Katalog

Söyleşi I Amerika, bütün iroblemlerine rağmen •)üyük ekonomisi ve ioların dünyada cdavüldeki birinci para )lmasının avantajını /inc kullanacaktır. \merika ve Avrupa ilkeleri para birimleri ırasında, birkaç yıl çerisinde büyük uçuum, parite farklılıkları )eklcmiyorunı. ıcrn verilccektir Hcr ikisine birden iilke çıkarları )ğrultusunda öncm vcrilccektir' klarınclan birisini kamuoyuna ;ıklamulıdır. Şu anda Tansıı Çiller, Batı'yla irüntüsel bir diyalog mu kuruyor? Hence buna kamuoyu karar rrmelidir. t('iller''e güvcn a/aldı" "eki, Çiller Amerika'da güven lyhına ugradı mı? llvct, güvcn kaybına ugradı. mcrika dışında Avrupa Birhği vdınde dc güvcn kaybına uğradı. v rupa Parlamcntosu'nun, .•çtiğimız ay Türkiyc'ylc ilgili ılıgı kararı okuduğumu/da, hıı ivcnin sarsıldıgını çok açık olarak >rüyoruz. Kski Baş.bakan Taıısu illcr'in, üümrük Birliği'ne kabul lılmcdcn AP'yc vcrdigi •mokratıklcşme, insan lıaklan, ıbrı.s, Irak konusundaki ahhütlcrinin ycrinc gelirilmcmcsi ,'dcniylc verilcn sözlcrin lıaleıı :çcrli olııp olmadıgı konıısunda r açıklama bcklcndiğini Idirmişlcrdir. \mcrika'da jjüveıı kayhctıııesi illcr'in Clinton'la biraraya 'lınesini engeller nıi? Hıç bir araya gelmc/lcr denemez Iki ama, güvcn kaybmın ıılıakkak olumsuz clkisi olacaklır. \merika'yla yakın ilişkilerin, Irak ııhargosu gihi Türkiye'ye iklediği üneınli ıııali küifetlcr yuk u? \mbargo yumuşavahilir" Ambargo, Türkiyc'ııin döviz •lirlerine scktc vurmuştur, büyük r kayıplırbizim için. Bu kunu, ııbargo konulan ülkclerin lumlarıyla da yakından ilişkili. mcrika gözlügüylc, o ülkclerin ^u ıdaki tutumuna bakddığında, ııbargonun yüzdc yüz kalkması da ümkün dcğil. Belirli bir ıınuşamu bcklcncbilir. Temel ıçlar, sosyal amaçlı ürünlcrde racatın serbest bırakılması ı/konusu olabilir. Körfcz'de herhangi bir kanşıklık 'klenebilir nıi? Ortadogu öylc bir bölge ki, ncyin : zaman olacağını önccdcn .•stirmck hakikatcn zorama ıümüzdcki 6 ay içindc karışıklıga :dcn olacak bir olay bcklcnnıiyor. ayın ötcsinı bilcmiyorum. (,'ünkü, ıylas.ılamayan kaynaklar var tada. l'ürkiye, Ortadogu'daki nıüteHlki arak Amerika'daıı nasıl birdestek irüyor? 10 milyon dolarlık hibc ırdımıysa, kaybcttiğimiz tıcarctin :1li bir yii/dcsinin karsjlanmasıysa :stck görmüyor. Uğradığımı/ lyıplar ınaddi olarak tazmiıı lılnıcsi gcrckcn bir konu mudur? Sayfa 1 3 • Ambargo, Türkiye'nin döviz gelirlerine sekte vurmuştur. Bu konu, ambargo konulan ülkelerin tutumlarıyla da yakından ilişkili. Amerika gözlüğüyle bakıldığında, Irak ambargosunun yüzde yüz kalkması mümkün değil. Belirli bir yumuşama beklenebilir. bağlı olarak dolar paritesinde degişiklik beklenebilir nıi? "Dolar paritesi dalgalanma/" Amerika, büyük ekonomisi ve dolarııı dünyada lcdavüldeki birinci para olmasının avantajını yıııc kullanacaktır. Avrupa'da, birlıgın getirdfği birtakım sıkıntılar var. Avrupa. 2()0()'lı yıllar içcrisindc. kendi ülkelcri arasındaki gclir dü/cylcrınin dcnklc.ştirilnıcsi için öncmlı çaba lıarcayacaklır. Dolayısıyla. Amerika gibi Avrupa Bııligi'nin dc problcmlcri olacajSından Amerika ve Avrupa ülkelcri para birimleri arasında, önümüzdeki birkaç yıl içerisinde çok büyük ııçurum. parite farklılıkları beklemiyorunı. Amerikaıı ekonomisiııdeki yavaşlama, I ürkiye'yle olan ekonomik ili<fkileri nasıl elkiler? Bence olıımlu ctkilcycccktıı. Bugünc kadar Amerika tlaki ^irkctlcıın sadccc büyük olanları I ürkiycclc büyük projclcr gerçekleş.limıek için çalı^mı^tır. Anıerika'nın dı.vı açılma ihtiyacı. orta vc küçük çaplı ^ııkctlerinın dc Türkiye'yc açılmalarına /emiıı lıazırlayacaktır. Amcrika'nın gö/ünde küçük ve orta çaplı, bi/im gözümüzdc ısc büyük olan bu .jirketler, I ürkıyc'yc gclmcyc ve Türkiyc ile is. yapmaya başlayacaklardır. Bu da Türkiyc için olıımlu bir gelis.medir. Tiirk iîjadanıı artık mütc.