Katalog

HAKİKAT GAZETESİ Salı 30 Ekim 1923 YORUM 5 Etraftakiler: Oh, kırk bir kere maşallah, tuh tuh! Allah babasına bağışlasın, şak şak da şak şak! Karagöz: Şakşakçı başılar şaklabanlığı bırakın da dua edin! Çocuk vakitsiz doğdu. İyi bakamadık mı dünyasına doyamadan gider ha! (Beşiğin üzerinde “Cumhuriyet” yazıyor.) KUTLU OLSUN! Hepimize kutlu olsun, Cumhuriyet zahmetsiz, tehlikesiz doğdu. Dün gece İstanbul ufuklarını inleten toplar, bir müddetten beri beklenen müjdenin doğuşunu ilan ediyordu. Aslında bir rivayete göre çocuk daha önce doğmuştu. Fakat her nedense bu haber, millet babasından saklanıyordu. İster istemez akla bazı fena düşünceler geliyordu. “Acaba öz çocuğumuz değil mi, kusurlu mu dünyaya geldi” deniyordu. Hamdolsun bu endişelerimizin hiçbirinin aslı çıkmadı. Her tarafta yapılan şenlikler bunu ispat ediyor. Bundan sonra mesele yavrunun büyümesinde, istikbalin yolları üstünde tıpış tıpış yürümesindedir. Doğrusunu söylemek lazımsa vatan anamız doğurmakta büyük kabiliyet gösteriyor, fakat aynı kabiliyeti büyütmekte sergileyemiyor. Zahmetli Meşrutiyet kızını da böyle kolayca doğurmuş, daha yerde emeklerken Enver Paşa’ya nişanlamıştı. Büyütemedi, cılız, sıska, cüce bıraktı. Paşa, Cihan Harbi’nde kendini çok kuvvetli, çok büyük görünce kızcağızı beğenmedi. Boğazını sıkınca canını çıkarıyordu. Bütün ömrü hastalanmakla, ağlayıp sızlanmakla geçen bu çocuktan hepimiz o kadar bıkmıştık ki, millet babasının gözünden bile bir damla yaş akamadı. Temenni ederim ki Cumhuriyet yaşasın, hür büyüsün, gürbüz olsun; ne fazla haris olup onu cariye gibi, ne de büsbütün lakayt kalıp besleme gibi kullanmayalım. Selamet bundadır. Eğer içimizde bu çocuğa yan bakanlar varsa korkmamalıyız. Ne de olsa bizim kanımızdandır. Bir müddet sonra onlar da bizim gibi ısınır. Onlar da aynı muhabbeti duymaya başlar. Şimdiki yabancılık, ürkeklik zail olur. Asıl tehlike; sevmiyor gibi değil, seviyor gibi görünenlerden gelebilir. Hatta fazla sevgi muzırdır. Malum ya, çok yüz verilen çocuk şımarık olur. Eğer bu da şımartılır da ötekinin kafasını yarmaya, berikinin gözünü çıkarmaya başlarsa o zaman korkulur. Fakat hayır, vatan anası, millet babası ve muhterem Gazi Paşa hocası olan bir yavrunun istikbalinden endişe etmek caiz değildir. Hayatı, hürriyeti, terbiyesi emindir. Bu sevinçli doğuşu bütün kalbimizle kutlayalım ve yeni doğan “Türkiye Cumhuriyeti’ni” hiçbir kuvvete esir değil, şanlı bir istikbale namzet olarak büyütelim! Yaşasın Türkiye Cumhuriyeti! Yunus Nadi Bey İkinci Türkiye Büyük Millet Meclisi, dün kabul ettiği kararlar ile Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin hakikaten hayırlı evladı olduğunu ispat etmiştir: Tafsilatı bugün bütün milletin kulağına erişmiş ve ağızdan ağza destan olarak gezmekte bulunmuş olacağı üzere dün Meclis, Cumhuriyet’i ilan etmiştir. Burada ihtiyarsız bağırmak mecburiyetini hissediyoruz: Türk’ün fıtrat ve mahiyetine tercüman olmakta bu kadar pürüzsüz bir ayine olabilen yüksek manzarasından dolayı; yaşasın İkinci Türkiye Büyük Millet Meclisi! Birinci Büyük Millet Meclisi’nin kurduğu devletin hükümet şekli