Katalog

Sayfa 2 Plyasa lllere göre ev tipi tüp fiyatları (bin TL) lli TekırdaCj Ankara Kocaelı Adapazarı Eskışehır Adana Istanbul Izmır Fiyatı coğrajya belirliyor L Tüpgazın fiyatını lli Balıkesır Ağrı Hakkârı Bayburt Trabzon Bursa Antalya Manısa Fiyatı Kırıkkale 745 710 705 705 723 738 723 723 745 760 775 790 790 710 760 723 ^ Aliağa Batman DörtyolJAtaçL Tüpraş rafinerileri \ •Tüpraş tarafından belirlenen LPG zam oranlarını fiyatlanna farklı şekilde yansıtan tüpgaz firmalarının fiyat bclirlerken en önemli kriterleri gazı aldıkları rafincrinin dağıtım yapılacak alana olan uzaklığı. NURTEN YALÇIN Y arımca, Aliağa, Kırıkkalc, Batman ya da Dörtyol dolaylarında olurmanın keseniz için dalıa hayırlı olacağını biliyor muydunuz? Evlcrimizin sürekli tükctim maddesı tüpgazlar, bu bölgelere yakın oturanlara daha ucuza mal oluyor. Adı geçen yerler Tüpraş'ın 5 rafinerisinin dağıldığı alanlar. Tüpraş tarafından belirlenen LPG zam oranlarını fiyatlarına farklı şekılde yansıtan tüpgaz firmalarının fiyat belirlcrken en önemli kriterleri gazı aldıkları rafincrinin dağıtım yapılacak alana olan uzaklığı. • Tüpraş rafinerilerine en uzak noktada bulunan Karadeniz Bölgesi illeri ev ve piknik tipi tüp fiyatlannın en pahalı olduğu yerler olma özeliiğini taşıyor. Büyük tüp Trabzon ve • ' Bayburt'da 790 bin lira. Türkiye'de bu konuda en şanssız bölge Karadeni/ Bölgesi Tüpraş rafinerilerine cn u/ak noktada bulunan Karadenız Bölgesi illeri ev ve piknik tipi tüp fiyatlannın en pahalı olduğu yerler olma özelliğıni taşıyor. Yarımca Rafinerısi'nin bulunduğu Kocacli'nde ev tipi tüpün fiyatı 705 bin lirayken aynı tüp Trabzon ve Bayburt'da 790 bin liradan satılıyor. Ev tipi tüpün fiyatı Istanbul'da 723 bin lirayken, Ankara ve Bursa'da 710 bin lira, Hakkari'de ise 775 bin lira olarak gerçckleşiyor. Tüpgaz piyasasında şu anda 44 firma faaliyet gösteriyor. Ne var ki, bu firmalardan gerek bayi sayısı ve İstanbul içinde Ayga/. ile birlikte sadece Iprega/ ve Milangaz'ın dolum tesislcri bulunuyor. gerekse altyapı bakımından bütün pazara hitap edebilecek durumda olanlann sayısı 78'ı geçmiyor. Firmalar için gazı temin ettikten sonra çözülmesi gereken en önemli sorun dolum tesislerini oluşturmak. İstanbul sınırlan ıçerisinde faaliyet gösteren firmalardan yalnızca Aygaz, Ipragaz ve Milangaz'ın il içinde dolum tesisi bulunuyor. Rafincrinin ve dolum tesislerinin dağıtım yapılacak alana uzaklığı, tüpün bayilere ve abonelere ulaştığı son fiyat üzerinde belirleyici oluyor. 1996 yılında akaryakıta yapılan zamların diğer yıllardan farklı olarak düşük oranda fakat kısa aralıklarla tekrarlanması nedeniyle tüpgaz fiyatları da çok sık değişikliğe uğradı. Ocak ayı başında ev tipi tüp, Istanbul'da 365 bin liradan satılırken, bu fiyat Aralık ayında yüzde 98'lik bir artışla 723 bin liraya yükscldi. Piknik tipi tüpün fiyatı ise yılbaşında 68 bin lirayken, yılsonunda yüzde 97 artarak 134 bin liraya yük.seldi. LPG fiyatlarındaki artış oranı Tüpraş tarafından tüm firmalara bildirilirken, firmalar şirket politikaları ve serbest piyasa ekonomısinın rekabet kuralları içerisinde fiyatlannı