Katalog

Uluslaşmanın eşik noktası MEHMET ALt KIUCBAY* Hlrafınızda yarı mbtik hardrr ulıifturuirmif tauı Mmpeacl aıüar, *Jcı bu nmlîıiznıleTifen kurtanlmaslarsa, gcrçeği Ortmc lehUkctl a n etmeklctlirler. Ulkcmuuk mlık nradan bîr kltp lıali00 patiriftcn vr anıtftara çdent koyma ilc bangır faınpir Ognnci bnpıuarak "nuuuume" ukutmayı vatammrlikftayantannirkdine ıcık edîlen, 19 Mayn I9l9tarihlnde«lnıgcifiini hıılan Turk iılunaliaama ıftrtrinln eflk atlamnu, dunya ı arlhlnin çerçevcfti tçindc \t srrinkanlı bir fekildc incdcnmcyi hak cdccck kadar bttyük vc onemli bir oluıumdur; ofcadarkia hcr yıl kı/ ögrcnciKcrin cick u/uıüuklarımn ncolackftı konuvundaki "verımli vı1 çagdo$" lariifinaların dahı gızlcycmediftî, yok cdcmcdıf» anlamım Künumu/c kadar laaunftkludır. Buamki glbt uluslafma surcd gcdfcmlf toptumlarda. bizaiihi bu gccikmîflilln bîr sonıuu olarak, adcta kaçımlına»! mUmkUn olmayan bir opiık hiMuklugu olnrok kcndiııi cırtaya koymakiadıı. Bu runıuıııik lavır, ulu» dcnJİcn loplumsal U hdirlrnıııcniıı ftmhscl, ynııi jamansal sttreM cin belli bir kruiiıuk* nrlayu v<kuıt biı IIHMNJİV, kavrayıı, aii olma dııygusu vr yemdm drgıltlcnmc nlduğunu gosaulı cderck, haiiu bunun bilinclnr hit varamayııriik; ıtaha cuk rfnîk ıcmcllerc dayandırtlan evrcnsd bir ıılusal iurlı|lın »urckliHtinden ^<ı/ ıtnıcktcdır. Oy%a uluv bir luplumun öyle olmak îMrın^inin votiııcu olatak urlaya Çh kan larihvl hir olgu ulup, bryolojîk bir bclirknmi|lit(n çok lurajtirul.Kİır. nuııuıı yanı sıra, ulu* MİInşma, bizdevotu «man »anıldıfcı gibi, ııluülara kar$ı mııcaiielcnin Wr odaftı da Uluı ioplums.il. vkonunıik ve kuliurel ba(laını icmde, Insan ailciinln evrenvllijMne giden yold;ıkî koııaktardan biridir. Hıı knna|bı ıılaıan her loplum. kcndi ulu«allı(ını olu>rururkcn aynı »tımtKİa evren«cl olana da katbda bulontnahdtr. UluMİJıtın cvrcnwll /cdeicmc yönQnde algılanraan ulıUHİIık olmaklan çıkarak adina harckeı cdîldi uluıun in»anlık aılaindcn ve dolayısıyla ctrcnsri dctcrkrrdcn Miyuilanmaısına yoi açacaklıı. efCi|inıi/ bu antlrvrcn«rlct romanıik tavrın gtıckvctcrinîn gcccrliklcrinin oldufunun kabullı hfltifidc ııc Tttrk Kurtuluş Savaçının nc ck 19 Mity» J919'uıı Oncmtni kavrumak mumkıindttr. Bu nokımla dnccükle sapıanması ferckrn hutuft, lorılucki ilk rurk dcvlcıinin Turkiyc Cıımhurîyeti olduftudur. Üenc bir opiık bucukluftıı oiarak. yunnimi TOrk ttnlk w>uıuluu kımtrlrrln dlerindc luiıukla/i devleılrrin 'I ııık devKcfi Mtyılmalannın yanılrıcı rtktanı bıı keııaru Urakıak dahi. cn a/ındaıı Turklük bilfnci kadar dar alaıüarda sımtU ulan ycrcllikkrr, 11, yüzyıla kadar Hatı Avnıpa'nın a&ıl loplumsal ve tlyual nafbmnı oluflurmıujlardır. UlusalİBima olgunu ılk k^ Balı Avrupu loplunüannda ortaya vıkan bjr hurcvtir. Burada iyıvtf vurgulanması gerckli olan nokıa, bn lOrccîn In* sanlık larihininana korarhlıklaııiKkın bısi ulnmyıp, Batı Avrupa tarihinin D£gttllQgUnün bîr sonucu oldu|uılur. Duha avık bir ir»lcyW, insanlıır yeryüzündr vaı ulduklarından beıî hep uluılaı haÜnde ya$aıiiuıuıı>t.