Katalog

SİYASET 84 13 Ya 35 saat ya toptan istirahat EROL ÖZBEK ırçok tarıhçı, Batı uygarltğının en büyuk başarısının 19 yüzyılın ortalarında 18 saatc kadar varan çalışma süresının kısaltılması ve ışçılere dınlenme ve ılgı duyduğu uğraşlarla ılgılenmeye zaman tanıntnası olduğu sonuıuna varır lşçılerın ınsana yaraşır koşullarda yaşamasının sımgesı olarak görülen, lalışma süresının kısaltılması mücadelCM göklere çıkarılır îşsizlik, sendikalarm varlığını tehdit ediyor B ye başladı Ltberallerın şu ya da bu sendıka hakkında ılerı gerı konuşmasında bır tuhaflık olmadığı söylenebılır, ama F Almanya'dd sendıkalann artık çağı geçmış, gerıcı kuruluşlar olduğunu söyleyen, dolayısıyla sendıkalann varolma hakkına dokunan pek yoktu rol oynar, (nitekim Polonya'nın Dayanışma Sendikası loplumsal ileriemeye kalkıda bulunuyor) ama onlann ıleride elde edecegı her şeyin elde cdılmiş oldugu Batı'da sendikalar (oplumun dinami/mini engeller," dıyordu Uzun yıllar sendıkaları pıyasa ekonomısının vazgeçılmez bır ögesı sayan lıberalızmın temsılcısıne göre sendikalar "Çokmekte olan bir sosyal sınıfın savunma orgu»leri"ydı Dahası, Dahrendorf, bu savunma örgüt lerınin "toplumsal dinamigi" engelleyebıldığı ülkelerın dünya sahnesındc gerıleyeceğı, yerlerını "dinami/mini cngellerle karşılaşmadan gerçekleşliren" ülkelere bıra kacağı kehanetınde bulunuyordu Dığer Batılı ulkelerde olduğu gıbı Fede ral Almanya'da da ışçı sendıkalarının lıderlcrı, ayaklarının altındakı zemının gıderek parçalandığını, çözülmeye başladığını hıssedıyor Her şeyin başı işsizlik Henüz sendıkalann maddı gücü doru ğunda Ama ışçiler yenı haklar ı<,ın muca dele etmekte eskısı gıbı cesur görünmüyor Bunun nedenı, son on yıldır olağanustu bır Iıızla artan ışsızlık Federal Almanya' da işçilerin yüzde 10'u ışsı/ Işsızler 2 mıl yon 300 bın kışılık bır kalabahk oluşturuyor Bu kıtle, dünyanın en büyük sendikası olan Federal Alman Metal tşçılerı Sendıkasının Uye sayısına çok yaklaşmış durumda Bu yüzden çok sayıda işçınin yureğınde, ışverenden daha ıyı haklar kopamıa ıstcğı yerıne ışını kaybetme korkusu ağır basıyor Işsızlığın bır süre sonra azalacağını söylemek oldukça zor Ekonomıstlerın yaptığı hesaplara göre 2000 yılında sanayıleşmış ülkeler aynı ışgücüyle şu andakının ıkı katını üretebılecek Newsweek dergısıne gö re böylece sanayıleşmış ulkelerde ışçılere ıkı kat ücret ödenebılecek Yalnız, tuketımın fazla artması beklenmedığı ıçın başka bır sorun var Kım tüketecek9 Bu konuda mu cızevı bır gelışme olmazsa, aynı gelışme şu anlama gelecek: Aynı üretım şımdıkı ışı,ı sayısının yarısıyla gerçekleşecek, ışını ko ruyabılen mutlu azınlık ıkı kat ücret alacak Toplumsal dinamiğin engeli Haftalık çalışma süresının 40 saatten 35'e ındırılmesının gündeme geldığı Fede ral Almanya'da, ıktıdardakı MerkezSağ koalısyon hükümetının ortağı Hür Demokrat Partı'nın en saygın teonsyenlerınden bırı, Ralf Dahrendorf, bır sürertnce"Die Zeit" dergısıne yazdığı bır makalede, "Sendikalar komunist ulkelerde ilerici bir Işçı sendıkaları çalışma süresının haftada 35 saate ındırılmesını ısteymce bu durum değıştı. Sendıkalann tarıhte öncmlı bır ilerıcı rol oynadığını kabul edegelmış olan bazı liberaller, "Artık sendikalann toplumsal degişime