Katalog

13 TEMMUZ 2003. SAYI903 Arayış olanağı yoktu. Varlık dergisinde takma bir yılları istanbul'unda geçer. adla 'Bu Hane Kiralıktır' başlıklı bir yazı Havada hulut Yok isımlı ikirtci roman yayımladım ve o 'güzellikler cvi' (Darül Süleyman'ın Kayseri' dekı öğretmenlıkyılbedayi)den ayrıldım. larım, Süleyman'ınyasamı çevresinde bu Bu arada Cevdet Kudret Hukuk Fakülte Anadolu kentindekitoplumsalhayatı anlasi'nibitirmistirama mizaana uygun olma tır. Süleyman 'ın bakanlık emrine alınarak işten uzaklastınlısıyla sonlanır. Roman, yan bu mesleğibenimsemez. Öğretmenliği seçer. 1934'te Kayseri Lisesi edebiyat o'ğret 19341949yılları arastnda yeralır Karıncayı TanırstmzSüleyman 'ın tstanbul'daki menliğineatanır. 1937 yılında Kayseri'de evlenir. Bunun hikâyesini esi thsan Kud anaevine, "Sokak"a, dönüsünü, işarayıslarımvelstanbul'un, bir türlü ayak uyduraret'in anılannda buluruz. madığı yenı yaşam bıçiminıanla tır Kayseri Lisesi'nin bahçcsi. Binayagiden yolun iki yanında iki yuvarlak havuz var. "Sabahları geç kalkmaya başladı. îlk Salkımsöğüdün dalları suya değdi değegünlerde işe gidecekmiş duygusu içinde cek. Havuzun başında duran genç kız beş erkenden uyanıyordu. Yıllar yılı saat altıon dakika önce bakalorya sınavından Çikda kalkmış, yedi buçuğa kadar tıraş, yıtı. Kollarını göğsünün altında çaprazlakanma, giyinme, kahvaltı işlerini bitirmiş, mı§. Sankiürpertiduyanbedeninhâıfargi sekizde stnıfa girmeye hazır halc gclmişti. bi bir hali var. Havuzun karşı tarafındaki Bütün bu alışkanlıklar şimdi birdenbire genç adam, ceketinin yırtmacı arasından anlamını kaybetti. Önünde bomboş bir elini pantolonunun ccbine sokmuş. Gözgün vardı. Erken kalktığı zaman bunu nalük camları parlıyor, nereye baktığı belli sıl dolduracaktı? Vücuduna uymayan, radeğil. Konuşmuyorlar, Kız çok saydığı ho hatsız, bol bir elbise giymiş gibi bir tedircasına veda edecek. Bekleyecek bir şey yok. Haydi uzat elini, " Elveda Hocam" deyiver.... Her ikisine de uzun gelcn bu birkaç dakikalık sessizlik boğuk bir sesle bozuldu: Ihsan benimle çalışır mısın? Bu ne demekti ?.. Çok kısa bir şaşkınlıktan sonra, anladı kız. Bir şey söylemesi, soruyu yanıtlaması gerekiyordu. Aklının kenarından geçmeyen bir anlamı vardı bu sözün... Yoksa.hiçdüşünmediğinisandığı, çok derinlerde yaşayan bir duyguyu cımbızla çekip çıkardı mı bu tümce?.." Bu ne biçim soru? " diye öfkelenmedi. Sevinvary'i özümsediği gibi, yeniden özümseycrck yazar. Gerek hikâyelerimde, gcrek 'Süleyman'ın Dunyası'genelbaşlığı altında toplanan roman üçlemesindekendi yaşamımdan izler var elbette, ama oradaki Süleyman ben değilim artık, benim dışımdabirkişi. Romankısisi Süleyman, 'Bakanlık Emri'ne alınarak işten uzaklaştırtlmıştı. Cevdet Kudret de!950 'de Demokrat Partiiktidarınca A nkara' daki görevinden altnarak Bıtlıs Ortaokulu'na Yürkçe dersi öğretmenlıgine atandı. 