Katalog

17 AĞUSTOS 2003. SAY1 908 5IDDET Paris'teacil sığınma hizmetleri veren l.ouis Labe Merkezi'nin yöneticisi (latherine Valadaud aile içinde yaşanan şiddet olaylurının hcmen hcmen tümünün birtiircinscl şiddet içerdigini belirterek, "Hvlilikte tecavÜEdurumunda kadınların mağdurolduklarınınayırdındaolmalarısondereceönemli. Toplumdaevli kadının herkoşulda kocasının her tür cinsel isteğini karşılamasının bir görev olduğu görüşü bııgün bile çok yaykeklerc damşmanlık hizmeti veren JedcrMann adlı örgütün ıııhbilim uzmanlarından I lans Schmidt bu erkeklerin çojjunun suçıı kadının tavrına yüklenıe ve olaya kaza süsüvermeeğilimindeolduklarına parmak basıyor. Italya Ulusal tstatistik Enstitüsü yaşam koşulları ve nitelıgi böliimü başkanı Linda Laura Sabbadini gerçekte olup bitenlerin açık seçik olarak ortaya konabilmesi için kadınların da görüşlerınin deSerlendirilmesi gerektigine inanıyor ve "Insanlarda cinsel şiddetinyabancılartarafındanuygulandığı, bu türolayların sokakta yaşandığı yönünde birgörüşegemen. Oysa, Italya'dakı cinsel şiddet olaylarının yüzde SO'ievde.arabada, bir tanıdıgın evınde gibi, hiç beklenmedik yerlerde yaşanıyor ve sudular genellikle kişinintanıdıkları oluyor" diye ekliyor. BatıAvrupa'daoldukçakaranlıkbirtablo oltışturan aile i*,inde şiddet Rusya, orta ve doğıı Avrupa ülkelerindeçok daha içler acısı boyutlara ulaşıyor. Moskova Üniversitesitara)mdan2(X)2yıIında yapılan bir araştırma Rus kadınların yüzde 18'ınin koca ya da sevgilinin ".sürekli şiddetine" maruz kaldıklarını ortava koyuyor. Şiddete maruz kalan bu kadınların birçogu yardım i^in polıs yerine Rus Kadın Kriz Merkezleri'nebaşvuruyor. 2002 yılıııda 96 bin kadının bu merkezlere başvurdu^ıı, yılda 12 bini aşkın kadının eşlerının şiddet girışimleri sonucundayaşamlarınıyitirdiAibildirilıyor. Yetkilılerev içinde yaşanan şiddete genellikle bir aile sorunııolatdk vaklaşıyor ve bu tür olayları suç kapsamına almıyorlar. Marıe Tıintıgnant'ın son olarak canlandırdıg'ı (olette karakteri kadının tıııktılu bir se\'tlaya boyıın egmeyle kimliğini yitirıneme ikilemi arasında kalarak verdigi amansız savaşı irdeliyordu. Böylesine bir sevdanın genellikle şiddetle sonuçlandı^ıbirdünyada.olsaolsa.genel tavırtlakibirdepişimveyetkililerinbukonııda alacakları tiddi (inlemlerleonca kadının derdinebirdeva bulıınabılir. • Time'dan çeviren: RÎTA LJRC AN sınıf, ırk, kültür.gelirya da egitim düzeyigözetilmeksizin, her tür ilişkilerde yaşanabilea.'£igerçeğinide!>uyüzüneçıkaruı.lstatistiklcrbusorununderinlig'ikonusundayalnızca bir ipııcu verınekteydi. Avrupa Komisyonu eşitlik ve insan haklanndan sorumlıı kabine üyesi Barbara I lelfferich sorunun yalmzca Avrupa sınırları i(,inde kalmayıp tümdünyayılanetledig'inedikkatçekerken, AB Çalışma ve Sosyal I iizmetler görevlisi Anna Diamantopoulu basmakalıp örneklerin olayı tüm gcrçekliğiyle yansıtmadığınıdilegetiriyordu. Londra Üniversitcsi kriıninoloji ıızmanı Betsy Stankoda bu görüşe katıldıgınıbelirterek, "Olayasınıfla ı açısından yaklaştıg ınızda ipuç larını kacırırsınız" diyor. 