Katalog

29EKIM0405 26.10.2013 02:57 Page 1 4 HABER Salı 30 Ekim 1923 HAKİKAT GAZETESİ Ankara’da Cumhuriyet ilan edilirken İstanbul'da Ali Fuad Paşa diyor ki: ‘Hükümet şeklini değiştirmekte acele edilmemeli!’ Ali Fuad Paşa, “Bugün işler yürümüyorsa sebebi, Anayasa'nın noksanı değildir”diyor ALİ FUAD PAŞA'NIN İKAZI: Büyük Millet Meclisi’nin üye sayısı 286 iken cumhuriyet kararı 158 mebusla verilmiştir Meclis'in daha düne kadar reisi olan Ali Fuad Paşa, Anayasa'nın değiştirilmesi bahsinde aynen şu sözleri söylemektedir: “Anayasada bir değişikliğe lüzum görüldüğü takdirde, bunun için Meclis'in üçte ikilik çoğunluğunun lazım olduğu unutulmamalıdır”. Lakin dün Anadolu Ajansı'nın rivayetine göre, Cumhuriyet'in ilanı kararı yalnız 158 mebusun reyi ile verilmiştir. Halbuki Büyük Millet Meclisi'nde 286 mebus vardır. Bu adedin üçte ikisi 190 eder. Anayasa’da devlet şeklini değiştirmek için Meclis'in üçte ikisinin oyu gerektiğine dair bir kesinlik yoksa da münferit maddelerde, mühim meselelerde üçte iki oy kaidesinin kabul edildiği bilinir. Ali Fuad Paşa’nın sözü ve mevcut kaideler bu istikamette... Büyük Millet Meclisi son kararını alırken bu nazara itibar etseydi şüphesiz daha isabetli hareket etmiş olurdu. Tasviri Efkar irkaç gündür İstanbul'da bulunan Ali Fuad Paşa, Cumhuriyet’in ilanının arifesinde, muharririmize Anayasa meselesi hakkında mühim bir beyanatta bulunmuştur. Anayasa'nın değiştirilmesine dair görüşmelerin mahiyeti nedir? Evvela şunu söyleyeyim ki, "Anayasa şöyle değiştirilecek, hükümet şekli böyle olacak" diye şimdiye kadar Meclis'e gelmiş resmi bir teklif mevcut değildir. Meclis’te bu meseleye dair mebuslar tarafından şimdiye kadar verilmiş hiçbir teklif de yoktur. Cumhuriyet meselesi hakkındaki şahsi fikirlerinizi sorabilir miyim? Bu mesele, hep Meclis haricinde kaldığı için esaslı surette düşünemedim. Vaziyetimin tarafsızlığını ve yakın zamanda siyasetten çekilerek orduya döneceğimi dikkate alarak bu mesele ile meşgul olmadım. B Meclis’in ekseriyatı lazım Bugünkü hükümet şekli veya Anayasa, ihtiyacımızı karşılar mı? Bugünkü hükümet şekli, inkılabın doğurduğu bir şekildir. O günlere mahsus bir hükümet tarzıdır. Noksanları olduğuna şüphe yoktur. Bu şekil, ihtiyaca göre geliştirilecektir. Bu şekilde kalamayacağımız şüphesizdir. Fakat yeni hükümet şeklini tespit ederken yapılacak değişikliği iyice düşünmek ve bilhassa bunun zamanı gelip gelmediğini nazarı dikkate almak lazımdır. Böyle bir değişikliğe lüzum görüldüğü takdirde, bunun için Meclis'in ekseriyetinin lazım olduğu da unutulmamalıdır. İŞTE ANAYASA'DA DEĞİŞEN 6 MADDE Madde 1 Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir. İdare usulü halkın kendi kendisini idare etmesi esasına dayalıdır. Türkiye devletinin şekilhükümeti cumhuriyettir. Madde 2 Türkiye devletinin dini, dini İslam’dır. Resmi lisanı Türkçedir. Madde 4 Türkiye devleti Büyük Millet Meclisi tarafından idare olunur. Meclis, hükümetinin türlü idare kollarını Bakanlar Kurulu vasıtasıyla idare eder. Madde 10 Türkiye Reisicumhuru, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nca ve kendi üyeleri arasından bir seçim dönemi için seçilir. Başkanlık vazifesi yeni reisicumhurun seçilmesine kadar devam eder. Tekrar seçilme hakkı vardır. Madde 11 Türkiye Reisicumhuru, devletin reisidir. Bu sıfatla lüzum gördükçe Meclis’e ve Bakanlar Kurulu’na başkanlık eder. Madde 12 Başvekil, Reisicumhur tarafından ve Meclis azası arasından seçilir. Bakanlar, Başvekil tarafından yine Meclis azası arasından seçildikten sonra, heyeti umumiyesi Reisicumhur tarafından Meclis’in onayına arz olunur. Meclis toplantı halinde değilse, oylama Meclis’in toplanmasına ertelenir. Sebep Anayasa değil Bugünkü hükümetin şeklini, bugünkü Meclis kabul etmiş ve vazifeye başlamıştır. Binaenaleyh fikrimce bu hususta aceleye lüzum yoktur. Çünkü bütün noksanlarımız ile beraber memlekette bugünkü acil ihtiyaçlarımız ile ciddi suretle meşgul olacak bir hükümet mevcut olduğu gibi, hakimiyeti milliye de vardır. Binaenaleyh eğer bugün işler yürümüyor, hükümet makinesi hareket etmiyorsa bunun sebebi Anayasa'nın noksanlığı değildir. Meclis tarafından seçilen vekiller, devleti işletmeye mecburdur. Eğer bu müessese yürümüyor ise en mükemmel Anayasa'yı vücuda getirsek bile ihtimal ki yine yürümeyecektir. Hem bugün yapacağımız Anayasa'nın kusursuz olacağını kim temin edebilir? Vatan