Katalog

• Dunya Sayfall J TT* TTi eKononıısının çokıış oykusu bu denli serbest kaldılar. Finlandiya bankaları, Avrupa bankalarından sınırsız bir şekilde borç para almaya ve Finlilere adeta zorla dağıtmaya başladılar. Bankalar, çoğu kez kefil bile istemediler. Bir anda herkes zengin olmuştu. Herkeste para vardı ve bankadan daha dilediği kadar alabiliyordu. Ardından her caddede bir banka şubesi açılmaya başlandı. Öyle ki yan yana 45 banka şubesi vardı. işsizlik oranının inanılmayacak ölçülerde artması, birçok asırlık bankanın iflas etmesi, birkaç büyük bankanın birleşmesi beklenmedik bir gelişmeyi de beraberinde getirdi. . HÜSEYtN KlLIÇARSLAN TurkuFinlandiya U zun yıllar güçlü ekonomisi ve sosyal devlet anlayışı politikası ile dünyanın en zengin yirmi ülkesi arasında yer alan Finlandiya, 2. Dünya Savaşı'nın ardından tarihinin en kötü ekonomik bunalımını yaşıyor. Bir zamanlar çökmez denilen sağlam ve güçlü ekonomi, nasıl oldu da böyle düzeltilemez bir hale geldi? Kuzey Avrupa Iskandinavya ülkeleri, özellikle 2. Dünya Savaşı'nın ardından sosyal demokrat yönetimleriyle dikkat çekti ve neredeyse sürekli olarak bu partiler hükümet kurdu. Devletin ekonomideki ağırlığı ise çok büyüktü. Ne olduysa 199O'lı yılların başından itibaren gelişmeye başladı. 2. Dünya Savaşı'nın ardından Finlandiya nüfusunun büyük bir kısmı tarım ve ormancılık gibi işlerde çalışmaktaydı. Yaklaşık altı yüzyıl Isveç egemenliği ve ardından yüzyıl Rusya çarlığı altında kalmış olan Finlandiya'da, güçlü bir ekonomi yoktu. Ikinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Finlandiya, Sovyetler Birliği'ne yüklü bir savaş tazminatı ödemek zorunda kaldı. Bu nedenle ülke hızla sanayileşmek zorundaydı. 19501974 dönemlerinde ise gerçek büyüme hızı yüzde 5 dolaylarına kadar tırmandı. Finlandiya, Sovyetler Birliği'ne savaş tazminatlarını öderken ekonomisini de hızla geliştirdi. Finlandiya'da. 1980'lerin bazı dönemlerinde yüzde 6'lara çıkmış olmasına rağmen, gayri safi milli hasıla büyüme hızı 1975'ten bu yana hayli düştü. teknolojiden dolayı tüm dünyada tanınıyorlar. Iş gücünün yaklaşık yüzde 9'luk bölümü tarımda çalışırken hizmet sektöründe çalışanların toplamı yüzde 50'yi geçiyor. Finlandiya, Kanada'nın ardından dünyanın en büyük ikinci kâğıt üreten ülkesi. Tüm Finlandiya'nın yaklaşık yüzde 70'i ormanlarda kaplı ve yüksek kaliteli keresteden ötürü kâğıt ve kâğıt ürünleri hâlâ en önemli ihraç maddeleri arasında yer alıyor. Kâğıt sanayi üretimini yaklaşık yüzde 80'i ihraç ediliyor ve bu değer Finlandiya'nın toplam ihracatının yüzde 40'ına, toplam sanayi üretimin ise yüzde 21 'ine eşit oluyor. Finlandiya'nın kendi enerji kaynakları, ülke enerji tüketiminın ancak yüzde 30'unu karşılayabildiğinden, enerji ithali Finlandiya için çok büyük bir önem taşıyor. Tüketilen enerjinin yaklaşık yüzde 22'si ülkedeki dört nükleer santralda üretiliyor. Pış 1990 yılının sonunda hiç kimsenin beklemediği bir şekilde Fin Markkası 3/1 oranında değer kaybetti. Dış borçlar ekonomi politikasını dramatik bir şekilde etkilemeye başladı. Küçük ticarethaneler, atölyeler bir bir iflas ederken devlet tasarruf politikasını yürürlüğe koydu ve resmi dairelere kadrolu memurişçi alımı donduruldu. Ev fiyatları beklenmedik şekilde birden bire düşünce, borçlular da işsiz kalınca enflasyonun yüzde 1 bile olmadığı bu ülkede borç ödemenin güçlüğünü siz düşünün artık. Rusya'nın, Finlandiya'ya olan toplam borcu dokuz milyar Fin Markkası'nı buluyor. 