Katalog

CUMHURlYET DERGİ Karaköy'de geniş bir caddede Ingiliz, Fransız, Türk bayrakları asılı. Ya da Padişah Abdülmecid görünüyor faytonunun içinde. Geçmişe yönelik pek çok olayın bire bir görüntüsü varbu sergide. Araştırmacılara, sanatçılara ve meraklılara için bulunmaz bir fırsat. Seyhun Binzet'in koleksiyonu îstanbul Karaköy'de Schneider Temple'da sergileniyor. Gözyaşı ve tebessüm Y YILDIZ CIBIROĞLU aratıcı çalışmalara esin verebilecek bir sergiyi (eğer görmedilerse) araştırmacılara, sanatçılara ilkelde yararlı olabileceği düşüncesiy le, kısaca tanıtmak, sonra da içerdiği konulann başlıklarını vermek istiyorum: Bu sergi 19081923 yılları arasındaki, Osmanlı lmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti 'ne geçiş sürecinde askeri siyasi toplumsal serüveni yansıtan 300 fotoğrafı bir araya getirdiği için önemli. Belgelerelinizın altında. Sanatın ve araştırmanın her alanı için bulunmaz birkaynak.RessamlarSarıkamışfaciasını, beyaz karın üstünde kefenimsi beyaz giysileriyle cansız yatan askerleri; 31 Mart Vakası'nda yerde başı kesilmiş yatan bir subayın acı veren karaltısını; 1914'tel. Dünya Savaşı'nakatılmak için gencecik laz çocuklann oyuna gıder gibi mit' in yüzünde okunan karaduygulu güvensiz bakışlarını, korkularını ve yalnızlığını;SultanReşad'ınkibirliifadeningerisinde saklamaya çalıştığı umutsuzluğunu; Enver'ınnazik.hülyalı, serüvenci toy bir delikanlı havasındakı görünümünü; üç yüz kartın oluşturduğu bütünlüğün içinde daha derinlikli okumak mümkün. Almanların bizi "kafaya almak" için yaptırdıkları kartlar, savaşı sevimli göstermek için bakımlı, sağlıklı, güvenli ve üniformalı çocukların (içinde fesli Türk çocuğu da var) savaş oyunları oynadığını gösteren ilüstrasyonlardaki yapay ifadeler (günümüzde bombalanan koltuk değnekli Afgan çocuklann anlam dolu ifadelerinden ne kadar uzak), insanları savaş gerçekliğine yabancılaştıncı niteliğiyle günümüz medyasını çağnştınyor. Genel anlamda tarih kitaplannda bulunmayan bir tarih var burada. Kartlarla, seyreden kişi arasına gıren hiçbir yorum yok. Insanla, yaşamla, dünyayla aracısız yüz yüzeyiz. Ister dost olsun ister düşman, ister yakın olsun ister uzak; döneme ilişkin sayısız aynntı, yaşamın ve insanın özüne ilişkin ipuçlan var. Öncelerı Fransızlar'ın, Almanlar'ın;ensonTürkler'in(Kuvayı Millıyeilebaşlayarak)yaptığıkartpostallar için "O dönemın medyasıydı" dıyor, koleksiyonun sahibi Sayın Seyhun Binzet. Yine ondan öğrendim: Churchill Birinci Dünya Savaşı için "Centilmenlerin Savaşı", II. Dünya Savaşı için de "kalleşlerin savaşı" demiş. Günümüzdeki savaşa ne derdi acaba? Sergi, Felek Sokak No 1 Karaköy'deki Schneidertempel Sanat Merkezi'nde, 4 Ekim 25 Kasım arası (pazartesi hariç) hergüngezilebilir. İşgalİstanbul'u... Karaköy'de geniş bir caddede Ingiliz, Fransız ve Türk bayrakları asılı. Manzara kartlarının her birinde Fransız, Ingiliz, Türk bayraklan.BeyoğluPera, caddede Osmanlı ve yabancı bayraklar. Osmanlı Meclisi Mebusanı Malta'dahapsedildikleri binanın önünde toplu halde, içlerinde Ziya Gökalp de var. tngilizler Îstanbul' u işgal edince Malta'ya sürülmüşler, içlerinden birinin yazıp gönderdiği kartın damgasında "savaş esirleri" yazılı. Halife Abdülmecit faytonda. Bir başka kartta Halife Abdülmecit ve kızı. Yabancıların çekip iki fotoğrafla oluşturduklan kart Istanbul'da bir Müslüman kızın/kadının göründüğü tek "fotoğraf" bu sergide (Kurtuluş Savaşı'na ilişkin kartpostallardaki fotoğraflar dışında). Ama şapkalı Avrupahkadınlararastlanıyor.Abdülmecit'in kızında prenses görünümü yok, bluz ve şalvarıyla sıradanbiri gibi; objektife ansızınyakalanmış izlenimi veriyor. Birtiyatro salonunun içinde işgalci subaylar/askerler... Salonda Ingiliz, Fransız, ltalyan, Türk bayrakları asılı. lstanbul'da yabancı ordulann karargâhları: Osmanlı devletinin Harbiye binası (günümüzde Îstanbul Üniversitesi) Ingiliz işgalinde. Beşiktaş'takı Askerlik Dairesi ltalyanlar'ın, Taksim Kışlası Ingilizler'in elinde. Okmeydanı'nda Ingilizler'in kurduğu radyo istasyonu bir başka kartta. Fransız askerleri Yeşilköy'de. lstanbul'da Fransız karargâhı Galata köprüsü'nde şapkalı kadınlar, Gülhane Parkı, yabancı komutanlar, Okmeydanı'nda Ingilizler' in kurduğu ağzı kulaklannda gülerek henüz tanışmadıkları savaşa yol alışlarını... resiml.e yenıden yaratarak günümüzdeki savaşlarla/yıkımlarla bütünleyebilirler. Çünkü bu imgeler, savaşla, terörle sürekli cehenneme dönüştürülen bir dünyayı temsil edecek, barış için yeniden yeniden sanata aktanlmayı hak edecek denli can yakıcı. Mahmut Şevket Paşa'nın bir "Osmanlı Paşası" gibi değil de yorgun, çaresiz, derin düşünceli bir insan gibi duruşunu; Abdülha Enver Paşalı bir kart. Beşinci Mehmed Aya Sofya 'nın önünde.