Katalog

Sayfa 12 Araştırma Laleli: Altın yumurtlayan tavuk FATMA KOŞAR Gelir bölüşümü için esnaf bir telden, bürokrasi başka telden çalıyor L aleli'deki kayıtdışı gelirleri yasallaştırmak için çözüm arayan hükümet, altın yumurtlayan tavuğu kesmemek için, esnafın da görüşlerini almayı uygun buldu. Kayıtdışı sıstemden, kayıt içine geçişte, var olan müşteri potansiyelini ürküterek kaçırmaktan çekinen hükümet, aralarında Deri Sanayicileri Derneği Başkanı Turgut Koşar'ın da bulunduğu üç kişilik komisyona Laleli'nin vergilendirilmesıni sağlamak üze:e bir öneri hazırlamasını istedi. Komisyonca hazırlanan ve özel fatura uygulaması, stok affı, özel KDV büroları ve döviz alım belgelerinin , düzenlenmesine yönelik maddeleri kapsayan öneri, Maliye Bakanlığı ve ilgili bakanlıklara sunuldu. TOD bakanlıklarda İlgili bakanlıkların sözkonusu öneriyi gözönünde bulundurarak, Laleli piyasasının vergilendirilmesine yönelik bazı hazırlıklar yaptığı belirtiliyor. Çalışmaların 20 gün içinde ancak, tamamlanmasının beklendiği dile getirilerek, yeni sisteme şimdiden bir isim koymanın mümkün olmadığı da vurgulanıyor. Turgut Koşar'ın da aralarında bulunduğu komisyon Italya modeline benzer vergilendirme sisteminin getirilmesini önerdi. Bu modelin getirilmesi durumunda, 67 milyar dolarlık bir paranın devletin kasasına gireceği öne sürülüyor. Sunmuş oldukları önerinin bakanlıklarca olumlu karşılandığını söyleyen, Koşar, önerinin birçok maddesi üzerinde anlaşma sağlandığını ileri sürerek "Buna karşın, henüz uygulanmaya konulmadı" dedi. Komisyonun uygulamaya yönelik sunduğu öneri turistin bildirimine güvenmeyi gerektiriyor. Gümrüklerde yapılacak kayıt, esnafın turiste vereceği, alınan malı bildiren faturalara göre yapılacak. Laleli'nin yasallaştırılması ve ihracat kapsamına alınması amacıyla, esnafın alışverişlerde özel bir fatura kullanması gerektiği ve yasadışılığa güvenerek kalitesiz mal satan esnafın saptanabilmesi açısından da fatura kullanımının gerektiği gündeme getirildi. Turistin pasaport Komisyonun Laleli için hazniadığı raporda özel fatura uygulaması, ö/el KDV biirolan kumlması ve döviz alım belgeleri düzenlenmesi yer alıyor. numarası, ad ve soyadına göre döviz alım belgeleri düzen lenmesi gerektiği düşünülerek, bu yönde çalışmalar yapılması istendi. KDV iadelerinin zamanında ödenmemesi durumunu da göz önüne alan komisyon, 'özel KDV büroları' önerdi. Ticaret sarmasıâr Yetkilerin farkına varmadıkları bir hızla büyüyüveren bavul ticareti, şu ana kadar işlemsiz, fişsiz, faturasız yapıldı. Bu nedenle üreticilerin defterlerinde stoklar oluşmasına neden oldu. Komisyon, üreticiden gerçek olmayan stokların vergisinin alınmasını egellemek için 'stok affı' isteminde de bulundu. Uygulamaya yönelik henüz bir taslak hazırlanmadığını bildiren İhracat Genel Müdürlüğü yetkilisi Mesut Sapmaztürk, Maliye Bakanlığı'nın bu konuda tebliğ yayımlamadığını belirterek, Laleli'nin ihracat kapsamına nasıl alınacağının tebliğden sonra netlik kazanacağını söyledi. Sapmaztürk, "zorunlu olmamakla birlikte, döviz alım belgeleri, bankalardan bozdurulmak suretiyle kullanılacak. Döviz alım belgesinin gerekliliği üzerinde görüş birliğine varıldığı söylenebilir. Mal çıkışlarının nasıl yapılacağı konusunda abartılı bir endişe yaşandı. Ihracatta gümrük kayıtları pek sorun olmayacaktır, yine de, bir yöntem söylemek için henüz erken" diyerek, ihracatta çıkışı sağlanan malların teker teker kontrol edilmediğini" anımsattı. Gelirler Genel Müdürlüğü Müdür Yardımcısı Arif Şimşek, Laleli esnafının, görüşlerinin dikkate alındığını belirterek, KDV'den muafiyetin gerçekleşeceğini ve esnaf ile müşterinin rahat olacağı bir sistem getirmek için çalışıldığını söyledi. Şimşek, stok affını da içeren bir özel fatura sisteminin ağırlık kazandığını belirtti. Ancak öne sürüldüğü gibi, ne olacağının kesinleşmediğini ve sistemi tam anlamıyla tanımlamak için çok erken olduğunu belirterek, ilgili çevrelerin yanlış bilgilendirildiğine dikkat çekti. Esnaf ne umuvordu? Serbest bölge olma beklentisi içine giren bir bölüm esnaf, 'Laleli'ye başka bir çözüm getirilemeyecektir' kanısından yola çıkarak, serbest bölge olabileceğini düşünüyordu. Komisyon görevlilerinden Turgut Koşar, bu tür istemlerin kendisine de yöneltildiğini kabul ederek, serbest bölge isteminde bulunmadıklarını söyledi. Koşar, şöyle konuştu: "Laleli, teknik açıdan, serbest bölge olma özelliklerine sahip değil. Teknik sorunlar bir tarafa bırakılsa da, Laleli'de serbest bölge standartlarının uygulanması halinde, Salıpazan'na ve Merter'de gelişen tekstil piyasası ile Zeytinburnu'nda deri piyasası gibi Laleli'de takip eden alışveriş yerlerine haksızlık edilmiş olur." Koşar, Laleyi yeni sistemin uygulamaya konması için yapılan çalışmaların çok yavaş yapıldığına dikkat çekti. ğta Prof. Dr. Osman Altuğ | 996 yılının 1 değerlendirmesini JL yapan, Merkez Banakası Genel Müdürü Gazi Erçel, kayıtdışı ekonominin getirilerine değinerek, dış ticaret açığının, kayıtdışı ekonomiyle dengelendiğini söylemişti. Sık yapılan bu tür yorumlann havada kaldığını düşünen çevreler ticari potansiyele sahip her alanın vergilendirilmesinden yana. Marmara Üniversitesi "Kayridışı ekonomi mafyayı besliyoıf öğretim Görevlisi Prof. Dr. Osman Altuğ, rant ekonomisinin konu edildiği bir panelde yaptığı konuşmada, kayıtdışı ekonominin devlete bir getiri sağlamadığını söyleyerek şöyle konuştu: "1980'den beri hükümetler, kayıtdışı ekonomiyle kalkınmayı hedeflediler. Bunun sonucunda, kayıtdışı ekonomi bugünlerde yüzde 55 oranında, sürekli artıyor. Kayıtlı olmayan ekonomi büyüdükçe mafya da büyür. Devlet yapay rant arayışlarını yaparken, iç borçlanmada vergiye bağlanmamış, kolay zenginleşmiş çevrelere muhtaç kalıyor. Bu yüzden, topal durumdaki vergi sistemimiz, bu çevrelerin aleyhine hareket edemiyor. Örneğin, tarikatlann kazançları da vergilendirilmemiş, dolayısıyla denetim de yapılamıyor."