Katalog

8 1RMANDİYA (Ik AIM tSI Haziran çarşamba günü mtittefıklerin 2. DUnya Savaşı 'nın seyrini değistiren Normandiya çıkarmasımn 40. yıl dö~ nıimıi. Bu munasebetle 1944 yılında çıkarntanırı yapıldığı •sahillerde buytik bir tören düzenlenecek. ABD'den ve Avrupa'dan bu sahillere gelecek btnlerce kı$ı, bır yandan zaferı kutlarken bır yandan da, çıkarmada yaşamlarını yitiren onbınlerce genç ınsanı anacaklur. tngıltere Kralıçesı 2. Elizabeth, Fransa Devlet Başkanı Françoıs Mıtlerrand ve daha bir dizı Devlet Baskanı törenlere katılacak. Avrupa'mn ve bir noktada insanlığın yazgısında önemlı rol oynayan Normandiya çıkarması, Alman faşizmi içın sonun başlangıcını oluşturuyordu. "Time" dergisinın bu konuya ayırdığı yazının geniş bır özetını okurlarımıza sunuyoruz. Haziran 1944'te saat 04.00' bir dizi Amerikan 5ilndc yuksek rulbelisabahınPortmouth've tngıliz subayı, İngiltere'de de iç açıcı değildi. Gök bulutlu, Manş Dcnizı dalgalı olacaktı. Manş'ta fırtına vardı ve havanın daha bır süre düzelmesi beklenmıyordu. Ancak Yüzbaşı Stagg, bu iç karartıcı tabloda ufak bir ıımut ışığı bulunduğunu da sözlerine ekledi. 6 haziranda bulutlar bir sure için dağılacak, hava biraz yumuşayacaktı. Normandiya kıyılannda bulutların yuksekliği 3 bin, dalgalarınki 1 metre olacaktı. Ne var ki, en çok 36 saat surecek olan bu durumdan sonra hava yine bozacak ve fırtına bastıracaktı. General Eisenhower, meslek yaşamının en güç kararını vermek zorundaydı. Çıkarmanın ertelenmesi, havalar düzelinceye dek en az bır ay daha beklemek zorunluğunu ortaya çıkarabılir, bu süre içinde Almanlar planı öğrenebilırlerdı. Öte yandan, son dcrece elverışsiz hava koşullarında çıkarma kararı bir aksilik oldıığu takdirde bıivük bir felakete yol açabilirdi. 3 milyon askerin hayatı ve onun yanı sıra dünyanın yazgısı söz konusu idi. 40 yıl önce 6 haziran süredir biliyorlar, ancak yerini kestiremiyorlardı. Hıtleı generallerıne bııkaç ay öncc "Muttefikler eninde sonunda çıkarma yapacaklar. Ama na.sıl ve nereden? İşte sorun bu," demişti. Müttefiklere karşı Avrupa'yı savunmakla görevlendirilen Mareşal Rommel çıkarmanın Pas de Calais yöresine yapılacağını tahmin ediyordu. Rommel 208 bin askerden oluşan 5. Ordunun tumunu bu bölge hedef olan Normandiya'ya çıkmak için hazırlıklarını tamamlıyorlardı. Plan şöyle idi: ABD, 1. Ordusundan 58 bin asker General Omar Bradley'in konuıtasında Omaha Kumsalı ıle Utah Kumsalı diye adlandırılan iki sahil şeridine saldıracaktı. Daha doğuda tngiliz Generalı Sir MHes Dempsey'in 2. Ordusundan 75 bin asker, " G o l d " , " J u n o " ve "Sword" plajlarına çıkacaktı. Bu orduda Kanadalı, Fransız, Polonyalı ve Hollandalı birlikler de yer alıyordu. Karaya çıkan birliklerin yaıarını korumak için, 16 bin Amerikalı ve 8 bin tngiliz paraşütçüsü indirilecekti. Alman kuvveti yetersizdi Alman tarafında Mare^al Rommel'in komutasında 500 bin asker, Hollanda'da Biriltany'ye kadar 1200 kilometrelik bir sahil şeridini korumakla görevlendirilmişti. Deneyimli bir asker olan Rommel bu kuvvetin yetersiz olduğunun bilincinde idi. Seçme birlikler Sovyet cephesinde olduğundan, Normandiya yöresinde