Katalog

CUMHURÎVET DERGİ başladı. Aralannda Nazi zindanlanndan göç etmelen koşuluyla yeni bırakılmış kişilerin de bulunduğu yolculann çoğu Amerikan vizesi için başvurmuştu. Hepsinin Küba göçmen bürosundan verilmiş giriş izin belgeleri vardı. Amerika vizesi çıkıncaya dek Küba 'da bekleyeceklerdi. Ama giriş izinleri bir anda ıptal ediliverdı. Çıkartılan kararnameye göre yenı izinler Küba Dışişlen Bakanlığı'ndan 500 dolar karşılığında alınacaktı. Rkonomik knzin içindeki Küba'da göçmen Yahudi sayısı2bin500'eulaşmıştı. Hepsi de kalifıye eleman olan Yahudiler, işsizlik korkusu yaşayan Kübalılarca rakip görülüyordu. îspanya'da ıç savaştan galıp çıkan Franco faşizmi Küba'yı daetkilemiştı. Sağcı gazeteler, gemi yola çıkmadan Yahudi göçmenlerinKüba'yaahnmaması ıçinkampanya başlatmıştı. Alman ajanlan, Küba Nazi Partısı ve sağ basın, Yahudi karşıtlığını sürekli körüklüyordu. lşledikleri anatema, Yahudilerın komünıst olduğuydu. Bu gazetelerden üçü, lspanyol faşist 1 ider Franco' nun desteklediği Rıveroaılesıneaitti. Kışkırtmalar etkısmı gösterdı ve 8 Mayıs'taHavana'da Yahudi karşıtı 40 bm kişılik bir miting gerçekleştırildi. Son Yahudi süpüriilünceye kadar Yahudi lere karşı savaş çağnsı yapıldı. St. LouisgemisiHamburg'danyola çıktığında takvimler 13 Mayıs 1939'ugösteriyordu. A ilelerin pasaportlaru.. Geminin kalkışım belgeleyen birfotoğraf... St. Louis transatlantiğinin 13 Mayıs 1939 tarihli HamburgHavana seferi geriye dönüşle sonuçlandı. Nazilerden kaçan Yahudi yolculan kimse kabul etmedi. Geri dönen 937 yolcunun öyküsü bugün Washington'daki soykınm müzesinde... St. Louis Havana'da... St. Louis 27 Mayıs günü Havana Limatu'na vardı. Geçerli belgeleresahip28 yolcununKüba'yaayakbasmasınaizınverildi. St. Louis'nin Havana'yavanşınmertesı günü, Amerika'daki Yahudi Komitesi'nı temsilen avukat Lavvrence Berenson, yolculann durumu ile ilgili görüşmeler yapmak üzere Küba'ya geldi. KübaAmerika Ticaret Odası'nın başkanlığını yapmış, Küba'da tanınan etkili bir ısimdı. Berenson, Başkan Bru'dan yolculann Küba' ya ginşine izin verilmesıni istedi. Bru, reddetti ve 2 Haziran'dageminin Küba sulannın dışına çıkanlması emrini verdi. St. Louis, zorunlu olarak rotasını 70 mil ötedeki Mımai kıyjlanna doğruçevirdi. Gemi yavaşça yol alırken Küba 'daki görüşmeler sürüyordu. Başkan Bru yolculan Küba'yakabul etmek için yolcu başına 500 dolar istedi, verilmeyince görüşmeler kesildi. St. Louis, Florida kıyılannda dolaşmaya başladı. Geceleri, yolcular Miami 'nin ışıklannı izliyordu. Yolculara sığınma izni verilmesi için Başkan Roosevelt'e çok sayıda başvuru yapıldı. Roosevelt'e gönderilen 6 Temmuz tarihli bir telgrafşöyleydi: "Gemideki 900 yolcu, Alman Nazilerinin ölüm ve hapis tehdidi altındadır. Şu an dönüşe geçen gemideki yolculann Küba'yageçici bir süre kabul edilmesi için tümnüfiizunuzukullanmanızı insanlık adına rica ederiz." ABD, yolculann alınmaması karannı çoktan vermişti. 