Katalog

14 PAZARIN PENCERESİNDEN CUMHURİYETDERGİ Haset SKLÇUK EREZ Satranç Turnuvaları Ibnülemin M. Kemal, "Son Sadrazamlar" başlıklı eserinde, son devir sadrazamlarından birinin, bahçesine çakıltaşı döşettirmesi yüzünden curnal edildiğini ve "Çakıl, padişah bahçelerinde bulunur; şu halde bu adamın da aklından padişah olmak geçmektedir!" gerekçesiyle azledildiğini yazar. Demek ki Osmanh'nın Sadrazamı da tanrıları kıskandırmaktan korkan milattan önceli gibi ayağını denk almak, yurdunun tek ve en büyüğü Padişahı kıskandırmamak zorundaydı. Scheck'e göre, patolojik, mariz açgözlülük, eleştirilebilir ama bir nesneyi istenen sayıda üretebilecek teknoloji oluştuğunda, buna sahip olma isteğini törpülemek yersizdir. Bu ara patolojik, saplantısal kıskançhk için ilaç bile arandıgını söylemeliyiz: Columbia Üniversitesi'nden DJ Stein ve arkadaşları 1994 Ocak ayında J Clin Psychatry dergisinde yayımlanmış bir araştırmalarında, "Obsesyon ve kompulsiyonların yani saplantıların genellikle serotonin reuptake blokertere iyi cevap verdiğini gözlemlediklerinden saplantısal kıskançhk (biz buna haset dedik) gösteren 6 hastaya bu nitelikli ilaçları verdiklerini ve bu hastalardan 4'ünün normalleştiğini açıklamışlardır. Ancak Scheck'in bahis konusu ettiği böyle patolojik değil daha ılımlı (belki de her insanda normal bir dozda bulunması doğal) haset olgularıdır: 20. yy'ın hasetli kişiyi daha az frenlediğini, bu yolla hasedi soyut bir sosyal ilke kılarak ve bir hasetsiz toplum özlemi yaratarak tarihe geçtiğini ileri süımüştür. Bu yazara göre haset, hürriyet ve yugarlık için çok gereklidir. Bütün bu Batı iddialarına karşı Doğu'da varılabilecek en yüce noktaya ulaşabilmek "bir lokma" ve "bir hırka" ile yetinmektir. Din ve bölge ayırt etmeksizin kıskançlığın, 'gıpta'nın ve 'haset'in genellikle Doğu'da ayıplandığı, insanoğlunun yenmesi gerekli kötü bir nıtelığı olarak kabul edildiğini, Batı'da ise özellikle ticarette, sanayide ilerlemiş ve zenginleşmiş bölgelerdehoşgörülmekte, yer yer övülmektedir. Doğu'nun fakru zaruretin ağırbastığı bölgeler olma niteliğini koruduğu süre bunun makul olduğunu, insanlar ulaşamayacakları zenginlikleri istemek yerine, "Bunlar fasaryadır; esas zenginlik ruh zenginliğidir" demeleri ya da "en gerçek zenginliğe ölümden sonra kavuşulacağım" kabul etmeleri daha huzur sağlayıcıdır. Görülüyor ki "haset" insanın doğasında bulunan bir nesnedir. Bunu körükleyip belirginleştirmek ya da horlayıp bastırmak insanlann toplumlarda yürürlükte olan koşullara uymalarını kolaylaştırmak için giriştikleri yollardan biridir. Bütün bu gerçeklerin ışığında şimdi düşünelim: Globalleşme bu tür adaptasyonu giderek güçleştirecektir. Filistin'in kenar mahallelerinde üç kuşaktır