zaten adı söylenmemiş bir cumhuriyetten ibaretti. İkinci Millet Meclisi vaziyeti tamamen kavramış bir heyet salahiyeti ile o söylenmeyen adı söyledi, devletimizin hükümeti şeklinin cumhuriyet olduğunu ifade etti. Bunu ifade ettikten sonra, onun neticelerini dahi tesbit etmekte hiç zorluk çekmeyerek ve mukaddes Anayasamızın ruhuna sadık kalmağa bilhassa itina ederek Reisicumhurunu ifade etti. Cumhurreisi, başvekili seçecek, başvekil, arkadaşlarını seçecek ve bunların Vekiller Heyeti, Meclis’in güvenoyuna arz olunacaktır. İkinci Türkiye Büyük Millet Meclisi bu azimkar kararları ile yalnız önüne çıkan bir hükümet buhranını değil, belki eğer eski olumsuz şeklinde bırakılsa idi müzmin bir yara gibi muhtelif şekillerde ikide bir nüksedecek olan bir memleket buhranını da halletmiş oldu. Bu hareketi ile kendisinin dahi yalnız unvanen değil, hakikaten de büyük bir meclis olduğunu göstermiş bulundu. İkinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin lütuf azmi sayesinde dünkü gün de tarihi günlerimiz arasında mühim bir yer alma hakkı kazanmıştır. Zaten bilinen bir anlam ve hakikati alenen ifadeden ibaret olsa dahi Türkiye Cumhuriyeti dün ilan edildi, ilk Türkiye Cumhur Reisi, adı ile dün anıldı ve ilk seçimi yapıldı. Onun içindir ki biz de burada: 'Yaşasın Türkiye Cumhuriyeti!' çığlığına, 'Yaşasın İkinci Türkiye Büyük Millet Meclisi' takdirini ilave etmekten kendimizi alamıyoruz. Anadolu’da Yenigün Velid Ebuzziya Bey EFENDİLER ACELEYE GETİRİYORSUNUZ UZUN MÜCADELEYE İHTİYAÇ VARDIR Hüseyin Cahit Bey Ben Cumhuriyetçiyim. Fakat Cumhuriyetçi olmakla beraber bu kelimeye bir put gibi tapmam. Bir cumhuriyetin kıymeti, onu idare edecek ellerdedir. Eğer zihinlerimizde Ortaçağ düşünceleri hükümran olursa, bu asırdaki bir devlet adamı düşünüşü, görüşü yok ise, Cumhuriyet elimizde gülünç ve anlamsız bir laf halinde kalır. Resmen ilan edilen Cumhuriyet’in bütün faydalarıyla memleketi kalkındırması için uzun bir mücadeleye ihtiyaç vardır. Fakat bu mücadele birbirimizle bir kardeş kavgası olacak değildir. Kendi kendimizle, kendi cehaletimizle, kendi içimizdeki ihtiraslar ve infialler ile yapılmalıdır. Ancak öğrenerek, bilerek garez ve ihtirası kalbimizden söküp, yerine samimi vatan sevgisini ve fedakarlık hissini koyarak bu mücaTanin delede muvaffak olabiliriz. Buhranın halli için Ankara’da dün sabahtan beri cereyan eden hadiseler, Fethi Bey’in istifasından hayırlı neticeler beklemekle çok hata ettiğimizi göstermektedir. Halbuki şimdi anladığımıza göre bu istifa hazırlıksız değilmiş, belki önceden hazırlanmış bir tertip imiş, çünkü buhran, sıradan bir vekiller heyeti seçimiyle halledilecek yerde, kimsenin olacağına ihtimal vermediği Cumhuriyet meselesinin pek acele surette ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Fırka, şimdiye kadar herkesten ve hatta Meclis reislerinden bile gizli tutulmuş olan Cumhuriyet meselesini bu kadar süratle kabul etmekle ne isabet, ne de dirayet göstermiştir. Dahası, bu kadar mühim bir kararı bu Meclis’in kabul etmeye hakkı yoktur. Böyle bir kararı olsa olsa bir kurucu Meclis verebilir. Tasviri Efkâr Akbaba