karşı kendi konumunu savunmaya çalışan orguller olduğunu" söyleme İşverenin gözden çıkardığı işçiler el koydu ~W~~1ederal Almanya'da artan ışsızlık, r4 süreklı bır olgu olarak kendını J. kabul ettınrken, ışsızlerın bır çoğu ış bulma umudunu kesmeye başlıyor Bu ortamda kâr getırmedıklerı Hin ışverenler tarafındun kapatüan fabrıkalardakı personel çaresızltk ıçınde ne yapabıleceğını duşunUyor "Tageszeıtung"daki bir habere gore şu ana kadar kâr getirmediği için kapatüan 5 fabrikada ışçiler tesısi işgal ederek yonetime elkovdu. Işçiler, işverenin fabrikayı yaşatmak için elinden geleni yapmadığını duşunduklerinden şamlarınt denemeye karar vermışler. Bremen kentındekı Voıth fabrıkasında bu deneme 17 aydır suruyor. Voith fabnkası tşçılerinın bir snzcusu şoyle diyor: "Işe başlarken durumumuz hıç de ıç açıcı değıldı Ama çaresızlıkten dolayı bu tşı denemeye karar verdtk,'' Devletten işsizlik yardtmı alarak bir yardımım isteyerek, fabrikayı kurtarma işine sarılıyor. Işçi lendikalan ke işçilerin bu girişimine şiddetle karşı çıkıyor. İGMetall sendıkasının başkanı Hans Mayr bu yılın başlarmda, uyelere yazdığı bir açık mektupta, sendikanın bu tur evlemlere karşı olduğunu açıkladı. tabrikalanm işgal eden işçilerin aralarında giriştiği tartışmalardan da Motif değişti tşçılerın toplum ıçınde gıderek daha küçük bır azınlık oluşturmaları halınde sendıkalann önemsızleşeceğı agk Federal Al manya Metal lşçılerı Sendikası tGMelall henüz 1977 yılında 35 saatlık çalışma haf tası ıstemını ortaya atmıştı O sııada henıız bu hedefı tabana anlatırken, bunun ışçılere daha fazla boş zaman sağlayacağını vurgulayan sendıka lıderlerı, aradan geçen zaman ıçınde gıderek "ışsizlcrlo dayanışma" ögesıne ağırlık vermeye baş ladı İG Metall'ın 35 saatlık çalışma haltası ıçın yurüttüğu mucadele kasım 1978'dc başladı. DemırÇelık Sanayu'nde 60 bın ış çı 35 saatlık çalışma haftası ıçııı greve gıt mıştı Işverenler buna 30 bın ışçıyı lokavt ederek karşılık vermıştı Grevler tam altı hafta surmıiş, sonunda kaybedeceğını an layan sendikalar hıç değılse geee vardıya sında çalışanlara ve yaşlı ışçılere daha kı sa bır çalışma süresının uygıılanması konusunda uzlaşarak grevlere s.on vermıştı O sırada Metal lşverenlerı Sendıkasının başkanı Dieler Kircheer, demırçelık ışve renlerının katı tutumunu şöyle özetlıyoı du' "Çalışma suresinin kiMtltılmastnı isteyen meşalenin mclal ışverenlerinin mcrke/ binasını (utuşlurmasınu ı/ın veremeyu." ^»ırndı İGMetall sendikası nıeşaleyı tüm metal sektorune taşıyor Başta otomobıl uretıcılerı olmak uzeıe, bııı,ok büyıık ku ruluş valışma süresının kısalttlmasının ışı ne geleceğını görüyor, ama metal ışveıeıı lerı şımdılık uzlaşmaya >anaşmıyor (,un ku meşaleden çıkan alevın yalayabıleteğı daha nıce sektör var. koşeye atılmaktansa, bu ışçıler devletin 35 saat için gosterı zaten kendi kendini yoneten işçilerin sendikava ihtiyacı olmadığı yargısı çıkıvordu. İşçilerin yonetimindeki fabrıkaların ıflastan kurtulup kurtulamayacağını soylemek oldukça zor, işgal edılen fabrikaların sahipleri bu denemeden bır sonuç alınmavacağmdan emln. Bu yuzden ışgalcilere iyi davranıyorlar, Işgalcı işçilerin şu andaki başlıca sorunu, kendi yonetimlerine hukuki bir çerçeve yaratmak.