Katalog

SİY ASFT 84 SABETAY VAROL arisFransız Sosyalist Partisi Uluslararası llişkiler Bölümü'nün Tiirkiye vc Orta Doğu Mnsası sorunılusu Alain Chenal'la Paris'te, parti gcnel mcrkezinin bulunduğu Solferino sokağıııdaki bürosunda, TürkFransız ilişkileri ve Orta Doğu'daki Fransız politikasının genel hatları konularında görilştük. Alain Chenal LUbnan'daki son durum ve Fransız Hükümetinin bu iilkeyle ilgili siyasetindeki gelişmeler dolayısıyla çok meşgul olduğunu Orta Doğulu gazetecilerin görüşme taleplerini gcri çevirdiğini, ancak bir Türk gazctesinden gelen isteği sevinçle kabul cttiğini belirtti. Sekreterine rahatsız edilmemesini, söyleyerek beklemeden söze girdi: CHF.NAL Tüık Fransız ilişkilerinin bu noktaya gelmesindcn ne kadar büyük üzüntü duyduğumu bilemczsiniz. Uzun zamandır her iki ülkeyi ilgilendiren konularda tartışma isteği duyuyordum. Cumhuriyet'tcn aradığınızı söyleyince, Orta Doğulu, özclliklc Lübnanlı gazetecilere en erken onbcş gün sonrası için randevu vercbildiğim halde sizinle söyleşebilmek için sabırsızlık gösterdim. Çeşilli nedcnler, özellikle Ermeni problemlerindcn dolayı Türkiye'de Fransa'ya karşı büyük bir lepki var. Mahkeme karurlarına iktidar partisi olarak müdahale etmeniz beklenmiyor ama, bu gerginliğin Kİderilmesi için ne yapmayı düşünüyorsunuz? C.HENAI. Tiirkiye tepki duymakta ta P Fransız Sosyalist Partisi Ortadoğu ve Tiirkiye Masası sorumlusu Alain Chenal sorularımızı yanıtladı: "Türkiye, Fransa'ya tepki duymakta haklı" Konseyi'nin mayıs toplantısma kadar Tiirkiye hakkında daha geniş bilgi vermek amacıyla Sosyalist Parti'yi temsil eden milletvekilleriyle toplantılar düzenleyeceğiz." olabilir? Bazı geleneksel politikalar vardır. Fransa'da, Yunanistan'a karşı her zanıan sempati olagelmiştir. Bunu kabul etmek lazım. Bunun çeşitli nedenleri var. Küllürel vc dinscl bağlar. İstcrscniz ırkçılıgı da sayabiliriz. Doğu'dan gelen, Müslüman olan herşcye karşı belli oranda allerji söz konusudur. Türkiye'de, 12 Eylül'de Silahlı Kuvvetdilerini kurtaramıyorlar. Son Avrupa Konseyi toplantısında milletvekillerinden bazıları çok kaba davranışlar gösterdiler. Her ne kadar milletvekillerimize müdahale edemezsek de, mayıs ayında yapılacak toplantıya kadar Türkiye hakkında daha geniş bilgi vermek için Parti'mizi Avrupa Konseyi'nde temsil eden milletvekillerimizle toplantı düzenleyeceğiz. Kendi yasalanna uygun olarak Türkiye'de demokrasiye, sivil iktidara doğru bir süreç söz konusudur. Olayların kendi akışını kavramak lazım. özlendiği gibi olmasa da, bir seçim yapılmıştır. Ermenilerin neden oldugu olaylardan yararlanarak Türkiye ile Fransa'nın ve dolayısıyla Avrupa'nın ilişkilerini bozmaklan yarar görenler var mtdır? Türkiye'de Fransız Sosyalist Partisi'nin göriişlerinr daha yakııı bir iktidar olsuydı, Türkiye'ye karşı Avrupa'daki (ıılum degişik olur mııydu? nun, milletvekillerinin davranışının nedenlerinin anlatılmaya başlanması lazım. örneğin, son olarak, konsolosluğu basan Ermeniler'e verilen cezalar sembolik cezalar değildir. Yedişer yıllık cezalar Fransa ölçülerinde, hele politik suçlardan dolayı verilirse, cezalandırma anlamı taşır. Nitekim Ermeni örgütleri karardan hiç memnun olmaınışlardır. Türkiye'de, Batılı devlellerin Türkiye^ yi zayıf düşürmek için tezgflh kurdukları inancı çok yaygın. Ermeni terörünün ardında bu lürden arayışlar algılanıyor. CHENAL Türk aydınları böyle düşünmekte haklıdırlar. Bütün 19. yüzyıl boyunca ülkenizi zayıflatma, bölme tezgâhları eksik olmamıştır. Daha sonrası için de aynı şeyi söyleycbiliriz. Haklı olarak, söylediğiniz şekildc düşünüyorlar. Bazen