daha , ~ kalite açısından standartlara ulaşmakta zorlanan yerlerin pazarda daha ağırlıklı olduğu göze çarpıyor. Firmalar tüpgaz fiyatlannı belirlerken ilk olarak nakliyeden doğan ek maliyeti göz önünde bulunduruyorlar. Fiyatın belirlenmesinde firmaların gazı hangi rafineriden aldıkları kadar, hangi dolum tesisinde üretim yapacaklan da önem kazanıyor. Bazı firmalar dolum ünitelerini büyükşehirlerde yoğunlaştırken, bazılan Anadolu geneline yayılma yolunu izliyorlar. Bu nedenle bazı şirketler fiyat listelerini il il belirlerken, bazılan bölgesel fiyat uyguluyorlar. Gazetelerin üçüncü sayfalannı boydan boya kaplayan tüpgaz faciası haberleriylc sarsılan tüketiciler, piyasaya denctımsi/ ve yasal olmayan yollardan giren tüpgaz firmalarının yarattığı terörle karşı karşıya kalıyorlar. Piyasada şu anda Türkiye geneline yayılmış toplam 44 tüpgaz firması var. Ancak pazar pastasından en büyük payı alaıı firmalar, piyasada ortalama olarak 2030 yıllık geçmişi olan firmalar. Bu firmalar yaşanan facialardan ,. , , w. . . olmadığını, fiyat değİŞHTll (TL)firmalann sorumlu olaylarda ortaya çıkan bütün • hatanın tüketicinın bilinçsizliğınden ve kullanım esaslarına uymamaktan İcaynaklandığını vurguluyorlar. Aneak bu firmalar piyasadaki sağlıksı/ ortamlarda doldurulan vc kaçak yollarla dağıtım vc satışı yapılan tüpgazların \arlığını da inkar ctmiyorlar. Denetimin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İl Müdürlükleri tarafından yapıldığı tüpgazların ürün esasları ise Enerji Bakanlığı tarafından dü/enleniyor. ^ düşük tutabiliyorlar Ancak Bayilerin yüzde 90"ı ruhsatsız T üpgaz dolum tesislerinin denetimi Sanayi Bakanlığı tl Müdürlükleri tarafından yapılıyor. İstanbul il sınırlan içerisinde Haramidere'de Aygaz'ın, Kurtköy'de tpragaz'ın, Maltepe'de ise Demirören Grubu'na ait Milangaz'ın olmak üzcre toplam üç tane dolum tesisi var. Sanayi Bakanlığı İstanbul il Müdürlüğü yetkilileri, İstanbul sınırlan içerisinde bulunan dolum tesislerinde yapılan denetimlerde bir aksaklığa rastlamadıklannı, ancak piyasadaki tehlike yaratan tüplerin çoğunun Yarımca bölgesinden Istanbul'a girdiğini vurguluyorlar. Dolum tesislerinin düzenlı olarak ayda iki defa denetlendiğini, bayilerde ise rutin denetimler dışında şikayet üzerine de kontrol yapıldığını belirten yetkililer, denetimler sonucunda 250 kg'lık limiti aşarak depolama yaptığı anlaşılan bayilerin 600 milyon lirahk para cezası aldıklannı vurguluyorlar. Bayilerin ikinci denetimde de standartlara uymadığı ortaya çıkarsa bu para ikiye katlanıyor. Bakanlık yetkilileri, tüpgaz denetiminde asıl işin belediyelere düştüğünü ve tstanbul sınırlan içerisindeki bayilerin yüzde 90'ının ruhsatsız çalıştığını da hatırlatıyorlar... istanbul, Ankara gibi [ büyükşehirlerde gerek denetimin daha sık yapılması gerekse özellikle bayi sayısı ve altyapı açısından pazara bclli şirketlerin hâkim olması, firmalara göre uygulanan fiyatlarda belirgin bir farklılık doğmaması sonucunu ortaya çıkarıyor. Anadolu'ya gidildiğınde bayilik sıstemindckı aksamalardan dolayı daha çok bölgesel olarak çalışan, fakat LPG GV tipi tUp §