25 yıldır ailede şiddet konusuyla ilgilenen Stanko burada her zanıan geçerli olan konunun "davranışların denetlenmesi" olduguna parmak basıyor ve ekliyor: "Kişi dizginleri koyveıdiginde şiddet olayları da iırmanışageçebilır". Kadın kendisine şiddet uygulayan eşten kıı rt uldugunda, kimi zaman dahu larklı şiddet oluylarına da hedef oluyor. AB'den I lelfferich ailede şiddet söz koııusıı olduğunda bıınu işsi/lik, yoksulluk, alkol bağımlılıgı gibi etmcnlere baglamanın kolaycı bir tavır olduğuna, asıl sonınunşiddetinbirsııç,olınaktançoközel yaşamı ilgilendiren bir konıı olarak ele alınnıasından kaynaklandıgına dikkat çekiyor. (îelgelelim, bu ta vır da giderek değişiyor ve yardıın için başvuran kadınların sayısı her geçeıı gün artıyor. (îünüınüz kadıniarı giderek bilindendıkleri gibi, dost veakrabacevresi de daha cok destek olmaya çalujiyor. Yeni yüriirlüge giren yasalar da (aci/.e ıı£rayan kadıniarı destekliyor. (îeçen yıl Almanya'dayüruıliige giren bir yasa şiddet ııygulayaneşlerinevlerindenvecocuklarından tı/ak tuiulnıalarmı öngörüyor. 1 leınen ar dındun Ispanyol paılamentosu taralmdan kabul edilen bir yasa da şiddeic başvııran eşlere karşı derhal önleın alınmasını ve hakkında yasal işlemleruygulanmasınıöngörüyor. D E R G 1 D E N Bugün 17 Ağustos. Neler oluyor diye sabaha karşı yataklarımızdan fırladığımız felaket gecesinin üzerinden 4 yıl geçti. Olenleri unuttuğumuz gibi, eli kulağında olduğu söylenen Istanbııl depremini de unuttuk. Başucumuzdaki çantalar, düdükler, fenerlcr kayboldu. Kimı evlerde ufak tefek tedbirler alındı, dolaplar duvarlara çakıldi; şehrin merkezi noktalarına ilk yardım konteynerleri yerleştirildi. Çürük okullarda okumaııın, çatlak evlerde oturmanın agırlığı çoktan üstümüzden kalktı. İnsan beynı sürekli tehdit altında yaşamaya alışık değil. Tehdidi ortadan kaldıramadığında ya da önlem alamadığında unutmayı seçiyor. Biz deöyleyaptık. Marie'nin cenazesinde annesi Nadinc ve babasi JeanLouis... Törene katılanlar arasında Catherine Deneuve de vardı. gın. Bu cgilimin kesinlikledegişmesi gerekir" diyor. Cinsel şiddet... lacizciyi tanıyorum... Yine de, bircok erkek kendilerini olayın kurbanları olarak görmeyi siirdürüyor. Cıünümü/de bile <,ok az sayıda erkegin suçlu oldıı^ıı bilınciyle ıı/ınanlara başvunlugu be lirtiliyor. Alınanya'da şiddet uygulayan er Türkiye'de şiddet... Kendisine " I Iiç dayak yediniz mi" diye sorulan kadınların yanıtları şiddctin tüm yaşamlarına yayıldığım gösteriyor. Iarklı zamanlarda, larklı kişilerleyapılan çalışmalar çarpıcı sonuçlar veriyor. Orneğin, erkeklerinyüzdt45'i kendisine itaatetmemcsi halinde eşini dövme "hakkı"nın olılujiunu düşünüyor, yiizde23'ü de eşine tecavüzediyor. Ugradıklarışiddetianlatmnları istenen kadınların yüzde 31.52'si "kocamdan", yüzde 1.83'ü "babamdan veyaannenıdcn", yüzde 1.40'ı*akrabalarınıdan" yanıtını veriyor, yüzde62.25'iise "dayakyenıedigini" söyliiyor. Ejje Üniversitesi Sosyoloji Bölünıii'nce yapılan bir araştırma ise kadınların yü/de 76.6'sının şiddete uğradığını gösteriyor. Biitün bu ra Cumhuriyet Dergi'de yıkılacak yerleri depremden önce biz yıkalım diye sayısız yayın yapmıştık. Cieçen ay, Belediye bu konuda bazı ön Valışmaları oldugunu açıkladı. Ama depreme karşı önlem alma isteksizligi o denli yaygın ki. bu kez de yasal çerçevcye kusur bulunJu. Oyle görünüyor ki becerıksizliğin ve aymazlığın sonuçlarını hep birliktc ı;ekeceğiz. 