Katalog

Sayfa 2 Söyleş SPK Başkanı Ali Ihsan Karacan'a göre en büyük sorun ÎMKB'deki manipülasyon "Kayıtlı sisteme mayısta geçilecek' ESRA YENER ermaye Piyasası Kurulu Başkanı Ali Ihsan Karacan, sermaye piyasalarının en önemli sorunlarından birinin Istanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda hisse senetleri üzerindeki manipülasyon olduğunu vurguladı. Manipülasyonun önlenmesl, izlenebilmesi için kayıtlı sisteme geçişin zorunlu olduğunu vurgulayan Karacan, "Mayıs ayı içinde kayıtlı sisteme geçmeliyiz. önce bazı kuruluşlarla başlayacağız" dedi. Sermaye piyasalannın derinleşmesi ve büyümesinin önündeki en önemli engelin yüksek enflasyon olduğunu vurgulayan Karacan, makro ekonomik istikrarsızlık ve halen bir para programının açıklanmaması nedeniyle piyasalarda belirsizlik yaşandığını söyledi. Repo sisteminin düzenlenmesi için çalışmaların sürdüğünü belirten Karacan, repoda bankalar ve aracı kurumlar için ayrı düzenlemeler yapılabileceğini, işlem miktarına sınırlama getirilmesi veya muhasebe sisteminin değiştirilmesi yöntemlerinin düşünüldüğünü açıkladı. Son zamanlarda, aracı kurumların işlem miktarına getirilen sınırlamalarla büyük tartışmalara yol açan SPK Başkanı Karacan, sermaye piyasalan, manipülasyon, sisteme getirilecek yeni düzenlemeler konusundaki sorularımızı yanıtladı. Türkiye'de sermaye piyasaları ne kadar derin, hangi sorunlarla karşı karşıya? S Bu açıdan bakıldığında İMKB'deki işlem miktarı yanıltıcı. Borsamızın gelişen birçok borsada olduğu gibi manipülasyon dediğimiz işlemler nedeniyle sorunları var. Sermaye piyasalarının derinleşememesi, büyümemesi ve işlem miktarının düşük olmasını neye bağlıyorsunuz? Türkiye'de makro ekonomik koşullar var. Bir ülkede enflasyon bu kadar uzun süre, bu kadar yüksek oranda sürerse, sermaye piyasalarının Bir ülkenin sermaye piyasalarındaki işlem hacminin bu noktaya gelebilmesi zordur. Sermaye piyasaları ve büyük olması önemli değil. Yalnızca işlem hacminin büyük enflasyon birbirine çok zıt olması sağlıklı değil. Türkiye'de kavramlar. Sermaye piyasalarının gelişiminin en borsada önemli bir işlem büyük önleyicisi enflasyondur. hacminin büyük bir reel işlem miktarını yansıttığı açık. Ancak Enlasyonun yüksek düzeyde ilerlediği 15 yıl içinde sermaye bu sağlıklı olduğunun piyasası geliştirmeye çalışıyor, göstergesi değil. Borsamızda bu ciddi sıkıntıdır. işlem hacminin sağlıklı yapıya Ikinci sorun da kurumsal kavuşması, derinleşmesi ve yatırımcının olmaması. büyümesi lazım. Halka açıklık Sermaye piyasalarına oranının zaman içinde oturması gerekiyor. Türkiye'de kurumsal nitelikli yatırım 200 şirket borsaya kote. Ancak denince, sistemli işlem akımını 800 civarında kurul kaydındaki sağlayacak yatırımcılar halka açık şirket borsaya kayıtlı aklımıza gelir. Yani periyodik, düzenli tasarruftan akıtacak değil. Bu şirketlerin Istanbul yatınmcı gereklidir. Türkiye'nin Menkul Kıymetler Borsası veya sosyal güvenlik sisteminin yerel borsalara kayıtlı olması yenilenmesi gerekiyor. için çalışılmalı. Kurul olarak, bir aracı kuruma hayat verme, kurulmasını onaylama düzenleme yetkisine sahip oluyorum da, onu denetleme, inceleme sistemini düzenleme yetkisi konusunda neden A tartışmalar çıkıyor. s Aynca ekonomide ciddi bir koordinasyon sorunu var. Merkez Bankası'nın para politikasını açıklamaması, orta vadeli program olmaması, planlamayı ve yatırımları etkiliyor. Günlük hayatın içinde yaşarken dışardaki gelişmeleri de pek fazla takip etmiyoruz. Yani dünyadaki sermaye piyasalarında çok önemli gelişmeler oluyor. Borsada menkul kıymetlerin spekülasyon yaratmak, manipülasyon (fıyatları yapay olarak etkilemek için alınıp satılması) sorunu nasıl Manipülasyon gerçekten mali piyasaların en belirgin