Katalog

MUSTAFA KEMAL’İN ANADOLU’DAKİ RESMİ GÖREVİ Mustafa Kemal’in İstanbul’dan Anadolu’ya geçişini sağlayan “9. Ordu müfettişliği” görevinin kapsadığı resmi yetkiler, Şakir Paşa tarafından kendisine verilen talimatta şöyle tanımlanıyordu (sadeleştirilmiş olarak): Osmanlı Ordusu Başkumandanlığı Vekâleti Dokuzuncu Ordu Müfettişliği’ne verilecek talimat suretidir. Dokuzuncu Ordu Müfettişliği’ne ait görevler yalnız askeri olmayıp, müfettişliğin kapsadığı mıntıka dahilinde aynı zamanda da mülkidir. 1 İşbu müşterek vazifeler şunlardır: a Mıntıkada dahili asayişin iade ve istikrarı ile bu asayişsizliğin ortaya çıkma nedenlerinin tespiti. b Mıntıkada ötede beride dağınık bir halde mevcudiyetinden bahsedilen silah ve cephanenin bir an evvel toplattırılarak uygun depolara yığılması ve muhafaza altına alınması. cMuhtelif mahallerde bir takım meclisler mevcut olduğu ve bunların asker toplamakta bulunduğu ve resmi olmayan bir şekilde ordunun bunları himaye eylediği iddia olunuyor. Böyle meclisler mevcut olup da asker topluyor, silah dağıtıyor ve ordu ile de münasebette bulunuyorlarsa, katiyen men edilerek bu gibi meclislerin lağvedilmesi. 2 Bunun için: a İki tümeni olan Üçüncü ve dört tümeni olan On Beşinci Kolordular müfettişlik emrine verilmiştir. İşbu kolordular harekat ve asayiş konularında doğrudan doğruya müfettişliğe ve günlük muameleler, özel muameleler ve umumi kuvvetler vesaire gibi konularda eskisi gibi Harbiye Nezareti’yle muhabere edeceklerdir. Tümen veya mıntıka kumandanlığı veya özel bir göreve tayin edilecek subayların tayin ve değişiklikleri müfettişliğin onayı veya talebiyle olacaktır. Bununla birlikte, sair konularda lüzum ve fayda görerek müfettişliğin verdiği talimatları kolordu kumandanlıkları aynen tatbik edeceklerdir. Bilhassa sağlık konuları pek mühimdir. Bu zemindeki inceleme ve icraatın halkı da kapsayacak şekilde yapılması lazımdır. b Müfettişlik mıntıkası Trabzon, Erzurum, Sivas ve Van vilayetleriyle Erzincan ve Canik müstakil livalarını kapsadığından müfettişliğin yukarıda sıralanan görevleri yerine getirmek için vereceği bilcümle talimatı işbu vilayetlerle mutasarrıflıklar doğrudan doğruya ifa edeceklerdir. 3 Müfettişlik hududuna komşu olan vilayetler ile doğrudan Dahiliye Nezareti’ne bağlı olan Diyarbakır, Bitlis, Mamuretülaziz, Ankara, Kastamonu vilâyetleri ve kolordu kumandanlıkları da müfettişliğin görev sırasında doğrudan vaki olacak müracaatlarını dikkate alacaklardır. 4 Müfettişliğin askeri konularda bağlı olacağı merci Harbiye Nezareti olmakla beraber diğer konular için bağlı olduğu makamlarla muhabere edecek ve işbu muhabereden Harbiye Nezareti’ne de bilgi verecektir. Harbiye Nazırı Şakir