17 Ağustos'un yıldönümünde hiç değilse, ölenleri hatırlayahm ve yaşadıgımız mckânı akılcı bir gözle inceleyelim. Farkındaysanız do^anın Istanbula tanıdığı tcdbir alma süresıni pek kötii kullanıyoruz. Onümüzdcki haftaya dek hoşça kalın... İPEK ÇALIŞLAR Not: Geçen haf ta Amerikan hapishaneleri üzerine Humanist dergisinden aktardı^ımız yazıda çevirmen Abbas Karakaya'ya ait oldugunu düşünerek kutuiçinealıpim/alı olarak yayımladıgınıız bölüm de ana yazınııı bir parçası imiş. Düzcltirözürdileriz. cumdergi@cumhuriyet.com.tr lmtiyazSahibr YediMayısHaber Ajansı Basın ve Yay ıncılık AŞ adına tlhan Selçuk IGenel Yayın Yönetmeni: Ibrahim Yıldız • Sorumlu Müdiiı: Mehmet Sucu • Yayın Yönetmeni: tpek Çalışlar • (iorsc1 Yönetmen: AynurÇolak • Baskı: Basın Yatırım Sanayii ve Ticaret AŞ Esenboğa YoluAkşam Tesisleri • Idare Merkıvi: Tiirkocagı Cad. No: 3941 Cağaloğlu, 34334 lstanbul. Tel: (0212) 512 05 05 • Reklanı: MediGrup kamlarla Türkiyedayak kontısunda yüzde 58'lik oranla, Bangladeş (yüzde47), Htiyopya (yüzde 45) ve Mısır'ın (yüzde 34) önünde yeralıyor.Kadına yönelik şiddette birbaşka araştırma ise tstanbul Bilgi Universitesi'nin İnsan Hakları MerkeziSosyal ve Kriminolojik Araştırmalar Çalışma Grubu'na ait. 25 ilde, 6 bin 440evli veya cvlcnip ayrılmış kadın üzerindej^rçekleştirilen "Kadına Yönelik Şiddet" başlıklı araştırma yükseköfrenim yapmışerkeklerinyüzde I5'inin deeşineşiddet uyguladıgını belgelıyor. Bu "egitimli erkck eşini dövnıez" anlayışınıçürütüyor. Türkiye'de kadına yönelik şiddet konusunda 1997de yapılan bir araştırmanın sontıdarıyla karşılaştırıldığındadayakta. 1997'dcn2üü3"e kadar5yıldayü/de5gibibirdüzelmeg()rülüyor ancak yasal dii/enlemclcrdeki yetersizlik ve carpıklık bu oranın daha dd yükselmesıni engelliyor. Bilgi Universitesi'nin sö/ konıısu araştırmasında,e\'likadınlar"KtKanıztaralın dan size yönelik şiddeti.ömeğin dayak veya tehdidi polise veya savcıya ihbar eder misiniz?" şeklindeki bir soruya yüzde 34.73 oranındn "evct, ederim" yanıtını verdi. Aynı soruya 1997 yılında "evet"diyenlerinoranı ise29.26. "Hvet'ierde kent merkezleri yüzde 40'la başı cekerken, bu orangecekonduda yüzde 14, kırsaldaise yüzde 16 çıktı. Aynı soruya, tahsilı olmayunların yüzde 8.61'ı, ilkokul mezunlarının yüzde 53'ü.ortaokulve lisemezunlarının yüzde 37'si, vüksekokul mezunlarının da yü/de 59'u "evet" yaıııtı verdi. "Dayak yemedigini" söyleyenlerin yüzde 70'i şehir merkezlerinde, yüzde42'si gecekonduhırda, yüzde 48'i ise kırsal kesimde yaşıyor. Tahsili olmayanların yüzde 27 si, ilkokul mezunlarının yüzde 53'ü, ortaokullise mezunlarının yüzde71 'i,yük.seköğretim görenlerin de yüzde 85'i "I)ayakyemedifini" vurgııladı. Aynı kadınların yüzde 9 3.29' u ise kadınlarıçjnsığınma evi açılmasını istedi. 0