^ebbis /ihniyctine kavu.'jluğu için, Amcrika'dan sadece ithalat yaparız diye bir ku^kum da yok. (,'ünkü, ithalatla başlayan ticaret, kısa sürcdc Türkiye'de üretime dönüşüyor. Dünva Bankası projeksiyonları, Amerika'mn 21'nci yiizyılda süper ülke konumunu kaybedeceğini ortaya koyuyor... Önümüzdeki 5 yıl içinde böyle bir risk görmüyorum. Tabii, 5 yıl içcrisindc Amerika da böyle kalmayacaktır, süper güç olmaya dcvam ctme konıısunda adımlar atılacaktır. Süper güç ülke adayı kim, size göre? Başta Japonya olmak üzere Uzakdoğu ülkelcri. Müslüman ülkeleri koyamıyorum. Bu arada, önümüzdcki 10 yıl içerisinde süper güç olma tanımı da aynı kalmayacaktır. Bugün dünyada söz sahibi olmak için yapılması gerekenlerden başka şeylcr yapmak geıckccektir. Bir ülkcnin dünyada sözü gcçmesi için. ıızay, telekomünikasyon. bilgiışlcm, saglık teknolojisi alanlan bu numaralı elken olabilir. Oııdan sonra da, süper gücii kullanarak, diğcr ülkclcrdcki kaynaklara ya sahıp olmak ya da ıstediginiz Virtlarla kııllanmak ımkânına kavuvıbıhyorsunuz. tfst Eğcr Amcrıka'nın yapınak ıslcdığı, Türkiyc'ııin mancvi dcğcrlcri, hcr /aman maddi dcgcrlcrinin üzcrindc Türkiyc'ninkiylc uyu^ııyorsa, o zaman biz dc Amcrika'yla miilcfl ik olmıı^tur. olarak mutabakata varabiliri/. Amerikaıı ekonomisi 1997'de nasıl Türkiyc öylc büyük bir ülkedir ki, bir görünüm içinde olacak? yıllık 3 nıilyar dolarlık ilıracat Önüınü/dcki yıl. ülkcdcki yapacağını diyc ne namusunu satar, birıkmi> sıkıntılar çözümlenmck nc dc prcnsiplcrindcn taviz vcrir. /orunda. tzlcnccck kcmcrsıkma Efcndim, adam orada her hallı politikalan olmak üzcrc, Amerikaıı yiyccck, ülkcmizin bütünlüğüylc lıalkının bugünc kadar alı^mi!} ilgili olumsu/ çalüjiııalar yapacak, olduğu rahallığı, relah düzcyini mal satıp da üç kuruş para alacağım olumsuz ctkilcycbilccck. diye onun yanında olamam. Amcrika'nın da çok büyük sorıınları var. liütgcsi büyük acıklar vcııyor, 5 yıl içcrisindc lcdbir alnıadıkları lakdirdc sosyal gihcnlik sıslcmlcrı balacak. Amcnkan lıalkı, cok f'a/la alı.ı>tığı rcfah içindc ya$amakRın gcriyc. dönüş olduğu zaman hcmcn isyan cdcbiliyor. Amerika"daki büyük sorunların ortadan kaldırılması için harcanacak çabalar. önümüzdcki birkaç yıl içcrisindc kcndisini daha fazla hisscttireccktir. Kkonomideki olumsuz gidişata 00 JL \^merika tarafı, iki ülke arasında daha önce belirlenmiş temel ilke ve esaslarda farklılık olacaksa, bunun deklare edilmesini bekliyor. Bu temasları başbakan yardımcısı da yapabilir. Yeterki,Çiller'in sözleri sadece kendi şahsi görüşleri değil, hükümetin ortak görüşü olarak kabul edilebilsin. A l^l^r Jllll ^•1 " ^ ^Şm| İİ^Lr .. M J ^HP^k** ^ 5 ^ 9 P ^ li'^^lNjjj^BH #^^^^^^H ^^^jk R ^ ^ ^ | H ^ ^ B |M ^ ^ ^ | : ÜHLIBL I ^ ^ H ^ y § j^^H ^^^K^V^^^B ^^^K^^^^H ^^^^^^B İİ^HIHl^^^^l^l ^ J ^ f e ^ ^ B için; uzay, V«önümüzdeki 10 yıl içerisinde süper güç olma tanımı aynı kalmayacaktır. Bugün dünyada söz sahibi olrn^k için yapılması gerekenlerden başka şeyler yapmak gerekecektir. Bir ülkcnin dünyada sözü gcçmesi telekomünikasyon, bilgiişlem, sağlık teknolojisi alanları bir numaralı etkcn olabilir.