problemidir. Kaydi sisteme geçtiğimiz zaman işlemlerin bir anlamda sağlıklı yapılması gündeme gelecek. Borsada aracı kurumlann global işlem yaptığı, işlemlerin kimlere ait olduğu ortaya çıkacak. Şu anda aracı kurumun talimatı doğrultusunda işlem yapılıyor. Isimler daha sonra elimize geliyor. Şimdi bunlar doğru mudur, sağlıklı mıdır? Manipülasyonlann önlenmesi için ne yapılacak? Kaydi sistem kayıt dışı ekonominin de önüne geçecek mi? Kayıt dışı işlemlerin, kara para aklanmasının önlenmesi için Türkiye'de adım adım bütün sektörlerin denetim altına alınması gerekiyor. Kaydi sisteme geçiş bu açıdan kaynaklanan manipülatif hareketleri de caydırıcı etki gösterecek diye düşünüyoruz. Kaydi sistem konusunda en ideali bir yasal düzenleme yapılması. Ancak çok gecikiyoruz. Tebliğimizi yayınladık. Kayıtlı sisteme mayısta başlamalıyız. Birkaç şirketle bir pilot uygulamayla başlayacağız. Kaydi sistem uygulanmaya başlandıktan sonra, manipülasyonla yaratılan işlem hacmi de daralacak. Incelemelerimizde, manipülasyona, hisse senedindeki aşırı hareketlerden yola çıkarak gidiyoruz. Ancak kayıtlı sistemle aynı anda bunu kimin alıp sattığı da ortaya çıkacak. Kimin alıp sattığını anında ortaya çıkaramayınca manipülasyonu önleme mekanizmanız da yavaşlıyor. Kısa süre ayrıntılı bilgi alma gibi. Aracı kurumlann işlem hacimlerine getirdiğiniz sınırlama nedeniyle büyük tepki topladınız. Sizce kaydi sisteme geçişi aracı kurumlar nasıl karşılayacak? Aracı kurumlanmız çok heterojen bir sektör. Birçok ciddi yatırım yapanlar var. Her düzenleme getirdikçe sadece bilanço kârzarar hesabındaki değişiklikler dışında başka yükler de getiriyorsunuz. Her düzenlemeyle o düzenlemeyi sağlayacak organizasyon yapılmasını da zorluyorsunuz. Onun teknolojik alt yapısını, bazen yönetim anlayışını değiştirmeye zorluyorsunuz. Ancak bir tepki alıyorsunuz. çözülecek? Insanlar çok alıştığı sistemin dışına çıkmak istemiyor. Geçmişte getirdiğimiz işlem sınırının dışında SPK şimdi repo tebliği üzerindeki çalışmalar yapıyor. Belki repo konusunda da belirli kısıtlamalar getirilecek. İşlem hacimlerine mi kısıtlama getireceğiz, belirli rasyolar mı oluşacak daha bell değil. Bankalarla aracı kurumların düzenlemeleri farklı olacak. Başka sınırlamalar da getirdik daha önce. Ancak tepki topluyor. Kurul olarak, bir aracı kuruma hayat verme, kurulmasını onaylama düzenleme yetkisine sahip oluyorum da, onu denetleme, inceleme sistemini düzenleme yetkisi konusunda neden tartışmalar çıkıyor. Böyle bir tartışma olmaz. Yasa, "SPK aracı kurumların tüm faaliyetlerini düzenler" diyor. Bana yetkı verıyorsunuz, bu yetkinin kullanımında işe gelmeyince sesiniz yükseliyor. Bu bir çelişkidir. Aracı kurumların faaliyetlerini düzenlemeye ilişkin yasal yetkisi olan başka bir merci yok. Onun için gereksiz, lüzumsuz, bazen de son derece aşağıya düşen tartışmalar içine girip tartışmak çok yanlış. Repoyla ilgili düzenlemeler dediniz. Çalışmalannız ne aşamada? Açığa repo konusunda bir gelişme oldu mu? Çalışmalarımız önce bir standarda otursun. Repo çalışmaları için şu aşamada söylenecek çok birşey yok. Ama şunu söyleyeyim; geçmişte repo bir sermaye piyasası faaliyeti olarak yasaya alındı. Ancak aslında repoyla ilgili düzenlemelerin gerçek adresi Türkiye'de Merkez Bankası olmalı. Dünyadaki örnekler böyle. Repo işlemlerinin muhasebeleştirilmesi konusunda bir düzenleme yapılabilir. Hangi versiyonlara bağlanacağını uzunca bir zaman süreci içinde tartışacağız. Olayın bir yönü de açığa repo. Terorik olarak mümkün ve yapılıyor. Hiç repo yektkisi olmayan repo yapan kurumlar var. Birçok açığıareponun sonucunu gördük. Bizzat aracı kurumlar, zor durumda kalan bankalar. Çalışmalar sonucunda herşey bir standarda oturacak. (£$