Katalog

Teknoloji ıııa, kullanma ve geliştirme becerisi cksenınde "yeniden dü/.enlcnıııcsi" gerekiyor. Üretim sürccinden ve teknolojiden kopuk, onlardan "bağınısız" bir eğitimöğretim sürecı ya "beyin göçüne" yol aeaeağından ya da "eğitilmiş işsiz, eğitilmiş mutsuz" kıtleler yarutacağından, kaynak kaybı anlamına gelir. Bu nedenle UBD, kesinliklc "mal ve hizmct üretimi yerli ARGE ya da satın alınan teknoloji bilim ve ejjitim" üçlüsünün uyumlu, dcngeli vc eşgüdüm içinde gelişmesini sağlamalıdır. Özetle, UBD ile ekonomik gelişmede hangi sektörlcrc öncelik verileceğinin saptanması, araştırma vc geliştirnıeyi parasal destekleme ve bu alanda kurumlaşma, rekabeti zayıtlatmadan yerli teknolojik atılımları koruma ve bunu dışa açılma ile birliktc yürütme, bunun ıçin ınsan gücüne programlı yatırımı ve kurumLaşmayı sağlama: kısaea, dış kaynaklardan teknoloji alınmasında ve yerli teknoloji geliştırmede "bütüneül" bir çerçevc oluşturma, günümüzde "gelişmeci" devlct anlayışının en temel noktalarıdır. Türkıye, yenı bir üst düzey "basanm öiçütie g Türkiye'de ise önce kurumlaşmaya rının saptanması . .. „. . UBD ile yönelsorunudur. ışgucunun niteliğinin meli ve bu koKuşkusuz UBD yükseltilmesi . . . . . ile üretim nudaki ulusal . yeteneğini hiç ıçın yalnı/ca AR J GE kurumian, ve hızmet sektorlerının zaman yitirmcden geliştirmeliteknoloji satın ai gelişmelerinin buna dir. ınayı değerlendır D * . Bu yapılmazsa me birimleri oluş Uyumlu gltmeSl uzun dönemde Bu u u m gelişme ve çağdaş uygarlık düyeterii sayıia sağlanamazsa ya da zeyini yakalama çok uzak bir düş u^k'ofut o t önceki dönemlerin olarak bile kal"niteiikii işgü tersine işgücü niteliği maz. Toplum, treninden S' yükselmemişse yabanc. çağıngeçen gün y her UBD kapsamında teknolojiler alınamıyor. biraz daha uzaklaşır. Toplumsal yaişgücünün niteliğinin ayrıcalıklı bir ratıcılığı ve üretkenliği daha da kıyeri var. Bilindiği gibi para, sermasırlaştıracak geri kalmışlık çemberiyenin hı/la küteselleşınesine karşınin kırılması için bilim ve teknolojilık işgücü "ulusal" kalmak duruye dayalı bir üretim atılımının ulusal mundadır. Teknolojık gelişme, öte çerçevesinin çizilmcsi büyük öncm yönden en çok işgücünün zararına taşıyor. ışliyor. (,'ünkü yenı teknoloji. ışgücünün "beeerilerini" cskitiyor, ye Türkiye'nin gerçek üretici güçleritersı/ kalıyor; sonuç, kısa döncnıdc ııin, işveren, işçi ve meslek oda ve birliklerinin örgütleri araeılığıyla bu ışsi/.lik biçiminde ortaya çıkıyor. Bunun düzeltilmcsi ıçin kamusal tür oluşum ıçin ışbııiığıne yönelnıelcri, bu sorunların kamuoyuna yançö/üm düzenlemeleri gerekiyor. sımasını ve ülkenin siyasal yönetimiııin harekete geçmesini sağlamal'ürkiyc'dc is,gücü eğitilmeli ları gerekiyor. Türkiye'de ise önce işgücünün niteliğinin yükseltilmesi ilc üretim vc (1) Yazarın başlıgına alınan ulusal lıizmet scktörlcrinin gelişmelerinin buluş ve yenilik dizgesi sözcükleri buna uyumlu gitmesi gerekiyor. Bu içinde "buluş ve yenilik" bilgiyc daııyum sağlanama/sa ya da önceki yalı olarak yeni "bir ürün ya da siidönemlerin tersine işgücü niteliği reç" elde edilmesi karşılığında kulyükselmemişse yabaneı teknolojiler lanılıyor. Anlatılmak istenen yalnız bir "icat" değil, bunun ürün ve hiz"alıııaınıyor". Bu noktayı kısaca irdeleyelim: Gü nıet üretiıninde kullanıını, bu kullanümüzdc teknoloji almak el kitabıy nımın yaygınlaşması ve piyasa kola araç almaya benzemiyor. Aracın nusu olmasıdır. "içini