Katalog

Dun yine Ağustos'un 17'siydi... Depremini bekleyen kent ''DepreminiBekleyen Şehir" Dünyada bu uyan, ne yaptığını bilen insanlar. Bizde, yeteradı taşıyan bir haşka kitap daha bulamazsı li mühendislık hızmeti görmeyen yapılaşma nız, önümüzdeki 30yıl içindedeptvm ileyıkıl zamanlagittikçecesurlaştı Ancak 1975 ünma tehlikesialtında yaşayan tstanhul dışında cesinde yapılmış binalarda gerek eski şartnabaşka bir şehır daha yok çünkü. AykutBarka melervegereksekorozyondankaynaklanan ileAHEr 'in imzalarını taşıyan kitap ıkiayön yapısal problemlenn varlıgı da bir gerçek. ce Om Yayınevi 'nden çıkmıştı. Yani 6 Ocak 'ta Er: Eski deprem yönetmeliklerine göre bitkisel yaşanut giren Aykut Rarka 'nın ölü yapılmış yapılann deprem riski nedir? münden kısa süre sonra. 17Ağustos 'unyıldö lstanbııl, 1975 Deprem Yönetmeliği'ndekı nümünde, depremde ölenleri ve yaşamını ikinci dcrece deprem bölgesıydı. 1998 Depdeprem hilimine adayan Barka 'yı anmak için rem Yönetmeliği'ndelstanbul'unönemli bir * kitaptan hır ahnlı vaptık. Kilahı hazırlayan bölümü birinci derece deprem bölgesıne çıkagazelcciarkadaşımızAliEr'in, B.U. Deprem rıldı. Aynı zamanda yapımla ilgıli kunstrüktif Mühendısliği Bölüm Başkanı Profesör Mus knterler de ağırlai>tınldı. O nedenle, eğer 1998 lafa Erdik ileyaptıgı söyleşiden hölümler va Deprem YönetmelığVnı gerçekçi sayarsak, yımlıyoruz. teorik olarak Islanbul'da depreme dayanıklı Er: Ycni binaların eski binalara kıyasla yapı yok zaten. Ama, 1975 Yönetmeliği'ne göre yapılmış, üzerine kat ilavesi yapılmamış, daha avantajlı oldukları söylenebilir mi? Erdik: Türkiye gibi biryerde yeni binanın baktmlı binalann içinden ,depremdecan kayeskiye göre avantajınedirbilmiyorumdoğnı bı olacağını sanmıyorum. Aynı şeyi 1975 Yösu. Yeni binanın eskiye göre tek avantajı şu netmeliği'ne göre bile yapılmamış, bakımsız olur: Kğer hazır beton kullanılmışsa ve aynı kalmışbınalarıçınsöylemekçokzor. boyutlarda yapılmışsa yeni bina eskiye göre Çokşiddetlidepremlerdebınalarhasargödaha avantajhdır. Ama Türkiye gibi zaten rebilir, amaç, bunlann ıçinde can kaybı veya şartnamelcre uyulınayan biryerde, yeni bına yaralanmaolmamasıdır. Binaların tamırtaklar bazen eskısıne göre daha cesur yapılmış viyesinden neamaçladığımızı çok iyi bilmeoluyor. "Bir kal daha çıkayıın, o yapmış ben mız lazım. lamirtakviyenin amacı 1975 ya deyapayınV'diyor. O yüzdenyenı bınalarba da 1963 ve 1969 yönetmeliklerine göre yapılzen eskisıne göre daha kötü olabiliyor. Bir ge mış yapılan, 1998 Yönctmcliği'ni tatmin edenelleme yapmak çok zor. Başka ülkelerde bu cek duruma getinnekse böy le bir ışi zaten yanu genelleyebihyoru7. Mesela Japonya'da pamayız biz. Tamirtakviyeden amaçladığıbelli bir yıldan sonra yapılmışolanlarıçın, da mız şu: Güçlendirme isteyen bina sahıbıne ha iyi, diyoruz, çünkü daha iyi şartlarda yapıl sormamız lazım: Deprem sonrasında bu binamişlar. Ama oralardaki insanlar şartnameye da ne amaçlıyorsun? Bina, diyelim ki çok kritikbirbankabinasıdır. Adamdiyorsakikardeşimbenımbinamdepremden sonra çalışır durumdaolsun,onııntamirtakviyesiayndır, ama, dıyorsa ki ben kendimi kurtarayım yeter, onun güçlendirilmesi ayrıdır. Ama derse ki biz bunlann hepsini 1998 seviyesine çıkaracagı/., böy le bir şey yapamay ız. Erdik: Yapılarla ilgili sizi en çok endişelendiren eksiklikler neler? Beton kalitesi mi, kaçak kat mı, vs.? F,r:Iîırıncısıbınalardaki beton kalitesidir. Bizi endişelendiren ikincı şey duvarlardır. Ne kadar çok duvarınız varsa o kadar iyi. Beton kaliteniz kötüyse, duvarlannız da ıyı değilse, ondan sonra ış ıçmdckı donatıyagelir. Ama ne beton kalitesi, ne duvarlann iyi olmadığı binalarda donatının iyi ohnası zaten beklenemez. Bu eksiklikler dogrudan doğruya rnekanızma oluşturuyor ve katlar üst üste gelecek şekilde çöküyorlar. Bu bilınen bir gerçek. () bakımdan hasara baktığınız zaman, özellikle bunu yabancılar çok yadırgar, hasarda çok büyük gradasyon (hasar sıralaması) gözükınüyor. Başka bir ülkelerde baktığınız zaman çok az hasarlı vardır, orta hasarlı vardır, ağır hasarlı vardır, bellı bir ha.sar sıralaması gözükiir. Türkiye'de ya göçmüşyatmış oluyor, ya kısmen hasarlı ayakta duruyor. Çok ikilem bir dağılım oluyor, çünkü bir bina mekanızma haline geldiğı zaman çökmesi çok kolay oluyor. Erdik: 17 Ağustos depremi Istanbul'da çoğu binaya hasar vermese de çok sert bir şekilde salladı. Bu güçlü sallanmanın etkisiyle binalarda bir yıpranmışlık, dayanma gücünde diişüş olmuş mudur ? Erdik. O tip lafları ben de duyuyorum ama hiç ilgısı yok. Ama şu var. Eğer bina hasar gönnüşse, ki küçük çatlakların bile olmaması gerekırdı, o binaya bakılması lazım. Kocaeli depremindetstanbulgenelininmaruzkaldığı yerhareketı,bazıyerlenndedcğişmişolmakla birlikte, beklenen lstanbul depreminde maruz kalacağı lıareketlerin genelde altıda biridır. Yanı beklenen depremde Istanbul'daki yapılar, Kocaeli depreminde yedığı darbenin altı katı kadar daha güçlü bir darbe y iyecektir. Kocaeli depreminde, küçük çatlaklaralanlstanbul'daki bınalar, altı mısli daha güçlü bir depremde yıkılır. Ö bakımdan Kocaeli depre Aykut Barka...