Katalog

çıkmalarının sağlanacağını garanti eden bir bildiri iletildi. Bu süre içinde Fransız kuvvetleri şehir terk etmeyip aksine, bombardımanı sürdürdüyse de önceden gerekli hazırlıkları yapmış olan Kuvayı Milliye birliklerinin ani baskınlarıyla düşman kuvvetleri imha edildi. Fransız generali Quettert, şehirden ayrılmadan önce Müdafaai Hukuk Cemiyeti’ne verilmek üzere Doktor Mustafa Efendi’ye hitaben bir bildiri yazdı. Bildiride şunlar söyleniyordu: “...İlk olarak, Maraş şehri tamamen teslim olacaktır. Şöyle ki, Osmanlı bayrağı kaldırılıp, yerine konak üzerine beyaz bayrak çekilecektir. İkincisi, Türk ve Ermeni eşrafıyla birlikte oluşturulacak geçici hükümetle bizzat ben görüşmeye gireceğim. Üçüncüsü, Maraş içerisinde kırk sekiz saat zarfında ateş kesilecek. Dördüncüsü de bütün cephane, mitralyözler, toplar ve her çeşit silah mümkünse bir an önce teslim alınacaktır. Tarafımdan 11 Şubat 1920 günü saat yediden itibaren hiçbir top ve silah atılmayacak, burada bulunan Fransız ve Amerikalılara hürmet karşılığında korumam altındaki şahıslara iyi davranılacaktır. Hükümetim tam bir adaletle Maraş şehrinin teslimi konusundaki şartları hazırlayacaktır. Cevabınızı Doktor Wilson’a iletirseniz ken disi bana getirecektir. Maraş’ta bırakılan ve emrimi almayan askerlere de emrimin tebliğ edilmesini rica ederim. Doğu Bölgesi Kumandanı General Querette.” Fransızlar bu bildirinin hemen ertesinde, 1011 Şubat gecesi şehri boşaltırken evleri ve resmi binaları bombaladılar, ardından Islahiye’ye çekildiler. 11 Şubat gecesi Fransız generalin yanından dönen Doktor Mustafa Efendi ile arkadaşı da bu saldırı esnasında Amerika hastanesi yönünde kurşun ve süngülerle öldürüldü. Ayın sonunda şehrin neredeyse yarısı yanmış, büyük bölümü top mermilerince tahrip edilmiş, 200 şehit ve 500 yaralı tespit edilmişti. Fransızlar şehri terk ettikten sonra, denetimin sağlanabilmesi için hemen sıkıyönetim ilan edildi. Maraş’ın direnişi, diğer şehirler için de mücadelenin yolunu açıyordu. Maraşlılar kendi şehirlerini kurtardıktan sonra Antep’in yardımına koştular. Ancak Maraş’ta direniş gerçekleştirilirken Antep’te örgütlenme için yeterli vakit ayrılamamış, birlikler dağılmaya yüz tutmuş, şehirde şiddetli sokak çatışmaları başlamıştı. Fransız işgal kıtası kumandanının ocak ayında yayınladığı bir beyanname, tüm Üstte Doktor Mustafa Efendi. Altta Antep Kuvayı Milliyecilerinden bir grup. Sağda Antep’te Fransızlar tarafından esir alınan Mudafaai Hukuk Cemiyeti üyelerinden bazıları. 196