Katalog

SlVASfT 84 Özal güçlense de kaybetse de siyasal ortam değişecek Parlamento dışında hedef: ANAP + HP + MDP = %49 ERBİL TUŞALP M.e siyasette varlığını çok crken ispat eden Başbakan Turgul Özal, dış siyasal gelişmeler karşısında zorlanıyor. Avrupa Konseyi Danışma Meclisi'nin bugünkü toplanfısında Türkiye bu kez, bir gcnel scçimden sonra olıışan parlamentosuyla birlikte Batının masasına ycniden yatırılıyor. Üst düzeyde bir diplomat, kısa dönemde sonuç getirmeyeeek bir dizi temas olarak nitelendirdiği geçen haflaki yoğun diplomatik trafigi "gelir getirmeyen Tuphane turizmine" benzetli. Içte vc dışta sürdürülcn yoğun trafiğin sonuç alıcı nitclikte olmadığı çoktandır söylcniyordu. Tüm dikkatlerin Avrupa Konseyi için sarfedildiği bir hafta başında, iç siyasal gclişnıeleı açısından söylenebilecek fazla bir şey yok. 6 kasım 1983'te yapılan genel seçimler, siyasal geleceklerin belirlenmesindc bir dönemeç noktası olcluğıına inanaıı seçmenler, şimdi 25 mart I984'te yapılacak yerel seçimleri de bir döncmeç olarak kabul cdiyorlar. Gcncl seçimler üzerinden daha 6 ay bile geçmeden ycniden giindcme gelcn bu değişkenlik, siyasi kulislcrdc 1973'lerden bu yana birkaç kcz yaşanan, uzıın sürcli iktidar bunalımlannın ilk bclirlileri olarak değerlendiriliyor. Resmi ve gayri resmi seçim öncesi araştırmaları, parlamento dengelerinin bozulaca ğını şimdiden gösteriyor. Orlada fol yok, yumurta yokken Anavatan Partisi ile ilgili olarak yapılan PlAR'ın ilk kamuoyu yoklamaları, oy kaybının yıızde 25 dolayında olacağını haber veıiyoı. Bu veri, özal'ın kendi tabanında bile çok erken taıtışılma ya başladığını gösteriyor. Özal'ın parlamento dışındaki en yakın rakibi üoğru Yol Partisi'nin gün görmüş politikacıları, kendi başarılarının ezici olmayacağı ^örüşünü paylaşırlarken, seçim sonrası, Özal'ın iktidarda daha fazla kalamayacak noktaya indirileceğinde birleşiyorlar. Parlamento dışında orgutlu Sosyal Demokrasi Partisi Genel Başkanı Prof. Erdal Inönü, partisinin geleceğini bilinıin sağlam kazığına bağlayarak, ön araştırmaduğıınu Anayasa Mahkemesi'ne başvurusu sırasında HP Genel Başkanı Necdel Calp açık seçik anlattı. Calp, "Birçok partinin sandık başı görevlilerini bile tamamlayamayacak durumda" olduğunu söyledi. Siyasi Partiler sieil bürosundaki kayıtlar, bu partilerin arasında HP ve MDP'nin olduğunu gösteriyor. Umut öncelikleri Anavatan Partisi'nin siyasal sağduyudan yana olan kanadı da tıpkı HP vc MDP'liler gibi umutlarını Anayasa Mahkemesi'ne bağlamış durumda. İktidar Partisi'nin umut öncelikleri şöyle sıralanıyor: 1. Mahkemede iptal kararı çıkmazsa Anavatan Paılisi tüm elverişsiz koşullara rağmcn dediğini yaptıran bir iktidar olarak yüksek moralle seçimlcre katılacak. 2. Mahkemede iptal kararı çıkarma ve iptal nedenleri arasında seçim tarihi bulunursa, parti iktidarı seçim ekonomisi uygulamak için zaman kazanacak. 3. Yasa iptal edilsin ya da edilmesin, her iki durumda da yerel seçimlerdeki nispi bir ycnilgi veya gerilemc partide bir yönetim sorunıınu gıındemc gctirccek. GİJl.KNBAij "Ne söz verdiyseıi" Doğru Yol'cular ezici zafer beklemiyor, SODEP yüzde 3032 bekliyor. larını yapıyor. Açıklanmayan kamuoyu yoklamalarının sonuçlarına göre hazırlıklarını sürdürüyoı. Prof. Inönü'nün masası yerel seçimler konusunda partisi için umut verici biliınsel sayılarla dolu. SODEP, yüzde 3032, DYP yüzde 1822, Refah yüzde 3. 