su birikintilerinde oynayarak büyümüş ve kaderinin daha üç kuşak sonra bile değişmeyeceğine inanmış çocuklara her gün televizyonlarda Batı'nın refahını yansıtan filmler izletirseniz nasıl bastırır bu insan Batı'ya hasedini? ^ II. SERTAÇ DALKIRAN 242728 Nisan 2002'de Mesut Yılmaz llköğretim Okulu Turnuvası, 25 Mayıs Çevre Koleji Yarışması, 1012 MayısBJKKoleji Yarışması ,1719 Mayıs Alman Lisesi Yarışması yapılacak. Türkiye ligleri geçtiğimiz hafta başladı. Neticeleri duyuracağız. 19 Mayıs Turnuvası 912 Mayıs Samsun Öğretmenevi salonlarında Samsun il temsilcileri ve çeşitli sponsorların gayretleri ilegerçekleştirilecek. Erdem Kayar, YTÜA Mert Erdoğdu, Istanbul Üni. Ispanyol Açılışı 33. Vg3 Kxf2 34. Vxf2 Vxf2+ 35. Şxf2 Şg6 36. Şg3Şf510 BurçakÇelik.YTÜA H. MeteTaştan, Istanbul Üni. Italyan Açılışı 1.e4e52.Af3Ac63.Fc4Fc54.00d65.h3 Af66. Ke1 00 7. c3 Axe4 8. Fxf7+Kxf7 9. Kxe4 d5 10. Ke2 e4 11. Ah2 Vh4 12.Ve1 Fxh3 13. gxh3Kaf8 14. Ag4Vg3+15. Şh1 Vxh3+ 16. Ah2Kxf217.d4O1 Murat Demiralp, Istanbul Üni. BoraErkıhç.YTÜA StauntonSistem G eçen hafta Yapı Kredi'nin Salı Toplantılan'nın birinde 'haset' konusunda konuşma yapmam istendi. Bu konuşma için yaptığım hazırlık bana haset konusunda daha ayrıntılı di/şünme fırsatını sağladı; bu toplantıların izleyicileriyle paylaşmış olduklarımı şimdi de okuyuculanmla bölüşmek isterim. "Haset" kıskançlıktan çok, Ingilizcedeki "emulation"e yakın bir anlam taşır ve "emulation" gibi "hasef'te de "başka biriyle girişilen yarışmada her ne pahasına olursa olsun ona erişmek ya da geçmek isteğinin bir saplantı haline dönüşmesi, bu amaca varılması için kural içi yollar yanında kural ve etik dışı yöntemlerin bile denenmesi olasılığının var olması bahis konusudur. Önce konuyla ilgili özdeyişlere göz attım: Birkaç tanesi çok hoştu: "Bencil olmak için belli bir miktar özbeğeniye ihtiyaç vardır. Bundan yoksun olanlar, kendilerini yüceltmek yerine başkalarını biçip hizalarına indirgemeye çalışırlar. özbeğeni yokluğunda isteğin 1.d4e62.e3Af63.Fd3d54.f4c55.c3Ac6 6. Ad2 Fd6 7. Agf3 00 8. Ae5 Vb6 9. Adf3 Fd7 1.e4e5 2.Af3Ac63.Fb5Af64.00Axe45. 10.00 Ae7 11. a4 a6 12. g4 Vc7 13. Axd7 d4Ad66.dxe5Axb5 7.a4Abd48.Axd4d59. Axd7 14. Fd2 Kac8 15. Ae5 f616. Axd7 Vxd7 f4 Fc5 10. C3 00 11. Fe3f6 12. Şh1 Fxd4 13. 17. Fe1 e5 18. dxe5fxe5 19. f5 e420. Fc2 Fe5 cxd4 Ff5 14. Ac3 Ab415. Vb3 aö 16. Ab5 Fc2 21. Fxe4 Vd6 22. Fc2 Fxh2+ 23. Şg2 Kf6 24. 17. Vc3 Fd3 18. Kf3 Fe4 19. Kf2 Kc8 20. Aa7 Kh 1 Fe5 25. Fh4 Kxf5 26. Fxe7 Vxe7 27. Vxd5+ Kb821.Ab5c622.Ad6Vd723.Şg1f524.Kd1 Şh828.Kxh7*10 Kbd825. b3 Ve7 26. Fc1 Kxd627. exd6 Vxd6 28. Fa3 Kf6 29. Fxb4 axb4 30. Vc5 Vxc5 31. YıldızÇavuşoğlu.