Katalog

Sayfa 10 Kapak Ekonomik kriz 'grev hrıcı' # Baştarafı I. sayf'ada Buyıl I Mayıs'a yaklaşan günlerdc, ekonominin tartışıldığı bır tclcvizyon açık oturıım programında Istanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Hüsamellin Kavi konuşınasına "işçi l)ayraıııı"nı kutlayarak başladı Işveren kesinıi ve hükünıetlerin I Mayıs'a, "Bahar Bayramı" ııdan öte bir aıılanı yüklemenıckte u/un yıllar dircııdigi gö/öniine alındığında bu farklı yaklaşım dikkali çektı. Yınc bu yıl Türkiyc'ııin gündcmine gıren bedelsi/ ıthalalı öııcc patroıılar ağır dillc eleştırdı, ardından binlercc otomohil işçisi Bursa r'omera Meydanı'nda toplanarak Inikümetı pıotesto etti. Ve Tiırk Mclal Sendikası, sanayıeı örgülleriyle bırlıktc lıükiinıcl kararına kaışı ta\ır alıp Daııışlay'a gitti. üerken, Brısa Lastik Sanayii'ııın Kalıle Ödiiiiı aldığı lıalıcri Avrupa'dan gcldi. Vc kutlanıa Brisa'nın 700 ışçisi ilo birlikte gerçcklesjti. (,'ok geçmeden Kordsa. TÜSİADKalDcr kalitc ödülünü ka/andı ve Sabaneı, Kordsa fabrikasında ödiilü işçilere verdi. Kamuoyu, işçiişveren ilişkilerinde bclli bir yuıııuşama i/lenimi yaratan manzaraları izlcrkcn, aynı zamanda • Refik Baydur, TlSK'e bağlı işveren sendikalannda bu yıl bağıtlanan 400 bini aşkın işçiyi kapsayan, yaklaşık bin 500 toplu sözleşme pazarhğının grevsiz sonuçlandırıldığını söylüyor. özel scktör işkollarında ışçi vc işveren scndikalarınm toplu iş görüşmeleri de sürüyordu. Acaba, görüııüsjteki barışçıl ınanzara sözleşme pazarlıklarına yansımış mıydı? (,'ünkii saiın alım güeünün sürekli aşındığı Türkiye'de grevsı/ biryıl geçirılcbilmesinin temel koşıılu "yaşanabilir bir ücrel düzeyiııe" eı ismeklı. Aslında I99()'lı yıllar, gerek kaımıda gerck özel sektörde, 12 Lyliil koşullarını aratnıayacak ölçüdc reel ücret gerilemesiniıı yaşandığı bir döııenı oldu. l'etrolls Scndikası'nın araştırmasına göre, reel ücretler 199195 arasında kanıuda yarının altına düşerken, özel seklörde yiizde 50'ye yaklaşan birdüşüş gözlendi. Son döncmdcki bu kayıplara karşm, işçi sendikalarının yine de seslerini fazla yükseltemedıkleri gö/lendi. Önceki dönemin aşınmalarını unutup, üerelleri geleeek döncmdcki yüksek enflasyondan korutna derdinc düşcn sendikalar, dcmokratik tepkilerini ortaya koymadan önce 1994 yılında başkfyan ve hala süren ekonomik kri/.in sanayi ve istihdaına yönelen tchtidini de hcsaba katnıak /.oruııda kaldılar. Türkİ!, (Türkiye tşçi Sendikaları Konlederasyonu), DİSK (Devrimci Işeı Sendikaları Koııtedarasyonıı) (ieııel Başkanları Bavraııı IVIcral ve Rıdvaıı Budak ilc IİSK (I iiıkiye İşveren Sendikaları Konfcderasyonu) (ienel Başkanı Ret'ik Baydur, bu yılkı loplusö/lcşıne pa/arlıklarının Bu \ılki azsayıdaki grcvin daha çok kiiçük işletnıelerdc >aşaııdığı, farklı sektöıicrdeki toplu pa/arlıj>ııı iscson dakikada da ulsa aıılaşma ilc soııuit'lamlığı dikkali cokivor. olumlu geçtiği yolunda görüş birliği içindclcr. Rcfik Baydur, TlSK'e bağlı işveren scndikalarında bu yıl bağıtlanan 400 bini aşkın ışçiyi kapsayan, yaklaşık bın 500 toplu sn7İosm> p:i7:ırli(>ınııı nrev<.İ7 sonuçlandırıldığını söylerken; kritık satlıaya geleıı kîiğıt scktörii ve Mcrsin'dckı Akdeni/ andaçö/ünılendığıni bclirtiyor. Baydur, özcllikle tckstil vc nıetal işkollarındaki grup toplu ış sö/lcşmelerinin. ortalama yıllık yü/de S5 /am oranıyla sorunsu/ hallcdılnıış olmasının önem taşıdığının altını çiziyor. Türklş Başkanı Meral vc DİSK Başkanı Budak da, bu yılı toplu iş sö/leşmclcri vc grcvlcr açısından "olumlu bir yıl" olarak görüyor. İşçi vc işveren sendikaları başkanları, kamu toplu iş sözlcşmelcrinin ağırlıkta olduğu önümi'ızdckı yıla ilişkin de iyimser bcklcntilcr taşıyor. Bu noklada TİSK Başkanı Refik Baydur, lıükümcl polıtikasınm bir yanlışı olarak kâr eden vc etıncyen kamu işletmelerinin paçal edilmesinin bedelinın işçly