Katalog

4 I l r vc 21 Ntan gttntt. C. Bahar Bayrajnı: Mayuu Mrinri gftntt. D. Şcker Bayramı: üç gttnı E. Kurban Bayramı: Dört gttn. YiMnın bcşînd maddttl, yukanda sOzUntt etÜ|bnix yualann türaünü y ı da ilgili maddderinl yOrOrlOkten kaldınynr. hayramlv llanıne yeni bîr ni/om veriyordu. Btıyua IHMM'nin 5. devra 3lvkod Hrkaiınindc 27 Miyıs 1933 tarlhinde gOrOfttldtt. Gorttfraedc büyttk larujaıalıır ohnadı ya da fırkta öncriler onaya pkmadı. Daha çok hafta iıtUEnin pazar gttnfine aluunaıı «onınu üttrinde gflrttş açıklandı. Afbnda buna itiraz cden dc obnuni|tı an» MlİMItM ylne de ayeler. bu konuda Tevrat'tan vc IndTdcn kanıılar griiııneyl ihmal ctmedller. Balıkel A l V İ U r H U İ I MNCMVHIIM ^ VOT•* *«M»»Ka • » •• •ir Mcbuau H m m Kcur, dinl btyrajnlarda uy. ı n M ^ ı > u ^ gunierine Itlraz cctl. Hacim KeU kutlulandı ••»ıkr«* *apıy om; p S*Syuk gün diin leuhuratU k l l d ••»«'•* irapıyoru n r , Bnramı ftçin üv. Kurban Bayrarnı için dört gün laiilî çok bulııyor. "Birer gttn klfldtf" dîyordu. Yozgai mcbınu Sım Içoz, dinl bayraınlardaki Util gttıderiıdıı nürerinl ekaaomik nedenlerte föyte gpklıyordu: "Ikiiudi mOialla ikdır Çünktl fcfccrdler vt dlBer esnalin mcnruii v«rdır." Bununla hirllkıe Balıkcur mcbuıunu ikna «mek mttmkttn ahnadu Kezer. hcr iki bayramdaki tfliilfiüreslnlniki gttn uimau ydunda bir teklif verdlyıc de gcncl kund buıu itibar etmedi. MeettVbı gBKtcd Ofikrlmkn Htkkı Tank U ı da mayinn ilk fttnfi kutlanacak bftyrumın adının niçin "Bahar Bayramı" kondu|unu mcrak Zccri tedbirlcr cdiyor vs "Atdamak iatiyonım. Bunun csbabı mudbeıi nedlrT Baıka bir ad btıhınunaz nu idiî" diye konufuyordu. Dahiüyc Vckili Şükru Kaya1nın mdi|İ yaniı da bir o kadarftlgKnçti:"Memleketimizde Util gttnlcrîmiz azdır. Çalıakan bb mllletin lıilrahat hakfcıdır. Bu utdu vç içtlmai bir mnelcdlr... Bahar bayramı niçin diyonız. Bunu soruyorlar. Mayıs bahann gclifldlr. M«tnlekfiimJı çiftçîdir. Bu ayda her laraf ycTİIInür ve hcr tar&fta ztral faaliyet anv. Sîz itter Mayıs baynunı dcyiniz, iılcr Bahar bayramı deyiniz." Çok ıcnrakiyıllardayctkiU a|ulıudançok faa* la tatll yaptı|ınıiE hatırtaulacaku. O y n cumhuriyetin ilk yıllannda, dahaffiaclatalil yaptlmaıı 1tM«B I I a U y n ı Ca^BHİyHta Mugtak Kamalin xm mucaJalayi lıaammgiı amaayla Anadolu'ya ctülml cawnendi. Dahiliyc Vdüü ŞOkrt Kaya ai ayak baaş t v H otan 19 Mayıa cumhuriysitn ik yrftonndan Hfbvan Sgmjun'da yanl düzvydı kuHanıyordu. bi, yukardaki yaunın ctbabı mOdbcalııe I m a 1936 m 1836 y*ndaW oantdırds 19 Mayis'm tum yurtta kutlandttına HlşMn habariare. gaaiaierin NK sayhk> koyan Baıvddl lnnet Paaa da "Haftadt Mr din nnda artko^ha U a rast^ıyordu. Bununta n ^ Inunc kflfi ıçlnıcdîimden. hcr tıluı kendl anane 1837 ydnda oMuOunu gBrflyoruz. 