Katalog

Dünya Isveç'te fiyatlar geriliyor ama, kemer sıkan halk mutsuz Sayfa 15 Deflasyonla karın doymuyor GlIRHAN UÇKAN Sto( kholm Thomson iki parça satılacak • Bır haftalık kararsızlıktdn sonra, Fransız hukumetı Thomson ıçın yenı kararını açıkladı Gelecek senc savunma ve tuketım maddelen uretıcısı şırket, ıkıye aynlarak ozelleştırılecek I svee, yenı modellerc çok duşkun bır ulkc Sosyal demokrasının beşığı lüü yıllık ışeı hareketının vatanı Kadınerkck eşıtlığındc bırıncı lıcpsı guzcl Şımdı bu yıl butun bunlara bır şey daha eklendı Deflasyona karşı surunmek Evet, fiyatlar artmadığı gıbı yuzdc 0 3 oranında da olsa azalıyor Bıldığını/ tuketıcı fıyatları Aynı zamanda patron pardon başbakan (Goran Persson) buteeyı alttan gclcrck sıtırlamakta yanı butce açığını kapatmakta Aman ne guzcl değıl m ı ' "Nıx" yanı değıl Hıe dc guzcl dcğıl Cunku bcdelını dar ve sabıt gelırlı ueretlıler oduyor zengınlcr, scrmayc sdhıplen ıse, bu oneekı ortasağ ıktıdamun bcccrcmcdıklcrını sosyal sdğulann yınc pardon demokratların bcccrmcsındcn otıııu çok niutlulaı Konuya hangı yonundcn baksak o yondc eakılıp kalabılın/ Dılersenız guncel sayılara gırmcden onee 1994 seçımlennde ıktıdarı ottasağ koalısyonundan devralmak ıçın o zamankı lıdcr Ingvar C arlsson \c Malıye Bakanı Goran Persson (şıındıkı başbakan) yonetımındckı sosyal demokratların neler vaat ettıklerıne bır bakalım 1Analık (ve babalık) i7nını 18 aya çıkaracağız Sıgorta odentısını de eskı duzeyıne (yu/de 90 a) getıreceğız 2 Dcvlct çoeuk yardımını arttıracağız V Kıraları duşuk tutmak ıcın gereklı olan devlet konut subvansıyonunu koruyacağız 4 Hastalık, emeklılık ve ış ka/ası halınde vatandaşlann ekonomık guvencesını koruyacağız bu nedcnlc mağdur duruma duşmelerıne ı/ııı vermeyeceğız 5 Sağlık sektorunu guçlcndırcccğız I Ialkın hdstanc kuyruklarında e/ıyet eekmesını onleyeceğız Herkesın yurdun neresınde olursa olsun eşıt bdkım hakkına sahıp olduğunu goz onunde tutarak yaşama gevıreceğı/ 6 Işsı/len ekonomık yardımla oyalamak yerıne ış sahıbı edeceğız, çeşıtlı oğrenım olanakları oluşturaeağı/ 7Yıllık 5 haftalık ucretlı tatıl hakkını, 6'ya çıkarmak ıcın uğraşacağız 8 Işsı/lık sıgortasının azaltılmasına hayır dıycccğız ucretlılenn gelınnden kesılen ışsızlık sıgortası payının artışını durduracağız I lepsı gu/el Şımdı guzel olmayana gelmeden once, ı/nını/le kuçuk bır parantez açalım Isvcc'tckı durumlan değerlendırırken okur olarak guç duruma duşuyorsunu/dur Orneğın çocuk ve kıra yardımı, devletın kıralan aşın yuksek tutmamak ıçın cv sahıbı şırketlere(Hacı Mustafa Apartmanı'nın sahıbınc değıl) subvansıyonda bulunması gıbı ulkemızde olmayan (ve olmasını ıstedığımı/) kavramlar, luks gıbı yorumlanabılır Ne var kı halkın bu hakldr ıcın uzun sure uğraş. vermış olduğu ve savaş sonrası neslının bu haklar varken doğnıuş olması şu anda lıakın buyuk çoğunluğunun bunların varlığını sı/lerın semt fırıncısından eve donerken fırancala ekmek almanı/ gıbı doğal karşılamasına neden oluyor Şımdı paranle/ı kapatalım Fylul 94 seeımlerınden bu yana ıkı yıl gcçtı Gclclım verılen sozlcrın ne kadaı tutulduguna 1Analık ıznı arttırılmadığı ve odentı yuzde 90'a çıkarılmadığı gıbı yuzde 80'e duşuruldu 2 Devlet eocuk yardımı arttırılmadı yuzdc 14 S a/altıldı 