1924'te çıkan Imış bir yasaya göre, ülkeye her yıl kabul edi lecek göçmen sayısı belirli bir kotayla sınırlanmıştı. Amerikan kamuoyu her ne kadar yolculann içinde bulunduğu kosullan anlayışla karşılıyor ve Hitler'in politikasına tepki duyuyorsa da hâlâ göçmen yasalannın katı bir şekilde uygulanmasını savunuyordu. Büyük ekonomik kriz, ardında milyonlarca işsiz bırakmıştı. O dönem Fortune dergisinin yaptığı anketc göre Amerikalılann yüzde 83 'ü göçmen yasalannın gevşetilmesıne karşıydı. Tam ogünlerde, halkın çoğunluğunun isteminın tersine Kongre üyesi Wagner Rogers kota dışında 20 bin Alman Yahudi çocuğun Amerika'ya kabulünüöngörenbiryasatasansısundu. Bu St. Louis yolculan ıçın yeni bir umut kapısı oldu. Ancak teklifKongre'de destekbulmadı. Başkan Roosevelt ıse St. Louis'nin yolculannailişkinkonudahcpsessız kaldı. St. Louis, 6 Haziran günü rotasını Avrupa'ya geri çevirdi. Geriye dönüşününyedinci gününde yolculara yeni bir umudun habe İstenmeyen yolcular DERLEYEN: A L İ E R • • • S t. Louis transatlantiğinin 937 yolcusu Nazi zulmünden kaçan Yahudi lerdi . Büyük çoğunluğu Alman vatandaşıydı, aralannda birkaç da vatansız vardı. Dönemin en lüks transatlantiği, onlan Nazilerin olmadığı güvenli bir cennete göturüyordu. Yeniden Nazilerin topraklanna dönmek mi ? Bu onlar için ölümden daha uzak bir ihtimaldi. Ne var ki St. Louis transatlantığıne Atlantik'in ötekı yakasında ne Küba ne de Amerika kapısını açtı. Kadınerkek, gençyaşlıçocuk, toplam 937 yolcu bir ay sonra kendilerini yeniden Nazilerin pençesineatılmışbuldular. St. Louis'nin tra jik yolculuğu, sergilendiği Washington'daki SoykınmMüzesi'nizıyaretedenleriderinden sarsıyor. Yolculann öyküsü Ikinci Dunya Savaşı'mn hemen öncesinde Avrapa ve Amerika kıtasındaki genel havayı da yansıtan önemli bilgilerle dolu. Yolculuk Ikinci Dünya Savaşı'mn başlamasına 3.S ay kala Hamburg Limanı'nda BLECHER AİLESİ... Mondechai ve Mina Blechner, Polonya'dan Münih'e gelip yerleşen Yahudilerdendi. Münih'te, Oskar, Salo, Jakob ve Leo isimli dört erkek çocuklan oldu. Oskar, Berlin'de bir fabrikanın yöneticisi oldu. Sonra Salo da benzer bir işte çalışmaya başladı. Ekim 1938'de Gestapo, Polonyalı Yahudileri geldikleri yere sürmeye başladı. Blechner ailesi, Polonya sınırını geçmeye zoıianan 17 bin kişinin arasındaydı. Blechner ailesi Nazi zulmü artınca göç etmeye karar verdi. St. Louis'nin yolculan arasında Oskar da vardı. Geminin Avrupa'ya dönüşünde Ingiltere'ye gönderilecek kafile içinde yer aldı. Oradan ailesini Almanya dışına çıkarmak için çabaladı. Kardeşi Jakob, Isviçre'ye göç etmeyi başarmıştı. Anne ve babası ile 2 küçük kardeşi Salo, 27 Ağustos 1939'da trenle Isviçre'ye girmeyi denediler. Ancak Isviçre polisi tarafından sınırdan çevrildiler. Birkaç gün sonra Almanya, Polonya'yı işgal etti ve Polonya asıllılar arasında geniş bir tutuklama başladı. Baba Mordechaı, Buchenvvald'e götürüldü ve birkaç hafta sonra öldürüldü. Bu olaydan kısa bir süre sonra Salo, Berlin'de tutuklanarak Sachsenhausen toplama kampına götürüldü. Anne Mina, oglu Salo'nun tutuklu oldugu Almanya'yı terk etmeyi reddetti. Büyük bir cesaretle Zürih'teki diğer oğlu Jakob'a gizli mektuplar gördererek ailesi hakkında bilgilendirdi. Mina, Kasım 1941'de Münih'teki diğer Yahudilerle birlikte Kovno'ya sürüldü ve orada öldürüldü. Salo, Neuengamme, Auschvvitz ve Monovvitz toplama kamplannda köle işçi olarak çalıştırıldı. Ingiliz askerleri tarafından 15 Nisan 1945'te kurtanldı. Jakob Isviçre'de kaldı. Leo ve Salo sonraki yıllarda Boston'a yerleşti. Oskar, Ingiltere'deki akrabalannın yanında savaştan sağ çıkmayı başardı. ^