Katalog

CUMIIUKİY! IDKRGİ « halegeldi. gösterdiği gerekçesiyle yasaklandı. Yasaklı filme ödül... Metin Erksan'ın 1963 tarihli, Türk sinemasının yurtdışında ödül kazanan filmi olan "Susuz Yaz" filmindeki kadın, ölen kocasının erkek kardeşiyle evlenince Türkleri kötülüyor gerekçesiyle sansürlenmiş, üstelik Uluslararası Berlin Film Festivali'ne gitmesi de engellenmeye çalışılmıştı. Her şeye rağmen "Susuz Yaz" Yılmaz Güney'in sansürlenen filmlerinden biri de "Umut". Berlin'e gitti ve festivalin en büyük ödülü Altın Ayı'yı gerekçesiyle yasaklandı. Ayrıca gerekçesiyle tepki çekmişti. kazandı. Filmde Türkleri küçük gösteren o filmde yer alan güneş doğarken kılınan sabah namazı sahnesi de kadar çok sahne vardı kı sansür Türk pilotu üniformayla kurulunun görüşüne göre. Türkler sansür kurulunu rahatsız etti. öpüşmez... Umut 1971 yılında Danıştay bayat ekmek ve soğan yiyordu, Türk sinemasının altın çocuğu kararıyla şartlı olarak oynatıldı. trafik kurallarına uymuyordu, Göksel Arsoy'un bir pilotu Seyyit Han... canlandırdığı "Şafak Bekçileri"nin ayakta işiyordu. sansür gerekçesi ise şöyle: Bir Türkiye'nin gerçekleri rahatsız Yapımcı, yönetmen, senaryo etti... yazarı ve oyuncu olarak Yılmaz Güney'in imzasını taşıyan "Seyyit Vedat Türkali ile Ertem Han" filmi yurtdışı izni için Göreç ikilisinin imzasını sansüre yollanmış, gerekçe taşıyan "Karanlıkta gösterilmeden geri çevrilmişti. Uyananlar", emekçi ve Çunkü sansür kurulu, "Keje" grev sorunlarını ele alan karakterinin adını sakıncalı fılmdi. Bu yüzden de görmüştü, ayrıca, düğün yasaklandı. sahnelerinde gelin alayının Kaçakçının öyküsü önünde götürülen kenarlan ömer Lutfi Akad'ın püskullü bayrağa da itiraz edildi, "Hudutların Kanunu" da "Köylünün elinde sancak olmaz, Türk sinemasının en çok sancak alaylarda bulunur" yasaklanan filmlerinden denildi. biri olarak tarihe geçti. Aç Kurtlar... Film, bir kaçakçının öyküsünü anlatıyordu. Bu Yılmaz Güney'in askerlik yaptığı kaçakçıyı canlandıran kişi sıralarda Muş'ta çekilmiş "Seyit de Yılmaz Güney Han"dan sonra yönetmenliğini olunca...Filmın bazı yaptığı ikıncı film olması sahnelerı değiştirildi ve bakımından onem taşıyan çekildikten bir yıl sonra filmin çekımleri 1968'de 1965'te gösterime çıktı. tamamlandı. Aynı yıl Film Kontrol Yılmaz Güney... Komisyonu (Sansür) tarafından "Susuz Yaz" tüm engellemelere karşı Berlin Film Festivali'ne gitti ve ödül aldt. Adı yasakla, sansürle tamamen reddedildi, bugüne kadar halka gösterilmesi Türk uçağı düşüyor. Oysa Türk sansürlendi. Filmin bir sahnesi özdeşleşen bir yaratıcı Yılmaz mümkün olmadı.^ ordusunun uçakları asla düşmez. Karadeniz'den boğaz girişi Güney. Sansürlenen filmlerinden Daha da önemlisi Goksel göründüğü gerekçesiyle çıkarıldı. biri de Umut. Yoksul bir Arsoy'un canlandırdığı pilot Bu bilgiler şu sitelerden alınmıştır: Gerekçe düşman gemilerinin faytoncunun öyküsünü anlatan üzerinde üniforma varken http://www.2000.com.tr/sinema/ boğaz girişini filmde net bir film, giysiler aracılığıyla yoksulluk sevgilisiyle öpüşüyor. Oysa yesilcam/kesit. htm şekilde görebilmeleriydi. propagandası yapıldığı, zenginwww.yilmazguney.org sansür kuruluna göre bu Türk Devletin dozerini başıbozuklar fakir ayrımının körüklendiği ordusunun pilotlarına kullanamaz... Sansür kuruluna göre "Otobüs "te Türkleri küçük düsüren sahneler vardu yakışmayacak bir Memduh Ün'ün yönettiği davranış. Mahallenın Sevgilisi de siyasi Aşk müstehcendir... iktidarın korunması gerekçesiyle Türk sinemasının en sansürün gazabına uğrayan kendine özgü ama en filmlerden biri. Filmin kısa soluklu sansürlenme sebebi ise basit bir emekçilerinden biri olan dozer. Filmin bir sahnesinde Alp Zeki Heper, Danıştay görülen dozerin seyirci üzerinde tarafından yasaklanan ilk dehşet duygusu yaratacağına