33 yıldır iktidarda Bir dernek başkanı AbdüDiamitle yanpyor M9k politikacı için en önemli şey "uzun siire iktidarda kalmak" olsa gerek. Hele demokratik yaşamın yeni yeni başladığı, birçok "yeni"nin politikaya atılclığı bu dönemde, "Dzıın yıllar iktidarda kalınış kişilerin vereceği öğüdv gereksinim vardır," diye düşündük ve Kenan (ıiılenhaş'a gittik. Gülenbaş politikacı değil, hatta şu ana kadar hiçbir siyasi partiye uye bile olmamış. Ama, 33 yıldır etkin bir şekilde görev yapan Kahveciler Derneği'nin her yıl yapılan kongrelerini aralıksız olarak kazanıp 33 yıl iktidarda kalmayı başarmış. Gülenbaş'ın "iktidarda kalma" becerisi yalnız bunlarla da sınırlı dcğil. Gülenbaş aynı zamanda 25 yıldır da.i ürkiye Kahveciler Federasyonu'nun Başkanı seçiliyor. Gülenbaş'a bunun sırrını sorduk. Şöyle yanıtladı: "Öncelikle vaat ettiğini yerine getirmek gerekli. Bu zamana kadar siyasel yapanlardan hiçbirinin vaat ettigini yerine getirdigini görmedik. Yenilere ögiidüm şu: Vatandaşı aldatmasınlar. Sözlerini tutsunlar. Ancak o zaman o koltuklarında rahat rahat oturahilirler." Dernekteki odasında söyleştiğimiz 33 yıl lık Başkan Gülenbaş yalnız değildi. Yanında Derneğin Yönetim Kurulu uyeleri ile 10 kadar üye vardı. Biz de "biraz sıkışlıralım," dedik. "Yani sizin şimdiye dek hiç tutmadığınız sözünüz olmadı mı?" "Hayır" diye yanıtladı Gülenbaş, "Ne söz verdiysem tutlum. Söz verıniştim, 10 seııe uğraştım, lömbekiyi tozdan kınntıdan kurtardım. Kutulu çay yerine daha iyi kurunan naylon torbalı çay hazırlattım. Parıkende satış fişi yalnız kahvecilerde kalktı bizim uğraşlarımızla. Kahvelerden işletme vergisini kaldırdık. Röyle önemli konularda hep söz verdim. Üzerinden 10 yıl da geçse, sözüınü lutlum. Daha savayım mı?" Yönetim Kurulu ve dcrnck Uyclcri dc Gülcnbaş'ı kafalarıyla onaylayınca, "yeterli" deyip, "Politikacılar da sizin gibi davransa ne olur?" diye sorduk. Şöyle yanıtladı: "O zaman Türkiye'de sık sık iktidarlar degişmez. tslikrarlı bir yönetim olur." Anayasa Mahkcmesi Yerel Seçim Yasası maeeralı bir gelişim ile sonunda Anayasa Mahkemesi'nin kapısına kadar gcldi. En başta anayasadaki e.şitlik ilkesinden birçok konuya kadar sakıncalarla dolu yasanın "Türkiye'nin içinde bıılundugu koşullar açısından" ele alınnıası durunıunda Anavatan Partisi için pek sorun kalmıyor. Sorunun kimler için ol sessi/lik Genel seçimler öncesinde Anavatan Partisi içine sızmayı başaran, sağ kanadın uçlarında yeı alan siyasi gorüşlerin, yerel seçimler öncesinde yeniden bir sessizlik içine girdikleri gözleniyor. Bu tur sorunları, bakan olma aşamasında ustaca kullanan teşkilat işleriyle görevli Genel Başkan Yardımcısı Veysel Atasoy'un görevini devrettiği Mehmet Keçeciler'e Ankara, Diyarbakır, Zonguldak gibi illerdeki sorunların dondıırıılmasını onerdiği soyleniyor. Sağın her iki kanadından önemli siyasal dersler alan seçmcnler bir başka taktikle de oyalanıyorlar. Demokrat Parti'nin eskileri ya da Fa/.ilet Parlisi'nin yenileri grup grup partiyc kaydcdiliyor. Tapu delinmesiri" deyince Meclisin sağı solu birleşti 46 RAFET GENÇ Lillet Meclisi'nde geçen hafta iki veya üç yasa tasarısının