Katalog

Daha MMHH. artık lsunbulMa kalmanın hiçHr jnıar lajUamayacaJııuı kanaaı gcıirip boytc bir gAreve kcndUi lolip olarak bunun yoHanm ıeca> rderini aramaya başlayıra, bir an. hianbuTa gdnıi* olıııuMiuLın pifmanlık duyaıak * Galiba hala eııîk, Uianbul'a gclmcrncliydik" dcrnı»Ui. Bunun uzerlne, kendluni ıcdavi cden hckimlerdcn I)r. Ibrahim lali (OngOren) Bey " Fınai kaçmhif dcyincc AıatUrk. *t Bu hfll üc naul gidebılırdım?" karfilıfıuı uımı>lır. Dııklor. kO/lerıııı >0>k »urduımekıedir: M Hckım «raiıyla mahcupoldum. I Haslalı|mı/ «n. onte> gündc lamamıyle gccccck. Bafka bir ynile i k buradan kunuluru/) dedîm. < Ayî Bcııınık gdıı nıısın?l dcdı. <~ Bunu Miııııanız fazla. I M 111.1 ırııııinı/dıi'iııı) diyv ılk sı)/kıimi lanıiıe VMlı>iıııt* BılîndiA> Kibî Flr. Ibrahim Taiu Doktınıncu Ordu Suftlık Daiteti HavLaııı olarak. AiaiUrk'k bembcı Aıuıdolu'sm gccenler arMinda ycr almi|tır. Aiaiurk Isianbul'da I ) Kmim 1918 Çarînmba annııihlcn U'Mayın l919CumagunimcLadaf IH4 gıın kalmı>iır. Kıanhurdakl girifim ve temMİannda hflkırn olan ıcmcl du$Unccyi vc ızledıjı taktıftî kcndiıi. pek vcci/ bir lekîldc >uylc anluimı>tı: "Attı xc kaı'i bir karann düftfuluftuna inanmak içln vazıyeti her kOfCMitden muialua cınıek la/ımdır. Ağır ve lui'i biı karar lalbik cdilmeye haslandıkıan tonra,fceffceşu urJtını. bu umft* nı da dujunvcydiıtı, belki bir çuuu >ul bulurduk. vııı. Atatürk'le Enver Paşa arasındaki rekabet ve Zfddıyetbilinen birgerçektir ve genç subaylık ytllannda başlamıştır Bunarağmen, Enver Paşa, yurttan kaçmadan önce "Buiş Ahmet İzzet Paşa 'nm altmdan kalkabileceği Iş değildir. Orduyu ancak Mustafa Kemal topartayabillr" demiştir. yentden bunca kan dAkmcyc bunca can yakmaya thıiyaç kalma/dı gibi ıcreddtiıtere yer kalmamalıdır. Böyk bir icreddut, karar iahibinin vîcdanında kanayan Mr yara olur ve onu yıptı|ının do|ndutundan da fUpheye dU|urur. Bundan ba>ka, beraber çalifılacak olanlar, yapılandan baika bir şey yapılmak IhUmalf kalmadıftına inan< malı Idiler. lııe, bcnım Moiareke firaiinda dOrı bcş ay Isunbul'da kalı>ım «rf bunun icîndir. Fıkir ha»rlıkları. «efcrberhkte ukcr uıplaıııak K'in davul /urna ile ıcmin edJJcmc/. Fıkır hanriıklu* rında ıcva/u ık v&lumak. kcndinı »ılmck, karvıundakinc samınıı bir kaıuuıi ılhum eiınek l.ı/ımIX. Muıufa Kemal Pa^ı'yı \c IX. Ofdıı Kanvv Uı iubaylarıııı Hanmın'a göıuıecck olan Seyriftclajn fDcııiıytıllarıı Iduresi'ne aiı k<ıhnc Bandırnıa vapuıu, dcnıir alıp harekct citdtlrn soma Kızkuksı «vnlerinde hjfal kuvvetkrirün tlcııi/ tlori yckn larohndan konirol edilmiflir. I l/a>ıp giden bu ı>kmlrrdtn umıtenen Muviafa Krıııal PaMt M yamııddkilere >üyle demiılir: Ahmaklar! Bi/ Aııadulu'va ne vıiah, ne cephanc «üiuruyoru/. Bız idcal vc înıan goturuyoıuz!