bilınck" de yeterli olmııyor. (2) Ulusal buluşyenılık dızgeleri Aracın içinın nasıl "degiştigini" ve üzerindekı çalışmalar esas olarak ileride nasıl "degişecegini anlamak" OEC'D kaynaklıdır; örgütün Bilim, gerekiyor. Günümüzde teknoloji sa Teknoloji ve Sanayı Böliimü bu kotın almak "karakutuyu okumamn" nuda bir alt birim oluşturmuş bulunötesinde bir beceri gerektiriyor. makta ve düzenli çalışmalar yapBu beceriyi kazanmak için tüm maktadır. özel ve kamu kuruluşlarının işbirliği Ayrıca, Richard Nelson National Inve eşgüdümü zorunludur. UBD ilc novation Systems: A Comparative araştırmageliştirme birimleri ve Analysis, Oxford: Oxford Univereğitim kurutnları, yalnız "en ileri sity Press, 1993 ve BangthAkc uçtaki teknolojilcrde" ne olup bitti Lundvall National Systems of Inğinin farkına varmakla yetinemcz, novation, London, Pinter Publishcr, bununla birliktc yerli ya da evin 1992 başlıca makaleleri içcrcn deriçindc teknoloji gcliştirmcyi de uğ lemelerdir. Aynı konuda Chris raşı alanı yapmak durumundadır. Freeman'ın "'I'he National Systems Yalnız okullarda verilcn örgün ve of Innovation in Historical Perspecdüzcnli eğitimin dcğil, çalışanların tive" Cambridgc Journal of "işbaşında" eğitiminin de özel olaEconomics, 1995, c. 19, ss. 524 iyi rak ilcri tcknolojileri alma, uyarlabir özct verir. ıfy ise bu alaııda "bilgili" olmayı gercktiriyor. Marka kiralamanın pahalı ve bağımlılığı sürekli kılan ö/elliği var. Anahtar teslimi işletme kuıdurmanın ise satın alan ülkenin teknoloji gücünü gcliştirmeye katkısının öbürlerine göre çok sınırlı kaldığı biliniyor. Bu noktalar bir yana. teknolojinin önemli bir özelliği de "yan yararları"; daha açığı, salın alandan "başkalarının"da "bakarak, görerek, tersine mühendislik yöntcınlcriylc ögrcnerek" elde edecekleri kazanımlar. Teknoloji seçiminde bu dışsal etkilcri dc göz önündc tutmak gerekiyor. Bu yöntemlerin bir ya da birkaçını "seçme becerisi"ni göstermek hiç de kolay degildır. Teknolo|i seçme işlerinin "parasal kaynak kaybını" cn aza indirecek, 'ckonominin u/un dönenıli gcliş.mcsinc en çok katkıyı'" sağlayacak ve ıleride "yerli" teknoloji geliştirilmesine yaıdımeı olacak yöntemin ya da yöntemler scpctinin saptanması tek başına gırışimcilerin üstcsiııdeıı gelemcycceklerı büyüklüktedir. Ulusal dü/enlemeyi gereklireıı de satın alınacak VLMIİ teknololilerin bu ortak Sayfa 19 'Ikinci uydu için 1.5 ayınızvar' • Francis R Avanzi, Türk Telekom'un Türksat 2A'yı 1999 yılında fırlatmayı planladığını ancak, üç yıllık zaman diliminde Arianespace'den başka bir uzay taşıma firmasının bunu gerçekleştiremeyeceğini belirterek, Türk Telekom'a "Bizimle veya başkasıyla elini çabuk tutmazsan, 2000Mİ yıllara kadar yeni uydu atamazsin" mesajını veriyor. SEDA OĞLZ Türksat lC'yi fırlatan Fransız Arianspace'nin Başkan Yardımcısı uyarıyor Francis P. A\an/i A tSLrUif y rianespace'in Paris yakınlarındaki merke/i Kvry'de ış plunları yapılırken, yoguıı olarak Türkiye'nın adı geçiyor. Dünyanın en büyük uzay taşıma firması Arianespace'in Yönetim Kurulu toplantılarında, şirketin üst yönetimi " rürkiye'nin yeni bir uyduyu uzaya fıriatıııa kararı alıp almayacagı'nm görüşüyor. Ankara'ya sunulmak ü/ere raporlar hazırlamyor. Geçtiğimiz yıl Türksat IC uydusunu Fransız Guyanası'ndan fırlatarak uzayda yörüngesine yerleştiren Arianespace'in son dönemde Türkiye üzerinde yogunlaşmasının nedeni, acelesi olmasından kaynaklanıyor. Bu ay içinde Türkiye'ye gelen ve