1937 yriında mayn ayı ortalanndan başlayarak 2627 mayau katfır otan vc teamOllerinc göre lOrlü dînlenım gOnlerî ka dunem Içlnda ggnlaMn 18 Mayn kuttafnalanna büyuk yer ayırdıklanm ouroyoruz. 19 May». 1938 yrtndı ttranl^ bul cunişlcrdtt. BLede de bazua kamınlarla. bâ da oöfkankV tArentofto kuttandt Bu ^ aaı teamDUerte ycrkçmb latil günkri vardır" gfl MayiB oteMlarifll tztamBSt oUu. 1897 vt 1836 yüanndı pak partak ttftnlafle vt yıygın otank kuflaıun 18 rttfOntt lavunuyor vc yasanın bunları bir dUxe Mayu Içln 1931 y * hıdnnnla. bir yua htartandı w 18 Mayts nwmn da bmnm oJdu. ne ukmayı anjaçiadıjim bdlrıiyordu. unranıüvchuıuıibuiUnMııaKanbayraklarladodlİCTHakicııuİBİdKanın'dabukunuıUhivbirhOMtıldt. Bekdiye ariMDrtan bir a t nuCuk irad etti. kttm ounadıjmB dahafloccdftinmiftik* 1937 yıHaluk'u Bayrâraıt ı Aaker.iandanna.pollıvenıckientilerieanaroe bnda may» ayı ortalarından baatayank 2627 1935 tarih» yauda İlk dikkaü çtken nokta miyetlcri tarafindan geçiı retmi yaptldı..." Ha mayua kadar olun dönem itfndc gıuctdcrin 19 bayramlar hlyeraraîti içiode "Ocııçlik vc Spoı ber bir Ikl aynntıyı daha anladıkıan umra. a*Ca> M&yıı kuüanudarına vc bununla ilgili haberlere BayranuMnm yer ahnayıiıdiT. Acaba tOKİik bay ce dc fener alayları yafHİacak11 diye «oo bulunu buyttk yer ayırdıklannı gOrfiyorua. O kadv ki ramı unurulmuş muydu? Hayır. Unuiulnuuıuı yordu. Bir gün lonraki MaVytt'te de Falih Rıf gaaetcknlc au ittr reUamiara, Uanlara bilc rastU bclki ama hcnOz aunanj du grimemiaifi. M ua kı Auy'ın bu konudaki İlk yazılanndan birioe byonu: "Atarürk'ün Anadolu lopraklanna ayak tafa Kcmal'in millî mUcaddcyi baflatmak ama (belkl de blrindilne) nudıyoruı: "Munafa Ke baatı|ı nııkaddes gttnOn yttksek hatırasını lebayla Anadolu'ya ayak baaif larihi nlan 19 Madl Wn 19 Mayn isumli Tttf kçc ttato fıinı, 19 Mamal 1919'da Samıun'a naaıl ayak bamuttıT" yın cumhuriyctln ilk ydlanndan iıîbaren SamIkl yıl lonraki MIHIyartc. " 1 9 Mayu y» çarfambtt gttnttnden itibaren Ipek riııcnıaunnın'da ycrel dttzeydc kuüanıyordu. I93OMu yıida." ların başından itibaren bu kuilanuüann "OaTİ Bayramı" baılıgı ile bu ker şflyle bir lıaber yer 19 Mayu kutlamalannın en genif ve en kapCOnu" adıyia Saıuun'da giderek artan bir coı aiıyordıu •'Büyttk GızTnin Sanuun'u ilk ayak ba&cıftı aandı biçimde 1937 yılından itibaren baılalıldıkuyla kullandıgını vc bu olaya lU|kin haberle|ını aşagıdaki gaute habcrinden kalnlUde Ogrln de Ankara ve Istanbui ga/eteierindc, unırlı gün mcmlekciîn her larafından candan lezahO tcnebUiyoruz: da olsa, yer almaya basladığını gfimyonu. ör rat ile