Katalog

StYASfT84 9 'iğü uygulayana bağlı i niyetli mi9 ıceden bilinir lan checkoff sistemi yasalarda nasıl >er aldı? jyrı kanunÎÜ alınarak :in kanuna inde zaten JL. bilgi verdik" Avrupa'da bilgi edindim SARGIN Ben bu aianda Avrupa'da da bılgı edındım. Mesela, Federal Alman Işçiler Bırliği DCJB'de checkoff sistemi yoktur. Herhangi bir fabrikada çalışan işçi, "Babamın da liye oldıığıı sendikaydı" deyip sendikasına aidatını kendisi oder. Ama Turkiye'de bu metot ı^lemez. lşçı kendi ayağıyla gıdip scndıka aidatını odemez. Belki dalgınlıktan, bclkı de ıhmalkârlıktan. Sendıkacılığın ölmesını gö7e alamazdık. Onun içın kanuna checkoft sıstemini ycrleştirdik. Kanıında getirdiğimi/ bir başka yenilik de dayanışma aidatı ile sendika uyelik aidatı dışında işçiden başka aidat kesilememesı. Yasalarda cn çok (artışılan konulardan birisi de 60 giın sonunda mecburi tahkime gidilmesi... SARGIN Toplu göruşmelerde iyı niyetli bir uyusma/lık 60 gunde sona erer. Bu kanıya nereden vardınu? candan inanıyorum. Kanunlann noksanlıkları olabilir. Kanuna, uygulayıcı ıyi niyetle, ciddiyelle yaklaşmazsa hıçbir sonuç alanıaz. Bakın mcsela, yctkınin clektronik beyinle tespil edilmesi konusu. Bu sistem, yetkıdckı suııstımallcrı önleycbılccck tek uygulamadır. Aıtık butıın işçilerin durumu olsa olsa uygulamadır. Metoduyla beHrlenemcz. Ama clektronik beyinin çalışması, yetki bclırlemesı kasten engellenirse bu kanun hatası değıldır. Bu nıetodu eıddıyctlc uygulamazsan yıne kanunun hatası yoktur. Suiistimaldcn sri/ ettini/. Bu yusalıır, işverenin suiistimaline açık degil mi? SARGIN Biraz önce söyledim. Iyi bir kanun, kotu bir uygulayıcının elinde kötıl olur. Aynı şekilde kötu biı kanun iyi uygulayıcının clındc ıyi olur. Yanı, kanun, uygulayıcının elinde nıtelığinı kazanır. Ö/ellikle sendikalar larafından (artışı İyi niyet SARGIN Bılıyorsunuz, umum sağlığı ve millı güvenlığı bozııcu niteliktegrevler Bakanlar Kurulu'nca 60 gun suı e içın ertelenebiliyoı ve bu ertelenıe sonunda taraflar anlaşamamışsa Çalışma Bakanlığı uyuşnıazlığın çO/.umu içın Yuksek Hakcm Kurulu'na başvurabıliyor. İyı nıyetlı bir işveren ya da sendika 60 gun ıçındc dayanaınaz ?atcn, uyuşmazlığı çözer. Ayrıca kanun uygulayıcısı, bir grevin kotu niyetli mı, ideolojik nıi, iyi niyetli mı olduğunu zaten onceden bilir. Bu korıudd dd, uygulayıcının tavrı çok önemlıdır. ŞUKRAN KETENCI Gelirler ve denetim Grevde sımrlama asada en önemli sınırlamalar grev hakkı ile ilişkili olarak geliyor. Grev yasakları ışler ve ı^yerlerı açısından a>ağı yukarı çalı^anların yansını kapsayacak şckılde gcnışletilmış. Bunun yanında Bakanlar Kurulu'nun geniş bir grev erteleme yetkisi var. Grev yasaklarında ve grevin ertelendiği işyerlerinde taraflar toplu iş sözleşme görüşnıelerinde tatunan sınırlı süreler içinde anlaşmaya varamazlarsa toplusözleşme yıne bu yasayla kurulan yeni YHK'ya gidiyor. Genel grev, dayanışma grevi türünden, toplu pazarlık uyuşmazhğına bağlı olmayan her tur greve kesin yasak geliyor. Toplu sözleşmede yer alan hakların ödenmemesi halinde eski yasada var olan hak grevi de yasaklanıyor. S endikaların seçımlerinc yargı denetımi getınlırkcn.sendıkaların gelirlerine önemli bir kısıtlama öngörüliiyor. Sendikaların eğitimlerindeki konular bakanlık denetiminde olarak "mesleki eğitim" sınırlaması içine sokulurken sendikaların kapanmasına ili^kin maddeler yok yönlü olarak genişletiliyor. Y Sendika kurıııa üyelik Zorunlu tahkim geçiş donemindeki YHK1 .dan çok farklı olmayan bir bıçimde hükumctın etkın olacagı bir kurul olarak ortaya çıkıyor. Grev yasakları ve ertelemelerındcn başka, sendikaların faalıyetlerinin askıda olması halinde, olağanüstü hallerde sıkıyönetim grev yasaklamalarında ya da taraf sendikaların başvurularında da taraflar adına toplusözleşme yapacak. Böylece yeni yasa çok geniş kapsamlı olarak iş hukukunda taraflarm özgür toplu pazarlık haklannı cllcrınden alan ve "zorunlu tahkim" denen sısteme bağlanmış oluyor. özgür toplu pazarlık düzeninden söz edilebilmesi için zorunlu ve temel hak olan grev hakkına bu kadar geniş kapsamh getinlen smırlamalardan başka grevc gıdilebilecek haller için de fiilı uygulama açısından öylesıne çok yönlü kısıtlamalar var ki, sendikalar grevin kolay kolay kullanılamayacak bir hale sokulduğu görüşünü savunuyorlar. S Zamanda kısıilama sayıh Toplu Sözleşme Yasası temel olarak i^yeri ve işletme sözleşmeleri modelini getirırken sözleşmelerin çağrıdan başlanarak her aşamada sınırlanmış zaman birimleri içinde yurütülmesi ilkesini koyuyor. Sözleşmeyi yapacak sendikanın butün ibtemlerinı önceden yazılı hazırlaması ve pazarlığın bu çerçcve içinde yürütülmesı, sözleşmelere konulamayacak hükümler gibi bir dızı sımrlama yer alıyor. endikaların kurulması, sendıkalara üye olma ve uyelıkten ayrılma konusunda yasada öyle hukumler var ki, fiilde yeni sendika kurma neredeyse olanaksız kılınmış. Bir sendikanın yeni bastan kurulup işkolunda yüzde 10 üye çoğunluğuna sahip olana kadar toplu sözleşme yapamaması ve chckoff'tan yararlanamaması nedeniyle kurulup ayakta kalabilmesi olanaksız görunüyor. Sendikaların çalışması oplu İş Hukukunu düzenleyen 2821 ve 2822 sayıh yasalar 7 mayıs 1983 tarihi ile Resmi Gazete'de yayınlanarak yürurluğe girdiler. Faaliyeti tümü ile askıda olan sendikalar için, açılmış olan davaların sonucu beklenecek. tş güvencesi asa ışverene ııyeliğin bildirilmesi ?orunluluğunu getirmekle sendikal örgutlenmeye karşı çıkılan işyerleri için iş guvencesinı de tehlikeye sokuyor. T Y