görüşülmesiyle gcçti. Onun dışında her birleşimde üçer uye "giindem dışı" söz alarak çeşilli konuları "tutanaklara" geçirdiler ve "seçmenlerine selam" gönderdiler. Halkçı Parti Istanbııl Milletvekili ziraatçı Yılmaz Hastürk, geçen hafta gerek sozlü soru ve gerekse gundem dışı konuşma bakımından kursüden hiç inmedi diyebiliriz. Yılmaz Hastürk gübreye yapılan zamları eleştirirken, orman köylcrinin durumunu (ia ele almış, Ciülçavuş köyünü örnek göstcrmiş ve "Sayın arkadaşlanm, hükiimet lapııya dikkat etmeli, deldirmemelidir" demişti. Hastürk, ANAP'lılarca da alkışlandı, gubre zammını eleştirdiği halde... Üç yıl arayla tapu meselesi yeniden günderne gelincc meclisin sağı da solu da birleşiyordu. Millet Meclisi Başkanı Necmettin Karaduman, çarşamba günü törenle milletvekillerine kıırada çıkan odalarını verdi. Herkes odasına kapandı, seçmenlerini de alarak... Millet Meclisi'nin "ezeli" derdi olan "seçmen"in birden kulisten kaybolduğu görüldü. Koridorlarda gazeteciler ve >1 polisler vardı. Ama işin garip tarafı, nıil letvekilleri de kaybolmuştu. Muhalefet Partisi hafta boyunca Yerel seçim Yasası'nın iptali için Anayasa Mahkemesi'nc öncrge hazırlamakla meşgul oldu. Bu arada, "yardımcı bakanlar" sorunu ileri tarihe kaldı. Halkçı Parti'de yardımcı bakanların Meclise ne biçimde getirileceği konusu bile henüz aydınlanmadı. önergenin meclis araştırması, genel görüşme veya soruşturma şeklinde olup olmaması tartışnıa konusu. Bu konuda bir üye "inşallah gelccck hafla gctiririz" dcdi. Bu arada MDP grubunda bir şeyler oluyor. Mcmdııh Yaşa, Avrupa Konseyi yedek üyeliğinden istifa etti. Sonra genel kurulda ANAP'lılar arasında uzun sııre otıırdu. Meclisin en eski politikacılarından Keril Melen, gazetecilerle "ahbaplık " ediyor. Geçmişten örnekler vererek sorunlara ışık tutmayaçalışıyor. Melen, epey konuştuktan sonra, birden gazetecilere dönerek, "aman yazmayın" diyor. Eski Başbakan, bazı yapılan işler için de (kendisinden izin almadık ama yazmadan cdemeyeceğiz) bir söz söyledi: "Çocukça işler yapılıyor..." Buntı kimin için söyledi, onu açıklamadı. Gülerek masadan ayrıldı. Yüzde 50'nin altına Parlamento dışındaki parlilerdcn SODEP ve DYP doğal gclişimlcrini tamamlayarak TBMM'nin dışındaki yerlerini gün geçtikçe iyiden iyiye alıyorlar. 25 mart öncesinde giderek daha bir netleşiyorlar. Her iki partinin yerel seçimlerden beklentileri ANAP, HP ve MDP'nin toplam oy oranlarını yüzde 50'nin altına düşürmek paydasında birlcşiyor. Her üç partide yerel seçimlcre "leknik muhalefet dönemini kapatacak, siyasal muhalefet dönemini açacak" yepyenı bir olay olarak bakılıyor. Bu ohışumda, yetkili ağızlardan partinin temel özelliği 1982 Anayasası'nın geçiş dönemi hükümlerine karşı olarak açıkianan DYP'nin şansı SODEP'ten daha az. Siyasal kulislcrde kuruluşundan bu yana anayasal konularda katı bir tutum sürdürdüğü gözlenen SODEP'in daha başarılı olacağı konusunda ağırlıklı görüşler var. Toplam altı partinin katılacağı yerel seçimlerin olası sonuçlarından her biri, Turkiye'de 1984 ilkbaharının siyasi orlamında önemli değişiklikler yaşanacağını gösteriyor. Yerel seçimlerden gücünii tazeleycrek çıkacak Anavatan Partisi iktidarı da, büyük oranda oy yitiren Anavatan Partisi iktidarı da bu değişiklikleri simgeliyor.