Katalog

8 StYA Sosyalistlerin Başbakanı değişti; Fransa da değiş "TJederal Almanya'nm tinlü haber derği gisi Der Spiegel, geçtiğimiz hafJL talarda Fransa'mn yeni Başbakanı Laurent Fabius'la bir söyleşiyaptı. Söyleşi, Fransa'mn iç sorunlarından AET'ye, oradan sosyalizm, ekonomi, devletçilik ve savunma sorunlanna dek uzandı. Zaman zaman "tartısma"diyenitelenebilecekboyutlara ulaşan bu ilginç söyleşiyi özetleyerek aktarıyoruz: Sayın Başbakan, solun iktidara gelmesinin ardından Başbakanlık görcvini yüriiten ikinci kişisiniz. Sosyalizmle ilişkilerinizi kesmek istediğiniz söyleniyor. Bu konuda ne düşunüyorsunuz? Fabius Asılsız bir iddia. Politik açıdan kullandığımız araçlar değişmiş olsa bile, genel çizgimiz değişmemiştir. Nedir bu çizgi? Fabius önemli olan, değişen bir dünyada ve açık bir toplumda, daha yüksek iktisadi verimliliği ve daha yaygın sosyal adaleti elde edebilmektir. llk yıllarda çok köklü bazı yapısal reformlar için karar almıştık. Böyle bir şeyi her yıl yapmamız mUmkUn değildir. lnançlanmıza sadık kal mak ve bu reformları başarıyla yUrütmek zorundayız. Bu ikinci sınıf bir sosyalizm, idari bir sosyalizm degil mi? Fabius Bir olabilirlik sosyalizmi. Fabius Evet, her ne kadar çoğunlukla olağan bir krizle uğraştığımız iddia ediliyorsa da, aslında endüstri sisteminde değişikliği öngörüyoruz. Bu nedenle sadece iktisadi değil aynı zamanda toplumsal modernizasyona da ihtiyacımız var. Liitfen, bunun ne oldugunu açıklar mısınız? Fabius Fransa'da toplumsal tabakalar arasındaki diyalog komşu devletlerle karşılaştınldığında çoğu zaman yetersizdir. Verimli bir sosyal diyalog olmaksızın, sürekli bir iktisadi ilerleme olamayacağından, sosyal modernizasyon gereklidir. Bunların ardından uçüncu bir modernizasyon geliyor, devletin modernizasyonu. Fransa'nın devletçi geleneğini göz önünde bulundunırsak, en giiç olan belki de bu. Fabius Evet merkeziyetçiliğin tarihi çok eski. Ama 1981'den beri ademi merkeziyetçilikte ilerleme kaydettik". Bugün belediyeler, vilayetler, bölgeler daha fazla sorumluluğa sahipler. Bu her şeydcn önce, devletin modernizasyonudur. Söz ettiğiniz modernizasyon, devletin halk üzerindeki nüfuzunu kaldırmayı mı amaçlıyor? Fabius Devlet görevini yerine getirirken, her şeye kanşamaz. tki aşırı grup var. Devletin yardım etmesi gerektiğine inananlar... Sosyallsller arasında yaygın olan... Fabius Lütfen olayı karikatürize etmeyin! Ve diğer aşırı grup, devletin sadece hissedilir olmasının bile mutlak kötUlük göstergesi olduğuna inanıyor. Sizi, bu iki aşırı grup arasında nereye koyabiliriz? Fabius Ben devletin kendi rolünü oynaması gerektiğini söylüyorum. Ama, tekrar ediyorum, rolünü iyi oynamak için her şeye karışamaz. Fransa'da devlet geleneksel olarak ekonomiye, endüstriye ve savunmaya inisiyatif koyar. Bu doğrudur ama her şeye karışamaz. Ekonomik tasannızda Fransızlar'a, vergilerde hissedilir oranda bir düşüşii vaat etmiştiniz. Bu biraz Amerikan hükümetinin programına benziyor. Fabius Fransızların 1985 yılında ödeyecekleri vergiler daha düşük olacaktır. Ama aynı zamanda bütçe açığımızı sıkı bir kontrol altına alacak ve vergi adaletine özen göstereceğiz. Haftada 35 saat gibi, 1981in bir çok taleplerinden, bugün söz etmiyorsunuz. Sosyalist hayallcr zamanının geçmişte kaldığı soylenebilir mi? Fabius İş süresi sorununa ilişkin tavrımız çok açıktır. İş süresinin kısaltılmasına ilişkin tarihsel bir eğilim var. Iş süresi önceleri çok daha uzundu, ayrıca bir de çocuklann çalıştırılması sorunu vardı. Tarihsel gelişim içinde, iş süresi giderek kısaldı. Ama diğer taraftan, iş süresinin tek taraflı, tek cepheli ve etkili bir şekilde sadece tek bir Ulkede kısaltılması mantıksız olurdu. Biz pazarlıktan yanayız. Somut olarak... Fabius Her girişimciyle teker teker görüşülmelidir. Bir sahada olanaklı olan diğerinde olmayabilir. lhtiyatlı olarak ilerlenmelidir. Üç ya da dört yıl önce hiçbir Fransız sosyalisti böyle konuşmaya cesaret edemezdi. Bugün sosyalist taban bunu kabul edifşsizliği düşunerek ekonomiyi modernize etmekten vazgeçmek daha kötü olurdu. Endüstri, tarım ve kamu hizmeti gören kurumlar rekabet gücüne sahip olmadıklan için, iktisadi modernizasyon mutlaka gereklidir. îşte