Katalog

Gundem Sayfa 3 Ozel sektör yatınmlan ikiye katlandı T ürkiye'de hükümetlerin özelleştırmeye iyiden iyiye bel bağlayıp, özelleştirmeyi haklı çıkarmak için k a m u yatırımlarını kısmasına karşılık, özel sektöre yapılan yatırımlarda artış gözlenıyor. Son iki yılda özel sektöre yapılan yatırımlara bakıldığında, t ü m sektörlerde 1995 yılına göre 1996 yılındakı yatırımların ortalama iki kat arttığı gözleniyor. 1996 yılında özel sektörde t o p l a m yatırım tutarı bir önceki yıla göre yüzde 90 arttı. 1996yılı gerçekleşmeleri t a m olarak netleşmese d e tahminlere g ö r e 1996 yılında en fazla yatırım konut s e k t ö r ü n d e gerçekleşti. A n c a k bir önceki yıla göre özel sektör yatırımlarında en fazla artışlar enerji, tarım, sağlık v e eğitimde Te p e g ö z /^koııomiden eğitinıe, kitle iletisjminden dcvlcti oluş,turan "bedeıı"in belkemigini memıır oluşturur. Devlet bir heden ise, ıiH'inıır da bu bedeni dik tııtaıı belkemiğidir. Kğer bu belkemij>ini olıışturan omurları uüçlii tutamıyorsak; eğer omurları yeterinee beslemek bir yaııa, /.ayıflatmava, daha da ötesi /.edelemeye kalkışıvorsak hırakalım bedenimi/.i, bas,ıını/.ı da dik tutamamamayı nftze alıyoru/ demektir. Memıır maaşlarına yapılacak /am, ötedeıı beri her ycni yıl arifesinde basja>an tartışjnalann temeli ola^elmektedir. Her İıükiiMut, i^ ha>ına j>elirken "memıır maas.larımn enflasjonun ü/erinde Iııtulacagr'nı muştular! llele "seçim sathı maili"ne girilmiş,se yetinme/, hülcenin kaldırahileeeginin ü/erinde /.anı bile yapar. Ne var k i ; hükiinıetler biitçe yapmayı bilmediklerinden ıııi, yoksa enflasyon hükümeti dinlemedi£inden mi, is, doniip dolaş,ıp ya "bülı;e aeığmın kapatılması ve ülkenin yüksek çıkarlarının korunması" ııjjruna nıcmurdan ö^veri (!) istenmesine ya da, ne hikmettir bilinme/, "entlasyonun sanıldığınca yüksek olmadığı (!)"na }>elip dayanır! Man/ara hep aynıdır: Mcınur, lıak aramak için sokaklara, alanlara dökülür ve keııdi gibi menıur olan güvenlik (iiiçkıiyle kar<)i karsıya bırakılır! Bu haftaki kapağımı/da "i'jini bilnıeyen (!)" meııuırlarımı/ın yıllardır "yürüye yürüye eskitemedikleri" yüksullasma yolunda nerelerden nercye düstükleriııi irdelemeve ealıştık. Valnı/ea menıurlardan değil, tüm çalısanlardan "zorunlu" olarak kesilen Tasarrufu Teşvik Fonu ise "emekçinin" yaşamsal sorunlarıııdan biri. Vıllardır toplanan "ana para" ve "nema"ların "hak sahiplerine" geri iklenip ödenmcyecegi; ödenecek ise de nasıl ve ne oranda "kırpılarak" ödeneceği de to/ duman arasındadır. llükümetin "ödemem" kararı, Cumhurbaşkanlığrnm vetosuyla karşılık bulmuş; aneak hükümet bu vetoya karşılık yeni bir karar almaya ya da eskisinde direnmeye /ahıııet etnıediginden dtırıım daha da karışmıştır. Çünkü bir yaııda hükümetin "iistiine bir bardak soğuk su için" dediği bir para siiz konusudur; öte yanda ise, veto gölgesinde aylık kesintiler hâlâ "zorla" sürdürülmektedir. Sayfalanmı/da, /ararı "en h a f i ı " nasıl atlatahileeeğini/.e ışık tutabilecegini umduğumuı degerlendirmeleri bulacaksım/.. Verileri toparlayıp degerlendirmeleri yapınak bizlerden, hakkını/ı en iyi bieimde korumak ya da almak konusunda ne yapaeağmı/a karar vermek si/Jcrdcn... Kimbilir; veri ve değerlendirmeler, hak savunma ve arayıslarıyla bütünleşjp gerekli yankıları ııvandırabilirse, belki ekonomiyi yönettiklerini sanarak calı^anları sürekli yoksulluğa itenlerin kulaklarma dek ulaşır da, hükümet edenler de kulaklarını kendi seslerinden başka seslen.