'Şan olsun dıye gideceğım'diyordu. AmaFaikReşit Unat'ınbirtakım tehlikelere karsı uyarması üzertne vaıgeçti. Avukatlık yapmaya karar verdi. Ancakgünlergeçiyor, kapısınıçalanolmuyordu. Bir gün halası onu zıyarete geldiğinde, karşı odadaki terzt atölyesinden onu uyardılar 'Polis takibinde işini ona verme' dedıler Avukatlıktan geçimini sağlayamayacağını anlayınca bu işibıraktt. Bıryandan romanlarını yazmayı sürdü ARAYIŞ N I K O % 1 I M K I. I S Siegfried Melekler Gezegeni ginlik içindeydi. Kaç sabah, gözlerini açar açmaz toparlanmış ama kendine gelince, 'günün boşluğunu doldurmak için elden geldiği kadar yatmak cn iyisi' diye düşünmüş, savıırduğu örtülcri gene üstüne çekmiş, gözlerini kapamış, çarşafların sıcaklığı arasında geceden kalan rchadi mi ? Onu da bilmiyor. Gururlandı mı?.. veti aramış, uyumaya çalışmıştı. Sonra Eh biraz. Hemen şuracıkta, bir iki dakika sonra buna alışmaya başladı. Sırtüstü yüzen bir insanın suya uzanması gibi, kendinın içinde neyanıt verebilirdi? Zaman kani boşluğa bırakıyor, sanki bütün uzuvları zanmak için "Annem karışır" deyiverdi. birbirinden çözülüyor, kalkacağı zaman Ayrıldılar. Cevdet Kudret, 1938yazında GüzelSa onları ayrı ayrı toplamak gerekiyordu." Cevdet Kudret 'ın öykülerı ve romanlan natlar Genel Müdürü Cevat Dununoğlu'nun isteg'ı üzerine Kayseri'den alınıp hayatından ızlertasır Kendıuy'iyledıyorYazar, dışgözlemlcrden yararlandığı giAnkara'ya, yenı kurulmakta olan Devlet bi, kendi yaşantısından da yararlanabilır. Konservatuvart 'na hoca olarak atanır. Sıir, tiyatro, hikâyedallanndabeg'enılen eserler Burada, anı yazarlarıyla hikâye ve roman verir. Roman alanında da kalemini dene yazarını birbirinden ayırmak gerekir. Anı mektedir. "Süleyman'ın Dünyası" baslığı yazarı doğ rudan doğruya kendi özünü analtında topladığı roman üçlemesinin bırin latır; hikâye ve roman yazarı ise, ilk işi olacisi olan Sıntf Arkadasları, roman kahra rak kendine yabancılaşır, kendi yaşantımanı Süleyman'ın ilkokula girisinden üni sından bazı ayrıntıları bir yabancıyı gözler versite mezuniyetıne kadarkiyıllarını kap gibi inceler, sonra da, kendi dışındaki bu sar. Roman I. Dünya Savast ve Mütareke yabancı 'ben'i Flaubert'in Madame Bo I rürken bıryandan da geçimini sağlayacak edebiyat türlerineyöneldi. Takma adla liseler için edebiyat kitaplan yazdı. Ne var ki takma isimleyazdıg'ı bu kitaplar, yazarının kım olduğu anlasıltnca Talim I'erbıye Kurulu'nca ders kitaplan listesinden çıkartldı. Yirmiyıl boyunca hiçbır resmi ı) i, düzenli birgelirıolmadı. Sonraları TürkDilKurumu'nda redaktörlük, Bılgt Yayınevi'ndedaniimanlıkyaptı.SiyasalBılgilerFakültesi, BYYO'dadersverdı. Ömrü boyunca sabah bestealtıda kalkıp masasının baiina geçti, yazdı, yazdı... Öncelerı takma adlarla i onra kendi adıyla yayımladıg'ı bırçok derleme, inceleme ve antolojı kıtaplarıyla geçimini sağlamaya çalı$tt IkıaltlıkTiirkveBatıEdebıyatından Seçme Parça/ar, gene ıkı cıltltk Örneklerle Edebiyat Bılgılerıkıtaplart, 1991 'deSedat Sımavı Vak/ıEdebiyat Ödülü'nüdealanüç cıltltk Türk Edebiyatı'nda Hikâye ve Roman tncelemest, üçcıltlık Karagöz, ıkı cıltlik Ortaoyunu derleme ve ıncelemelerı lürk edebtyatımn en önemlı basvuru kitaplan nitelığtndedır 16. yüzytl ortalarına kadar getırdtğı Örneklı Türk Edebıyalı Tarihı ıse tamamlanamadan, lOTemmuz 1992'deCevdet Kudret aramtzdan aynldı. • O Kadın OKAD1N DOĞAN KİTAP dogankitap.com Ödüllii bulmacayı dogru çöıenlerin hediyesi Doğan Kicap'tan