3 Kıraları duşuk tutmak ıcın uygulanan subvansıyan azaltıldı, aynı şekılde kıra yardımı en az yuzde 20 oranında duşuruldu En buyuk zararı anncbdbadan bınnın ışsız olduğu cocuklu aıleler gordu 4 Hastalık sıgortası arttırılmadı yuzde 5 daha azaltıldı Emeklı maaşları ve ış kdzalarındakı odentılcr a/altıldı 5 Sağlık scktoru Isvee tanhının en buyuk bunalımını ydşamakta Kentlerdekı acıl bakım hastanelenndekı 75 bın kışı son ıkı yılda ışınden oldu, 100 bını bclcdıyelere devredılen bakımevlerıne gıttı ve yalnızca 1997'dc cn az 25 bın sağlık gorevlısının daha ışınden olacağı açıklandı Hastanc kuyruklan akıl almaz hale geldı Ulkenın en tanınmış hastanelcrının klınık şeflen pcşpeşe "Boyle sağlık hi/meti olmaz" dıyerek ıstıfa ettı Fğıtımlı hemşıreler ve doktorlar, durumun çok farklı olduğu komşu Norveç'te ış aramakta ve bulmaktalar Hukumctın ılaç fıyatlarındakı artış programı, yınc ulke tanhınde gorulmemış bır şekılde halkın şu sıralar eczanelere hucum etmesıne neden oldu Burada monopol durumundakı eczane ıdaresı, halkın yalnızca kasım ayı ıçınde, butun yıldakındcn fa/la reçctelı ılac aldığını açıkladı Hcmen her ılacın reçetelı olduğu bu ulkc ıcın akıl almaz bır rckoı bu Sağlık hızınctlcrının yuıdun hcı yerındekı vatandaşa eşıt olarak ulaşması vaadıne ıse kargalar bıle guluyor Bırakın ucra koşclcrdckı sağlık ocaklarını buyuk kentlerdekılcr bıle bırbırı ardından kapatılıyor ve halk belırlı merke/lerde u/un kuyruklar oluşturmak zorunda kalıyor 6ışsızlcrın çalışabılır nufusa oranı yuzdc 12 lcrı buldu Ayrıca bıro kadarı da gcçıcı "meşgalelerle", yanı devletın masralını karşıladığı kuıslar pratıklcrlc geçınmekte Goran Persson ıın bu oranı 2000 yılına dek yarılama sozune kımse ınanmıyor buyuk bır oldsılıkld kendısı de 75 haftalık tatıl suresı, arttırılmadığından, yaşı 40 ı aştığı ıcın ekstra gunlerı olanlarınkı ve 27 gunc sahıp olanların tatıl suresı 2 gun kısaltıldı 8 Işsızlık sıgortası azaltılmasına hayır denılmcdı yuzde S daha cklenerek yuzdc 75'e duşuruldu Ucretlılerın gelınnden kesılen ışsızlık sıgortası oranı onumuzdekı yıl vc daha sonrakı yuzde 1 ıle yuzdc I 7 oranında arttırılacak Venlen vaatlerın "maıuaraı umunıiyesi" boylc Gelelım kımlenn kazançlı çıktığına Işçı bdşına net 266 bın kron kar, 8 buyuk şırketın 1995'tekı ortalamdsı Bu sayı 1980'h yıllarda 84 bın ıdı 90 lı yıllann başlarında ıse 167 bın Kararvcrıcı mcvkılerdekı ozcl şırkct yonetıcılcrının gclırlerındekı ortalama artış yu/de 61 'ı buldu Son 5 yıl ıcınde ucretlıler ıçın bu oran yuzde 11 'de kaldı Volvo ve Saab'ın ozel otomobıl ureten bolumlerı dışında dığer butun buyuk şırkctlcr son ıkı yıldan fcvkaladc hoşnutlar Denılcbılır kı, gelecek ay scçım olsa, kendı partılerı muhafa/akârlara değıl, sosyal demokratlara oy verır bu şırketlenn hısse sahıplen Ote yandan, yenı ış olanakları son dcrece sınırlı Orneğın, en çok kâr eden şırketlerden Encsson, ucu/ ışgucunun olduğu az gelışmış ulkelcrdc fabrıka açmayı Isvcç'tc dçmaya ycğlıyor Uzman tcknısyenlen ıse Isveç'te yetıştınyor Stockholm de her 10 aıleden 1 'ı, 22 yaşındakı gençlenn her 5'ınden I 'ı ve her 20 emeklıden 1 'ı geçımını sağlamak ıçın sosyal yardım almak zorunda Bu musluk da gıderek kısılmakta Lvet, Avrupa Bırlığı'ne gınldıkten sonra et