kuüandı." Ancak habtrde yalıu^ca Sam"19 Mayıı mlUI tarihln Uk BBhlfetidir. çttnkO neün 20 Mayıs 1932 tarlhli MUIyd Gaıeleal9 aun'dakl kuılamaiara iliykin bilgîler yer alıyor>ft bttyttk hallsklr o gttn ansvattna ayak baMi. Yeıu nin birind tayfaaında tefc nttrun ü/erlne yer alan du. ŞAylc ki. Saal 10'da Gmâ luuretlerinin bıis(flntt havi naiör önde oldu|u hahle birvok mo Tllrklyc'nin mebda o gflndttr. çOnku mllli mttMaber aynen «Oyleydî: törlcr haıtkci cderck Oaatakdatfaıedofnı cadele 19 Mayu'U btalar. 19 MayııTiirk mlllc° I 4 yd evvd ga/i hamtlerinln Samtıın'a ayak iUfrlcdilcr" denilerck, funürattzdekUere bir hayll üninftcnçlepneriaanboUldttr, zira bttfttn nnıkgdbasııklan gttn leıid edlldl. benxer kuılamaların u larılıic baflami} oldugu dcsaiımız o gttn ycni vc kaü vechesini aldı. hıc bu •ehepMlr kl 19 Mayıs, en isahetli bir karar Samıun. 19, A.A. Oaıl hasreılcrlnln BB tanıkhk ediliyotdu. olnrak geıtçllBln spor bayramı olmakla beraber milcadeleye baflamak uzere 14 yıl ewd Sam1933 vc 1936 ydındaU gamelerde dc 19 Ma aun*a îlk ayak ba«ı|ı 19 Mayıs 'Gasl GünO1 yıı*ın lOm yurtu kuılundığına îliıkln haberlcrc. bu fencden itibaren btttttn millcfe mal edlimlı bir meruimi fevkalide ile letîd edlldl. gaafdeıin ilk sayfalannda amk daha faüa rart bayram mıhiydi afanakıadıı." Ocrçekıen dc o yıl 19 Mayu bttyramı aynntılı Sabah taai 9.30'dı bOtOn rabrlkaların dudO lanıyordu. Bununla blrllktc 19 Mayu'ın ıum gü ile mcracîmiıı başladıfı ilan edlldl. Lünanda yurtu cıı kapaaınlı tcklMc kutlanmasının 1937 okvak bdirtenmU progranüara gure btttttn yurtıa bulunan vapurlar dodok çafmak nıretlylc m«a yüında olduğunu görOyoruz. Ole yandan. 1995 vc dnlllkle bttyttk kentlcrde nck partak bir »etime iftirak etti. Vapurlar, motorlar ve Samsun' ydında kabul cdilcn IHusal Bayram vr Gmcl Ta kflde kutlanır. örnctin Istanbul vOayetlnbı prog Mayıs bayramı ^T^T ayak baslığı V f »•"»» y«»" »» , mDinın tamı Uunına 41 maddcden olu|lu|u, "bugOnktt vc yannkî hayatımıa ittîkamet vercn boyttk harikanın baftlangıa oUn 19 Mayıs"ın bianbul*da. "ku ve erkek lİBderi dlrektMcrft. halkcvlcri yOnctkilcri, CHP Uçt baıkanları ve ÜCebayiar ve ktanbul llbay'ının" götttimindc yapıKacak lOrenlerle kutlandtgi hatırlanabilîr. Aynca. 41 nuaddelîk bu aynntılı programıq wnuna "Ncrede harckct, orada bereket" ıtogamnın cklcnni) oldufrı da beNnllmeUdir. Kiraj gflnlcı ggıcıderde olaya nayfalar aynldıfcı gCrüimcktcdir. Çok dcğil ikî yıl oncc çıktnlan Ur yauda umı(ulan bir bayramuı bflytesf ne gflrkcmU bîr bıçunde vr heııü/ kendi yanal dayanafeı bilc hazırlanmadan kuilanmıı obiu»ı nasıi Bçıkhuubilir? Bunun konionktttrcl ve gcnd iki açıklanuuı oldu|u îleri ıttrolchiiir. 