İYÜ.I dxc5"d4 10 Ezgi IrazŞenyurdusev, Boğaziçi VezirGambiti Elif Metiner, Istanbul Üni. 1. d4 d5 2. c4 Af6 3. cxd5 Axd5 4. Af3 e6 5. e4 Af6 6. Ac3 Fe7 7. Fc4 00 8. 00 b6 9. Fb3 1. e4 d6 2. d4 Af6 3. Ac3 c6 4. Fc4 d5 5. e5 Fb710.Ke1Abd711.Fc2c612.Vd3g613.a3 dxc4 6. exf6 exf6 7. Af3 Fb4 8. 00 00 9. a4 Vc714.e5Ah515.Ae4Kad816.Fh6Kfe817. Ve2 c5 18. dxc5 bxc5 19. Fg5 Fxg5 20. Aexg5 Fg410.Aa2Fd611.b4cxb312.cxb3Va513. h3 Fh5 14. Vd3 Fg6 15. Ve3 Aa6 16. Fd2 Vh5 Ab6 21. Fe4 Ad5 22. Kad Ahf4 23. Vc4 Kc8 17. Ah2 Kfe8 18. Vc3 Vf5 19. Kfe1 Fxh2+ 20. 24. Fxd5 Fxd5 25. Vxf4 Fxf3 26. Axf3 Ked8 27. Ag5 Kd7 28. Vh4 f5 29. exf6 Vc6 30. f7+ Şg7 Şxh2 Vxf2 21. Fe3 Vc2 22. Va5 Vxb3 23. Fd2 31.Vxh7+10 Kxe1 24. Fxe1 Vb625. Vd2 Kd826. Ff2 Vc7+ 27. Şg1 Vd7 28. Ac3 Ac7 29. Ke1 h6 30. Ae2 Burcu Korkmaz, YıldızA Ad531.Ag3Ke832.Kc1Vd633.Af1Vf401 Reyhan Cumalı, Deniz HarpB LondraSistem KutayTinç.lTÜ RecepTaşkıran, Boğaziçi Üni. 1.d4d52.Af3Ac63.Ff4Ff54.c3Af65.e3 Bird Açılışı e6 6. Fd3 Fe7 7. Fxf5 exf5 8. h3 00 9.00 a6 10. Abd2 Fd611. Fxd6 Vxd612. c4 a513. Vc2 1.f4d52.Af3e63.e3Af64.d4c55.c3Ac6 g614. a3 a415. cxd5 Vxd516. Kad Vb517. 6. Fd3 Fd6 7.00 00 8. Abd2 c4 9. Fc2 b510. Ae1 Kad818. Ad3 Kd719. Vc4 Kd5 20. Vxb5 Ae5Ae711.g4Fxe512.fxe5Ae813.Vf3f514. Kxb5 21. Kc4 Ka5 22. K f d Kfa8 23. Ac5 Kd8 e4Ac715.exf5exf516.Vh3g617.gxf5Axf5 24.Axb7Kd625.Axd6cxd626.Kxc6Ae827. 18.Fxf5Kxf519.Kxf5Fxf520.Vg3Ae621.Af3 b4 22. Ag5 a5 23. Axe6 Fxe6 24. Fg5 Vd7 25. Kc8Şf828.K1c7Kb529.Ac4Kxb230.Axb2 g5 31. Ac4 d5 32. Ad6 h5 33. Kxf7+ Şg8 34. Fd2 bxc3 26. Fxc3 a4 27. a3 Kf8 28. Fb4 Kf5 Kxe8#104 29Kf1Vf730.Kf2Şg731.Fd2h632.Vh4g5 Burcu Korkmaz, YTÜ A ÇekSavunması Kombinezon Jamieson Gungaabasar, Nice 1974 Beyaz oynar kazanır a b c d e f g h Etüd H. Adamson, 1924 Beyaz oynar kazanır a b c d e f g h yerini "haset" alır. Eric Hoffer "Kıskanç insan komşusunun bacağı kırıldığında, kendisinin daha iyi yürüyeceğini sanır." Helmut Scheck Bu konuda oturmuş kitap yazmış düşünürler bile var: Bunlardan biri Helmut Scheck. Kitabının adı: Envy: A theory of social behaviour. (Liberty Fund, 1987): Scheck'e göre haset, insanın en derununda yer alır. Bu nedenle sosyoekonomik eşitsizliklerin giderilmesi sonucu yok olacağını savunan eşitlikçi görüşü reddeder ve bu olgunun aslında doğamızda var olduğunu kardeşler arasında gözlenen rekabeti örnek vererek iddia eder. Ona göre haset, pek o kadar olumsuz bir duygu değildir ve sosyal dengelerin oluşması için buna ihtiyaç vardır: Insanlarda bu duygunun var olduğunu bilmek ve göze aşırı bir şekilde batarak, başkalarında bu duyguyu oluşturup beşlemekten çekinmek, önemli bir sosyal kontrol aracıdır. Bu duygu ilkel kavimlerde, tanrıların kıskançlıklarına yol açmaktan korkma şeklinde de görünürmüş. •JIUBZH>( 8A j JIUBZB>| SA 9*V f 8JV CPd E 8P§ İ9P§ Z ZPV 9PV • I.