ve peynır fıyatlan, Irlanda ve Fınlandıya gıbı ulkelerden gelen mallar sayesınde duşuş gosterdı, ama, parası başka yerlere gıden buyuk çoğunluk, bundan oturu mutlu olacak halde değıl Yenmız sınırlı olduğu ıçın, okullardakı, unıversıtelerdekı ve bılımsel araştırma kurumlarındakı yozlaşmayı, yoksullaşmayı ve gerılemeyı buraya alamıyoruz Ne var kı, Eylul 94 scçımlerınde oylann yuzde 45'ını alan sosyal demokratların, bugunku kamuoyu yoklamalannda yuzde 30 cıvarında dolaşıyor olmalan, halkın "deflasyonla" doymadığını gostenyor ü£ Birada tekel kokusu • Ingıltere Tekel Komısyonu, Carlsberg Tatley'ın Bass taratından devralınmdsını araştıracak Bu ıkı şırket bırleşınce, ulkenın en buyuk bıra uretıcısı konumuna geldıler ve pazarın yuzde 38'ıne hâkım oldular Avrupa'da ilaç pazarlığı • Avrupa nın en buyuk ılaç ve kımya gruplarından Hoechst, 18 1 mılyar Fransız Frangı karşılığında Fransız Russcl Uclaf'ı almaya çalışıyor Beklenen bu onen, Fransız ılaç grubunun hısse fıyatlarını yuzde 70 oranında arttırdı Hoechst ayrıca tsvıçrelı kımya şırketı Clanent'ı ozel operasyonlarla satın alarak bır pazar lıderı yaratmayı hedeflıyor Avustralya T'sini satıyor • Avustralya Senatosu, ulkenın telgraf ve telefon ıdaresı Telstra C orp 'un uçte bırının 6 mılyar dolara satışını onayladı Bu, ulke tanhının en buyuk pay satışı olacak 500 kanallı televizyon • Uydu televızyonculuğundakı yukselen yarış sonucu, Tıme Wamer 12 mılyon kablolu TV abonesını de goz onunde bulundurmadan 1 mılyon yenı dıjıtal TV ayarldma kutusu alıyor Bu yenı kutular yaklaşık 400 mılyon dolara malolacak ve şımdıkı abonelerın 175 kanallık seçeneklennı hemen hemen 3 katına çıkaracak Rus gaz şirketi haksız çıktı • Rusya'nın sermaye pıyasası kurulu, muşterılerın haklarını koruma açısından mutevazı fakat onemlı bır karar verdı Ulkenın en buyuk enerjı fırması, Surgut Petrol ve Gaz Şırketf nın tartışmalı bır kâr payı dağıtımında, şırketın haksız olduğunu açıkladı Sigortada dünya devi doğuyor • Aon î>ırketı bır başka Amerıkan sıgorta şırketı olan Alexander & Hızmetlerf nı almaya karar verdı Bu devır, 1 2 mılyar dolar tutacak ve dunyanın en buyuk sıgorta şırketını yaratacak Tüketici harcamaları geriliyor • Bu yılkı, durgun Kuzey Amerıkan ve Avrupa tuketıcı harcamaları gostergelerı, dunya tıcaretındekı artışa rağmen, ufak bır azalma gosterdı Bu gostergeyı, Sıngapur'da duzenlenen Dunya Tıcaret Organızasyonu'nun (WTO), ust duzey yonetıcıler sevıyesınde yapılan toplantısında açıklanan bır raporda belırtılen rakamlar ortaya çıkardı Dunya Tıcaret Organızasyonu toplantısında, telekomunıkasyon ve teknolojı alanındd tıcaretın lıberalleşmesı konusu gundeme gctınldı Çın, aynca Dunya Tıcaret Organızasyonu'na kabul edılırse, tıcaret barıycrlcrını azaltacağını da vurguladı ABD tarihinin en büyük bütçe açığı • Guçlu dolar, Amerıkan tarihinin gelmış geçrruş en buyuk uç aylık butçe açıgını yaşattı Bır öncekı iıç aya gore yuzde 19'luk bır butçe açığı artışı yaşandı Butçe açığı 48 mılyar dolara yukselırken, mal ıthalatı da son uç aydır ılk defa duştu Japonya'nın butçe açığı kasım ayından ben yuzde 19 6 oranında duştu 3 27 mılyar dolar olarak gerçekleşen açık beklenenden daha keskın bır duşuşle gerçekleştı DERLEYEN KADİR GÖNÜLLÜ (MİHA)