filmin yönetmeni olarak karar vermışti sansür kurulu. Daha da önemlisi, filmde devletin sinema tarihine geçti. Heper'in "Soluk Gecenin dozeri özel şahıslar tarafından kullanılıyordu. Bütün bunlar da bu Aşk Hikâyeleri" adlı filmi müstehcen bulunarak sahnelerin kesilmesi için yeterli Danıştay tarafından sebepti. yasaklandı. Anadolu'daki ekinler cılız Türkler bayat ekmek gösterilince... yemez... Metin Erksan'ın ilk filmi Âşık Tunç Okan'ın "Otobüs" Veysel'in Hayatı Karanlık Dünya filmi o dönemde Türkleri da Anadolu topraklarındaki küçük düşürdüğü ekinleri çok kısa boylu, cılız Türkiye'de sansürün tarihi, oldukça eski... lşte,1919'dan bu yana sansür örnekleri: Fransız kızları hoppa olmaz... Türk sinema tarihinin ilk 'yasaklı' filmi 1919 tarihli "Mürebbiye". Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın aynı adlı eserinden uyarlanan, Ahmet Fehim'in ilk yönetmenlik denemesi olan Mürebbiye, bir Türk ailenin çocuklarına bakıcılık yapan Fransız kızı Anjelik'in öyküsünü anlatıyordu. Işgal altındaki Istanbul'da çekilen film, Işgal Kuvvetleri komutanı olan Fransız General Franchet d'Esperey'i rahatsız etmiş olacak ki, filmi görür görmez yasaklanmasını istiyor. Fransız general, bir Türk filminde Fransız kızlarının böylesine 'hoppa ve bayağı' gösterilmesini içine sindirememişti. Düşman Boğazlar'a çıkartma yaparsa... Osman Seden imzalı "Kardeş Dursun" da ülkeyi korumak için Yani yönctmcliklcr yasadaki değişikliklergözönünealınmadan mı uygulanıyor? Tenıel ıtirazımızbu. Biz Danıştay 'daaçtıkdavayı. Veeğeristeğinıiz uygun görülürse yönetnıcliğiıı denetlemeye ilişkin hiikümleri iptalcdilccek. Bu yönctnıclik 1986 yılındaıı beri yürürlükte olmasına rağmen, sanatçılar ve meslek hirliği tcmsilcilcri bu yönetnıcliğiıı yiirürlükten kalkması için bugüne kadar hiçbir girişimdc hulıınnıaınış. Bir girişimdc bulunulsaydı sonuç alınır mıydı? Hğerbuyönetmclikçıktığıtarihte, bununla ilgili sinema kuruluşlan, meslek örgütlen tarafından dava konusu edilscydi, gcçcrli olamazdı. Çünkü bu çok kötü düzenlenmişbiryönetmelik. Dcnetlemc kurulu nasıl kendiliğindcn toplanıp ulunılıı karar verilmiş bir eseri denetleyebiliyor? Yönetmelikte bir "7/B" ınaddesi var, bu da 87 yılında gelmiş sanırım: Re'sen veyabakanlığınisteği üzerine herhangı bir eserı denetlemek yetkısı dcnetlemc kuruluna verilmiş. Denetleme kurulunu Büyük Adam Küçük Aşk ıçinharekete geçiren nıadde bu. Iimnıyetten istek geldikten sonra bukaıılık bu maddeye dayanarak esen denetletiyor. Fakat.resenveyabakanlığın isteği üzerine herhangı bir eseri denetlemek yetkisi yasa ile verilmemış. Yasadaolmayanbiryetkiyıde yönetmelikle veremezsiniz. Bizim davadaki en önemli dayanağımız bu. Denetleme kurulunun hiçbir şekilde yetkili olmadığımn üstüne gıdeceğız Bu nıadde aslında zamanında çok tepkı eekmesi gerekeıı bir nıadde. Buna dayanarak her türlii film üzerinde her zaman denetleme yapabilirler ve bu sadece siyasi ıradenin isteğine bağlı olur. Karar siyasi scbeplcrlc alııımışolabilirmi? liskiden sansür yönetmelıkleri varmış, polısm, valmııı, kaymakamların y a da doğrudan emniyetın ısteğı üzerine de bir eser yasaklanabiliyormuş. Kafa olarak bugün de aynı yerdeler, eserleri yasaklayabıleceklerinı ya da böyle bir yetkileri olduğunu düşünüyorlar sanırım. Olaylara bu şekilde yaklaşmalannın altında yatan eskı sansür bakışaçısı Artık böyle bir yetkileri yok. Hangi sebeple olursa olsıın, Türkiye'de birtakım hukııki değişimler var, anayasadeğiştiriliyor, ama maalesef uygulama olarak daha geri düzeyde ışlemler yapılıyor. Dava nc kadar sürer? Lin aşağı bir yıl sürer. Bu filmi kurtarmak pek problenı olmaz gibi görünüyor. Ama bu filmle ilgili olumlubirkararalırken yönetmeliği de iptal ettirebilirsek, bence bu sanat alanı için çok önemli bir kazanımolur. ^