* de vermcyi akıl edebilirler... l l a k l a r ı alınmış, gecjm dü/eyini yükseltebileeek oranda maaş /amlı ve /.orunluluktan nemalanyla birlikte kurtulunmuş haftalar dileğiyle. Ozel sektör yatınmlan (miiyarTL) Belkemiği sakatsa beden de sakattır! gerçekleşti. Özel sektör yatırımında 1996'da enerjide yüzde 238, tarımda yüzde 116, sağlıkda yüzde 166 ve eğitimde yüzde 113 oranında artış yaşandı. Kaynak.DlE Türkiye kredi notunda sınıfta kaldı Türkiye'nin kredi karnesi Tarih Kuruluş Not 1991 S&P BBB Mayıs 1993 S&P BBBA1 Ocak1994 Moody's Ocak 1994 Japon JCR BBB Mart1994 S&P BB Nisan 1994 S&P B+ Moody's BA3 Haziran 1994 Ağustos1994 IBCA B Ağustos1994 S&P B+ BB* Ağustos 1994 JCR BB Temmuz 1995 D&P B+ Temmuz 1995 S&P BBEylül 1995 IBCA S&P B+ Ekim1995 JCR BB Kasım1996 Aralık 1996 S&P B R+ Aralık 1996 IBCA ürkiye'nin 1978 ve 1979 yıllarında girdiği dış borç bunalımından sonra aldığı önlemlerle 1980'li yıllar b o y u n c a y ü k s e l m e gösteren kredi değerliliği, 1989 yılından başlayarak gerileme sürecine girdi. 1980'li yıllarda gerek IMF, Dünya Bankası ve O E C D gibi kuruluşların raporlarında, gerekse Euromoney gibi dergilerin kredi değerliliği ölçümlerinde Türkiye güvenilebilir bir ülke olarak gösterildi. Ancak 1980'lerin s o n u n d a n itibaren b u kurumlar Türkiye'ye yönelik uyarılarını d a raporlara almaya başladılar ve Türkiye'nin kredi değerliliğinde bir gerileme ortaya çıkmaya başladı. 1991 yılında S&P tarafından Türkiye'ye verilen B B B kredi notu b o r ç ö d e m e kapasitesinin uygun o l d u ğ u n u ifade ediyordu. A n c a k b u n d a n iki yıl sonra 1993 yılında aynı kuruluş ö d e m e kapasitesinin olumsuz değiştiğini belirten BB notunu verdi. Kredi kamesinin en kırıklı yılı ise 1994 o l d u . M o o d y ' s , J a p o n JCR, IBCA ve S&P tarafından 1994 yıllarında verilen notlarda sürekli olarak Türkiye'nin riskli ülke o l d u ğ u vurgulandı. A n c a k 1994'ün o c a k ayında bir tek J a p o n JCR Türkiye'ye verdiği B B B notuyla borç ödemelerinin olumlu o l d u ğ u n u ifade etti. 1995 yılına gelindiğinde kredi notlarımızda olumlu bir gelişme kaydedilmese d e , Temmuz ayında S&P Türkiye'ye uzun d ö n e m borçlarda pozitif g ö r ü ş ü ifade e d e n B+ n o t u n u verdi. 1996 aralık ayında ise aynı kuruluş riskin yüksek o l d u ğ u n u belirten B n o t u n u verdi. Son olarak d a IBCA Türkiye'ye verdiği B + notuyla uzun d ö n e m borçlarda duruğan bir görüş o l d u ğ u n u vurguladı. T T Ne kadar çok taşıt, o kadar çok para T ürkiye'de trafiğe çıkan taşıt sayısına bağlı olarak Istanbul'daki boğaz köprülerinden geçen taşıt sayısında ve b u geçişlerden elde edilen gelirlerde artış yaşanıyor. Istanbul Boğaziçi Köprüsü'nden geçen taşıt sayısı ve elde edilen gelir daha sonra inşa edilen Fatih Sultan M e h m e t K ö p r ü s ü ' n ü n ö n ü n d e y k e n , yıllar itibariyle aaradaki farkın d a k a p a n m a eğiliminde o l d u ğ u gözleniyor. 1991 yılında Boğaziçi K ö p r ü s ü ' n d e n t o p l a m 4 4 milyon 341 bin 576 adet taşıt geçiş yaptı v e giselere 239 milyar 6 3 4 milyon lira bıraktı. Aynı yıl Fatih Sultan M e h m e t K ö p r ü s ü ' n d e n geçiş yapan araç sayısı 2 2 milyon 729 bin 6 0 0 iken, elde edilen gelir 196 Boğaz kopnileri'nin geliri ve geçen taşıt sayısı Boğazijj iöf» | [ Fatih Sul an M 239.634 G 44.341.576 Taşıt sayısı ' Kasım ayı ıtıbanyle ('umhurivel Ekonomi CUMHURİYET EKONOMİ DERGİSİ • İMTİYAZ SAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİ GÜN HABER AJANSI BASIN VE YAYINCILIK A.Ş. • GENEL YAYIN YÖNETMENİ: ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ: HİKMET ÇETİNKAYA • YAZIIŞLERİ MÜDÜRLERİ: DİNÇ TAYANÇ (SORUMLU), İBRAHİM YILDIZ • YAYIN YÖNETMENİ: BÜLENT KIZANLIK • GÖRSEL YÖNETMEN: M. SEDAT DEVİR • REKLAM: MEDYA C Kapak: İSMAİL GÜLGEÇ Grafik: GRAFİK SERVİSİ 1991 1992 1993 1994 1995 1996' milyar 811 milyon lirayı b u l d u . 1996 yılının kasım ayı itibariyle Boğaziçi K ö p r ü s ü ' n d e n geçen taşıt sayısı 59 milyon 458 bin 3 6 oldu ve t o p l a m 2 trilyon 619 milyar 179 milyon liralık gelir elde edildi. Aynı d ö n e m d e Fatih Sultan M e h m e t K ö p r ü s ü ' n d e n g e ç e n taşıt sayısı ise 39 milyon 842 bin 9 9 4 ' ü b u l d u . Toplamaraçların geçişinden elde edilen para yaklaşık 2.5 trilyona ulaştı. Kaynak:DlE