bulunan 7. Ordu (213 bin asker), tecrübesi? ve acemi birliklerden kurulu idi. Askerlerin çoğu orta yaşlı idi. Müttefiklerin çıkmaya karar verdikleri hedefier sadece 70 bin asker tarafından korunuyordu. Uçakların büyük bölümü Doğu Cephebinde idi. Gcrçi seçkin birliklerden oluşan üç zırhlı tümen yedek olarak bekliyordu. Ancak bu tümenler doğrudan Hitler'e bağlı olduklarından Rommel onları istediği an kullanamazdı. Hava koşulları çıkarmayı erteleme görüşüne ağırlıfc kazandıracak nitelikteydi. General Eisenhower 3040 saniye düşündü, ayağa kalktı ve, "Gidiyoruz," dedi. ye yığmıştı. Unlu komutan "tlk 24 saat savaşın sonucunu belirleyecek" diyordu. Muttefikler Almanların çıkarma yeri konusundaki yanlış tahminlcrini güçlendirmek için ellerinden geleni yaptılar. Pas de Calais'ye sık sık hava akmları düzenleyerek, çıkarmaya hazırlık olarak kıyı tahkimlerini imha etmeye çalıştıkları izlenimini verdiler. Dover'de belirgin biçimde çıkarma hazırlıkları ile ilgili faaliyetler de bulundular. Almanların ele geçireceğini bildiklerı sahte mesaj ve emirler yolladılar. Alman komutanları, çıkarmanın Pas de Calais bölgesine yapılacağından aşağı yukarı emindi. Müttefiklerin faaliyeti de bu tahmini doğruluyordu. Ancak Almanlar Pas de Calais'de mevzilerini güçlendirirken, muttefikler de asıl da hava raporunu almak için toplantıya giderken, kımscnin ağzını bıçak açmıyor. Subayların başında bulunan Oeneral Eisenhower, o geceyi şöyle anlatıyor: "Sert bir riizgdr esiyor, yagmur saganarak halinde yagıyordu." Müttefik komutanlar hava raporunu dinlemeye giderken, hayatlarının belki de en heyecanlı anlannı yaşıyorlardı. Çunkü bu rapora göre, General Eısenhovver , İngiltere'de bekleyen 3 mılyon askere Avrupa'ya çıkma emrı verecek, ya da çıkarma ertelenecektı. Toplantı salonunda meteoroloji yetkılisı Yüzbaşı J. M. Stagg'ın verdığı haberler hıç "3040 saniye diişündiim" " T i m e " dergısi, Geneıal Eı>>enhower'ın ağzından bu tarihi dakıkaları anlatıyor: "30 40 saniye kadar diişündiim. Sonra ayağa kalkıp 'gidiyoruz' dedim." General Eisenhower'ın bu sözü söylemesinden 24 saat sonra tarihin o zamana kadar gördüğü en güçlü ordu, en büyük çıkarmaya başlayacaktı. Çıkarma için tngiltere'de 3 milyon asker, binlerce uçak, bin beşyüz tank, 2 milyon ton silah ve parça toplanmış. Ülkede 163 yeni havaalanı inşa edilmisti. Almanlar çıkarmanın yapılacağını bir Almanların hatası Askeri uzmanlar, Normandiya çıkarmasının başarıya ulaşmasında Almanların yaptıkları hataların önemli rol oynadığını belirtiyorlar. özellikle Alman haberalma servisleri çıkarmanın yazgısını etkileyecek boyutta hatalar yaptı. Hava koşullarının da elverışsiz olması nedeni ile, denizden ve havadan yapılan keşifler son derece yetcrsiz kaldı ve çıkarmadan bir gün önce yapılan hazırlıkları Almanlar haber alamadılar. Alman meteoroloji uzmanlan komutanlara müttefiklerin bu hava koşullarında saldıramayacağı konusunda güvence verdi. Komutanlar bu güvenceye o kadar KOPRÜ BAŞI 6 haziranda kanlı çarpaşmalardan sonra Omaha plajında bir köprü bası kurmayı başaran Amerikatılar zanıan geçirmeden asker ve silah yığmaya başladılar.