çıkarılması nedeniyle kaırmdaki /am oranlarının özel sektörün altına düşcccğini ifadc cdiyor. Ortak talcpkr olustu Istatistıklcr, grevlerdeki azalma sürecinin I992 yılında başladığını ortaya koyuyor. Peki, toplu iş sö/leşmclcrindeki uyuşma/lıkları. grevlcri dcrindcn yaşayan Türkıye'de, böyle bir gelişmeııin orlaya çıkmasının sebcplcri neler'.' I * ve işveren temsileileri, taraflarm iş barışının sağlanmasına yönelik olumlu yaklaşımlar içine ^^^^^m (iübrc g e i i d s n r vnn c o Sendikaların ışkollarına gore dağılımı 1990 1991 4 2 Tarım ve Ormancılık, Av. ve Bal. • ^ • I H B H H B ^^| gırdığını kabul edıyorlar vc "laşcmnluğa son vcnlmcsı . kayıtdışı ekonominin önleıımesi" gıbi ortak taleplcrdc bulunuyorlar. Yine TİSK Başkanı da, Türklş ve DİSK Başkanları da. toplu iş sözlcşmelcrinin sonuçlandırılması. grevlerin azalmasında; "işsi/.lik korkusu", "scndikalı işçi sayısındaki a/alına" ve 'Vndikaların işk'vlcrinin a/almasr'mn öncmli ctken olduğu noktasında bulıışuyorlar. 18 ışvcrcn sendikasının üst kuruluşu TlSKBaşkanı Refik Baydur, önceki yıllarda işçilerin ideolojik yaklaşımlara girdigi, işverenlerin dc çalışanlarını istismar ettiği; bugüıı isc, işçi vc işveren sendikaları arasında "slofjan devrinin kapandığı" görüşünde. Baydur, tarallar arasında yuıııuşama dönemiııc girilmcsini ştı ncdcnlcrc bağlıyor: "Tiirkiye'de sanayii işçiliğinin olıışması vv iscilerin başka işlerdc *l * 1 Ml *A ' 1' t ' '1 U.1 1' 1 1992 1993 1994 1995 6 4 6 4 Madencilık Petrol, Kimya ve Lastik Gıda .•:, Şeker ^ ^ " Dokuma \,/' Deri * » " Ağaç X> \ N Kağıt \ \ Basın ve Yayın \ \ Banka ve Sigorta ' , ,"^ • Çimento, Toprak ve Cam \ V Metal S\ Gemi s 5 5 1 7 2 5 1 1 4 3 7 1 4 6 2 7 5 1 9 2 5 2 1 5 3 8 1 4 3 7 3 1 7 2 5 2 2 5 4 8 2 ^**nı>»w. "• Inşaat , "****.* /"""'* V<; Enerji " Tic. Büro Eğt. ve Güzel Sanatlar Kara Taşımacılığı , , Demiryolu Taşımacılığı (L/j Deniz Taşımacılığı : f Hava Taşımacılığı / ; Ardiye ve Antrepoculuk Haberteşme Sağlık ; ', > , '•' 2 4 1 1 2 2 2 1 3 4 1 Konaklama ve Eğlence Yerleri Milli Savunma Gazetecilik y Genel Işler "^ "^''7Toplam "*"*'' •• ' ~" 2 4 81 6 3 1 2 2 2 1 4 5 1 2 5 98 7 5 7 3 1 2 2 2 2 4 4 2 2 5 106 7 4 1 6 3 5 2 3 5 5 9 2 9 5 7 3 1 2 2 2 2 4 5 2 2 8 116 6 4 6 3 1 7 3 4 2 2 5 4 6 2 9 5 6 3 1 2 2 2 2 4 4 2 2 6 105 6 4 5 3 1 8 4 4 2 3 5 4 7 9 4 7 3 1 1 3 2 2 3 5 2 2 7 109 2 çalışamaması. Işsizlik korkusu yü/iinden olumlu yaklaşımları tcrcih ctnıvleri. Yöni'licilcrlv işçilcr arasındaki ilişkilerin yakınlaşması. İş(,ikrin çalışhkları işverlcrinde kârlılığın yükselmt'siyk' ık imkânlar cldccdfcc'klcıiiK' inanıııaları." Rcfik Baydur, kamu çalışanlarına scndıkalaşma hakkmın verilınesinden yana olduğunu söylüyor, ancak bilgısayar tcknolojısindcki gelişmclerin i.ş tanımlarında uğratacağı değişiklik nedeniyle scndikacılığın gclcceğini dc çok u/un görmüyor. Sendikaların giici'mii /.ayıflatan taşeron işçilıği için "mafya" bcn/ctmcsini kullanarak, bu kesımlc nnicadele cdılnıcsi gcrcklığıni savunuyor. IİSK Başkanı, lıiikünietın işveren ve çalışan kesıııılere yönelik baskıcı polıtikasını da eleştirerek. işçi ve işveren sendikalarının ışbırliğını öııeriyor, Türkiye ıçın eıı uygun lıükümct modclinın isc "sollasağın koalisyonu" olduğunu v urguluyor. "İş barışı önem ka/andı" Türklş Gencl Başkanı Bayram Mcral, bu yıl özel sektörün iş barışını koruına ve verimı artırınaya ö/cn gösterdiğinı belırterck, işvcrcııııı çıkaıının da burada olduğunu savunuyor. Bayram Mcral şunları söylüyor: "19%'nın j>ent'ldc fjrvvsiz bir yıl olmasıııın tıedcni, ö/ol sektörün Avrııpa dii/f\in(k' üntim yapınak iciıı iş barışının sağlanması Ucrcktiğinin l'arkına varnıış olınasıdır. İş barışını kurunıayı u Miimi artırıııaM planlayan i>/.el sektör, çalışanların hakkını vcrmek Kdvnjk Cdlı^md vc Sosva! Guvçnlık d&kanlıC Ça/ışma Hayatı 'stat/s ttklen ı