bu inanç paranoya boyutlarına ulaşıyor. ' 'Fransa 'da Yunanistan 'a karşı her zaman sempati olagelmiştir. Bunun nedenleri kültürel ve dinsel bağlardır. tsterseniz ırkçılığı da sayabilirsiniz. Doğu'dan gelen herşeye belli oranda allerji var." Fransız Hükümetinin Ortadogu politikasıyla ilgili bazı sorular sormak istiyorıım. Si/den önceki iktidarların Fransa'nın çıkarlarını ön planda tutan politikasıyla Fransız Sosyalist Partisi'nin ilkeleri arasında zıllıklar olmııyur nıu? CHENAL İktidara geldikten sonraki bir yıl beklemekle geçti. Bir çoklarının gözünde "siyonist yanlısı" bir parti idik. Bölgedcki Arap rejimleri da tutucu yönetimlerdi. Ilerici sayılanlar ise Sovyetler ile doğrudan ilişki halindeydiler. Ardından Mitterrand'ın lsrail ziyareti gcldi. Cumhurbaşkanımız lsrail'de mevcut ekiple, sorunların çözümü yönünde fazla ilcri gidilcmeyeceği sonucuna vardı. Bize Lübnan'a saldırmayacaklarını söylemişlerdi. ö t e yandan barış görüşmelerinde Filistinlileri temsil etmek için Filistin Kurtuluş örgütü'nün politik varlığının devam etınesini gerekli koşul olarak gördük. ABD ile Sovyetler Birllfii dışında, bölge dışı ülkelerden Ortadoğu'da bu kadar faal ikinci bir ülke göstereıne/.siniz. Orta doğu ile bu kadar yakından ilgilenmenizin sebebi nedir? CHENAL Aynı soruyu Almanlar da soruyor. Fransa gibi veya Almanya gibi orta büyüklükle bir devletin bu durumda yapması gcrcken ne olmalı? General De Gaulle de Ortadoğu sorunu ile yakından ilgilenmişti. Sanırım dünyu sorunlan ile bu kadar içli dışlı olmak Fransız dcvlet adamlarının geleneğinde var. Bakın Federal Almanya'nın tutumuna. Aynı yaklaşımı hiçbir zaman göremiyoruz. MITTERRAND Türk Fransız ilişkilerinin en soğuk olduğu dönem. "Ermeni terörünün ardında Batılüarın Türkiye'yi zayıf düşürmek için kurdukları tezgâhlarm bulunduğunu düşünenler haklıdır. Bütün 19. yüzyıl boyunca ülkenizi zayıflatma, bölme girişimleri eksik olmamıştır." ınamcn haklıdır. Parti'deki arkadaşlanma şunu söylüyorum: "Birkaç yıl içinde dünvanın dört bir yanındaki Fransız diplomullarına onlarca saldırı olsa, bu saldırılardan un kadarı Türkiyc'dc yer alsa, acaba Fransı/ kamuoyunun tepkisi ne olur?" Bir davayı savunmakla, diplomatlara karşı sürek avına girişmek arasında ne gibi bir bağlantı ler iktidara el koyduğu sırada, Marsilya'da yeni yönetimin sözcüsü sayılamayacak bazı Türk aydınlarının da bulunduğu bir uluslararası toplantı vardı. Kendileri ile görüşmemizde, 12 Eylül öncesi durumun tahammiıl edilmez boyutlara ulaştığını bize bildirdilcr. Tepki göstermeden önce çok dikkatli davranmamız gerektiğini şimdi Fransız Sosyalist Partisi Genel Sekreteri olan Lionel Jospin'c hatırlattım. O günlerde iktidarda değildik. Sorumluluk payımız daha azdı. Buna rağmen 50 milyonluk büyük bir ülke olan Türkiye hakkında bir yargıya varmadan önce durumu iyi incelcmck gcrckiyordu. Sokaktaki insandan Türkiye hakkında uzman olmasını bekleyemezsiniz. Bir çoğumuzun gözünde bütün bu Ulkelerde olup bitenler arasında uzun boylu farklar yoktur. Hatta partimize ve diğer partilere mensup milletvekilleri bile belli klişelerden ken "Avrupa alternatifini yok ederek Türkiye'yi ABD ile başbaşa bırakmaktan yarar umanlar var. Avrupa Türkiye'yi kendinden uzaklaştırırsa demokrasinin yerleşmesine hizmet etmiş olamaz." CHENAL Dediğim gibi, Türkiye'ye karşı tepki ycni dcğil. Ancak Avrupa alternatifini yok ederek, Türkiye'yi ABD ile başbaşa bırakmaktan yarar umanlar mevcuttur. Avrupa Türkiye'yi kendinden uzaklaştırırsa, bu ülkede demokrasinin yerleşmesine hizmet etmiş olmaz. Türkiye'de de halka Fransız kamuoyu