* Almun rılo#oılafiııdan Hichıc >ıı duyiınceıini vjnkı Aiaıurk'u dotıulaıniik ıv'in soylcinı> gilıı gorunuvıu: "Idcnlkrk meıifaaıleı biıbırkııvle her aman rnucadele halındedıı lîeçîci tıUiiik. vok ıkfa. mcnfaaikr lahp gclif. Fakaı devanılı \t ııîhai /avt imHbçittlr, Kemalizm veİslam Eavtr Srdal l*7B'de yayımladıftı nndarında Kahire'dc gcçen çocuklu^una dr^iııirken, evınuV duvarları ^usleycn ponrcjerden sft/ edi>«M ve hıınlar araıında rt/dlîkle hirinden. Keaıal AlauuVrtn cok eıkılendiRim vurguluyor. Scdai, Kemal Aıaturk'un iıkm \\\*m dünyaaında kkaiUc cdildi|lnİa uiir^ni kunaran vc yenidrn infa nten biı Andrr olduiunu kayvkdiyor, Kctıul Aıaıııık'c buyük bir hayranlık duyduftunu bcliniyiH. Btı lıiliEİlcri, yakın larihie yayımlanuıı l'r.insı/Mf kîtapian aKt.ıııyı>tıı/. Framuı*dıı Bc$cri Bi Ikmln VakH'nın Ça|da| Tuıkivr Araıiıtma Otubu, kurumun ulıısdevlu sorıınsalı u/crine <alı» maları doftrııllusunda dUzenlrdıfii "Knnallfnı"In Maftrlb «e Dofu'da KlkBtri" ttfcrinc biı yuvarlak m a u loplanıı^ı, kaiicı bir ıımn vcrmiı ve Kcmalhm vc blant llun«ası hajhftıyla yayımlancoirafyaİBra uyrılııııy. Cezayir. Mı«r, fatyla Suıîyc vc lıoi olıııak uzcre Yakın Doftu, Iran. Muüluınan Hîndistan, Mıüecya veSovydfcr Birligi Mıbluman kesimi. Buntann yanı mra cîeor«cun, ınm bu vcrikri larihsd bir pmnckıifc oıurlan biı ıtcnel dcfcrlcndınnv yaptyor. Mmrn S i a W t t •*•!•• tarılba'fa katmEnvtr SMMfnDdı) 1978'da yayırmadu> mriannda Kahira'dB gıçın «ocukkıOuna dvQlnlrtma «rfnde dumrian sOshy«n ponraürdsn sftz tdiyof w bunlır armnndi AaHNMa Mrindan, Knnai Atüurk'mn çok ıddtandlOlnl vurguluyor. Sadat. Kemal Mıtflrk'ufittmlaiam dunyaanda ktoaiıa odHMmı. ulknlnl kurtaran ve yvnden mşı edtn tnr undtr ok1uQunu kaydadtyor, tonal AtalOfk'e buyuk bk hayranlık duyduftunu baMrHyor. Kttmabmden « H m c n Uortonfcn bın fa ftttp Burgıbı Burgİba, 19601ı yilarda bir Turidys îtynrrtl sırannda dpmmin Cumhurtaçkam Cemal Gürsal'Jt bMHc». Iradecilik Fraıı\;rnin unlu Bîlînud Aratiırmaiar U\wsA Meıkc/ı (CNRS| Turkiye ıı/ınanlanndan Frad* (ols C;curscnn vc hkrndrr Cnıkalp'in cdîlıirluğuniı u%ılcııjıkicri bu CM*I, KcmaliTm'ın idrnlo|i ve u>4tal rvaliL ıtlaı ak ulıı^ıl snıırlaı yayıltmını \t eikileıini Miumayü >oııclık bıt lıjma i îdeneksel lophımların baAnııda loplums.ıl vc kulcurd donık)iııulerr yul a^an KU^IÜ bir ;ajdaflanırıcı iradccilik nmcfi olaraK sıınııliin Kcmallon*in Osnunb mekanının paiv'aM UIJII vc bu mekünın dısında kalan alanlardaki clkısı. ıı/< man ki^ılcım l'ıiiadıirbclcriyie çok yonlu hir bıvimdc dcjerlcıtdlrlli)ur. Çalı^ma. ycdi bolumdcn otu>uyor. Her hflhım. tcler Içln bir umuı i|i|ı nlusıurmuı. Kcmatlnn ile Ozttmlencn bu airujim baBımlı y ı da yanbafiımlı birvok ülkenln emncryaliane kar$ı dlrenc gttcUmı bilcmi>. Kcmali/tn OıtAu'nun Baıı'ya ycni bir haıkaldırı udağı olarak goıillmu». 