bu sektörlerin güçsüzlüğünden ötürü, girişimciler pazarlanm, insanlar işlerini kaybediyorlar. yor. Nasıl acıklıyorsunuz? Fabius lnançlarıma bağlı kalmaya ve aynı zamanda gerçekliğe uymaya çalışıyorum. Sayın Başbakan, Mitterrand döneminde httkümet başkanlıgına atanan ikinci kişisiniz. Atanmanız komünistlerin hıikümetten aynlmasıyla baglantılıydı. Fabius Asla. Komünistlerin hiikümetten ayrılmasının ardından, yani komünist ve sosyalistlerin koalisyon tecrübesinin sonunda, hükümet başkanlıgına atandığınızı söyleyelim. Size göre komünistlerin ayrılmasının gerçek nedeni neydi? Fabius Neden bu soruyu komünistlere sormuyorsunuz? Sol hükümetin Avrupa politikası alanındaki atılımını komünistlerin engellediği düşünülüyordu. Şimdi, komünistlerin ayrılmasının ardından, cesur Fransız inisiyatiflerinden, Avrupa meselesine ilişkin bir şeyler beklenebilr mi? Fabius Bu konuda çok haksızsınız. Fransız Hükumetinin 1981 yılından beri Avrupa'da bir düzenlemeye giriştiğini hiç kimse yadsımıyor. Aynı şeyi Avrupa'daki herkes, kendisi için savunuyor. Fabius Fransa'nın altı ay boyunca AET başkanhğını yürüttüğü süre içinde gösterdiği gayretler sayesinde, yerinde sayan bütün tasarıların yeniden harekete geçirildiğini, Avrupa'nın birçok noktada ileriye götürüldüğünü kabul etmek zorundasınız. Fontainebleau'da yapılan zirve, AET'nin parçalanmasını engelledi. Mitterrand'ın 1983 şubatında^ Almanya Federal Parlamentosu önünde yaptığı konuşmayı hatırlavm. Fabius: Modernizasyoıı ya d; tki aşırı grup Sosyalizmle ilişkilerinizi kesmek istediğiniz söyleniyor. FABİUS Asılsız bir iddia. Fransız sosyalislleri iki yıldan beri ve halen de, tasarruf konusunda ögüt veriyor. Şimdi, bir de modernizasyon istiyorlar. Moderniıasyonun kaçınılmaz sonucu endüstri dallannın faaliyetlerinin durdurulntası ve daha fazla işsizlik olacaktır? Fabius tşsizliği düşunerek, ekonomiyi modernize etmekten vazgeçmek daha kötü olurdu. Endüstri, tarım ve kamu hizmeti gören kurumlar rekabet gücüne sahip olmadıklan için, iktisadi modernizasyon mutlaka gereklidir. Ve işte, bu sektörlerin güçsüzlüğünden dolayı, girişimciler pazarlarını, insanlar işlerini kaybediyorlar. Modernizasyon ya da çöküş, işte sadece Fransa'nın değil bütün Avrupa ülkelerinin yapması gereken scçim bu. Fontainebleau ruhu Avrupa devletlerinin iç politikalan ve Avrupa çapında bir birlesme arasında, üzücü bir paralellik yok mu? Hayaller ve gerçeklik ara.sında derin bir çelişki var. İç politikada pragmatizm; dış politikada ise milliyetçilik hâkim. Bu durumda en ufak bir ilerleme dahi beklenebilir mi? Fabius Ben tamamen Avrupalı bilincine sahibim. Avrupa'nın uluslararası para sorunları gibi bazı konularda bir an önce birlik içinde olmasını isterim. Sözün kısası, Fontainebleau ruhunun daha etkin olmasını istiyorum. Bir bilanço yaptıgımızda, parçalann birbirine yapıştırılmasını ilerleme olarak göremeyiz. Tanmsal pazar öyle bir durumda ki, bir kaç hafta içinde finanse edilemeyecek hale gelecek. Bu konuda ne yapılabilir? Fabius Tarımda büyük eşitsizlikler meydana geldi. Satış olmaksızın boyuna üretim yapılamaz. Ve ne yazık ki tarım politikasındaki reform geç yapıldı. Üç yıldan beri bir çözüm bulmaya çalışıyoruz. önemli ilerlemeler kaydedilse bile, daha yapılacak çok şey kalacaktır. Ayrıca, çiftçilerin Sonuç olumlu olacak Bu, uzun vadede iş alanlannı garantilemek için, kısa vadede artan işsizllği göze aldığınız anlamına gelmez mi? Fabius Düşündüğünıüz anlamda modernizasyon, endüstriyel ve sosyal alanları kapsıyor ve insanların durumunu da göz önünde bulunduruyor. Bundan başka, öğrenimle ilgili önemli çalışmalar da var. Modernizasyon, bazı yeni iş sahaları yaratabileceği gibi, bazılarını da ortadan kaldırabilir. Ama sonuç tamamen olumlu olacaktır. Bu konuda emin misiniz? gelirleri göz önünde bulundurulmalıdır. Fontainebleau'daki zirvenin bir ölçttde hareketlenme getirdiği görüşü vardı. Ama yeni bir ııyumsuzluk doğdu, tngiltere Topluluk bütçesinin reorganize edilmesine katılmaktan kaçınıyor. Buna, Avrupa Parlamentosu'nun Ingiltere'ye geri ödeme yapılmasına karşı çıkması yol açtı. Sizce çıkış yolu ne olabilir? Fabius Fontainebleau'da alınan kararlara bağlı kalmalıyız. Bakanlar Kurulu'