ıi'dır; urusallık bir ln$adır vv bu n«o>nle dr bir ba^langıcı vardıt Rutıu kendî gll< harlaıı içindc ilk keztirctırnIkıiı Avrupattlmu$ıur.Rıı ıtcdenle. onunla aynı larlhc sahıp olmayan Rdiı Avrupu dı*ı mplıımlardj, ulusailafma kcndi dcftiştm surcçlcrinin dn|al bir a$ama cılarak tlcpl de naiıhl ramınM bir narçası obrak onaya çtfcmısiır. Baiıuujma İK çofiu ^aman umldığının aksinc, bu gibi loplumların Baıı gibi olma anulannın » . \ UhutaiBi tiracl Uhısaflasnia. blafo çoflu a n u n sanıldıty flül. dlflef u k H l n karçı mucadetonm bir odtOı daflfldir. Uka toplumsal. ehonomjk n tottura Içinde. Insan altoslnln «vrentdlidına gUgn yoMahi tonaUardaıı MraHr. Bu komQa uUaan lwr lopium, kındl ulusamru okjftururhsn aynı zunantfı avnmal oknı da kafttdahıkMuMr U k ^ u l deOarterdan soyudanmasına yol açacaktır. Bu anttevransalci romant* tavnn oanAçaMnkn geçerfttarinln oUuOumm kabuU halinde ne TOrk Kıırtuİuş Savasmın na d« 19 Mayıs 1919'un ömmlnl kavramak mumk&ndik. Bu noküda tapUfiması garakan huaus, UrlhtaU m Turk davtadnln Turidya Cumhuriyırtf oMuOiaiur. vr klütbıd yjpiMinn k»r>iMnda merkc/ ikıîdar koymak Kcrrtııukıtdıı Ilaiı Roma'nın 5. yüı Samnın'dan klbofcn baflanı|ı harete, Tıırk ululannın konınmu ur/ıiMiııdan kavnaklaıunııtır. yılın jicınunda uri.ıdan kalkmastyla sona crcıı le »•ıllıjkının ycrcl merkczlcrdcn itibarcn armonik v Balı Avrupn da ulufdcvlci vc ulutallık olgu İcddlİ|in ariık bdirlcnmcleri ha>k.ı ıhı/c>lcrc bttlüne dofru atuvrunıKmajıı yonundc olmujiur: vc kavramlarının orfaya çikmalannı kıaııca m kaydınntı tonucıı oluşan uygun orroınıla. Balı bu ncdcnlc dc çok çcşııli nlunu vc darbogazlancelcmcdcn öncc. Tork drvıiminiıı vc ulıuoıllıgı* Avnıpa'da dyaaetîn •tonujaıyonuna ve ycrdük M ra|mcn Batı dııı toplumlarda gurülcn ulusal mn, Batiülaıma pmgı.ınu îçindc ycr tuıuyof ol lcrin baymi hakkı buhnauna yotıelik bîr Mirot >a haıckcılcnn cn luıaıh vc cn dayanıUı öUnaklamakla bırlikıc, ba» Rarı rcılckflcrlııl dc îcctmc şanoıujur. Ancak yOz y o a ıcmasın mümkun ı»U rından biridir. «1 açuından ^ok Oncmlf bir Iıarrkel olduluııuıı bılcce|i TUrk ulusal harckcıi ısc cn gcridc gcleııl BOylecc 19 Mayu nıngod lanhinin oiurdugu Mlgiıini ürcımcnln artık umınlu hale grkliftini oJnıaıııuırağmcn.Uimanlı'dan ayrılan dijer mm noktn. Balı dı<a imparatorluklann da tasüye «fit* paranıc? lctnde bclinmck foıiyonım. l^ranıe/i uluftol harekrılerdtin larkh bir kimliBc buıüıımOa djfî 20. yü/>ıl bu>ında Turkiyc