1920'lerde Ç\n mılliyeıçilcri TOrkiyc'dckl aelitmclcri kcndilcrı ıvııı modri olarak gurmu|ler ^ KeiıiHİi/ın'ın MamduııyuMiulaLı et ve Çin'in v'kamcağı bîr Mustlafa Kcmal'İn 0ckisı bu ıılkelerle «nırlı kalmıyor. Ya/aılann da lcııiınc bclirtıiti gibi Afganîsun. Fas, Tunus, I ihva vc Endone/ya bu hatlamda îtk .ıkln gclcn Ulkder. Malezya'daı Endonexyavyt ItHi I urk harekcıinin bu ulkctcrde Wnm "Jnn" harekeflerc yol astı|ı, bugun billnrn bîı pcrsck. Ancak rilm dünyadafci yankılanna karçın Ke> Jon Cc7Ayirliler, Jön Tunuslular, Jon Faslılar, malizm'in cikim hlam dunya«ında cok daha beJon Mııırldar, Jon Afganlılar kendî ulkderinîn llrgınolmub. rarihîıı«kuhurunvejcnpnlitlfinbrkadcrinl beHrlcmcktc oncmll roller umlenml)ter. lirledi|i bu eikl agı. MüslUman ulkderde kcına Nıiekim bu ciki nedeniyk Jon Turk tuTcüJü, bu lizm'c kar*ı de|M)ik tavırları güııdemc gctınni». fun Biirı dillerindrki ^/luklcrdc ycr almı> vc ıttm , Ytıkıtrıdu bclıriildifti şekdde l*nvcr Sedat gibi birdunyadn ılcııcı jakubcıı gınsimlcr bu »liaıla ni i'iık ik:\ki yüııciıcısi, MuMalu kcınal'ın nıodcrtclcnmiı. K c n Kemalizm de aynt gclcnctm bir ııi/jiiîni hcnimMrrktfiı, MttKİumaıı Kardc^lor nc/doarnı oUtak UÇÜ>H;U lluııya Olkderindc ««ıi» dindvayııı onder t\laın*a îhanvl olunık yotuıııyankı uyandırmı>. l^ıtın Amcrika'dan Uzak Do l«ıııtııı>. Nitckim Hmeı Scdal du bcıı/cı gOıu^lc(ku'ya I utkıyc'mn IVI9 cric«i vcrdıftı kavga il lin fiili kurhutıı olnıu>. fiyk i/lcnmi>, vaidaılii&ıiıu surccindc l^Ürkiyv dcKu^kusu/ rciıkiyc dencyıminin vc Kematizm*ncyi hjrv'nk ukkeye ornck ulmıı». In hlam ulkelrıî ıı/cıiıiüVkî etkisi ya da görttnümu farkl» dıızeylerdc nlıısıuu>. Ancak Malc/ya'Anadolu harekfltı ya. Fndonc/yj'ya k.ı»laı rniclekıucllcı vc *iyaJiponya*nın iafcriyie sıinucHnan 1905 Ruı tet adamlarının flkir pntalarında Kemalinn'in yeri f Sava»ı« Aıya'nın A\rupa'ya kar»ı ilk la olmıı^; tanifilmis. kimi kcı bcmmwnmi>, kimî lcrı olarak yotumlandıftı bılincn bir uigu. Nıte ke/ icpki doftuıınufr. llctiflm a|ının %on derete yetcrsir olduftu Dojv loplumlannda Kcmali/m, kim Japonya'ya hayranlık. bîzdc dc hu Mivavcrîveriftindcn çok vimgcsıylc bir anlam ka/anmı>. IGM gılndeme gclmi>. Ancak Uoftu ulkcknnı, bu Kemaliun'in vevre ulkeler ıi/jcfiııe cikiM, ara»arada Itlam Ulkcicruu en a/ Ku«Japun uvaşı kadaı etkileytr. hır bo|kj gcJi^nıe Millı Mucaddc. lırmacılan bekteyen ilpn v bu alan. |M|9crioı Anudoluharckâıı lUııı ma/lıım üi Zafcr Toprak