1937 yılımn mayıs ayinda Bafvckil Ismct Inöott yundifindadır. Once Londra'da Avrupa'dakl kttmele»mcler konuıunda gorttımeicr yapar. Daha utnra Atina'la BaJkan Ittifakı forunlan çcrvcvninde gArüfmelerdc bulunur. Ayma o günleıdc "Hatay MCSCICYI" Cencvre'de ulıulıırarası «cminlerde tartifilıyordu. lytc bu kuajOnktttrei etkenler. hmeı Pa»a hentts yundıynda iken Ulkcde bttyttk bir gAvde göıteriıi yapümaıını gc* nrkıirral> olablllr. Kaldı kl gcnclde aunokfcr dc gençlerc yöneUk kimi aiılındar îçin 1930'lardan itibaren olgunlaımaktadır. Kadro Dergiu'nde 1932den iıîbaren. Yeal Adtm Dergisi'ndc 1934 ydından haflayaıak genç ncattn ycuttinlmcM ttzc* rinc duşunttlmeyc baılandigı gAroJmcktcdır. ÜOrOIdüJÛ gjbi devleiin geafUkle ilgilenmeye baabuhlıbirdonemdcgendlik kajanmııU ^ M a yıı kutlamaiarı. Bu konudaki İlk atıhm 1937 yılında olmustu. 19 Mayıa, 1938 yılında da görkemlı tOrenlerlc kutlandı Bu yılki lorenlcrin bir bu»ka OuUigi Alalurk'tta. Ankara'da. Uk ve » o kcz 19 Mayu gtatcrilcrini iılcmrıi oldu. Bir yandan da 19 May» 1919'ım jcni yonımları ortaya atüıyuıdu: " 19 Mayu 1919, beıeriyctin (arihi kadar caki olan TOrk larihlnde ycni bir dcvrin. A I B I M Dcvri'ıün baılangıcıdır... O gun iki aey birbirini bulmus vc birbirini tamBmkunıştır: Aiatttık zafcrc guiürcccği milleti, raıJlct ılc ıdırcsı aliında bfktHn kudret ve kabUıyelini g<Mtocccgi bı>hugu." 1937 ydından itibaren baılayan yurt çapındaU kuüamalarda 19 Mayın'ın glwmllleftirlldigl vc hamasi noylcnıe agırhk verİHUii de görnlmcktecfir. Omegln. "Kuclu 19'lar" adıyia Cdal Dlnçer larafından yaulan bb yaa buna güııcl hlr ka(< nıUu: E*ki Tttrkler nihayeti 9*hı rakamlann u|runa lnanırlardı" diye yajEuuna baalayan Dinçer, 19'lar lurlne ayncn av çözttmlemcyi yapmaktadır: "ŞKmdi fu 19vlan aralayaiım: 1. BUyük Harb içinde Çanıkkak'nin 19'ncu lümcn (fırka) kumandanı Mustala Kcmal. 3. 19 yıl sonra 4. 19 May» gttntt 5. Ve bttglknden tamaın 19 yıl Once Samıun'a çıkmujtı. GOrOyoniK ki TurklDPUn cskl bir anannini yaıaun 19 rakamı îlc Auittrk'Cln cri|îlme£ httviycıî vc 'fOrklttglln udıhi araunda bttyttk bir alaka ve inıana. hayrcı «rcn bir mttıuucbct vardır." 1937 vc I93g yıllannda pck pafkk torcnlcrlc ve yaygın obumk kutlanan 19 Mayu Mn 1938 yılı hazirantnda, nihayct. bir yasa baarlandı. "Ulusal Bayraın ve Ücnri Taiillcr Hakkındaii 273» Sayılı Kanuna Ek Kaımn"un bir ıck maddni vardı: "MaddcI. 2739 saydı kanunun ikıncı ınaddoine aşa|ıdakî tıkıu ilavc cdılmı>ıir. ü. Uençlik ve Spor Bayıonu, mayısın IV. gttntt". Böylece 1939 vriından itibaren 19 Maynlar Hilrn vr reftmen oldugu kadar hukukcn dc kuüan 2. 19 ytoyılın bhüninden maya haalanmıı uldu. ODTfl Tmrih Hötimâ üğrttim