1994 yılında Finlandiya, Avrupa Topluluğu'na üye oldu. Temel gıda maddelerinde yüzde 10'a varan bir ucuzluk geldi. Ancak AT üyeliği bir anlamda işsizliği iyice körükledi. Finlandiya'da gümrüksüz gelmeye başlayan birçok mala karşı talep artarken, yerli malı pahalı olmasından ötürü tercih edilmez oldu. Birçok aile çiftçiliği bıraktı. ... Ve meşhur işsizlik sigortası, sosyal yardım güvencesi, sendikal haklar, analık izni gibi birçok temel hakta inanılması zor kesintilere gidildi, gidiliyor. Işin en acı yanı ise sosyal demokrat ve sosyalist iki parti ağırlıklı bir koalisyonla yönetilen Finlandiya'ya bu hükümette hemen hiçbir yenilik getiremiyor. Çok şükür telekomünikasyon da dünyanın sayılı isimlerinden NOKIA hızlı bir gelişmeyle birlikte yüz güldürüyor. Çta Dıssatımda sorunlar Finlandiya dışsatımı denildiğinde akla gelen ilk şey, ormancılık ve kâğıttı. 1950'li yıllarda ise metal ve mühendislik sanayi kollarının Sovyetler Birliği'ne yaptığı ihracatta önemli gelişmeler kaydedilmeye başlandı. Avrupa ile giderek gelişen iyi ilişkiler sonucunda Finlandiya 1961 yılında EFTA'ya katıldı (Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi). Ardından zamanın diğer tarafsız ülkeleriyle birlikte Avrupa Ekonomik Topluluğu ile özel bir serbest ticaret anlaşması imzalandı. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Avrupa'daki yerini almak isteyen Finlandiya, Avrupa Topluluğu'na üye oldu, yıl: 1994. Finlandiya ihracatının yarısından fazlası AT ülkelerine gidiyor. Isveç'in yanı sıra ticari ilişkilerin en yoğun olduğu ülkelerin başında, ABD ve Japonya geliyor. Finlandiya, ihracatının bir bölümünü ise hammaddeler oluşturuyor. 1970'li yıllarda hızla büyüyen Finlandiya ekonomisi altın yıllarını yaşadı. Finlandiya, tarımın ağırlıklı olduğu bir toplumdan, hizmet sektörünün üstünlüğüne dayanan bir refah devletine dönüştü. Dünyanın en güçlü sendikaları işsizlik güvencesi ve sosyal haklar, Finlandiya güçlü ülke görünümünü giderek terk ediyor. parasız sağlık hizmetleri birbirini izledi. Yıl 1997... borçların geri ödeme maliyetleri, yurtdışı yatırımlardan elde edilen gelirlere göre daha fazla artıyor. Bütçenin denkleştirilmesi konusunda karşılaşılan güçlükler ise ekonomik durgunluktan ötürü vergi gelirlerinin beklenen hızda arttırılamamasından kaynaklanıyor. Issizlik faclası Yaklaşık altı yıldan bu yana bir türlü aşağıya çekilemeyen işsizlik oranı, yüzde 20'lere dayanan işsizlik ve sonu gelmeyecek gibi görünen sosyal yardım kesintileri. Sonuç ise içler acısı denebilecek türden: Ikinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük ekonomik bunalım, en büyük işsizlik oranı. Peki neden? Daha 1980'li yıllarda Finlandiya ekonomisindeki denge kurma çalışmaları önemli başarılar elde etmişti ve işsizlik oranı yüzde 4 ile yüzde 6 arasında dolaşmıştı. Ancak 1990'lara geldiğimizde işsizlik rakamları Orta Avrupa ülkelerindeki düzeye geldi, zamanla bu düzeyi bile geçti. Dış borçlar gayri safi milli hasılanın yüzde 35'i dolayındadır. Bugün itibarı ile ödemeler dengesi durmaksızın açık veriyor. Dış Batıs nedenlerl Finlandiya ekonomisinin batış nedenleri en genel şekliyle aşağıdaki gibi sıralanabilir: 1) Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Finlandiya'nın, Rusya'ya olan ihracatı neredeyse durdu. Finlandiya'nın dışsatımının yüzde 20'si Sovyetler Birliği'ne gidiyordu. Ve bu alanda çalışanların büyük bir kısmının işsiz kalması, ilk işsizlik ordusunu tanıttı Finlandiya'ya. 2) Batı Avrupa ülkeleri gibi Finlandiya da devlet bankaları üzerindeki denetimini kaldırdı ve bankalar tarihlerinde ilk kez Büvüme hızı durdu 199O'lı yıllara geldiğimizde ise büyüme hızının hemen hemen durduğunu görüyoruz. 1992 yılının sonuna ilişkin tahminlerde ekonominin yeni bir büyüme dönemi eşiğinde olduğu tahmin edildiyse de beklenen gerçekleşmedi. Kırsal alanlardan kentlere kayan bir göç yaşandı. Son yıllarda Finlandiya şirketleri uluslararası düzeyde önemli başarılar elde ediyorlar, sanayide kullandıkları ve geliştirdikleri yüksek