ınıanlarınııı gcrkapıK lıkıan »mra TUrk uiuıal harckciirıin a\ıl vc tur. Bir kcrc. Türklük bilind di|er lüm uluOa çck bir uluaalfaujma Mlrcrinî yukulayabilmiı olrlni bclirlcycbdmck ü/erc. anrnciktasını oiuılu rın ayrılmauyla bdınniMir. çttnktt TUrk uruur malarıdu. öylcykc 19 Mayıı 1919 rcsmı larihîn rnn Balı oluyumlanaa baknunın sıraıı getmlf» u/unca bir surc împanıorluftun bir FOrk olayı kjdia cttigî gibî. c/eldcn bcri vaı ohın 1 Urk ululit. oldufu yanılgıu içîııdc yaıamıy vc Osmanlılık ik •sunun ycoidcn doğu> larihi «leftîliı. Akvioc. o ıaUlkemudtf Avrupa dentldi|lııdc co|r.ıfi hir bQ TurMUgu O/dcî gÖrmtt«ıU. I. Dünya Savatı ilc mana kadar hiv olınumı» olaıı Türk ulusaluluun, liıııü. aynı /anuuula koliurd vc toplum«al bir bo bu koliuk dcfncgindcn kurtulunmau, TOrk ulu 19. yu/yılın fıkîr harckcilcnnm dceikisivlc. kuvıtln olarnk «Igılunıak Adcl olmuftur. Olgularla sallığıım ycni bir bnym vagtamı>ıır. Ikindii. Ofc vadcn riılc çıkarak, doguın huiKilunnı cckmcyc icmHlmdirilmcycn bn basmakalıp tavtr, inıan* manlımn yıkılma Mirecinin lon anlannda, Ulkc bafladıtı larihlît. Zatctı SuımunMan bailuyan uuıını/ın Batı karımndakı kinııımlaıım alumıuz nin askcrl iıgalc uftraması valun knvramının yc harckcıin «rıcmi dc btırad^ o/riİPiımcklcdîr: yftndc cıkîlemeklcdir. Oy^n öncc Bnıı, «onra da rd vc uluul bnyııilıınnın inm edilchtlmoinc ola Tork ulusallığımn dogumu. Ama wm olaıak bcAvrupa olarnk ifadc cdîlcn alaıı ne kültürcl nc nak vcrmifilr. G«ruc bu baglaııiılu, i>galııı defc linllmcal gcrckcn nokia. bu ıflrccın halen %üt tophımııal m ılc îktisudi uvKİun btr bOlttnlOk ar dilcbilntMİ k*n muilaka gerckli halk kalıhmı ıto mckıc ottu|udur; çıinku 19 Mayu ideallcrinc aymmîıiir ve vrıidı dc arwimekıedir. Haıta Baıı onaya çıkınca, ndU anrvk I9I0*1U vıllann Çin' kın ouvak, rum ropluma trk ıip dbise glydîrmck adı verilen uuyuküliürci birımın lcmcl Otflll|î, iylc karfilaftırılabilccck bîr ııl^alla>ma boyulu liicycn favırların cgcmen oktugu dıırumlarda9 uJuullık yaralar almakı.KÜı. Vc UIUAUJ olmadan «onsuı dcnilebilccck çe*îlliliklcrin armonisi ola bdirml|llr. rak onaya eıkmııolnuiMdır. Balı ulıuaUıklannı Türk ulntal hareketinin, Baıı Avrupa difi lop tvrcrudi yakalamanın olanaktulıgının blllnd da tcmddekl bu ço|ullııklann nihaycıte arnıo Itımlar |çindc bana gOrc cn Baiılı harckcl olma lcindc. bu kayıp jumanlara ji.ınıanuık mUmkün v nik bırcr bllıun oluşıurmalan olarak algtlamok »mn OKOndc. bu halk kaıılımı vc ycrdHklcrin .dclildir. gerckmcktedir. Bir kcre Ban'nın dar bir ınckfinda uytımlu hale gcıirUmc çabau yaımakıadır. Bu çok buyük bir çcfiılitik uretmiı olnuuına mim açKİon, Mıuıafa KcmaJ'in 19 Mayu 1919'da A. K+çhmy, Gm$ 0. âğntkn nucu olarak dcfil de. ımun yayılmao ekonomik