebebiyle yurda döndü ve birlikte Türkiye’den ayrıldı. Edip Ankara’da bulunduğu bir Vekiller Heyeti’ne kati ihtiyaç ölçüyor, fikrini açıklamak için uygun Dârülmuallimât’ta pedagoji Halide Edip, Atatürk’ün süre içinde Mustafa Kemal’le bulunduğu kanaatindeyiz. Buna binaen, fırsatı kolluyordu. Devlet idaresi, öğretmenliğine tayin edildi. ölümünden sonra 1939 yılında görüşen, onunla fikir alışverişi ‘Yüksek Meclis’in her suretle itimat ve cumhuriyetten söz etmeksizin “milli 1911’den itibaren yazılarında yurda döndü. 9 Ocak 1964’te yapan aydınlar arasında yer müzaheretine dayanan bir Vekiller Heyeti hâkimiyet” ilkeleri çerçevesinde “Halide Edip” imzasını kullandı. İstanbul’da yaşamını yitirdi. aldı. Halide Edip’in Mustafa teşekkülüne hizmet etmek maksadıyla yoğunlaştırılmaya çalışılıyordu; ancak istifa eylediğimizi kemali hürmetle arz bir adım daha ileri giderek, Büyük eyleriz efendim.” Millet Meclisi’nden daha büyük bir İstifanın ardından mebuslar bir makam olmadığını telkinde ısrar etmek, araya gelip çeşili listeler oluşturmaya saltanat ve hilafet makamları olmadan çalışıyorlardı; fakat hiçbir grup da devleti idare etmenin mümkün tarafından, Meclis Umumi Heyeti’nin olacağını ispat etmek gerekiyordu. onaylayabileceği nitelikte bir liste Hassas geçiş dönemi çıkarılamıyordu. 28 Ekim akşamı, Cumhuriyetle Devlet başkanından bahsetmeksizin toplantı halinde bulunan Fırka İdare onun görevi fiilen Meclis başkanına Heyeti de Mustafa Kemal Paşa’yı davet yaptırılıyor, fiiliyatta var olan hükümet, ederek kendisine bir liste sundu. “Büyük Millet Meclisi Hükümeti” Ancak bu listede de bazı aksaklıklar beraber büyüyoruz adını taşıyor, kabine sistemine olduğu görülüyordu. Bunun üzerine, geçmekte çekingen davranılıyordu; zira heyet üyelerine daha kesin bir liste memlekette küçümsenemeyecek bir oluşturmaları direktifini veren Mustafa Cargill Gıda Çözümleri META Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Murat Tarakçıoğlu, çoğunluk teşkil eden saltanatçıların, Kemal Paşa, bu vesileyle, uzun “Cargill olarak asırlık Cumhuriyetin 63 yılında Türkiye’de var olmaktan gurur duyuyoruz” hemen padişahın yetkisini kullanması zamandır içinde tuttuğu niyeti de şu dedi. Tarakçıoğlu, Türkiye için yarattıkları değeri ve gelecek vizyonlarını anlattı: gerektiğini ortaya atmaları tehlikesi cümleyle mebuslara açıkladı: “Yarın kapıda bekliyordu. Bu hassas geçiş Cumhuriyeti ilan edeceğiz.” Bugün 100’üncü yaşında, Cumhuriyetimizin Cumhuriyet ‘kadın hakları‘dır; kuruluşunu her zamankinden daha büyük bir Cumhuriyetin en önemli başarılarından biri kıvanç ve coşkuyla kutluyoruz. Aradan geçen kadının toplumsal özgürlüğünün önünü açmasıdır. 100 yılda, Türkiye’nin dünyada kazandığı önemli Cargill olarak dünyada faaliyet gösterdiğimiz konumun onurunu yaşıyor, Cumhuriyetin temsil tüm ülkelerde toplumsal gelişimi desteklerken ettiği değerlerin sorumluluğunu hep birlikte Türkiye’de de kız öğrencilerimizin eşit eğitim taşıyoruz. fırsatına sahip olmasını önemsiyoruz. Bu amaçla 2021’den bu yana Türk Eğitim Vakfı (TEV) Cumhuriyet, ‘kalkınma’dır; işbirliğiyle Yarının Kadın Liderleri Programı’nı Cargill olarak asırlık Cumhuriyetin 63 yılında yürütüyor, 200’e yakın üniversite öğrencisine Türkiye’de var olmaktan gurur duyuyoruz. destek oluyoruz. 1960 yılında gıda şirketi olarak başlayan yolculuğumuzda, yatırımlarımızı her yıl katlayarak Cargill olarak Cumhuriyetin temel değerlerine Cumhuriyetle beraber büyüyoruz. Bursa, ve demokrasiye sahip çıkma sorumluluğuyla Balıkesir, Kocaeli ve Sakarya’daki fabrikalarımızda ekonomimize katkıda bulunmaya devam edeceğiz. müşterilerimiz için bitkisel kaynaklı gıda 100’üncü yılın heyecanını yaşadığımız bugün; hammaddeleri, biyoendüstriyel ürünler ve yem başta Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa premiksleri üretiyoruz. Türkiye, Ortadoğu ve Kemal Atatürk olmak üzere varlıklarını bu Afrika’daki faaliyetlerimizi İstanbul’daki merkezden vatana, bu vatanı da bizlere armağan eden tüm yürütüyor, yerli üretim ile 70 ülkeye ihracat kahramanlarımızı sonsuz sevgi, saygı ve minnetle gerçekleştirerek ekonomimizi güçlendiriyoruz. anıyoruz. Cumhuriyet ‘bilimsellik‘tir; Türkiye’yi “muasır medeniyetler seviyesine Cumhuriyet Bayramı’mız kutlu olsun. yükseltme” gayesinde olan Atatürk bu yolda Nice 100 yıllara… bilimselliği ön plana koydu. Bugün biliyoruz ki yaşadığımız iklim ve çevre sorunları nedeniyle sosyal, ekonomik ve çevresel konularda kesintisiz sürdürülebilirliği sağlamak her geçen gün daha önemli hale geliyor. Cargill olarak 158 yıllık global deneyimimizle, insanlığın sürdürülebilir şekilde beslenmesi, doğanın ve iklimin korunması, toplumların refahının artması amacıyla çalışıyoruz. Ar-Ge çalışmalarımızla inovasyona öncülük ediyor, müşterilerimizi sürdürülebilir ürünlerle buluşturuyoruz. ‘Çiftçi, milletin efendisidir‘ sözü ilham veriyor; Dünyanın güvenli, sorumlu ve sürdürülebilir beslenmesini hedeflerken bu vizyonun en önemli parçasının üretimde zincirin ilk halkası çiftçilerimiz olduğuna inanıyoruz. 2019’da başlayan 1000 Çiftçi 1000 Bereket kurumsal sorumluluk programımızda, bugün Türkiye’nin 21 ilinde, 5 binin üzerinde çiftçi ile yol alıyoruz. Sosyal, çevresel, ekonomik kalkınmaya doğrudan katkı sağlayarak çiftçilerimizin refahını ve verimliliğini artırıyoruz. (Bu bir ilandır.)