Çırağan Oteli'nde Istanbullu iş çevrelerine bir rescpsiyon veren Arianespace'in Başkan Yardımcısı Francis P. Avanzi. Türkiye'deki müşterisi Türk Telekom'a ancak birbuçuk aylık siire tanıyor. Egcr bu birbuçuk aylık sürede karar verilmezse, Türk Telekom'la çahşamayacaklarını bildiriyor. Avan/i. Türkiye'nin bugünden üç yıl sonraya yani 1999 yılında uzayda yeni bir uydusuıuın olabılmesı ıçin, Arianespace'le sö/.Ieşmesini yılbaşına kadar im/alaması gerektiğıni belirtıyor ve bunun nedeninı şöyle açıklıyor: " 19972000 yılları arasında uzaya uydu fııiatnıak için imzalanmış 43 kontratımı/ var. Bu kontratlara göre, lü/.c imalalçısı firnıalara sipariş M'rnıenıi/. la/ım. 1999 yılında 10 fııiatma ^ercekleştirnıeyi planlıyoru/. Daha önce birliktc çalı<jtığımı/ müşterilerinıi/ için ise ayırdığımız hâlâ bir miktar kapasiicnıi/ var." "Başkaları da atar ama..." Arianespace karşısında bir buçuk aylık süresi kalan Türk Telekom'un uydu sahibi olabilmesi için başka uzay taşıma firması yok mu? Bu işin Türk tarafına maliyeti ne kadar? Francis P. Avanzi, Türkiye'ye toplam maliyeti 350 milyoıı dolarolan ancak biriki yıl içinde kcndini amorti eden bu işi yapacak başka firmaların da oldugunu hatırlatıyor. Amerika'dan Atlas ve Delta, Rusya'dan Proton'un isimlerini veriyor. Çinliler'in ise bu alanda sözü edilmekle birlikte, "uydulan bir atıp bir düşiirdükleri" için güvenilir olmadıklarını iddia cdiyor. Avanzi, çoğunluk hisseleri Fransa'ya ait olmak üzere 11 Avrupa ülkesinin dünyaca bilinen şirketleri ve bankalarının ortaklıgı bulunan Arianespace'in "güvenilirligi" üzcrinc dikkat çckiyor. Ve sadece Arianespace gibi uzay kapasıtesı büyük olan operatörlerin potansiycl uyduların yeriııi hazırlayarak anında hizmet verebilecegini savunuyor. l'rancis P. Avanzi, bazı müşterilerle 1997 2001 yılları arasında her yıl uydu atılmasını kapsayan sözleşme yaptıklarını da belirterek, Türkıye gibi telekoınünikasyon sektörü hızla gelışen bir ülke için Türksat IC'den soııra yeni bir uyduya mutlak gerck oldugunu söylüyor. Türk Telekom'un Türksat 2A'yı 1999 yılında fırlatmayı planladığını ancak, üç yıllık zaman diliminde Arianespace'den başka bir uzay taşıma firmasının bunu gerçekle.ştiremeyecegını belirtcn Avanzi, Türk Telekom'a "Bizimle veya haşkasıyla elini çabuk tutmazsan, 2000'li yıllara kadar yeni uydu atama/sın" mesajını veriyor. (ta 'Türkiye CNN'ini kurmalı' G eçtiğimiz yılın temmuz ayında uzaya fırlatılan Tü<"ksat IC uydusıı, Türkiye'ye ulusal ve uluslararası alanda tclefon, televizyon gibi tclekomünikasyon araçlarını sorunsuz kullanma imkânı sağlarken, uluslararası müştcriler bulmasına da olanak sağlıyor. Arianespace Başkan Yardımcısı Francis P. Avanzi. bu çcrçevede Türkiye'nin dünya çapında izlencn CNN gibi uluslararası bir kanala ihliyacı oldugunu belirtiyor. Avanzi, Türkiye'de hukuki altyapısını oluşturmadan kurulan televizyon kanallarının sayısının önümüzdeki dönemde hızla artmasının önüne geçilcmcycceğini ve yasaların özel tv kanallarına adaptc edilmesi zorunluluğunun ortaya çıkacağını söylüyor. Francis P. Avanzi, Türkiye'de tartışmaya konu olan Kürt televizyonu MedTV'nin ise Türksat uydusundan yayın yapmasının sözkonusu olmadığını belirterek "Uydu sKtcmlcri dünya insanlığına büyük fayda sağlıyor. Bu arada bazı arzu edilmeyen olaylar da yaşanıyor. Enternasyonal kontrol mekaniznıalan geliştirilerck, aleyhte propagandalan engelleyici sistenılerin bulunacağına inanıyorum" diyor.